Một số biện pháp chống thất thu, gian lận và trốn thuế lĩnh vực doanh nghiệp trên địa bàn quận ngô quyền thành phố hải phòng

Lời mở đầu
Như chúng ta đã biết, Nhà nước là tổ chức quan trọng nhất trong việc thực thi
quyền lực chính trị của giai cấp cầm quyền, bằng hệ thống pháp luật buộc mọi người
phải tuân thủ; đồng thời còn những tổ chức cưỡng chế đặc biệt như quân đội, cảnh sát,
tòa án, nhà tù… để đảm bảo thực hiện.
Trong hệ thống chính trị, Nhà nước giữ vai trị quản lý chủ yếu, thông qua việc
ban hành hệ thống pháp luật và thực thi hệ thống đó trong xã hội Nhà nước hiện thực
hóa đường lối phát triển của Đảng cầm quyền đã được pháp lý hóa trong hệ thống
pháp luật, đồng thời Nhà nước trong một quốc gia còn là chủ thể duy nhất của công
pháp quốc tế.
Để duy trì sự tồn tại của mình và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ về kinh tế
xã hội, chính trị, an ninh, quốc phịng…thì Nhà nước cần có những nguồn lực vật chất
nhất định. Chính vì vậy, sự ra đời của Thuế là một tất yếu khách quan gắn liền với sự
ra đời, tồn tại và phát triển của Nhà nước. Thuế không những là nguồn thu chủ yếu của
ngân sách nhà nước mà là công cụ điều tiết vĩ mơ quan trọng của nhà nước trong q
trình cải cách và đổi mới quản lý kinh tế. Thời gian qua, nhà nước đã ban hành nhiều
văn bản pháp luật và chính sách mới về thuế cùng các luật thuế mới, nhờ đó cơng tác
thu ngân sách đã có những tiến bộ vượt bậc, góp phần tích cực trong cơng cuộc đổi
mới và phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là sự ra đời của Luật Quản lý thuế đánh dấu
một bước ngoặc lớn trong việc cải cách của ngành Thuế. Bên cạnh đó, ngành Thuế cũng
đã đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật, xây dựng các chuyên đề, đề án nhằm nâng
cao hiệu quả quản lý , giám sát chặt chẽ và phát hiện kịp thời các trường hợp vi phạm
pháp luật thuế, góp phần chống thất thu Ngân sách Nhà nước, tạo sự bình đẳng, cơng
bằng trong kinh doanh đồng thời nhằm nâng cao trình độ, năng lực của công chức quản
lý thuế. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đạt được trong công tác quản lý thuế thì
vẫn cịn một số doanh nghiệp chưa thật sự tự giác trong việc kê khai và nộp thuế.
Chính vì thế, chun đề này tập trung phân tích nội dung về “Một số biện pháp
chống thất thu, gian lận và trốn thuế lĩnh vực doanh nghiệp trên địa bàn Quận Ngơ
Quyền - Thành phố Hải Phịng”.

1

NỘI DUNG CHÍNH
1.Mơ tả tình huống
Bất kể một chủ doanh nghiệp nào khi thành lập doanh nghiệp đều đặt mục tiêu
hàng đầu của mình là lợi nhuận, lợi nhuận càng cao thì hiệu quả kinh doanh càng lớn,
bên cạnh lợi ích của doanh nghiệp thì cũng phải có nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước
mà chủ yếu là nộp thuế cho Nhà nước. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp vì mục tiêu lợi
nhuận, làm lợi cho đơn vị mình, cho bản thân cá nhân của chủ doanh nghiệp nên đã có
nhiều hành vi, hoạt động kinh doanh trái với pháp luật quy định gây hậu quả nghiêm
trọng, hơn nữa là các hành vi trốn thuế gây thất thu cho ngân sách Nhà nước thường
xun xảy ra.
Trước tình hình đó, ngay từ đầu năm lãnh đạo Chi cục thuế Quận Ngô Quyền
đã có những cơng tác chỉ đạo, hướng dẫn chống thất thu cho cả năm với mục đích góp
phần tích cực vào việc phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ và chủ trương cải cách thuế
bước hai. Mỗi cán bộ thuế xác định rõ nhiệm vụ dù ở vị trí cơng tác nào cũng cần có ý
thức trách nhiệm duy trì tốt kỷ cương của pháp luật thuế, bằng nhiều biện pháp cụ thể
như tăng cường và thường xuyên kiểm tra chống thất thu ngân sách đồng thời với việc
đẩy mạnh kiểm tra đối tượng nộp thuế của cán bộ quản lý ngồi quốc doanh.
Như đã trình bày ở trên, khơng ít các doanh nghiệp và các đối tượng nộp thuế
khơng muốn mình phải nộp thuế cho nhà nước mà tìm sơ hở của luật pháp để trốn thuế,
nhất là hai loại thuế giá trị gia tăng (GTGT) và luật thuế thu nhập doanh nghiệp
(TNDN), họ đã tìm đủ mọi cách để trốn tránh, thậm chí có một số doanh nghiệp cịn tìm
cách lợi dụng luật thuế GTGT để nhà nước hoàn thuế cho họ.
Với gần 4000 doanh nghiệp trên địa bàn Quận Ngô Quyền, với tỷ lệ khoảng
30% doanh nghiệp trốn thuế thì hàng năm, thất thu thuế để nộp vào ngân sách ước đạt
vài chục tỷ đồng. Đây là một con số không nhỏ. Việc chống thất thu này sẽ làm tăng
ngân sách, đồng thời tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng giữa các doanh
nghiệp trên địa bàn, góp phần vào việc phát triển kinh tế - xã hội chung của Quận Ngô
Quyền và của Thành phố Hải Phòng.

