MỤC LỤC
Stt
Nội dung
Trang
I
PHẦN CHUNG
1
1
Lí do chọn đề tài
1
2
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
2
3
Mục tiêu nghiên cứu
4
4
Giới hạn phạm vi nghiên cứu
5
5
Phương pháp nghiên cứu
5
6
Nội dung nghiên cứu
6
7
Những điểm mới của đề tài.
7
II
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
8
1
Kết quả nghiên cứu tài liệu
8
2
Kết quả nghiên cứu thực trạng
24
3
Những Giải pháp giúp học sinh trường THCS hình thành tình
28
bạn khác giới đúng mực
4
Kết quả triển khai đề tài
51
III
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
52
1
Kết luận
52
2
Kiến nghị
53
Tài liệu tham khảo
54
*
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt
GDCD
GVCN
HS
KHKT
NCKH
SGK
Viết đầy đủ
Giáo dục công dân
Giáo viên chủ nhiệm
Học sinh
Khoa học kỹ thuật
Nghiên cứu khoa học
Sách giáo khoa
SKSSVTN
THCS
TPT
Sức khỏe sinh sản vị thành niên
Trung học cơ sở
Tổng phụ trách
I. PHẦN CHUNG
1. Lý do chọn đề tài:
Một lần em đọc được bài báo “Nghẹn lòng nữ sinh đi nạo phá thai” trên
trong đó có đoạn:“Theo thống kê mới
nhất của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam: Trung bình mỗi năm cả nước có
khoảng 300.000 ca nạo hút thai ở độ tuổi 15-19, trong đó 60-70% là học sinh, sinh
viên. Với con số kỷ lục này, Việt Nam trở thành nước có tỉ lệ nạo phá thai ở tuổi vị
thành niên cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 5 trên thế giới”.
Em cảm thấy thật sự bàng hồng, kinh sợ!
Tuổi học trị là qng thời gian đẹp của mỗi người, gắn với những kỷ niệm
về thầy cô, mái trường, bạn bè… Người xưa có câu: Tuổi học trò tuổi ăn, tuổi lớn,
tuổi khỏe, tuổi học. Trong những ngày tháng học tập cùng nhau, việc phát sinh tình
cảm là điều tất yếu. Một tuần có 7 ngày thì có 5, 6 ngày bạn bè cùng nhau học tập,
gặp gỡ, trao đổi hoặc tham gia các sinh hoạt ngoài giờ lên lớp. Việc gặp nhau
thường xuyên như thế đã xây đắp nên tình cảm bạn bè ngày một gần gũi hơn, sự
quan tâm dành cho nhau cũng nhiều hơn và nếu như việc quan tâm quá mức đến
bạn khác giới (các bạn gọi là người yêu), có thể sẽ ảnh hưởng đến việc học tập, đó
sẽ là một sự báo động với những nguy cơ khó lường.
Nhiều năm trước khi nói đến tình bạn khác giới ở cấp THCS , người ta
thường nghĩ đến học sinh các lớp cuối cấp, chuẩn bị ra trường. Sự chia tay để
chuẩn bị bước vào một cấp học mới khiến cho người học sinh có cảm giác nuối
tiếc, nhớ nhung. Đó là thứ tình cảm rất hồn nhiên, trong sáng. Nhưng bây giờ, cùng
với sự thay đổi của môi trường xã hội, sự phát triển về kinh tế, các phương tiện
công nghệ hiện đại như Intenet, điện thoại di động thì việc học sinh “ biết yêu” xuất
hiện ở các cấp học, đặc biệt là cấp THCS ngày càng nhiều. Một điều thật đáng buồn
và lo ngại đó là người dân bắt gặp nhiều hình ảnh các bạn học sinh từng cặp đơi,
đưa nhau đi chơi công khai, tỉ lệ học sinh nữ nạo phá thai ở những cơ sở y tế tăng
đến mức báo động. Đến khoa sản của các bệnh viện lớn, khơng khó khăn gì để
1
nhận ra các cơ cậu mặt cịn búng ra sữa, đưa nhau đi giải quyết hậu quả...
Theo bản Điều tra Quốc gia về “Vị thành niên và thanh niên Việt Nam” cho
thấy, có tới 36% số thanh, thiếu niên ở nhóm tuổi từ 14 - 17 đã quan hệ tình dục. Cá
biệt, có những bạn từ 10 - 12 tuổi cũng đã biết quan hệ tình dục và điều đáng nói
quan hệ hồn tồn tự nguyện. Cũng theo nghiên cứu này, có 8,4% số phụ nữ ở độ
tuổi từ 15 - 24 cho biết đã ít nhất một lần nạo phá thai. Tiếp tục dẫn thống kê của
Bệnh viện Phụ sản Trung ương về tỉ lệ nạo, phá thai mới thấy số bạn trẻ “dại dột”
gia tăng đáng kể. Tại Trung tâm Tư vấn sức sức khỏe sinh sản và Kế hoạch hóa gia
đình (BV Phụ sản Trung ương), hằng ngày phải tiếp nhận vài trường hợp các bạn
gái tuổi vị thành niên tới xin “giải quyết”. Đáng báo động hơn, nhiều bạn ở độ tuổi
13 - 18 khi đến bác sĩ khám thì đã có thai lớn trên 12 tuần tuổi, khiến việc xử lý gặp
nguy hiểm cho tính mạng.
Trong trường chúng em, một số bạn nữ kết quả học tập của học kỳ 1 năm học
lớp 8 thành tích học tập rất tốt, nhưng đến học kỳ 2 chúng em thấy các bạn xao
nhãng không chú ý học, trong giờ các bạn còn viết thư gửi cho các bạn nam trong
lớp thậm chí cả với các anh lớp trên. Một lần vơ tình em đọc được thư của các bạn
viết. Chúng em giật mình thấy lời lẽ trong thư như người lớn, vượt quá so với tuổi
của mình, các bạn cịn gọi các bạn nam đó là người yêu, là “chồng” xưng “vợ”,
“ông xã” xưng “bà xã”…. Các bạn khơng cịn chú ý đến việc học nữa, dẫn đến kết
quả học tập bị sa sút, có bạn cịn bị trầm cảm thu mình khơng chơi hịa đồng với
các bạn khác.
Khơng chỉ có vậy tình bạn khác giới khơng đúng mực còn kéo theo hệ lụy
như bạo lực học đường. Các bạn tụ tập đánh nhau vì ghen tng khi bạn trai, bạn
gái của mình thân thiết với những bạn nam, bạn nữ khác trong trường. Ở lớp chúng
em có bạn Huy rất thích bạn Trang lớp 9A, nhưng năm học trước có anh Đức 9A đã
tốt nghiệp ra trường cũng thích bạn Trang, anh đó vì ghen với bạn Huy lớp chúng
em nên đã gọi bạn bè từ trường cấp 3 về tụ tập đánh nhau tại cổng trường. Rất may
là các thầy cô giáo và bác bảo vệ trường chúng em đã kịp thời ngăn chặn và giải
2
quyết ổn thỏa nếu không hậu quả thật khôn lường
Từ những hiện tượng mà chúng em bắt gặp hàng ngày trong cuộc sống cũng
như trong trường, trong lớp mình, chúng em rất băn khoăn, muốn làm một điều gì
đó thật hữu ích để giúp các bạn học sinh hiểu được tình cảm đúng mực đối với lứa
tuổi học sinh THCS. Chúng em đã tham khảo ý kiến một số thầy cơ giáo trong
trường, các thầy cơ khuyến khích, gợi ý chúng em nghiên cứu thành một đề tài
khoa học. Sau một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu, thực nghiệm chúng em đã hồn
thiện đề tài:“ Giải pháp hình thành tình bạn khác giới đúng mực cho học sinh
trường THCS”.
