Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

Tr­
Tr­êêng­THPT­Đạ
ng­THPT­Đạ Tông
Tông
Môn
Môn Vật
Vật Lý
Lý 77

Giáo viên: NGUYỄN HỮU HANH


KIỂ
BÀ
KIỂ
M
TRABÀ
BÀ
I CŨ
CŨ
KIỂM
M TRA
TRA
I ICŨ
Câu 1: Chiều dòng điện được quy ước như thế
nào?
Câu 2: Hãy nối các kí hiệu với các bộ phận
i:ch điện
tương ứng Trả
của lờ
mạ

án u từ cực dương qua
Chiều dòng điệnĐá
làpchiề
dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của
nguồ
nnđiện
a.
1- Nguồ
n điệ
1- c
2- Hai nguồn điện mắc nối tiếp

b.

2- d

3- Bóng đèn

c.

3- b

4- Công tắc đóng

d.

4- a

5- Công tắc mở

e.

5- e


Khi có dòng điện trong mạch, ta không thể
nhìn thấy các điện tích dịch chuyển. Nhưng ta
có thể nhận biết được sự tồn tại của nó nhờ
quan sát các các tác dụng mà dòng điện gây ra.

Hai trong số các tác dụng của dòng điện là

Và bây giờ chúng ta cùng tìm hiểu các tác
dụng này của dòng điện các em nheù


• BÀI 22:

• TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT
SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

C1: Hãy kể tên một số dụng cụ, thiết bị
thường dùng được đốt nóng khi có dòng
điện chạy qua.
Trả lời: Các dụng cụ, thiết bị được đốt

nóng khi có dòng điện chạy qua là

Bếp điện

Mỏ hàn
điện

Bàn là
điện

Nồi cơm điện
Và còn những dụng cụ thiết bị
khác nữa


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

Như là . . .

Lò nướng

Máy sấy tóc

Lò sưởi


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

C2: Hãy lắp mạch điện như sơ đồø hình 22.1
và tìm hiểu các nội dung sau đây:

Hình 22.1

a) Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên
không? Bằng cách nào để xác nhận
điều đó?
- Bóng đèn bị nóng lên, ta có
thể cảm thấy khi sờ bằng tay
b) Bộ phận nào của đèn bị đốt nóng
mạnh và phát sáng khi có dòng điện
chạy qua
- Dây tóc bóng đèn


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

c) Khi đèn sáng bình thường, bộ
phận đó của đèn có nhiệt độ
khoảng 2500o C.
Bảng bên cho biết nhiệt độ nóng
chảy của một số chất, hãy giải
thích vì sao dây tóc bóng đèn
thường được làm bằng vonfram?

Chất

Nhiệt độ nóng
chảy ( oC)

Vonfram
Thép
Đồng
Chì

3370
1300
1080
327

Người ta thường dùng Vonfram để làm
dây tóc bóng đèn vì vonfram có nhiệt
độ nóng chảy cao


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua

Qua các câu C1 và C2 các em có
nhận xét gì ?

Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua

Hình 22.2

C3. Các em hãy quan sát thí
nghiệm theo hình 22.2


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua

Sau khi quan sát thí nghiệm hãy cho biết:
a) Có hiện tượng gì xảy ra với các mảnh

giấy khi đóng công tắc?
b) Từ quan sát trên, hãy cho biết dòng
điện đã gây tác dụng gì với dây sắt?

Trả lời
a) Các mảnh giấy bị dây sắt đốt
cháy đứt và rơi xuống
b) Dòng điện đã làm cho dây sắt
nóng lên ( gây tác dụng nhiệt)


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

Qua các câu hỏi và thí nghiệm trên
các em có kết luận gì về tác dụng
nhiệt của dòng điện ?

Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật
dẫn bị .nó
. .n. g lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn
làm dây tóc nóng tới. .nhiệ
. . . .t .độ
. . cao
và.phá
. . . t. .saù
.n
. .g


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

C4: Nếu trong mạch điện với dây

dẫn bằng đồng có nối xen một
đoạn dây chì ( gọi là cầu chì) thì
trong một số trường hợp do tác
dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn
có thể nóng lên trên 327oC. Hỏi khi
đó có hiện tượng gì xảy ra với
đoạn dây chì và với mạch điện?
Trả lời
Nhiệt đôï nóng chảy của chì khoảng
327o C -> dây chì nóng chảy và bị đứt ->
ngắt mạch điện.