- Về thất thu thuế giá trị gia tăng: Hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều
chính sách mở cửa tạo điều kiện cho việc hội nhập và phát triển kinh tế. Hải Phòng là
Thành phố cảng, có vị trí địa lý rất thuận lợi cho việc giao thương với các nước trên
thế giới, đồng thời Hải Phòng còn là đỉnh của tam giác vàng ở miền Bắc, chính vì thế

2


mà các doanh nghiệp Hải Phòng hợp tác làm ăn với các doanh nghiệp trên thế giới khá
nhộn nhịp và đa dạng. Với chính sách ưu tiên cho hàng xuất khẩu với thuế suất thuế
GTGT là 0% thì việc các doanh nghiệp Hải Phịng được hồn thuế rất phổ biến. Hiện
nay Luật thuế GTGT thay thế thuế doanh thu và lợi tức trước với nhiều tính ưu việt
hơn, khắc phục được việc thuế chồng lên thuế như trước đây, và có hai phương pháp
tính thuế: Thứ nhất là tính trực tiếp trên GTGT; phương pháp thứ hai là phương pháp
khấu trừ (được lấy số thuế GTGT phát sinh đầu ra trừ đi số thuế GTGT đầu vào trong
tháng được khấu trừ. Mà ở đây thuế đầu vào các doanh nghiệp được cộng trên tất cả
các hóa đơn giá trị gia tăng trong tháng được khấu trừ). Nếu kết quả số dương thì đó là
số thuế GTGT phải nộp trong tháng, ngược lại nếu kết quả âm thì được khấu trừ tiếp
vào kỳ sau hoặc được hoàn thuế. Lợi dụng điểm này để được khấu trừ thuế đầu vào
căn cứ vào số thuế GTGT được ghi trên hóa đơn GTGT và chứng từ nộp thuế GTGT
ở khâu nhập khẩu các doanh nghiệp đã lập hóa đơn khống, mua hố đơn, viết hoá đơn
trên nhỏ, dưới to nhằm chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước.
- Về thất thu doanh thu: Các doanh nghiệp không khai báo doanh thu hoặc bán
hàng không ghi nhận doanh thu, khơng xuất

hố đơn để trốn thuế doanh thu

và thuế giá trị gia tăng
- Về thất thu thuế thu nhập doanh nghiệp: Các doanh nghiệp tìm mọi cách đưa
chi phí vào nhiều hơn so với thực tế, khấu hao tài sản không đúng quy định, không xây

dựng định mức tiêu hao nguyên vật liệu để cơ quan chức năng khó phát hiện việc tính
tăng chi phí NVL …. khai báo không trung thực số lãi trước thuế để nộp khơng đúng,
thậm chí khơng nộp khoản thuế này.
2.Xác định mục tiêu xử lý tình huống
Để có thêm nhiều hiểu biết đối với hệ thống thuế, cách thức quản lý hành chính
thuế, quy trình quản lý thuế đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ tìm ra những tồn tại,
nguyên nhân thất thu thuế trong công tác quản lý hiện nay từ đó đề xuất biện pháp thu
để thu đúng, thu đủ, nộp kịp thời vào ngân sách của Quận Ngơ Quyền, đồng thời
khuyến khích, tạo mơi trường bình đẳng, tránh gây phiền hà, sách nhiễu, ảnh hưởng
đến quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để các doanh nghiệp an tâm sản
xuất kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế của Quận Ngơ Quyền nói riêng và
Thành phố Hải Phịng nói chung. Chính vì vậy, việc đưa ra biện pháp nghiên cứu
chống thất thu thuế là một vấn đề cần thiết và cấp bách.

3


3. Phân tích nguyên nhân và hiệu quả
3.1. Nguyên nhân khách quan
Thuế Việt Nam hình thành và phát triển qua một chặng đường lịch sử và qua
một hệ thống chính sách pháp luật về thuế. Thuế đã được ban hành dưới hình thức luật
và pháp lệnh, tính pháp lý của chính sách thuế đã được nâng lên rõ rệt, đã có tác dụng
nâng cao quyền lực của nhà nước trong việc thu thuế và ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ
của người nộp thuế. Nguồn thu về thuế tăng lên đáng kể chiếm tỷ trọng lớn trong tổng
thu ngân sách và đáp ứng được những khoản chi thường xuyên, trả nợ nước ngồi của
NSNN góp phần hạn chế lạm phát và ổn định vật giá. Tuy nhiên, qua thực tiễn công tác,
một số vấn đề sau đây trong thực tế làm cho việc thất thu thuế ngày càng gia tăng do:
Tuy đã cải cách thuế bước hai nhưng đến nay hệ thống thuế vẫn chưa thật sự
hồn chỉnh cịn nhiều kẻ hở chưa thật hợp lý, công tác quản lý và hành thu lại không
được chú trọng.