2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn
2.1. Ý nghĩa khoa học:
+ Nhằm giúp chúng em nhận thức đúng đắn về tình cảm tuổi học trị, về sức
khỏe sinh sản tuổi vị thành niên, đồng thời giúp chúng em có những hiểu biết cơ
bản như tình bạn khác giới, SKSS vị thành niên, lắng nghe sự thay đổi của cơ thể
để có sự điều chỉnh cho phù hợp...tránh được những hậu quả không mong muốn.
+ Trang bị cho các bạn học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ và kĩ năng phù
hợp. Trên cơ sở đó hình thành cho học sinh chúng em những hành vi, thói quen
lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi thói quen tiêu cực trong các mối
quan hệ, các tình huống từ đó biết làm chủ bản thân, thích ứng và biết cách ứng
phó trước những tình huống khó khăn trong cuộc sống hằng ngày. Tạo cơ hội
thuận lợi để chúng em thực hiện phát triển hài hịa về thể chất, trí tuệ, tinh thần
và đạo đức; rèn cách sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng;
mở ra cơ hội, hướng suy nghĩ tích cực và tự tin, tự quyết định và lựa chọn
những hành vi đúng đắn.
+ Là cơ hội tốt giúp học sinh chúng em làm quen với phương pháp nghiên
cứu khoa học kỹ thuật, phát huy năng lực sáng tạo, phát triển năng lực người học.
Đặc biệt, được trải nghiệm thực tiễn để hoàn thành một dự án mang tính khoa học
giúp chúng em có được sự tự tin, tự hào vì đã đóng góp được cơng sức của mình
3
vào phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt” của nhà trường.
+ Khơng những thế chúng em có cơ hội được NCKH; sáng tạo kĩ thuật, công
nghệ và vận dụng kiến thức của các môn học vào giải quyết những vấn đề thực
tiễn; được tham gia các hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo theo định hướng
phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh.
+ Tranh thủ được sự giúp đỡ của các thầy cô giáo, các Nhà khoa học, các tổ
chức và cá nhân hỗ trợ hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật đối với đề tài
nghiên cứu KHKT của em.
2.2. Ý nghĩa thực tiễn:
Việc nghiên cứu thành cơng đề tài: “ Giải pháp hình thành tình bạn khác
giới cho học sinh trường THCS”, sẽ giúp cho chúng em và các bạn học sinh có
khả năng tự nhận thức, giao tiếp, bày tỏ, ứng phó các tình huống khó khăn và ra
quyết định đúng trong quan hệ bạn bè, hình thành được tình bạn khác giới trong
sáng, tốt đẹp tránh được những hậu quả không mong muốn cho bản thân; đóng góp
cơng sức nhỏ bé của mình giúp cho các bạn học sinh, gia đình, nhà trường, xã hội
hiểu rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, sức
khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên.
3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1. Mục tiêu chung
- Tìm hiểu về những giá trị tốt đẹp do tình bạn trong sáng đem lại cho học
trị ở lứa tuổi học sinh THCS.
- Tìm hiểu về sự ảnh hưởng do nhận thức khơng đúng về tình cảm ở lứa
tuổi học sinh THCS.
- Nghiên cứu những hệ lụy khơng mong muốn do nhận thức khơng đúng về
tình cảm tuổi học trị từ đó đưa ra những giải pháp giúp định hướng, hình thành
tình bạn đúng mực cho học sinh THCS.
3.2. Mục tiêu cụ thể
- Khẳng định những giá trị tốt đẹp do tình bạn trong sáng đem lại cho học
4
trò ở lứa tuổi học sinh THCS, cho tương lai của đất nước.
- Đánh giá thực trạng về sự ảnh hưởng của tình bạn khác giới đến lứa tuổi
học sinh trường THCS.
- Đề ra một số giải pháp tích cực, hữu hiệu để hạn chế hiện tượng, nhằm
nâng cao chất lượng và hiệu quả học tập, rèn luyện đạo đức, lối sống của các bạn
học sinh trường THCS.
- Giúp học sinh có suy nghĩ, thái độ và hành động đúng đắn trong mối quan
hệ tình bạn khác giới.
- Đề tài có tính thực tế cao và có khả năng được mở rộng nhằm tác động lên
học sinh theo hướng đại chúng, tức ảnh hưởng lên tâm lí và hành động của học sinh
theo số lượng lớn. Đồng thời đề tài có thể đóng vai trị tài liệu tham khảo để giải
quyết các hiện tượng khác.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu tài liệu, tổng hợp kiến thức, đưa ra các giải pháp thực nghiệm
và thăm dò kết quả; Vận dụng kiến thức một số mơn học có liên quan như: Giáo
dục cơng dân, hoạt động ngồi giờ lên lớp, sinh học 8,9, một số tài liệu về tâm
sinh lý lứa tuổi THCS, các trang mạng Internet có liên quan trong q trình nghiên
cứu và làm thành cơng đề tài.
- Đề tài tiến hành khảo sát, thực nghiệm về xã hội học, tâm lý học với đối
tượng 500 học sinh THCS ở trường THCS Nguyễn Trãi và trường bạn là THCS
Trần Phú.
- Thời gian nghiên cứu: Trong khoảng thời gian từ tháng 3/2018 đến tháng
10/2019.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa các tài liệu lý
luận về vấn đề nghiên cứu.
5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát sư phạm
Phương pháp điều tra (phiếu điều tra, trò chuyện…)
5
Phương pháp khảo nghiệm (lấy ý kiến chuyên gia)
5.3. Phương pháp quan sát, so sánh
Quan sát, so sánh hiệu quả về tác dụng các biện pháp giúp định hướng tình
cảm cho học sinh THCS.
5.4. Phương pháp thực hành, thực nghiệm
Khảo sát thực tế, thu thập số liệu và thử nghiệm.
6. Nội dung nghiên cứu
Tình bạn khác giới ở trường THCS không phải là đề tài mới nhưng xuất phát
từ thực trạng tình bạn khác giới hiện nay có sự phát triển lệch lạc, ảnh hưởng rất
lớn tới bản thân mỗi học sinh. Tuy nhiên, chưa có đề tài nào đưa ra những giải pháp
cụ thể nhằm tuyên truyền và tác động tích cực đến tư tưởng, nhận thức và hành vi
của học sinh, giúp giảm thiểu tối đa thực trạng và những biểu hiện tình bạn khác
giới chưa đúng mực. Vì vậy, chúng em mạnh dạn nghiên cứu về đề tài này nhằm
đưa ra những giải pháp tích cực, hữu hiệu áp dụng vào thực tế, giúp học sinh THCS
Nguyễn Trãi nói riêng và học sinh các trường THCS có đặc điểm như trường chúng
em nói chung nhận thức tầm quan trọng của giáo dục tình bạn khác giới. Đồng thời
giúp các bạn học sinh có hành vi tích cực, đúng đắn trong mối quan hệ về bạn bè.
Nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả học tập, rèn luyện đạo đức, lối sống của các
bạn học sinh trường THCS.
