Thanh ngu tuc ngu ca dao theo chu de

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

MỘT SỐ THÀNH NGỮ - TỤC NGỮ- CA DAO

THEO CHỦ ĐỀ

<b>1. Nói về ngời lao động:</b>

- Tay lµm hµm nhai, tay quai miƯng trƠ.
- Ai ¬i ! §õng bá ruéng hoang

Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu!
- Muốn no thì phải chăm làm

Mét h¹t lúa vàng chín giọt mồ hôi.

<b>2. Nói về nỗi vất vả của ngời nông dân</b>

- Một nắng hai sơng.
- Thức khuya dËy sím.
- Ch©n lÊm tay bïn.

<b>3. Nói về tình cảm gia đình:</b>

- Chị ngã em nâng.
- Trên kính dới nhờng.
- Lá lành đùm lá rách.
- Máu chảy ruột mềm.

<b>4. Nói về quan hệ của những ngời trong cộng đồng:</b>

- Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ.
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

- Bầu ơi thơng lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống nhng chung một giàn.
- Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

<b>5. Nói về quê hơng:</b>

- Quờ cha t t.
- Quờ hng bn quỏn.
- t l quờ thúi.

<b>6. Nói về quan hệ thầy trò:</b>

- Khơng thầy đố mày làm nên.
- Kính thầy u bạn.

- Trng thy mi c lm thy.

- Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy.

<b>7. Cú cha t </b><i><b>hc</b></i>
- Học một biết mời.
- Học đâu hiểu đấy.
- Học đi đôi với hành.

- Đi một ngày đàng, học một sàng khơn.
- Học nh vẹt.

- Häc nh cc kªu.

<b>8. Nãi vỊ thiªn nhiªn thêi tiÕt:</b>

- Trăng quầng trời hạn, trăng tán trời ma.
- Chớp đơng nhay nháy gà gáy thì ma.
- Quạ tắm thì ráo, sáo tắm thì ma.

<b>9. Nói về lao động sản xuất:</b>

- Khoai ruéng l¹, m¹ ruéng quen.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Nhai kĩ no lâu, cày sâu tốt lúa.

<b>10. Thành ngữ so sánh trong tiếng Việt:</b>

- Trắng nh tuyết.
- Chậm nh rùa.
- Đỏ nh son.
- Nhanh nh cắt.

<b>11. Thành ngữ, tục ngữ có cặp từ trái nghĩa:</b>

- Chõn cứng đá mềm. (cứng - mềm)
- Lá lành đùm lá rách. (lnh -rỏch)

- Chết vinh còn hơn sống nhục. (vinh- nhục; chết- sống)

<b>12. Thành ngữ, tục ngữ nói về lòng kiên trì:</b>

- Kin tha lõu cựng y t.
- Nớc chảy đá mịn.

- Góp gió thành bão.
- Tích tiểu thành đại.
- Có chí thì nên.

<b>13.Tơc ng÷ chØ sù so s¸nh</b>

- Nớc ma là ca trời.
- Gió thổi là chổi trời.
- Ngời ta là hoa đất.

<b>14. Nãi vÒ sù tiÕt kiÖm</b>

- Làm khi lành để dành khi đau. (tiết kiệm tiền của)
- Việc hôm nay chớ để ngày mai. (tiết kiệm thời gian)

<b>15. Ca ngợi công lao to lớn của cha mẹ</b>

- Công cha nặng lắm ai ơi

Nghĩa mẹ bằng trêi chÝn th¸ng cu mang.

- Có mẹ thì ăn cơm với cá, khơng có mẹ liếm lá ngồi đờng.
- Con có cha nh nhà có nóc.

giải nghĩa một số câu tục ngữ, ca dao

<i>1.</i> <i>Công cha nh núi Thái Sơn</i>

<i> NghÜa mĐ nh níc trong nguồn chảy ra.</i>

Câu ca dao trên cho ta thÊy: c«ng lao cđa cha mĐ rÊt to lín, sâu nặng
cũng nh núi Thái Sơn và nớc trong nguồn là vô tận không bao giờ cạn kiệt
hay mÊt ®i.