Việc quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế cịn nhiều điểm
chưa hợp lý. Thêm vào đó việc chấp hành các quy định về xử phạt này trên thực tế
được thực hiện không nghiêm, gây tâm lý coi thường kỷ cương phép nước, một trong
những nội dung quan trọng là ở nước ta chưa có tịa án thuế, cịn cơ quan thuế lại
không được giao thẩm quyền khởi tố các vụ án kinh tế. Đây là vấn đề bất hợp lý tạo ra
môi trường sản xuất kinh doanh không lành mạnh đối với các doanh nghiệp.
Chính sách thuế của ta vốn phức tạp, chưa rõ ràng và chưa phù hợp với điều
kiện và trình độ của người thu cũng như người nộp thuế, tính chất gián thu và trực thu
vẫn cịn lẫn lộn trong các loại thuế chưa được rõ ràng, do mỗi sắc thuế hiện nay phải
đạt nhiều mục tiêu cùng một lúc nên cơ cấu thuế suất thường phức tạp, có nhiều thuế
suất khác nhau.
Việc ban hành luật pháp về thuế chưa đồng bộ, thời điểm ban hành giữa Luật, Pháp
lệnh về thuế và các Nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành chi tiết chính sách thuế cịn
khá xa nên để người thi hành phải chờ đợi dẫn đến việc thu thuế bị chậm trể và làm cho
tác dụng của pháp luật bị hạn chế. Phạm vi miễn giảm thuế còn quá rộng chưa theo
nguyên tắc nhất quán nên khiến cho nguồn thu về thuế bị ăn mòn dần đồng thời tạo ra
kẻ hỡ trốn tránh thuế, kế hoạch thuế đặt ra không thể phát huy được trọn vẹn.

4


Công tác tuyên truyền và giáo dục kiến thức về thuế ở nước ta còn hạn chế. Ở
các nước tiên tiến thuế được coi là nội dung bắt buộc trong các trường học nhằm tạo
cho mọi công dân hiểu rõ trách nhiệm của mình và tự nguyện khai báo nộp thuế. Cơ
quan thuế chỉ người kiểm tra, thỉnh thoảng mới tiến hành thanh tra trong các trường
hợp cần thiết.Ở nước ta, do công tác này chưa được coi trọng nên ý thức tự giác của
đối tượng nộp thuế nói chung cịn rất thấp, do vậy cơng tác tiền kiểm tra của việc hành
thu hết sức khó khăn.
Tình trạng loạn lệ phí cịn diễn ra khá phổ biến ở các địa phương.Nhà nước
khơng thể kiểm sốt nỗi. Hầu hết các khỏan thu này khơng được nộp vào NSNN để sử

dụng có hiệu quả. Bên cạnh đó vai trị của nhà nước trong việc xử lý và cưởng chế thi
hành luật và pháp lệnh còn bị xem nhẹ nên vấn đề dây dưa nợ thuế,thất thu thuế còn
xảy ra rất đa dạng và phức tạp.
3.2. Nguyên nhân chủ quan
a. Dạng trốn thuế giá trị gia tăng (GTGT)
Thuế GTGT đầu ra:
Doanh nghiệp cố tình khơng kê khai doanh thu, kê khai thiếu doanh thu của
một số hoạt động khác, kê khai doanh thu theo giá trị đã thanh tốn tiền mà khơng theo
tiến độ nghiệm thu cơng trình bàn giao, xuất hàng hố qua nghiệp vụ đổi hàng không
kê khai thuế, xuất hàng hoá trả lương, thưởng CBCNV, hàng hoá để biếu tặng, khuyến
mãi, tiêu dùng nội bộ không đưa vào doanh thu tính thuế; viết hố đơn GTGT ghi giá
bán trên hố đơn không đúng với thực tế thu tiền, áp dụng thuế suất 0% không đủ các
điều kiện quy định.
Thuế GTGT đầu vào:
Để tăng thuế đầu vào được khấu trừ các doanh nghiệp kê khai hoá đơn GTGT
đầu vào trùng lắp, kê khai sai doanh thu thanh toán qua ngân hàng, kê khai hồn thuế,
khấu trừ thuế các hố đơn bất hợp pháp, kê khai các hố đơn khơng phục vụ cho mục
đích sản xuất kinh doanh; đưa vào khấu trừ cả những hàng hố phục vụ cho doanh thu
khơng chịu thuế GTGT; không kê khai điều chỉnh giảm số thuế GTGT đã khấu trừ đối
với hàng hoá, vật tư, nguyên liệu bị tổn thất đã được cơ quan bảo hiểm hoặc tổ chức,
cá nhân khác bồi thường.

5


Một số doanh nghiêp lợi dụng chủ trương thơng thống về cấp giấy phép đăng
ký kinh doanh để thành lập doanh nghiệp nhưng khơng đăng ký thuế. Có trường hợp
đã tiêu thụ hàng hóa nhưng khơng kê khai nộp thuế. Hàng hóa mua vào ít, nhưng trên
hóa đơn ghi nhiều để chiếm đoạt ngân sách thơng qua việc hồn thuế. Sử dụng hóa
đơn giả, hóa đơn khơng hợp lệ đưa vào hạch toán khấu trừ thuế GTGT đầu vào làm