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

Một trong những tác dụng quan
trọng của dòng điện là phát sáng.
Nhiều loại đèn điện hoạt động dựa
trên tác dụng này.

Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên

1. Bóng đèn bút thử điện:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua

Kết luận:

Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

II/Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:

C5: Trong bóng đèn bút thử điện có
chứa một chất khí ( khí Nêôn). Hãy
quan sát bóng đèn này và cho nhận
xét về hai đầu dây bên trong nó
Trả lời
Hai đầu
dây bên
trong bóng
đèn của
bút thử
điện tách
rời nhau


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy

qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

II/Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:

C5: Hãy quan sát bóng đèn
bút thử điện khi nó phát
sáng và trả lời câu hỏi sau
đây;
Đèn sáng do hai đầu dây
đèn nóng sáng hay do vùng
chất khí ở giữa hai đầu dây
này phát saùng ?


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua
Kết luận:

Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên

Trảlời
Đèn sáng do vùng chất khí giữa hai
dầu dây đèn phát sáng

Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

Qua các câu hỏi trên các em hãy
hoàn thành kết luận cho phần
này

1. Bóng đèn bút thử điện:
Kết luận: Dòng điện chạy
qua chất khí trong bóng
đèn bút thử điện làm
chất khí này phát sáng

Kết luận: Dòng điện chạy qua chất
khí trong bóng đèn bút thử điện
làm chất khí này. . . . . phá
. . . .t .sá
. ng

II/Tác dụng phát saùng:

NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên

a) Hãy quan sát ảnh của đèn
điôt phát quang để nhận biết
hai bản kim loại to, nhỏ khác
nhau ở bên trong đèn và hai
đầu dây bên ngoài nối với
chúng

Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

II/Tác dụng phát sáng:

1. Bóng đèn bút thử điện:
Kết luận: Dòng điện chạy
qua chất khí trong bóng
đèn bút thử điện làm

chất khí này phát sáng
2. Đèn điôt phát quang (đèn
LED):

Hình 22.4


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua
Kết luận:

a) Thắp sáng đèn điôt phát quang bằng
cách nối hai đầu dây của đèn vào hai
cực của nguồn điện theo hình 22.5.
Quan sát xem đèn có sáng không ?

Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

K
Pin

II/Tác dụng phát sáng:

1. Bóng đèn bút thử điện:
Kết luận: Dòng điện chạy
qua chất khí trong bóng
đèn bút thử điện làm
chất khí này phát sáng
2. Đèn điôt phát quang (đèn
LED):

Hình 22.5


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

C7: Đảo ngược hai đầu dây đèn,

nhận xét xem khi khi đèn sáng
thì dòng điện đi vào bản cực nào
của đèn
Kết quả
Đèn LED chỉ sáng khi cực dương của
pin nôi với bản kim loại nhỏ của đèn
K

_

Pin

+

II/Tác dụng phát sáng:

1. Bóng đèn bút thử điện:
Kết luận: Dòng điện chạy
qua chất khí trong bóng
đèn bút thử điện làm
chất khí này phát sáng
2. Đèn điôt phát quang (đèn
LED):

Hình 22.5


NỘI DUNG

I/ Tác dụng nhiệt:

-Vật dẫn điện nóng lên
khi có dòng điện chạy
qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc
bóng đèn làm dây tóc nóng
tới nhiệt độ cao và phát
sáng

II/Tác dụng phát sáng:

1. Bóng đèn bút thử điện:
Kết luận: Dòng điện chạy
qua chất khí trong bóng
đèn bút thử điện làm
chất khí này phát sáng
2. Đèn điôt phát quang (đèn
LED):
Kết luận: Đèn điôt phát
quang chỉ cho dòng
điện đi qua theo một
chiều nhất định và khi
đó đèn sáng

Mời các em hoàn thành kết
luận cho phần này bằng cách
chọn từ thích hợp điền vào chổ

trống
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ
cho dòng điện đi qua theo. .mộ
. . t. .chiề
...u
.
nhất định và khi đó đèn sáng