6.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận làm nền tảng cho việc nghiên cứu đề tài
- Khái niệm về tình bạn, tình u.
- Khái niệm tuổi học trị, tình bạn khác giới.
- Những giá trị tốt đẹp do tình bạn trong sáng đem lại cho học trò ở lứa tuổi
học sinh THCS.
- Những biểu hiện của tình bạn khác giới tuổi học trị.
- Nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh THCS.
- Nghiên cứu nguyên nhân dẫn đến tình cảm lệch lạc, khơng đúng mực của
học sinh THCS.
- Tác động tích cực và những hệ lụy đáng tiếc do tình cảm khơng đúng mực
6
của học sinh THCS.
6.2. Thực trạng mối quan hệ tình bạn khác giới của học sinh THCS hiện nay.
6.3. Những Giải pháp giúp học sinh THCS định hướng hình thành tình cảm
đúng mực.
7. Những điểm mới của đề tài
- Lần đầu tiên chúng em tổ chức nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực trạng và
những ảnh hưởng của tình bạn khác giới đối với học sinh ở trường THCS bằng
phiếu điều tra, phỏng vấn chuyên sâu… đối với học sinh từ lớp 6 đến lớp 9, chủ
yếu là học sinh trường THCS Nguyễn Trãi và có sự khảo sát thêm tại trường THCS
Trần Phú.
- Cũng là lần đầu tiên chúng em đưa ra các “ Giải pháp hình thành tình bạn
khác giới đúng mực cho học sinh trường THCS” .
- Là tiếng nói, hành động của chính chúng em đóng góp vào việc hình thành
tình bạn khác giới đúng mực cho học sinh trường THCS trong giai đoạn hiện nay.
II. PHẦN KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
1. Kết quả nghiên cứu tài liệu:
Trên cơ sở lí thuyết làm nền tảng cho việc nghiên cứu em đã tiến hành thu
thập tài liệu để phục vụ cho cơng tác nghiên cứu lí luận như:
- Tâm lí học lứa tuổi và tâm lí học sư phạm, NXB Đại học quốc gia Hà Nội
7
(Lê Văn Hồng (chủ biên);
- Giáo dục học đại cương, NXB Giáo dục, Hà Nội (Nguyễn Sinh Huy,
Nguyễn Văn Lê (1997);
- Đồn thanh niên với việc chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên và
thanh niên, NXB Thanh Niên, Hà Nội (Trần Văn Miều (2006);
- Giáo dục học, ĐHSP Hà Nội (Nguyễn Văn Lê (1998);
- Môi trường giáo dục, NXBĐHSP (PGS.TS Phạm Hồng Quang);
- Trò chuyện về giới tính, tình dục và sức khỏe sinh sản (sách dành cho
VTN), Dự án giáo dục giới tính, tình dục và sức khỏe sinh sản dành cho trẻ em có
hồn cảnh khó khăn.
- Tâm lý học nhân cách, NXB Giáo dục Hà Nội (Nguyễn Ngọc Bích (1998);
- Chìa khóa vàng tâm lý và sinh lý, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội.
Một số trang web có liên quan:
- Http://w.w.w.gioitinhtuoiteen.org.com.vn
- Http://w.w.w.tinhyeugioitinh.net
- Http://w.w.w. tunvantuoihoa.org.vn
- Http://w.w.w.tamsubantre.org.vn
- Http://Suc khoe 36.com.vn
* Cách thức thu thập dữ liệu:
- Tìm hiểu kiến thức về mơn GDCD, tìm hiểu qua các hoạt động ngồi giờ
lên lớp, giáo trình và tham khảo ý kiến một số thầy cô giáo môn GDCD, các thầy
cô giáo trong tổ tư vấn nhà trường.
- Vào tìm hiểu các thơng tin cần thiết cho đề tài trên mạng Internet, tham gia
vào diễn đàn để trao đổi với các bạn trên mạng. Trao đổi thảo luận với các bạn
trong và ngoài trường.
8
1.1. Khái niệm về tình bạn, tình bạn khác giới và tình yêu
1.1.1. Tình bạn
Tình bạn là tình cảm của một người biết quan tâm, giúp đỡ, đồng cảm, một
người mình có thể tin tưởng để chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn. Một người bạn
luôn ở cạnh, động viên và nhắc nhở, giúp đỡ những lúc mình sai...(nhưng khơng
phải có quan hệ máu mủ) (Theo Bách khoa tồn thư mở Wikipedia)
Người ta có quan niệm khác nhau về tình bạn. Có người thích chơi nhóm bạn
nhiều người, nhưng có người chỉ thích kết nghĩa với vài người thân thiết. Dù
phong cách của từng người như thế nào đi nữa, nhưng ai cũng kiêu hãnh được làm
thành viên của nhóm và thường xem nhóm bạn của mình là một phần “gia đình
mình”. Tuy nhiên có những lúc tinh thần của nhóm mãnh liệt đến mức các thành
viên của nhóm có cảm giác là họ tốt hơn tất cả mọi người khác, họ có thái độ xem
thường người ngồi nhóm. Điều này dẫn đến những tình cảm tiêu cực giữa các
nhóm bạn khác nhau, coi thể đưa đến cãi nhau, thậm chí đánh nhau.
Nhưng khơng phải đối với ai ta cũng có thể kết bạn, có thể kết thân, trong
việc chọn bạn mỗi chúng ta cần có suy nghĩ thật chín chắn, tránh chọn bạn tràn lan,
chọn bạn theo trào lưu. Chỉ có những người bạn thật sự mới có thể giúp đỡ, cùng
nhau sẻ chia cũng như đưa ra những lời khuyên thật hữu ích cho chúng ta.Việc
chọn bạn tràn lan đôi khi đem đến cho chúng ta những hậu quả không hay cũng
như không thể nào lường trước được. Nếu không may chúng ta kết bạn với những
người bạn khơng được tốt và cũng chính những lời rủ rê của họ cùng với những
khoảnh khắc sốc nổi của ta đã làm ta mắc phải những sai lầm. Đầu tiên sẽ là những
việc cơ bản, là những việc nhỏ, đó là sự đua đòi, rồi dần dần từ những việc nhỏ đó,
những việc cơ bản đó sẽ phát triển thành những việc nghiêm trọng hơn như là
nghiện hút và điều đó cũng đồng nghĩa là chúng ta chọn lấy cái chết trắng, hay là
bỏ học để lao vào các cuộc vui, các cuộc đua xe. Rồi khi khơng cịn đủ điều kiện để
phục vụ cho những cuộc chơi, cho những việc đua địi thì việc trộm cắp là chuyện
tất yếu. Những trò chơi điện tử ngày càng phát triển và trở nên thu hút giới trẻ,
9
nhưng kiểm sốt chưa thật chặt chẽ nên khó tránh khỏi hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Vì vậy khi hiểu được đúng về một tình bạn đẹp thì chúng ta sẽ xây dựng cho
bản thân những tình bạn đúng nghĩa, để cùng nhau phát triển, cùng giúp đỡ nhau
tiến bộ.
1.1.2. Tình bạn khác giới
Tình bạn khác giới là tình bạn giữa nam và nữ (hoặc giữa nữ và nam). Tình
bạn khác giới làm cho mỗi người tự hồn thiện mình, làm tơn vẻ đẹp của mỗi giới.
Tình bạn khác giới có thể khiến cho nhiều bạn rung động, thích nhau theo cảm tính,
song khơng phải là tình u ở lứa tuổi học sinh THCS.