giảm số thuế phải nộp. Lập hóa đơn khống (hố đơn khơng có hàng hố, dịch vụ kèm
theo) nhằm hợp thức hóa chứng từ đầu vào để kê khai hồn thuế.
b. Dạng trốn thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
Luật thuế TNDN số 14/2008/QH12 và luật số 32/2013/QH13 sửa đổi, bổ sung
một số điều của Luật thuế TNDN quy định về thời hạn nộp thuế đối với cơ sở sản xuất
kinh doanh tạm nộp hàng q và quyết tốn chính thức số thuế phải nộp cả năm vào
thời điểm đầu năm sau. Lợi dụng cơ chế tạm nộp, nhiều cơ sở đã sử dụng bằng mọi
hình thức cố ý khai tăng chi phí, thậm chí có lãi nhưng kê khai lỗ để trốn thuế. Một số
dạng vi phạm về thuế TNDN như sau:
Bán hàng không ghi nhận doanh thu; khai thiếu doanh thu bán phế liệu...chi phí
nguyên vật liệu vượt định mức kinh tế kỹ thuật đã được cơ quan có thẩm quyền hoặc
hội đồng quản trị duyệt.
Khấu hao tài sản cố định không đúng quy định, khấu hao tài sản không thuộc
quyền sở hữu, quyền sử dụng của doanh nghiệp, khấu hao tương ứng với phần nguyên
giá vượt trên 1,6 tỷ đồng/xe theo quy định đối với xe ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở
xuống, khấu hao đối với tài sản cố định đã hết khấu hao,…. tài sản khơng có hố đơn
chứng từ hợp pháp.
Chi ngun liệu, vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hóa phần vượt mức tiêu
hao hợp lý.
Tiền lương, tiền công, tiền thưởng cho người lao động, trích lập quỹ tiền lương,
quỹ bảo hiểm bắt buộc không đúng quy định.
Phần trang phục cho người lao động chi vượt mức 5 triệu đồng/người/năm.
Chi thưởng sáng kiến, phụ cấp tàu xe, nghỉ phép, cơng tác phí và các khoản chi
khác không đúng quy định khi xác định chi phí được trừ theo hướng dẫn tại thơng tư
số 78/2014/TT-BTC.

6


Lợi dụng hóa đơn giả, hóa đơn khơng hợp pháp để khai khống hoặc khai tăng

các chi phí tiền vận chuyển, thanh toán dịch vụ, tiếp khách quản lý hành chính ....
nhằm trốn thuế.
c. Một số dạng sử dụng hóa đơn bất hợp pháp khác để trốn thuế
Bên cạnh những cách thức trốn thuế đã nêu ở trên thì hiện tượng thông đồng
giữa các doanh nghiệp trong việc hợp thức hóa chứng từ bằng hợp đồng kinh tế khống,
xuất hóa đơn trên ít dưới nhiều để cùng nhau chiếm đoạt số tiền chênh lệch thuộc về
ngân sách Nhà nước. Tình hình thất thu thuế, trốn lậu thuế vẫn đang là yếu tố quan
trọng trong lối sống và cách xử thế của một số nhà kinh doanh làm giàu theo phương
châm “chiếm dụng tiền thuế Nhà nước để kinh doanh, trốn thuế được khoản nào tốt
khoản đó” lợi nhuận là mục tiêu phấn đấu của nhà kinh.
Những ví dụ điển hình ở trên là các kiểu trốn tránh các loại thuế của các doanh
nghiệp mà Chi cục Quận Ngơ Quyền nói riêng và ngành Thuế, ngành Tài chính nói
chung đang ngày, đêm nghiên cứu những giải pháp để ngăn chặn các tình trạng trốn
lậu thuế vừa nêu ở trên.
3.3. Hậu quả
* Đối với Nhà nước và ngành Thuế
Việc trốn thuế, gian lận thuế của các doanh nghiệp đã làm thất thu cho ngân
sách Nhà nước nói chung và trên địa bàn Quận Ngơ Quyền – Thành phố Hải Phịng
nói riêng, khơng đảm bảo nguồn chi cho các hoạt động công và không đáp ứng được
mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, giáo dục, an ninh, quốc phòng…Hàng năm, thu
ngân sách của Quận Ngô Quyền đạt khoảng 400 tỷ đồng, số thu trên lĩnh vực doanh
nghiệp chiếm hơn 50% số thu ngân sách, số thuế thất thu hàng năm lĩnh vực này ước
tính khoản 100 tỷ đồng, đây là một tỷ lệ đáng kể cho việc đóng góp vào ngân sách của
Quận nói riêng và của Thành phố nói chung.
Ngồi ra, để đạt được mục tiêu trốn thuế của mình, các doanh nghiệp cịn móc
ngoặc với một số cán bộ thuế để lợi dụng làm ảnh hưởng không tốt đến công chức thuế
*Đối với doanh nghiệp và xã hội :
Do công tác quản lý thuế chưa đạt hiệu quả cao làm cho người trốn thuế thì thu
được lợi nhuận cao, cịn người trung thực hoặc khơng có hiện tượng trốn lậu thuế thì
gặp khó khăn nhất định trong kinh doanh.

