Sinh 8 - Tiết 17. Đông máu và nguyên tắc truyền máu

KIỂM TRA BÀI CŨ

Tiêm vaccine là đưa cái gì vào
cơ thể?
Khi cơ thể bị đối tượng lạ xâm
nhập sẽ có phản ứng ntn?


TIẾT 17 BÀI 15

ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN
TẮC TRUYỀN MÁU


Tiết 17, Bài 15

ĐƠNG MÁU VÀ
NGUN TẮC TRUYỀN MÁU

I. Đơng máu:

?Em đã bao giờ bị đứt tay hay một
vết thương nào đó gây chảy máu
chưa?
Vết thương đó lớn hay nhỏ, chảy
máu nhiều hay ít? Và lúc đó em đã
tự xử lí hay được xử lí như thế nào?


Đơng máu là gì?

Cấu tạo hiển vi
cục máu đơng

Khối máu đơng bịt
kín vết thương


I- Đông máu
Hồng cầu
Bạch cầu

Tế bào máu

Tiểu cầu

vỡ
enzim

Máu

Ca2+
Chất sinh tơ máu

Tơ máu

Khối
máu
đông

(axitamin, Ca2+)
Huyết tương
Huyết thanh


I. Đông máu
<?> Hãy quan sát sơ đồ, thảo luận nhóm
trong 5 phút để hồn thành các câu hỏi sau
1. Sự đơng máu có ý nghĩa gì với sự sống của cơ
thể?
2. Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?
3. Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?
4. Tiểu cầu đóng vai trị gì trong q trình đơng
máu?


I. Đông máu
1. Khái niệm
2. Cơ chế
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu

Các tế bào máu

Khối máu
đông

Vỡ

Máu
lỏng

Enzim
Huyết tương

Chất sinh
tơ máu

Ca2+

Tơ máu

Huyết thanh

3. Ý nghĩa


Tại sao máu chảy
trong hệ mạch lại
khơng bị đơng?

• Vận tốc máu chảy trong hệ mạch là đều đặn và ổn định.
• Mặt trong của hệ mạch rất nhẵn và trơn nên không làm
cho tiểu cầu bị vỡ ra để giải phóng các yếu tố đơng máu.
• Một số tế bào cịn tiết ra yếu tố chống đơng tự nhiên như
muối oxalat, xitrat…
Do vậy mà máu chảy trong mạch không bị đông

Ý tưởng
Khi máu
bị mấtcó
nhiều
truyền
máu
chúng
ta
từ bao giờ?

phải làm gì đây?


Trong lịch sử phát triển y học, con người đã biết truyền
máu. Ý tưởng này thực sự bắt đầu vào đầu thế kỉ 17 do
Các Lanstâynơ nghĩ ra, trong suốt thể kỉ 18 đã có nhiều
thử nghiệm nhưng thường gặp tai biến chết người. Mãi
tới đầu thế kỉ 20 (1901) ông mới tìm ra nguyên nhân và
nhận thấy rằng khi truyền máu phải tuân thủ theo những
nguyên tắc nhất định.


II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người

? Nghiên cứu thí nghiệm của Cac Lanstâynơ và
quan sát hình 15 trả lời các câu hỏi sau:
? Ở người có mấy nhóm máu? Đó là những nhóm máu nào?

? Hồng cầu của người cho có những loại kháng nguyên

nào?
? Huyết tương của người nhận có những loại kháng thể
nào? Chúng có gây kết dính hồng cầu khơng?


A

O

Huyết tương
của các
nhóm máu
(người
nhận)

O (, )
A ()

AB

B

Hồng cầu của các nhóm máu người
cho

 gây kết dính A
 gây kết dính B

O

A

B

AB

Hồng cầu khơng
bị kết dính

B ()

AB (0)

Hồng cầu bị
kết dính


Hệ thống nhóm máu ABO


<? >

Hãy đánh dấu mũi tên để phản ánh mối
quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để
khơng gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:
A
A

O

O

AB
B
B

AB


A
A

O

O

AB
B
B

AB


 Kết luận:
 Ở người có 4 nhóm máu : A, B, AB, O
 Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu:

A
A

O

O

AB
B
B

AB


Truyền máu cần tuân thủ theo
những nguyên tắc nào?


2. Các nguyên tắc truyền máu
1. Máu có cả kháng nguyên A và B có thể
truyền cho người có nhóm O được khơng?
Vì sao?
2. Máu khơng có kháng ngun A và B có thể
truyền cho người có nhóm máu O được
khơng? Vì sao?
3. Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut
viêm gan B, virut HIV...) có thể truyền cho
người khác được khơng? Vì sao?


 Kết luận:
- Trước khi truyền máu cần phải xét nghiệm để
kiểm tra nhóm máu và mầm bệnh.

- Khi truyền máu cần phải tuân thủ theo các
nguyên tắc sau:
 Người cho và người nhận phải có cùng nhóm
máu hoặc thuộc hai nhóm máu thích hợp
 Máu người cho khơng được có mầm bệnh