Trong quan hệ bạn bè khác giới cần tránh: Đối xử với nhau suồng sã, thiếu tế
nhị; gán ghép lẫn nhau; ghen ghét nói xấu hay đối xử thơ bạo; ngộ nhận tình bạn
khác giới; gây cho bạn khác giới hiểu nhầm là tình yêu.
Tuổi trẻ thường có nhiều bạn bè và họ thích dành thời gian để trò chuyện với
bạn bè, cùng nhau chia ngọt sẻ bùi hoặc giúp nhau tự tin hơn động viên nhau trong
học tập và lao động. Tình bạn có ý nghĩa quan trọng đối với mọi người, già cũng
như trẻ.
Ở tuổi vị thành niên, tình bạn thường mạnh mẽ và thiên về cảm xúc. Tình
bạn có thể là giữa những người cùng giới và giữa những người bạn khác giới.
Nhiều người là bạn tốt của những người khác ở cả hai giới. Tình bạn khác giới
nhiều khi có những giá trị riêng rất đặc biệt, khiến những người bạn cảm thấy mình
may mắn có những người bạn khác giới.
- Tình bạn khác giới là một thứ tình cảm đến tự nhiên trong cuộc đời của mỗi
học sinh khơng ai có thể phủ nhận nó, chỉ có điều có người thì nói ra, cịn có người
thì khơng. Tình cảm đó thường bị người lớn chê cười, có khi ngăn cấm vì nhiều lý
do khác nhau. Tuy nhiên, nó là thứ tình cảm mà ta sẽ nhớ suốt đời, nó trong sáng,
tốt đẹp nếu chúng ta biết hành động đúng mực và ngược lại.
Tuy nhiên cũng có lúc tình bạn giữa hai người thường là hai người khác giới,
có thể vượt qua giới hạn tình bạn để khơng cịn “chỉ là tình bạn”. Tình bạn đó
10
chuyển thành thứ tình cảm có cảm xúc mãnh liệt, hấp dẫn, trở thành quan hệ lãng
mạn nhưng cũng không phải là tình yêu bởi ở lứa tuổi học sinh THCS khó có thể
xây dựng được một “ Tình u đích thực”. Điều này đặc biệt thường xảy ra ở tuổi
vị thành niên. Con trai, con gái bỗng thấy tự ý thức về mình và thấy ngại ngùng
trước mặt người khác giới. Trong trường hợp đó, khơng biết nên ứng xử như thế
nào, nói gì và thế là nhìn người bạn của mình bằng con mắt khác ngày trước. Như
vậy tình bạn khác giới có khi sẽ có những biểu hiện khơng đúng mực với lứa tuổi
học sinh THCS.
1.1.3. Tình yêu
Tình yêu là sự rung cảm và quyến luyến sâu sắc giữa hai người khác giới. Ở
họ có sự phù hợp về nhiều mặt…làm cho họ có nhu cầu gần gũi, gắn bó với nhau,
tự nguyện sống vì nhau và sẵn sàng hiến dâng cuộc sống cho nhau. Hay “Tình yêu
là một khái niệm đa nghĩa trong cách diễn đạt và cách hiểu của mọi người, nhưng
theo nghĩa chung nhất, tình yêu là trạng thái tình cảm của chủ thể này đối với một
chủ thể khác ở mức cao hơn sự thích thú và phải nảy sinh ý muốn được gắn kết với
chủ thể đó ở một khía cạnh hay mức độ nhất định”.
Dù có định nghĩa như thế nào đi chăng nữa thì tình u vẫn ln cần sự chân
thành và tự nguyện bên nhau và nhất thiết phải có sự chín chắn, sâu sắc, sẵn sàng
hy sinh, vượt qua khó khăn để có thể được ở ben nhau. Nếu khơng như vậy thì tình
cảm đó sẽ vơ tình hay cố ý để trở thành thứ tình cảm khác khơng phải là tình u.
1.2. Khái niệm tuổi học trị
- Học sinh hay học trò là những thiếu niên hoặc thiếu nhi trong độ tuổi đi học
(6-18 tuổi) đang học tại các trường tiểu học, trung học cơ sở hoặc trung học phổ
thơng (Theo Bách khoa tồn thư mở Wikipedia).
- Ở tuổi học trị khơng thể thiếu tình bạn trong cuộc sống, nhất là đối với lứa
tuổi mới lớn, lứa tuổi mà tình bạn là một tài sản tinh thần vơ cùng quan trọng.
Người bạn là người có thể chia sẻ với ta mọi việc từ những niềm vui cho đến
những nỗi buồn. Là người có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích để ta vượt qua
11
những khó khăn, vượt qua những bối rối, những hoang mang. Có những tình bạn
cùng tiến, cùng giúp nhau trong học tập để cùng nhau tốt hơn.
1.3. Những giá trị tốt đẹp do tình bạn trong sáng đem lại cho học trị ở lứa tuổi
học sinh THCS
Tình bạn là một tình cảm đẹp mà khơng một thành phần, một nhân tố nào có
thể gượng ép được. Có một tình bạn đẹp như có một người song hành cùng ta vượt
qua những bão táp phong ba của cuộc đời. Có một tình bạn đẹp, ta sẽ có một người
cùng chung vui với ta khi thành cơng. Có một tình bạn đẹp, ta sẽ có một người dìu
dắt bước chân ta, cho ta những lời khuyên chân thành và đưa ta ra khỏi bóng tối của
cuộc đời khi sa ngã. Tình bạn đẹp lắm! Nó cịn đẹp hơn cả tình u.
Trong thực tế cuộc sống, tình u có thể đến, cũng có thể ra đi bất cứ khi
nào. Nhưng tình bạn vẫn mãi ở bên cạnh ta, xuất hiện vào những lúc ta cần nó nhất.
Đối với chúng ta, lứa tuổi học trị cắp sách tới trường biết bao mơ ước, hồi bão thì
một người bạn thân ln ln được chào đón. Một người bạn để ta chia sẻ buồn,
vui. Khi đó nỗi buồn sẽ vơi đi một nửa, còn niềm vui thì sao? Niềm vui sẽ tăng lên
gấp bội đó các bạn ạ! Vì thế chúng ta nên yêu quý họ!
Nếu cuộc sống này khơng có tình bạn thì sẽ ra sao? Cuộc sống sẽ trở nên tẻ
nhạt, buồn chán khi khơng có bạn. Tình bạn giúp ta mạnh mẽ hơn, dám đương đầu
với những thử thách, phong ba, bão táp. Tình bạn chỉ kết khi ta nhỏ nhen, ích kỷ,
khi giữa hai người khơng có điểm tương đồng và cả khi ta chỉ biết nghĩ đến mình.