<i>2.</i> <i>Một lịng thờ mẹ kính cha</i>
<i> Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.</i>

câu ca dao trên nhắc nhở chúng ta: bổn phận, trách nhiệm của ngời làm
con là phải suốt đời một lịng nâng niu, kính mến, chăm sóc cha mẹ. Chữ
hiếu hớng về cha mẹ phải chân thành, trọn vẹn và phải thể hiện đợc tình
cảm thái độ, hành động xứng đáng với đạo làm con.

<i>3.</i> <i>Anh em nh thĨ tay ch©n</i>

<i> Rách lành đùm bọc, khó khăn đỡ đần.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

sống không thể tách rời đợc. Câu ca dao đó cịn cho em thấy tình cảm
khăng khít, gắn bó của anh em trong gia đình. Điều đó làm em phải suy
nghĩ và cố gắng để trở thành ngời chị (ngời anh) tốt trong gia đình.

4 . <i>Máu chảy ruột mềm, tay đứt ruột xót.</i>

Câu tục ngữ này khuyên chúng ta: Anh em ruột thịt phải thơng yêu, đùm
bọc lẫn nhau trên mỗi bc ng i.

<i>5.</i> <i>Đói cho sạch, rách cho thơm.</i>

Ta thy “đói” và “rách” là hai biểu hiện cụ thể của hồn cảnh khó khăn

trong đời sống vật chất của con ngời, nó tợng trng cho cuộc sống gian
truân vất vả. Câu tục ngữ trên khuyên chúng ta phải sống thanh cao, trong
sạch, giữ gìn phẩm giá trong hồn cảnh khó khăn để cho lơng tâm khơng
bị cắn dứt bởi việc làm tội lỗi xấu xa.

<i>6. Cã công mài sắt, có ngày nên kim.</i>

Câu tục ngữ trên khuyên chúng ta phải kiên trì, nhẫn nại làm mọi công
việc dù khó khăn trở ngại cũng không nản thì sẽ có một kết quả nh m×nh
mong mn.

<i>7. Gần mực thì đen, gần đèn thì sỏng.</i>

Câu tục ngữ trên khuyên chúng ta phải biết học tập, vui chơi ở những
môi trêng tèt, víi nh÷ng ngêi tèt.

8 . <i>Uèng níc nhí nguån.</i>

Câu tục ngữ trên khuyên chúng ta, nhắc nhở chúng ta: phải biết ơn, nhớ
tới công lao của ngời đã hy sinh xơng máu vì Tổ quốc, những ngời đã bỏ
bao công sức mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phỳc cho chỳng ta nh ngy
nay.

<i>9.</i> <i>Một cây làm chẳng nên non</i>
<i> Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.</i>

Cõu ca dao trờn khuyờn chỳng ta là sống trong tập thể phải biết đoàn
kết để tạo ra sức mạnh. Có sức mạnh thì sẽ thành cơng trong nhiều
cơng việc dù khó khăn nặng nhọc.

<i>10.</i> <i>Khơn ngoan đối đáp ngời ngồi,</i>
<i> Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.</i>

Câu này khuyên anh em trong cùng một nhà(nh gà cùng một mẹ) phải
sống hoà thuận, thơng yêu nhau, đừng mâu thuẫn, xích mích với nhau.

<i>11.</i> <i>C«ng cha nh nói ngÊt trêi</i>

<i> Nghĩa mẹ nh nớc ngời ngời biển Đông.</i>

Câu này cho ta biết công ơn của cha mẹ với con cái rất to lớn. Ngời ta
thờng nói đó là cơng ơn trời biển khơng gì so sỏnh c.

<i>12.</i> <i>Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.</i>

Câu này nghĩa là đợc ăn quả thì phải nhớ đến công lao của ngời trồng
cây. ý nói: Ngời đợc hởng thành quả tốt đẹp cần phải biết ơn những ngời
đã góp phần làm nên thành qu ú.

<i>13.</i> <i>Ăn cây nào, rào cây ấy. </i>

Câu này có nghĩa là : Ăn hoặc đợc hởng sự chăm sóc, ni dỡng ở đâu,
của ngời nào thì phải bảo vệ, giữ gìn cho nơi đó, ngời đó.

14. <i>Hãt nh khíu</i>: Hay nãi, nãi nhiỊu nh chim khớu (loài chim cỡ
bằng chim sáo, lông đen, đuôi dài, hay hót).

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

16. <i>Gy nh cò hơng</i>: Gầy gò và cao lêu đêu.

</div>

<!--links-->