7


Khơng tạo ra mơi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng giữa các thành phần
kinh tế và thực hiện công bằng xã hội
Việc trốn thuế, gian lận thuế có thể dẫn đến hiện tượng tiêu cực của xã hội như
làm giàu bất hợp pháp do trốn thuế, từ đó nảy sinh nhiều hiện tượng tiêu cực cho xã hội.
Việc trốn thuế lâu dài của các doanh nghiệp làm cho các Luật thuế bị doanh
nghiệp lợi dụng và xem nhẹ, lâu ngày dẫn đến việc xem thường pháp luật và việc trốn
thuế trở thành một thói quen xấu của doanh nghiệp, nhất là trong thời kỳ hội nhập kinh
tế quốc tế hiện nay, làm giảm uy tín của các doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.
4. Xây dựng các phương án giải quyết vấn đề và lựa chọn phương án
Với phương châm cải cách và hiện đại hoá ngành thuế, để ngành thuế tiếp tục
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao đòi hỏi phải tiếp tục tăng cường, đẩy mạnh
cơng cuộc cải cách hành chính ngành thuế với hai mục tiêu quan trọng đó là: bảo đảm
thu đúng, thu đủ, thu kịp thời tiền thuế cho NSNN, đồng thời đảm bảo sự giám sát chặt
chẽ của nhà nước thông qua cơ quan thuế đối với công tác thuế. Bên cạnh đó ngành
Thuế có nhiều tham mưu đề suất để tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả, hầu hết
các chính sách thuế đã được ban hành, đưa các luật thuế, pháp lệnh thuế đi vào thực
tiển bao quát hết nguồn thu và tăng thu cho ngân sách Nhà nước. Tuy vậy, mức độ kết
quả của từng loại thuế chưa đồng đều, bên cạnh những chính sách thuế được áp dụng
và phát huy tác dụng vẫn còn một số chính sách thuế có triển khai nhưng kết quả cịn
hạn chế chưa phù hợp với cơ chế mới và tình hình mới .
Từ ngày 01/7/2013 một số điều của Luật Quản lý thuế được sửa đổi, bổ sung
có hiệu lực với các nội dung, ví dụ như: Thơng tư 219/2013/TT-BTC, thông tư
156/2013/TT-BTC, thông tư số 78/2014/TT-BTC, Nghị định số 129, nghị định
04/2013, thông tư 119/2014/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật quản lý
thuế… của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, nhờ đó Chi
cục Quận Ngơ Quyền đã có cơ sở pháp lý để kiểm tra và xác định các hành vi vi phạm

của đối tượng nộp thuế trong công tác chống thất thu thuế của các doanh nghiệp đóng
trên địa bàn Quận. Đã có kết quả nhất định trong việc truy thu và phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực thuế, cụ thể:
a) Về luật thuế GTGT.

8


Việc nộp hồ sơ khai thuế được nộp theo Quý đối với doanh nghiệp có doanh
thu dưới 20 tỷ đồng/năm, giảm thiểu thời gian khai nộp thuế cho doanh nghiệp. Nhưng
do có một số mặt hàng Nhà nước ta ưu đãi để điều kiện cho các doanh nghiệp kinh
doanh thuận lợi nên họ đã lợi dụng như: khấu trừ khống trên phần giá trị hàng hoá mua
vào của một số mặt hàng khơng có hóa đơn hoặc hóa đơn bán hàng, việc tính thuế bằng
cách lấy thuế đầu ra trừ đi thuế đầu vào để bằng số thuế phải nộp trong tháng, từ đó một
số chủ doanh nghiệp tư nhân đã lợi dụng mua hóa đơn khống chỉ trơi nổi trên thị trường
để về tự ghi một lượng giá hàng hoá dịch vụ kèm theo thuế GTGT để đưa vào sổ sách kế
tốn nhằm tăng thuế đầu vào. Chính vì vậy, với đội ngũ cán bộ công chức được đào tạo
bài bản nâng cao trình độ chun mơn của Đội kiểm tra thuế số 1 - Chi cục thuế Quận
Ngô Quyền đã tiến hành kiểm tra hồ sơ khai thuế GTGT tại bàn nhằm phát hiện những
doanh nghiệp có dấu hiệu trốn thuế yêu cầu doanh nghiệp lên giải trình, cung cấp thơng
tin tài liệu phục vụ q trình kiểm tra tại bàn, đồng thời ra quyết định kiểm tra tại trụ sở
người nộp thuế, ngăn chặn tối đa việc trốn, gian lận thuế trên địa bàn Quận Ngô Quyền.
Bên cạnh đó, ngồi sự nỗ lực, cố gắng của mỗi cán bộ công chức trong việc đấu tranh
giảm thiểu việc trốn thuế, gian lận thuế chống thất thu cho Ngân sách Nhà nước,mỗi cán
bộ cơng chức thuế cịn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan công an và các cơ quan chức
năng khác trong việc chống thất thu thuế cho Nhà nước.
b) Về thuế TNDN
Quận Ngô Quyền - Thành phố Hải Phịng, do có vị trí địa lý thuận lợi, là quận
trung tâm thành phố, lại có cảng Hải Phòng nằm trên địa bàn Quận, đây là điều kiện
rất thuận lợi cho các doanh nghiệp vận tải kể cả đường bộ và đường thủy phát triển.