Có cả một chặng đường dài để chúng ta học cách chung sống với mọi người. Tuổi
học trò hồn nhiên, ngây thơ với bao mơ ước, kí ức đẹp của của một tuổi hoa là
những người bạn, những người luôn sát cánh bên ta, ủng hộ ta. Tình bạn nhẹ nhàng,
mát dịu như một cơn gió mùa thu khiến lá vàng xao động. Tình bạn là sự thấu hiểu
lẫn nhau, sẵn sàng ngồi bên cạnh nhau khi ta khó khăn, cùng nhau đối mặt với cuộc
sống, giúp đỡ lẫn nhau vượt qua khó khăn. Đơi khi cuộc sống khơng như chúng ta
mong muốn, có những tình bạn lợi dụng sự chân thật của mình, đối xử với nhau
12
không phải bằng con tim mà bằng sự ghen ghét. Những điều này có thể làm mất đi
nét đẹp thực sự của tình bạn
Có lẽ chúng ta nên có một tình bạn trong sáng, lành mạnh chứ khơng phải là
một tình bạn đơn thuần như trước nữa. Tình bạn trong sáng, lành mạnh là tình cảm
giữa hai hoặc nhiều người có chung nhau về mọi mặt: lý tưởng sống, quan niệm
sống... và đặc biệt là phải tôn trọng, chân thành, bình đẳng lẫn nhau, đồng cảm cho
nhau. Tình bạn trong sáng, lành mạnh giúp ta cảm thấy ấm áp, tự tin, u cuộc sống
hơn, biết hồn thiện mình để sống tốt hơn. Chỉ có tình cảm, tình bạn thân thiết là
điều duy nhất có thể vượt qua mọi khó khăn của cuộc đời, là nền tảng, là gốc rễ cho
mọi niềm vui, niềm hạnh phúc.
1.4. Những biểu hiện vượt quá tình bạn khác giới lứa tuổi học trị
Có thể nói ngày nay cùng với sự phát triển của khoa học cơng nghệ, mạng
internet, điện thoại thơng minh thì việc học sinh biết rung động trước một người
bạn khác giới khi cịn ngồi trên ghế nhà trường khơng cịn là chuyện hiếm. Tất cả
các cấp học đều có thể xuất hiện tình cảm "gà bơng" nhưng đáng báo động hơn cả
là lứa tuổi THCS, cái lứa tuổi mà ''ăn chưa no, lo chưa tới'' cùng với sự phát triển,
thay đổi trong cảm xúc, tâm tư, tình cảm. Hầu như khơng một ngôi trường THCS
nào, không một lớp học nào lại không xuất hiện những đôi bạn áo trắng quý mến
nhau hơn những người bạn khác. Trên mạng và các phương tiện thơng tin đại
chúng xuất hiện khơng ít những bài báo, những hình ảnh, những video clip nói về
việc học sinh ngày nay tâm sự trong lớp học, hay có những biểu hiện không phù
hợp thiếu tế nhị trong môi trường học đường khiến người xem khơng khỏi chống
váng về độ bạo dạn của các bạn trẻ. Nhiều người còn phải thốt lên rằng học sinh
bây giờ đến trường chỉ để...thích nhau!
1.5. Nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh THCS:
1.5.1. Nghiên cứu đặc điểm sinh lý học sinh THCS:
Tuổi học sinh THCS là lứa tuổi thiếu niên giai đoạn phát triển từ 11- 15 tuổi.
Lứa tuổi này có một vị trí đặc biệt và tầm quan trọng trong thời kỳ phát triển của trẻ
13
em, vì nó là thời kỳ chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành và được phản
ánh bằng những tên gọi khác nhau như: “ Thời kỳ quá độ”, “tuổi khó bảo”, “tuổi
khủng hoảng”, “tuổi bất trị...”.
Đây là lứa tuổi có bước nhảy vọt về thể chất lẫn tinh thần, đang tách dần
khỏi thời thơ ấu để tiến sang giai đoạn phát triển cao hơn (người trưởng thành). Ở
lứa tuổi này có sự tồn tại song song vừa tính trẻ con, vừa tính người lớn tạo nên sự
phát triển đặc thù về mọi mặt: Phát triển thể chất, trí lực, đạo đức, xã hội…Ở giai
đoạn này cơ thể bắt đầu thay đổi:
- Chiều cao: Sự phát triển chiều cao mạnh mẽ, nam từ 13 - 15 , nữ 11-13 tuổi
- Hoạt động của thần kinh cao cấp có những đặc điểm riêng. Giai đoạn này
hưng phấn mạnh và lan tỏa nhanh nên trẻ rất khó tập trung dẫn đến các bạn HS có
những hành vi thừa và dễ xúc động. Sự phát triển của hệ thần kinh không cân đối.
Hệ thần kinh chưa vững để có thể chịu những kích thích mạnh, đơn điệu hoặc kéo
dài (dễ bị ức chế hoặc bị kích thích mạnh)
Sự phát triển hệ thống tín hiệu thứ nhất và tín hiệu thứ hai, giữa hưng phấn
và ức chế cũng diễn ra mất cân đối; giữa hưng phấn và ức chế cũng diễn ra mất cân
đối (hưng phấn mạnh hơn ức chế). Quá trình hưng phấn chiếm ưu thế rõ rệt khiến
thiếu niên không làm chủ được cảm xúc của mình, khơng kiềm chế được xúc động
mạnh. Các em dễ bị kích động, dễ bực tức, cáu gắt, mất bình tĩnh…
- Hệ cơ phát triển chậm hơn hệ xương. Trong sự phát triển của hệ xương thì
xương tay, xương chân phát triển mạnh nhưng xương lồng ngực phát triển chậm
hơn. Sự phát triển giữa xương bàn tay và các xương đốt ngón tay khơng đồng đều.
Sự cải tổ bộ máy vận động làm mất đi sự nhịp nhàng của các cử động, làm thiếu
niên lúng túng, vụng về, vận động thiếu hài hòa, nảy sinh ở các em các cảm xúc
không thoải mái, không tự tin.
- Hệ tim mạch phát triển cũng không cân đối. Thể tích tim tăng nhanh, tim to
hơn, hoạt động mạnh hơn, trong khi đường kính của các mạch máu lại phát triển
chậm hơn dẫn đến sự rối loạn tạm thời của tuần hồn máu. Do đó thiếu niên thường
14
bị mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu, huyết áp tăng… khi phải làm việc quá sức hoặc
làm việc trong thời gian kéo dài.
- Tuyến sinh dục phát triển và cơ thể xuất hiện những dấu hiệu phụ khiến
chúng ta nhận ra các bạn đang ở độ tuổi dậy thì.
Sự phát dục cùng với những chuyển biến trong sự phát triển cơ thể của thiếu
niên có một ý nghĩa khơng nhỏ trong sự nảy sinh những cấu tạo tâm lý mới. Những
biến đổi rõ rệt về mặt giải phẫu sinh lý đối với thiếu niên đã làm cho các bạn trở
thành một người lớn một cách khách quan và làm nảy sinh cảm giác về tính người
lớn của bản thân các bạn. Sự phát dục làm cho thiếu niên xuất hiện những cảm
giác, tình cảm và rung cảm mới mang tính chất giới tính, các bạn quan tâm nhiều
hơn đến bạn khác giới.
1.5.2. Nghiên cứu đặc điểm tâm lý học sinh THCS
Khơng chỉ có những biến đổi về mặt sinh lý mà lứa tuổi này cũng có những
biến đổi sâu sắc về mặt tâm lý. Do sự phát triển không cân đối của hệ xương đã gây
cho các bạn một biểu hiện tâm lý khó chịu. Các bạn ý thức được sự lóng ngóng,
vụng về của mình, mà cố che dấu bằng những điệu bộ khơng tự nhiên, cầu kì, tỏ ra
mạnh bạo, can đảm để người khác không chú ý đến vẻ bề ngồi của mình. Chỉ một
sự mỉa mai chế giễu nhẹ nhàng về hình thể, tư thế, tư thế đi đứng của các bạn đều
gây cho các bạn những phản ứng mạnh mẽ.
