Tài liệu Phân điện trong nhà máy điện và trạm biến áp_ Chương 4 docx

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
54
Chỉång 4
MẠY BIÃÚN ẠP ÂIÃÛN LỈÛC

4.1. Måí âáưu
4.1.1 Khại niãûm
Mạy biãún ạp (MBA) l mäüt thiãút bë âiãûn tỉì ténh, lm viãûc dỉûa trãn ngun l cm ỉïng
âiãûn tỉì thỉûc hiãûn nhiãûm vủ biãún âäøi âiãûn nàng tỉì cáúp âiãûn ạp ny sang cáúp âiãûn ạp khạc
cho ph håüp våïi u cáưu truưn ti v sỉí dủng âiãûn.
Âiãûn nàng âỉåüc truưn ti tỉì nh mạy âiãûn (NMÂ) âãún häü tiãu thủ thỉåìng qua nhiãưu
láưn biãún âäøi âiãûn ạp bàòng cạc mạy biãún ạp tàng v gim ạp. Do âọ täøng cäng sút âàût ca
mạy biãún trong hãû thäúng âiãûn thỉåìng gáúp (4 - 6) láưn täøng cäng sút cạc mạy phạt cọ
trong hãû thäúng. Màûc d hiãûu sú
t MBA tỉång âäúi cao (≈ 98%) nhỉng täøn tháút âiãûn nàng
hng nàm trong mạy biãún ạp váùn ráút låïn. Vç váûy ngỉåìi ta mong mún gim säú báûc mạy
biãún ạp, gim cäng sút âàût mạy biãún ạp v sỉí dủng chụng âảt hiãûu qu cao hån. Âiãưu
ny cọ thãø thỉûc hiãûn âỉåüc bàòng cạch thiãút kãú hãû thäúng âiãûn håüp l, sỉí dủng mạy biãún ạp
tỉû ngáùu trong nhỉỵng mảng âiãûn thêch håüp v táûn dủng kh nàng ti ca mạy biãún ạp,
khäng ngỉìng ci tiãún cáúu tảo mạy biãún ạp gọp pháưn náng cao âäü tin cáûy v tiãút kiãûm
ngun váût liãûu.
Xu thãú hiãûn nay ngỉåìi ta chãú tả
o MBA våïi cáúp âiãûn ạp cao v thay âäøi cáúu trục âãø
tàng cäng sút âån vë, våïi viãûc sỉí dủng thẹp cạn ngüi cọ cạch âiãûn täút v hãû thäúng lm
mạt täút ngỉåìi ta cọ thãø chãú tảo nhỉỵng loải MBA cọ cäng sút âån vë låïn. Tuy nhiãn cäng
sút âån vë cn bë hản chãú båíi kêch thỉåïc, trng lỉåüng v âiãưu kiãûn chun chåí, ngy
nay ngỉåìi ta â chãú tảo âỉåüc MBA cạc cåỵ sau :
MBA ba pha : Âiãûn ạp (220 - 330) KV Cäng sút 630 MVA
Âiãûn ạp 500 KV Cäng sút 1.200 MVA
MBA tỉû ngáùu : Âiãûn ạp 500 /110 KV Cäng sút 1.500 MVA