Ngoài các điều kiện về tự nhiên thì Nhà nước ta cũng tạo điều kiện để các doanh
nghiệp dễ dàng trong vay vốn kinh doanh một cách linh hoạt nên họ đã lợi dụng
kẻ hở đó mà đã lập nên nhiều khế ước vay ngoài vay của anh em bạn bè để hàng
tháng họ cho ra một khoản lãi vay không nhỏ nhằm giảm lợi nhuận thực tế của doanh
nghiệp. Bên cạnh đó về khấu hao tài sản để khuyến khích các doanh nghiệp làm ăn có
lãi, thu hồi vốn nhanh để đổi mới cơng nghệ góp phần tăng năng suất lao động hạ giá
thành sản phẩm, cạnh tranh với hàng hoá trong nước và chuẩn bị hội nhập hàng hoá,
trong khu vực và thế giới. Nếu các chủ doanh nghiệp đã đưa thời gian khấu hao TSCĐ
một mức ngắn nhất để làm cho giá thành sản phẩm lên cao. Mặt khác, doanh nghiệp
kiếm cớ tạo lập các quỹ dự phòng, quỹ tiền phúc lợi…. khơng đúng quy định, chi phí

9


mua nhiên liệu, sửa chữa, thay thế phụ tùng lớn, làm tăng chi phí và giảm lợi nhuận
của doanh nghiệp. Từ đó lợi nhuận bị giảm nên số thuế TNDN trong năm gần như họ
chỉ để số nhỏ nhất gọi làm ăn có lãi để khơng bị cắt giảm một số chỉ tiêu khác mà thôi.
Giải quyết vấn đề này, Phong quản lý doanh nghiệp phối hợp với thanh tra, ngân hàng
thường xuyên rà soát các hoạt động kinh doanh, số vốn kinh doanh và nguồn gốc vốn
để có biện pháp nghiệp vụ thu thuế đúng, thu đủ. Ngoài ra cán bộ công chức thuế cũng
đặt ra các chỉ tiêu hàng năm để tiến hành quyết toán thuế TNDN, truy thu số tiền thuế
về nộp Ngân sách một khoản đáng kể. Trung bình mỗi năm hai đội kiểm tra thuế của
Chi cục thuế Quận Ngô Quyền thu số thuế truy thu về nộp Ngân sách hơn chục tỷ
đồng. Từ những lý do trên, mỗi cán bộ công chức cần cố gắng nỗ lực hơn trong việc
kiểm soát trốn thuế, gian lận thuế của các doanh nghiệp.
5. Kê hoạch tổ chức thực hiện phương án được lựa chọn
Để công tác chống thất thu thuế trên địa bàn Quận Ngô Quyền đạt kết quả tốt
hơn nữa, tơi xin trình bày kế hoạch tổ chức thực hiện phương án như sau:
Thường xuyên áp dụng các biện pháp như trên loa phát thanh của quận, trang bị
màn hình lớn tại cơ quan thuế cập nhật liên tục các thơng tin mới nhất về chính sách

thuế để các doanh nghiệp tiếp cận thông tin về chính sách thuế nhanh và hiệu quả nhất.
Tuyên truyền nhưchính sách, chế độ về thuế đến các doanh nghiệp để cho các doanh
nghiệp hiểu rõ Luật thuế, hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ, nâng cao ý thức
của mình nhằm hạn chế những sai sót trong việc trong việc kê khai, nộp thuế đối với
NSNN đồng thời tạo điều kiện thuận lợi nhất để cho các doanh nghiệp hoàn thành
nghĩa vụ của mình.
Chi cục thuế quận Ngơ Quyền thường xuyên đẩy mạnh công tác bồi dưỡng, giáo
dục đào tạo, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ thuế trong đơn vị nói chung và cán bộ
làm cơng tác kiểm tra nói riêng đạt chuẩn chất lượng về chun mơn nghiệp vụ thuế,
nắm vững kiến thức kế tốn, tài chính, thành thạo kỹ năng chun mơn, trình độ tin
học, ngoại ngữ (hiện nay Chi cục thuế quận Ngô Quyền đã cử 05 cán bộ công chức
của hai Đội Kiểm tra thuế đi học tiếng Nhật, tiếng Trung phục vụ công tác kiểm tra
thuế tại các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, khu chế xuất). Đồng thời, không
ngừng tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đội ngũ cán bộ làm công
tác kiểm tra để nâng cao phẩm chất đạo đức người cán bộ, công chức ngành thuế, củng

10


cố và xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra ngày càng trong sạch vững
mạnh.
Tăng cường công tác quản lý chứng từ hóa đơn, thực hiện tự động hóa cơng tác
quản lý thuế bằng cơng nghệ tin học hiện đại; tập huấn sử dụng các phần mềm hổ trợ
cho công tác kiểm tra cho từng cán bộ làm công tác kiểm tra như phần mềm hổ trợ
Thanh tra, kiểm tra, phần mềm phân tích báo cáo tài chính, phần mềm kê khai TMS…
để nâng cao hiệu quả hơn nữa trong công tác kiểm tra.
Xây dựng quy chế phối hợp giữa các ban, ngành trong huyện để trao đổi, cung
cấp thông tin, hổ trợ lẫn nhau nhằm phát hiện, xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm
chính sách thuế
6. Kiến nghị