Tuyến nội tiết hoạt động mạnh, điều đó đã làm cho các bạn dễ xúc động, dễ
bực tức, nổi khùng. Vì thế, ta thấy ở các bạn thường có những phản ứng gay gắt,
mạnh mẽ và có những xúc động mạnh. Hệ thần kinh của các bạn cịn chưa có khả
năng chịu đựng những kích thích mạnh, đơn điệu,kéo dài. Do tác động của những
kích thích như thế, thường gây cho các bạn tình trạng bị hạn chế hay ngược lại xảy
ra tình trạng bị kích động mạnh. Vì vậy, sự phong phú của các ấn tượng, những
chấn động thần kinh mạnh, hoặc sự chờ đợi lâu dài về những biến cố gây xúc
động…đều tác động mạnh mẽ đến các bạn, có thể làm một số bạn bị ức chế, uể oải,
thờ ơ, lơ đễnh, số khác làm những hành vi xấu, không đúng bản chất.
15
Cùng với những biến đổi về thể chất, đời sống tinh thần và tình cảm của tuổi
học sinh THCS cũng trải qua những biến đổi sâu sắc. Các bạn có khả năng tự ý
thức và tự đánh giá cao. Cho nên, các bạn tự nhận được rằng mình đã lớn, vì vậy
các bạn thấy rằng kiểu quan hệ với người lớn ở thời thơ ấu khơng cịn phù hợp với
về mức độ trưởng thành của bản thân nữa. Đó là kiểu quan hệ giữa người lớn và trẻ
con. Do vậy, các bạn mong muốn “cải tổ” kiểu quan hệ này theo hướng giảm
quyền hạn của người lớn và tăng quyền hạn của chính mình, các bạn muốn độc lập
trong suy nghĩ và hành động để thử sức mình nhằm đạt tới cái mình muốn để
chứng tỏ mình đã trưởng thành. Ở giai đoạn này thường xảy ra xung đột giữa các
bạn với cha mẹ vì họ cho rằng các bạn vẫn cịn trẻ con. Điều đó đã tạo ra một
khoảng cách giữa cha mẹ và con cái. Để làm mất khoảng cách này, các bậc cha
mẹ phải thường xuyên quan tâm đến những suy nghĩ của các bạn, những biến đổi
tâm lý đang diễn ra để có thể hiểu được con mình và trở thành những “người bạn”
đáng tin cậy của con em mình.
Về mặt giao tiếp, nhu cầu giao tiếp với bạn phát triển rất mạnh, các mối quan
hệ được mở rộng, nhu cầu về tình bạn tâm tình cá nhân được tăng lên rõ rệt. Bạn bè
trở thành một phần rất quan trọng trong cuộc sống của ở lứa tuổi này. Với các bạn,
tình bạn trở nên sâu sắc hơn, rất bền vững có thể kéo dài đến suốt cuộc đời và có
ảnh hưởng qua lại rất lớn, ảnh hưởng đó có thể là tích cực nhưng cũng có khi là tiêu
cực. Do vậy, mà việc lựa chọn bạn ở lứa tuổi này đóng một vai trị vơ cùng quan
trọng.
Một điều đặc biệt dễ nhận thấy ở giai đoạn này đó là bắt đầu xuất hiện những
cảm giác mới lạ, có sự nhạy cảm về giới và cảm xúc giới tính. Các bạn thường
quan tâm đến các bạn khác giới và cũng mong bạn khác giới để ý đến mình. Điều
này khiến các bạn quan tâm đến vóc dáng của mình, hay đứng trước gương để
ngắm vuốt. Các bạn bắt đầu thích đọc truyện tình cảm, những tác phẩm viết về
những mối tình say mê, quan tâm đến các nhân vật trong truyện, trong phim làm
quen nhau như thế nào, thích nhau ra sao và tại sao lại hành động như vậy… và vô
16
tình các bạn tự tạo nên những rung cảm “yêu đương” trong tưởng tượng trong suy
tư. Có bạn trở nên xao nhãng việc học tập.
Tình cảm của các bạn học sinh THCS sâu sắc và phức tạp. Điểm nổi bật ở
lứa tuổi này là dễ xúc động, dễ bị kích động, vui buồn chuyển hố dễ dàng, tình
cảm cịn mang tính bồng bột. Đặc điểm này là do ảnh hưởng của sự phát dục và sự
thay đổi một số cơ quan nội tạng gây nên.. Nhiều khi còn do hoạt động hệ thần kinh
khơng cân bằng, thường thì q trình hưng phấn mạnh hơn quá trình ức chế, đã
khiến các bạn khơng tự kiềm chế được.Tính dễ kích động dẫn đến các bạn xúc
động rất mạnh mẽ như vui quá trớn, buồn ủ rũ, lúc thì quá hăng say, lúc thì q
chán nản. Nhiều bạn thay đổi rất nhanh chóng và dễ dàng, có lúc đang vui chỉ vì
một cái gì đó lại sinh ra buồn ngay, hoặc đang buồn bực nhưng gặp một điều gì đó
thích thú thì lại tươi cười ngay. Do sự thay đổi tình cảm dễ dàng, nên trong tình
cảm của các bạn đơi lúc mâu thuẫn.
Về đặc điểm quan hệ giữa các bạn trai và các bạn gái ở lứa tuổi này: Có sự
thay đổi cơ bản so với lứa tuổi trước, các bạn đã bắt đầu quan tâm lẫn nhau, ưa
thích nhau và do đó quan tâm đến bề ngồi của mình. Lúc đầu sự quan tâm tới giới
khác, các bạn nam có tính chất tản mạn và biểu hiện còn trẻ con như xô đẩy, trêu
chọc các bạn gái … Các bạn gái rất bực và khơng hài lịng. Về sau những quan hệ
này được thay đổi, mất tính trực tiếp, xuất hiện tính ngượng ngùng, nhút nhát, e
thẹn, ở một số bạn điều đó được bộc lộ trực tiếp cịn số khác thì được che giấu bằng
thái độ thờ ơ đối với bạn khác giới. Có nhiều học sinh lớp 8, 9, đặc biệt là bạn gái
hay để ý đến vấn đề ai thích ai, nhưng điều này rất bí mật, chỉ kể cho những người
bạn rất thân thiết và tin cậy.
Ở học sinh lớp 6,7 tình bạn nam nữ ít nảy sinh, nhưng các học sinh lớp 8,9
thì nảy sinh thường xuyên, sự gắn bó hai bên rất thân thiết và nó giữ một vị trí lớn
trong cuộc sống của các bạn. Tuy nhiên tình bạn khác giới ở lứa tuổi này cũng có
thể lệch lạc, mà khi tình bạn ấy phát triển không đúng mực sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy
đáng tiếc.
17
1.6. Nghiên cứu nguyên nhân dẫn đến tình cảm lệch lạc, không đúng mực của
học sinh THCS
1.6.1. Nguyên nhân chủ quan
- Học sinh THCS đang ở lứa tuổi phát triển và thay đổi về tâm sinh lý
Do các bạn sớm ý thức về giới tính. Xét từ góc độ sinh lý, thanh thiếu niên
ngày nay xuất hiện những đặc trưng về giới tính sớm hơn từ 1-2 năm so với thời kỳ
mười mấy năm về trước, và đối với thanh thiếu niên ở thành thị thì đặc trưng giới
tính lại xuất hiện sớm hơn nhiều. Lúc này, cơ thể của các bạn phát triển rất nhanh, ý
thức về giới tính rất rõ. Những dấu hiệu biến đổi trên cơ thể khiến các bạn tò mò
muốn hiểu về chức năng của các bộ phận, tị mị về vấn đề giới tính. Nhiều bạn
muốn thử cảm giác của tình bạn khác giới mà làm giả thành thật, nhất thời bộc phát
không thể ngăn chặn được những biểu hiện lệch lạc.
- Thiếu quan niệm và nhận thức đúng đắn về tình bạn khác giới
Do chưa đủ độ “chín” về nhận thức tình cảm cộng với tâm lý hiếu kỳ, tò
mò muốn “khám phá” những cảm xúc mới lạ, khơng ít bạn đã ngộ nhận về những
cảm xúc, rung động của mình cho đó là tình yêu, dẫn đến tình trạng một số học
sinh trung học yêu sớm và không được định hướng đúng. Và sâu xa hơn, các bạn
tuy có lớn nhanh về thể chất nhưng chưa hiểu hết các quá trình vận động, phát triển
của cơ thể. Suy nghĩ của các bạn rất đơn giản: thấy rung động thì cho đó là tình yêu
mà khi yêu thì phải “yêu cho hết mình”. Như vậy việc xây dựng một tình bạn khác
giới sẽ khơng cịn trong sáng như lúc trước nữa.
Chúng ta đang ở độ tuổi đã qua thời trẻ con ngây thơ nhưng chưa tới sự
trưởng thành chín chắn. Chính vì vậy sẽ có những bạn cho đi và nhận lại tình cảm
của bạn khác giới một cách dễ dàng.
Cịn có những bạn trẻ xây dựng tình bạn với bạn khác giới chỉ là để cho oai,
sĩ diễn với bạn bè. Khi mạng xã hội ngày càng phát triển như vũ bão và vượt tầm
kiểm sốt của người sáng lập ra nó thì một thơng báo: A đã thêm một sự kiện trong
đời: “A đã yêu B”. Thế là đã đủ để thu hút hàng trăm, hàng ngàn lượt yêu thích hay
18
bình luận trêu đùa của bạn bè. Để rồi ngộ nhận tình u của chính mình.
Cịn có những bạn xây dựng một tình bạn khác giới bắt nguồn từ sự dễ dàng
trong tình cảm. Yêu thương chỉ vì vẻ bề ngoài của đối phương. Phải chăng các bạn
sẽ hạnh phúc hơn khi người bạn khác giới của mình xinh gái hay đẹp trai hơn. Hay
chẳng qua đơn giản là có cho mình một bức ảnh selfie đẹp để đăng lên mạng xã
hội. Quan niệm đó thật sai lầm và làm xấu đi tình bạn khác giới trong sáng.
1.6.2. Nguyên nhân khách quan
* Về phía gia đình:
Xã hội ngày càng phát triển khiến nhiều bậc phụ huynh hàng ngày bận bịu
với công việc của họ mà quên đi việc làm bạn với con cái mình khiến chúng thiếu
thốn tình cảm. Họ chỉ để cho con cái một cục tiền là xong trách nhiệm với niềm tin
vào tương lai của mình, để rồi tiếp tục với sự nghiệp của chính mình. Thế nên mới
có trường hợp những cậu học trị mười sáu, đơi mươi nhưng trong ví có thể có tới
hàng trăm, thậm trí là hàng triệu đồng. Và bản chất của con người là ham tiền, ham
vui không muốn chịu cực khổ. Nên các bạn sẵn sàng có những tình bạn khác giới
vụ lợi, toan tính.
Do áp lực từ cha mẹ người lớn trong gia đình cũng khơng nhỏ đối với các
bạn: Lúc nào cũng phải học bài, thi phải đạt điểm cao... đã đẩy các bạn đến chỗ mệt
mỏi, thậm chí chán học. Và “yêu thử” là cách để các bạn tự giải tỏa “sự chán
chường”, một số bạn cho rằng yêu đương là cách để giải thoát...
Mặt khác, khi học sinh có tình cảm với nhau thì sự ngăn cấm của phụ huynh
và thầy cô dường như càng làm kích thích việc học sinh tự muốn khám phá bản
thân trong việc tìm kiếm cảm giác mới lạ mà các bạn cho đó là tình u.
* Về phía nhà trường:
Do môi trường học tập gần gũi và cảm xúc dễ bị rung động ở tuổi mới lớn
chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới việc học sinh thích nhau khi còn đang ngồi
học trên ghế nhà trường.
Hiện nay nhiều trường xây dựng một môi trường học tập của học sinh có
19
phần đơn điệu, cộng thêm nhiều áp lực của gánh nặng học tập. Học sinh ngoài việc
học ở trường, học ở nhà, đi học thêm rất ít có cơ hội tham gia các hoạt động ngoại
khóa mà các bạn yêu thích. Điều đó dễ dẫn đến việc nảy sinh cảm giác chán nản,
muốn tìm một nơi để giải tỏa cảm xúc, tâm lí của bản thân. Khi có người bạn khác
giới quan tâm chia sẻ và tỏ ra hiểu mình, các bạn dễ dàng kết bạn và nảy sinh tình
cảm gắn bó với người bạn đó.
* Về phía xã hội:
- Ảnh hưởng nhiều của các trang mạng xã hội, những thơng tin khơng chính
thống. Các ấn phẩm giải trí về sex được truyền tràn lan ngồi tầm kiểm sốt của các
cơ quan quản lý văn hóa, cơ quan giáo dục. Ngày nay, khi các hệ thống thông tin
(sách, báo, phim ảnh, ti-vi...) bùng nổ thì các thơng tin về tình u, tình dục khơng
cịn là “chuyện của người lớn”, mà xuất hiện khắp mọi nơi, mọi lúc.
1.7. Tác động tích cực và những hệ lụy đáng tiếc do tình cảm không đúng mực
của học sinh THCS:
Một câu hỏi vô cùng bức thiết được đặt ra là: “Tình bạn khác giới ở tuổi học
trị là xấu hay tốt ?”. Nó bao gồm cả yếu tố tích cực, song cũng có nhiều ảnh
hưởng theo hướng tiêu cực.
1.7.1. Tác động tích cực
Tình bạn khác giới trong sáng, lành mạnh có thể là động lực giúp đỡ nhau
chăm chỉ, tiến bộ trong học tập hay mang lại cho chúng ta cảm xúc thăng hoa trong
cuộc sống làm cuộc sống bớt tẻ nhạt.
Có trường hợp vì thích một cơ gái cùng lớp mà chàng học sinh quyết tâm học
thật giỏi để “ghi điểm” với đối tượng của mình. Ở cái lứa tuổi các cậu con trai ln
thích thể hiện được bản thân mình. Các bạn muốn mọi người nhìn vào với một ánh
mắt ngưỡng mộ nhất. Chính vì thế nên dĩ nhiên thành tích học tập của cậu sẽ được
nâng cao hơn. Hay hai người q mến nhau, cùng nhau học tập thì có lẽ mọi việc
sẽ diễn ra sn sẻ hơn chăng? Cịn gì tuyệt vời hơn khi cả bạn và người ấy đều nỗ
lực để trở thành học sinh xuất sắc của lớp, cùng đỗ vào đại học và tiếp tục nuôi
20
dưỡng tình bạn khác giới đó. Để rồi khi đủ chín chắn và trưởng thành tình bạn ấy
sẽ trở thành một tình u đúng nghĩa, thì tốt biết nhường nào.