Để cơng tác thu thuế nói chung và công tác chống thất thu, trốn và gian lận thuế
lĩnh vực doanh nghiệp trên địa bàn Quận Ngô Quyền nói riêng trong thời gian đến đạt
kết quả tốt hơn, tăng thu cho ngân sách quận, khuyến khích phát triển sản xuất kinh
doanh đảm bảo công bắng xã hội, tôi xin kiến nghị một số giải pháp như sau:
6.1.Đổi mới công tác tổ chức và cán bộ ngành thuế:
Một trong những yếu tố quyết đến sự thành công hay thất bại của chính sách
thuế thì vấn đề nâng cao trình độ về tổ chức bộ máy quản lý thuế và chất lượng đội
ngũ cán bộ thuế là mục tiêu hàng đầu của Cơ quan thuế. Do vậy việc kiện toàn tổ chức
bộ máy quản lý thuế và nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ ngành thuế là yêu cầu cấp
thiết trong điều kiện hiện nay. Thực hiện chủ trương cải cách hành chính, tinh giảm
biên chế, việc tổ chức xây dựng bộ máy quản lý thuế sẽ được thực hiện theo hướng
tinh gọn, hiệu quả cao. Theo đó bộ máy quản lý thuế cần được tổ chức theo hướng kết
hợp mơ hình quản lý theo loại đối tượng nộp thuế (doanh nghiệp nhà nước, doanh
nghiệp đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp dân doanh, cá nhân) với mơ hình quản lý thuế
theo chức năng như thanh tra, kiểm tra, xử lý cưỡng chế thuế, cung cấp dịch vụ cho
đối tượng nộp thuế và thu thuế.
Cần chú trọng tăng cường công tác bồi dưỡng, giáo dục đào tạo, nâng cao trình
độ đội ngũ cán bộ ngành thuế đạt chuẩn chất lượng về chuyên môn nghiệp vụ thuế,
nắm vững kiến thức kế tốn, tài chính, thành thạo kỹ năng chun mơn, kỹ năng quản
lý, trình độ tin học, ngoại ngữ. Đồng thời, khơng ngừng tăng cường cơng tác giáo dục
chính trị, tư tưởng cho đội ngũ cán bộ thuế để nâng cao phẩm chất đạo đức người cán

11


bộ, công chức ngành thuế; xử lý nghiêm khắc đối với những cán bộ có cố tình vi phạm
chính sách pháp luật thuế, những cán bộ có biểu hiện tha hóa biến chất, thơng đồng,
tiếp tay cho các hành vi gian lận, trốn lậu thuế, bất kể đó là cán bộ lãnh đạo hay nhân
viên ngành thuế, nhằm chấn chỉnh, củng cố và xây dựng đội ngũ cán bộ thuế ngày
càng trong sạch vững mạnh. Việc lựa chọn cán bộ có đủ tài - đức để đảm nhiệm các

cơng việc quan trọng, đứng đầu các Tổ, Đội, Cơ quan cũng là vấn đề được ưu tiên và
coi trọng.
6.2. Tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật thuế
Thực tế cho thấy rằng, một chính sách thuế dù được hồn thiện đến đâu nhưng
nếu các chủ thể của các quan hệ thuế không nắm bắt được những quy định cụ thể trong
các quy phạm pháp luật thuế thì chính sách thuế sẽ khó có tính khả thi. Chính vì vậy,
việc tun truyền, phổ biến giáo dục pháp luật thuế có ý nghĩa rất quan trọng, quyết định
sự vận dụng thành công hay khơng của chính sách thuế vào thực tiễn cuộc sống.
Việc tuyên truyền

giáo dục pháp luật thuế không những chỉ cơ quan

thuế mà kể cả trong các cơ quan Nhà nước, các tổ chức xã hội. Việc tuyên truyền giáo
dục pháp luật phải bằng mọi hình thức thích hợp và kịp thời phổ biến triển khai đến
tận cơ sở, làm cho mọi người, mọi thành phần kinh tế đứng ra tổ chức sản xuất kinh
doanh, hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong kinh doanh bn bán trong thị
trường, tự giá chấp hành kê khai đăng ký nộp thuế. Đồng thời phải làm cho công tác
này thay đổi về chất, không dừng lại ở tuyên truyền chung chung mà phải trở thành
giáo dục pháp luật thuế, giải thích về chính sách thuế, giáo dục tinh thần ý thức chấp
hành. Qua đó nâng dần hiểu biết về nghĩa vụ và cách thức, biện pháp khai báo nộp
thuế của các cơ quan kinh doanh.
6.3. Từng bước làm tốt công tác cải cách thủ tục hành chính về thuế
Để thực hiện mục tiêu trên trong việc phòng và chống thất thu thuế nói chung và
trong các doanh nghiệp tư nhân, cơng trách nhiệm hữu hạn nói riêng, trước hết ln đề
cao và thực hiện nghiêm túc các qui định của luật thuế, nhạy bén, bám sát tình hình để
nghiên cứu, kiến nghị với cấp có thẩm quyền bổ sung hồn thiện hệ thống chính sách
thuế hợp pháp, nhằm tháo gỡ những khó khăn, ách tắc cho việc sản xuất kinh doanh
của các thành phần kinh tế phù hợp với những đường lối đổi mới của Đảng và Nhà
nước, phát huy vai trò quản lý vĩ mơ nền kinh tế của chính sách thuế, nhằm bồi dưỡng