Khơng chỉ vậy tình bạn khác giới đúng mực sẽ trở thành động lực cho các bạn
vượt qua khó khăn, suy tư, âu lo trong cuộc sống. Tình bạn ấy sẽ dạy cho ta cách
biết quan tâm, lo lắng cho người khác. Và điều quan trọng hơn nó sẽ trở thành
những kỉ niệm đẹp thời áo trắng. Những kỉ niệm mà chúng ta lưu giữ trong kí ức
giúp ni dưỡng tâm hồn mình, để chúng ta có những hình ảnh đẹp khi nhớ về một
thời áo trắng.
1.7.2. Tác động tiêu cực và những hệ lụy
Khơng phải cuộc sống vốn dĩ tồn màu hồng điều gì cũng có hai mặt của nó.
Lợi là vậy đấy, nhưng tình bạn khác giới cũng có vô vàn những ảnh hưởng và hậu
quả nặng nề.
Do chưa có những nhận thức thực sự đầy đủ, chín chắn về giới tính, lại chưa
được trang bị những kỹ năng sống cơ bản nên tình trạng học sinh “yêu” sớm và có
những quan hệ gần gũi về thể xác đã gây ra những hệ lụy buồn. Trước hết, việc
sớm sa vào “chuyện yêu đương” có thể ảnh hưởng xấu tới việc học tập của học
sinh. Do phải dành thời gian để “chat”, gọi điện, nhắn tin hay đi chơi với “người
yêu”, thời gian học tập thực tế trên lớp cũng như ở nhà bị cắt xén nhiều. Cùng với
đó, việc thường xuyên sống trong trạng thái nhớ nhung, mất ăn mất ngủ khiến cho
lực học của các bạn học sinh trở nên sa sút do kiến thức “rơi rụng” dần.
Tình trạng học sinh “yêu” sớm và có những quan hệ thân mật, gần gũi, đi quá
giới hạn cho phép còn có thể gây ra những tổn thương lớn cả về thể chất lẫn tinh
thần đối với những “người trong cuộc”. Trong trường hợp này, chịu nhiều thiệt thòi
nhất thường thuộc về các nữ sinh. Trên thực tế, nhiều bạn nữ tỏ ra bối rối, khơng
biết xử trí ra sao khi lỡ ăn “trái cấm” và kết quả là cái thai trong bụng cứ lớn dần
lên trong khi các bạn chưa đủ các điều kiện để làm mẹ. Khi đối mặt với hoàn cảnh
này, đa số các bạn nữ đã phải “nhắm mắt đưa chân” chấp nhận đi nạo hút thai để
được tiếp tục đến trường. Trong số đó, khơng ít bạn do mặc cảm, xấu hổ, sợ gia
21
đình, thầy cơ và bạn bè biết chuyện sẽ gièm pha, đàm tiếu, nhiều bạn đã tự tìm đến
các cơ sở phá thai tư nhân để giải quyết hậu quả bất chấp những nguy hiểm có thể
xảy ra. Sau khi phá thai, nhiều bạn rơi vào tình trạng hụt hẫng, suy sụp tinh thần,
ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống sinh hoạt và học tập. Trong một số trường
hợp, do phát hiện muộn, cái thai trong bụng đã quá lớn, không thể phá bỏ, bản
thân nữ sinh phải bỏ dở việc học cịn gia đình phải chạy đơn chạy đáo tìm cách
“hợp lý hóa” đứa trẻ sắp chào đời.
Khơng chỉ “yêu” sớm, thể hiện “tình yêu” một cách bạo dạn, quá trớn ngay cả
trong lớp học hay ở nơi công cộng gây phản cảm, sở thích muốn ghi lại những
“khoảnh khắc đáng nhớ” bằng các thiết bị chụp ảnh, ghi hình đã gây ra những tác
động xấu. Nhất là khi những hình ảnh, clip “riêng tư” ấy được phát tán rộng rãi trên
mạng. Do suy nghĩ nông nổi, hầu hết những tấm ảnh “nóng”, clip “nóng” được tạo
ra đều do sự đồng ý của cả hai. Tuy vậy, khi những hình ảnh “riêng tư” ấy bị nhiều
người chú ý do vơ tình hay bị kẻ khác phát tán với ý đồ xấu, những “người trong
cuộc” thường phải đối mặt với sự phản ứng từ dư luận xã hội, sự chỉ trích, phê phán
từ phía bạn bè, gia đình và người thân. Mọi chuyện có thể đi q đà, thậm chí dẫn
tới những bi kịch khi nạn nhân của những tấm ảnh, clip “nóng” vì cùng quẫn, bế tắc
mà tìm đến cái chết như một lối thốt duy nhất.
Quả thực, tình bạn khác giới khơng đúng mực sẽ có những ảnh hưởng tiêu
cực khơng nhỏ đối với tuổi học trị và tương lai cuộc sống của mỗi chúng ta.
2. Kết quả nghiên cứu thực trạng:
2.1. Thực trạng mối quan hệ tình bạn khác giới của học sinh THCS hiện nay
2.1.1. Phiếu khảo sát thực trạng
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này chúng em đã có một cuộc khảo sát 300 bạn học sinh
tại trường THCS Nguyễn Trãi và 200 bạn học sinh trường THCS Trần Phú.
PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN HỌC SINH VỀ TÌNH BẠN KHÁC GIỚI
* Số học sinh được khảo sát: Khảo sát ngẫu nhiên 300 học sinh các khối 6, 7, 8, 9
trong trường THCS Nguyễn Trãi và khảo sát thêm 200 bạn học sinh trường THCS
22
Trần Phú.
1/ Xin vui lòng cho biết bạn đang học lớp:
Lớp 6
Lớp 7
Lớp 8
Lớp 9
2/ Học lực của bạn:
Loại Giỏi
Loại Khá
Loại Trung bình
Loại yếu
3/ Bạn đã có Tình bạn khác giới ở độ tuổi này chưa?
Rồi
Chưa
Đã từng rung động
4/ Thời gian mà bạn dành cho Tình bạn khác giới nhiều nhất trong ngày là:
1 tiếng
2 - 3 tiếng
3 - 4 tiếng
Gần như cả ngày
5/ Theo bạn nguyên nhân nào dẫn đến việc có Tình bạn khác giới khơng đúng mực ở
tuổi học đường?
Thay đổi tâm sinh lý
Thiếu sự quan tâm của gia đình
Hạn chế kĩ năng mềm
Mạng xã hội phát triển
Ảnh hưởng bởi phim ảnh
6/ Theo bạn việc có Tình bạn khác giới khi cịn là học sinh có quan trọng khơng?
Có
Khơng
7/ Bạn thấy Tình bạn khác giới ở tuổi học trị nhằm mục đích gì?
Giúp nhau tiến bộ trong học tập
Giải trí
Mục đích khác
Cho oai với bạn bè
Theo phong trào
8/ Bố mẹ có đồng tình, khun nhủ hay ngăn cản việc bạn có bạn khác giới khơng?
Có
Khun nhủ
Ngăn cấm
9/ Bạn có nghĩ rằng Tình bạn khác giới ở tuổi học trò sẽ ảnh hưởng rất lớn tới cuộc
sống hiện tại và tương lai của bạn không?
23