12


nguồn thu và tăng thu cho ngân sách Nhà nước, đảm bảo các khoản thu đúng pháp luật
và nộp vào ngân sách Nhà nước.
6.4. Chấp hành và thực hiện nghiêm túc qui trình quản lý thu thuế
Đây là một qui trình nghiệp vụ có tính chất bắt buộc đối với ngành thuế, nhằm
tránh được những tùy tiện của những người làm công tác thuế, hạn chế được hành vi
tiêu cực của những cán bộ thối hóa. Muốn thực hiện có kết quả các qui trình đó điều
trước tiên phải làm tốt công tác giáo dục ý thức trách nhiệm đi đôi với việc ghép vào
kỷ cương pháp luật, chẳng những đối với các đối tượng nộp thuế mà cả đối với cán
bộ kho bạc.
6.5. Tăng cường công tác kiểm tra xử lý vi phạm về thuế
Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm ngăn ngừa, phát hiện và xử
lý kịp thời những vi phạm về thuế. Khi thực hiện theo cơ chế nộp thuế mới, nhiệm vụ
chủ yếu của cơ quan thuế là tập trung vào việc thanh tra, kiểm tra và phát hiện kịp thời
những vi phạm để nhắc nhở, giáo dục đối với những trường hợp các đối tượng nộp
thuế tính thuế khơng đủ, khơng đúng, dây dưa nợ thuế; hoặc xử phạt nghiêm khắc
những trường hợp cố tình lợi dụng cơ chế tự khai, tự tính, tự nộp để gian lận, chiếm
đoạt tiền thuế. Thực tiễn hành thu ở Quận Ngô Quyền trong thời gian qua cho thấy
tình trạng gian lận và trốn lậu thuế khá phổ biến, nên việc tăng cường công tác thanh
tra, kiểm tra và xử lý vi phạm là nhiệm vụ cần thiết.
Chi cục Quận Ngô Quyền cần tiến hành phân loại các đối tượng nộp thuế trong
kế hoạch thanh tra, kiểm tra của mình theo mức độ rủi ro về tình trạng thất thu thuế
và về độ tín nhiệm của các đối tượng nộp thuế trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế với
Nhà nước, theo đó những đối tượng chấp hành thực hiện nghiêm túc những quy định
của chính sách thuế thì cần hạn chế việc thanh tra, kiểm tra, ngược lại với những đối
tượng thường có biểu hiện vi phạm pháp luật thuế thì phải có kế hoạch tăng cường
thanh tra, kiểm tra và áp dụng chế tài xử phạt nghiêm khắc với những hành vi sai
phạm nhằm răn đe, giáo dục phòng ngừa chung đối với các đối tượng nộp thuế. Mặt

khác, để khắc phục tình trạng thanh tra, kiểm tra thuế chồng chéo như hiện nay, thiết
nghĩ Chi cục Thuế Quận Ngơ Quyền nói riêng và ngành Thuế nói chung cần có quy
định thống nhất về việc tổ chức thanh tra, kiểm tra sao cho hạn chế thấp nhất việc gây
phiền hà, khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các đối tượng nộp thuế,
theo đó mỗi doanh nghiệp một năm thanh tra khơng q một lần.

13


Kết luận
Thuế đã trở thành công cụ quan trọng để nhà nước quản lý, điều tiết vĩ mô nền
kinh tế. Thuế là nguồn thu chủ yếu của NSNN, công tác Thuế đã góp phần ổn định và
phát triển nền kinh tế của Nhà nước và các địa phương, vì vậy việc đảm bảo nguồn thu
là một vấn đề hết sức quan trọng, là nhiệm vụ chính trị hàng đầu mà đảng và Nhà nước
giao cho ngành thuế, việc ngăn chặn chống thất thu thuế trong các doanh nghiệp là
nhiệm vụ cấp thiết trong cơ chế tự khai, tự kê, tự tính và tự nộp hiện nay, nhằm đảm
bảo cho các thành phần kinh tế cạnh tranh một cách lành mạnh trong SXKD, từ đó làm
cho nền kinh tế phát triển hồn thiện hệ thống chính sách thuế là một u cầu khách
quan phù hợp với điều kiện thực tiễn trong giai đoạn mới. Bởi thuế là công cụ của Nhà
nước để điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế thị trường là hết sức cần thiết. Như bất kỳ một
quốc gia nào thuế là một nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nước để xây dựng và
phát triển đất nước cũng như củng cố an ninh quốc phòng.
Những năm qua, với việc triển khai thi hành các Luật Thuế mới, việc áp dụng
các công cụ mới vào việc thu thuế đã đảm bảo điều kiện cho cho các doanh nghiệp chủ
động trong việc nộp thuế. Tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp cố tình chây ỳ, trốn
thuế, vì vậy công tác chống thất thu thuế để đảm bảo nguồn thu là một công việc
thường xuyên, liên tục của ngành thuế.
Tóm lại, việc thu thuế và chống thất thu thuế góp phần quan trọng trong việc
tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, mà NSNN luôn gắn liền với việc thực hiện
các nhiệm vụ cụ thể của Nhà nước trên mọi lĩnh vực và trong từng thời kỳ nhất định.

Trong khuôn khổ của bài tiểu luận này, em muốn chia sẻ những quan điểm của
mình về vấn đề “Một số biện pháp chống thất thu, gian lận và trốn thuế lĩnh vực
doanh nghiệp trên địa bàn Quận Ngô Quyền - Thành phố Hải Phịng” để qua đó em
đã hiểu thêm về tầm quan trọng của Thuế trong việc góp phần làm tăng nguồn thu
NSNN, đồng thời NSNN đóng vai trị quan trọng trong việc điều tiết vĩ mô nền kinh
tế, nhờ đó em có ý thức hơn về tầm quan trọng của việc thu NSNN cũng như những
ảnh hưởng của nó đến vĩ mơ nền kinh tế của quốc gia.

14