MBA mäüt pha : Âiãûn ạp 500 KV Cäng sút 1.600 MVA
Trong thỉûc tãú ngỉåìi ta cäú gàõng chn MBA ba pha vç täøn tháút trong MBA ba pha bẹ
hån trong MBA mäüt pha cọ cng cäng sút tỉì (12 - 15) %, kêch thỉåïc, trng lỉåü
ng, gêa
thnh cng gim so våïi MBA mäüt pha. Vç váûy khi khäng chn âỉåüc MBA ba pha måïi
chn MBA mäüt pha .
4.1.2 Phán loải mạy biãún ạp
- Phán loải theo säú pha: Mạy biãún ạp 1 pha (O), mạy biãún ạp 3 pha (T).
- Phán loải theo säú cün dáy gäưm cọ :
+ MBA ba cün dáy (T)
+ MBA hai cün dáy .
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
55
Ngoaỡi ra coỡn coù loaỷi MBA coù cuọỹn dỏy phỏn chia ồớ haỷ aùp, thổồỡng sổớ duỷng khi
cỏửn nọỳi bọỹ mọỹt sọỳ maùy phaùt vaỡo MBA vaỡ nhồỡ vỏỷy laỡm giaớm õổồỹc kóỳt cỏỳu thióỳt bở phỏn
phọỳi hoỷc õổồỹc duỡng trong sồ õọử tổỷ duỡng cuớa nhaỡ maùy õióỷn vaỡ ồớ caùc traỷm giaớm aùp nhũm
giaớm doỡng ngừn maỷch phờa haỷ aùp.
- Phỏn loaỷi theo phổồng phaùp laỡm maùt gọửm coù :
+ Maùy bióỳn aùp kióứu khọ: Caùch õióỷn laỡ õióỷn mọi rừn, laỡm maùt bũng khọng khờ (C).
+ Maùy bióỳn aùp kióứu dỏửu: Caùch õióỷn vaỡ mọi trổồỡng laỡm maùt chuớ yóỳu laỡ dỏửu.
Laỡm maù
t tổỷ nhión bũng dỏửu (M)
Laỡm maùt bũng dỏửu tuỏửn hoaỡn tổỷ nhión vaỡ coù quaỷt gioù ().
Tuỏửn hoaỡn cổồợng bổùc dỏửu coù quaỷt gioù ()
Tuỏửn hoaỡn cổồợng bổùc cuớa nổồùc vaỡ dỏửu coù quaỷt gioù ()
- Theo phổồng phaùp õióửu chốnh õióỷn aùp: Maùy bióỳn aùp thổồỡng, maùy bióỳn aùp dióửu aùp
dổồùi taới (H).
Vờ duỷ: Maùy bióỳn aùp Lión Xọ kyù hióỷu: ATTH 100/220: Maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu ba
pha, ba cuọỹn dỏy õióửu aùp dổồùi taới, laỡm maùt bũng dỏửu tuỏửn hoaỡn cổồợng bổùc coù quaỷ

t gioù,
cọng suỏỳt õởnh mổùc 100 MVA - ióỷn aùp cao 220 KV.
4.2. Caùc thọng sọỳ cuớa maùy bióỳn aùp
Caùc maùy bióỳn aùp õổồỹc tờnh toaùn, chóỳ taỷo vồùi mọỹt chóỳ õọỹ laỡm vióỷc lỏu daỡi vaỡ lión tuỷc
naỡo õoù goỹi laỡ chóỳ õọỹ õởnh mổùc, õỏy laỡ chó ỳ õọỹ laỡm vióỷc cuớa maùy bióỳn aùp ổùng vồùi caùc
thọng sọỳ vaỡ õióửu kióỷn õởnh mổùc: õióỷn aùp U = U
õm
, tỏửn sọỳ f = f
õm
, cọng suỏỳt S = S
õm
vaỡ
õióửu kióỷn mọi trổồỡng nhổ khi tờnh toaùn thióỳt kóỳ ( t
mt
= t
tk
).
4.2.1 . Cọng suỏỳt õởnh mổùc maùy bióỳn aùp
Cọng suỏỳt õởnh mổùc laỡ cọng suỏỳt toaỡn phỏửn ( bióứu kióỳn) õổồỹc nhaỡ maùy chóỳ taỷo qui
õởnh trong lyù lởch MBA. Maùy bióỳn aùp coù thóứ taới õổồỹc lión tuỷc cọng suỏỳt naỡy (S = S
õm
)
khi õióỷn aùp laỡ U
õm
, tỏửn sọỳ laỡ f
õm
vaỡ õióuỡ kióỷn laỡm maùt laỡ õởnh mổùc vaỡ khi õoù tuọứi thoỹ cuớa
MBA seợ bũng õởnh mổùc .
- ọỳi vồùi MBA hai cuọỹn dỏy cọng suỏỳt õởnh mổùc laỡ cọng suỏỳt cuớa mọựi cuọỹn dỏy.
- ọỳi vồùi MBA ba cuọỹn dỏy ngổồỡi ta coù thóứ chóỳ taỷo caùc loaỷi sau:

+ 100/100/100 laỡ loaỷi coù cọng suỏỳt cuớa mọựi cuọỹn dỏy õóửu bũng cọng suỏỳt õởnh
mổùc.
+ 100 /100 /66,7 laỡ loaỷi coù cọng suỏỳt cuớa hai cuọỹn dỏy bũng cọng suỏỳt õởnh mổùc vaỡ
cọng suỏỳt cuớa cuọnỹ thổù ba bũng 66,7% cọng suỏỳt õởnh mổùc .
- ọỳi vồùi MBA tổỷ ngỏựu thỗ cọng suỏỳt õởnh mổùc laỡ cọng suỏỳt cuớa mọỹt trong hai õỏửu
sồ hoỷc thổù cỏỳp maỡ hai õỏửu naỡy coù lión hóỷ tổỷ ngỏựu vồùi nhau, cọng suỏỳt naỡy coỡn goỹi laỡ
cọng suỏ
ỳt xuyón .
4.2.2. ióỷn aùp õởnh mổùc
ióỷn aùp õởnh mổùc cuớa maùy bióỳn aùp laỡ õióỷn aùp cuớa caùc cuọỹn dỏy khi khọng taới õổồỹc
qui õởnh trong lyù lởch maùy bióỳn aùp .
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
56
Tố sọỳ bióỳn õọứi õióỷn aùp :

õm
õm
U
T
S
U
K =
Goỹi laỡ Tố sọỳ bióỳn aùp .
4.2.3. Doỡng õióỷn õởnh mổùc
Doỡng õióỷn õởnh mổùc laỡ doỡng õióỷn cuớa caùc cuọỹn dỏy õổồỹc nhaỡ maùy chóỳ taỷo qui õởnh,
vồùi caùc doỡng õióỷn naửy thỗ maùy bióỳn aùp laỡm vióỷc lỏu daỡi maỡ khọng bở quaù taới. Doỡng õióỷn
õởnh mổùc xaùc õởnh nhổ sau:
õm i
õm i

õm i
3U
S
I =
4.2.4. ióỷn aùp ngừn maỷch U
n
%
ióỷn aùp ngừn maỷch laỡ õióỷn aùp giổợa hai õỏửu cuọỹn sồ cỏỳp khi ngừn maỷch cuọỹn thổù cỏỳp
thỗ doỡng õióỷn trong cuọỹn dỏy sồ cỏỳp bũng doỡng õióỷn õởnh mổùc.
Yẽ nghộa :
ióỷn aùp ngừn maỷch õỷc trổng cho õióỷn aùp rồi trón tọứng trồớ cuọỹn dỏy
MBA khi doỡng chaỷy trong cuọỹn dỏy bũng doỡng õởnh mổùc vaỡ duỡng õóứ xaùc õởnh tọứng trồớ
cuọỹn dỏy MBA. Khi U
õm
, S
õm
tng thỗ U
n
cuợng tng.
Vờ duỷ :
Vồùi Uc = 35 KV ; Sõm = 630 KVA thỗ Un = 6,5 % .
Uc = 35 KV ; Sõm = 80.000 KVA thỗ Un = 9 % .
Khi Un tng thỗ giaớm õổồỹc doỡng ngừn maỷch nhổng seợ tng tọứn thỏỳt cọng suỏỳt, tọứn thỏỳt
õióỷn aùp trong maùy bióỳn aùp vaỡ giaù thaỡnh MBA cuợng tng .
- U
N
% laỡ tố lóỷ phỏửn trm õióỷn aùp ngừn maỷch so vồùi õióỷn aùp õởnh mổùc.
100.
U
U

%U
dm
N
N
= [%]
U
N
õổồỹc xaùc õởnh bũng thờ nghióỷm ngừn maỷch: ( sồ õọử nhổ hỗnh sau)








Nọỳi từt cuọỹn dỏy thổù cỏỳp, tng õióỷn aùp nguọửn õổa vaỡo cuọỹn dỏy sồ cỏỳp cho õóỳn khi
chố sọỳ trón Ampe kóỳ bũng doỡng õởnh mổùc thỗ giaù trở U
N
chờnh laỡ chố sọỳ trón voltmet.
- Khi ngừn maỷch U
N
rỏỳt nhoớ nón tổỡ thọng trong maùy bióỳn aùp cuợng rỏỳt nhoớ nghộa laỡ
ta xem nhổ doỡng khọng taới I
0
= 0, trong sồ õọử thay thóỳ ta coù thóứ boớ nhaùnh x
m
-r
m.

Ta coù: U
N
% =
.100
U
.ZI
õm
õm
õm
=%100.
U
U
N
[%]

V

A

U
N

U
N
x
m
r
m
X
n

= x
1
+x
2
'
r
n
=
r
1
+
r
2
'
I
õm
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
57
å Z =
.100
I
%.UU
âm
âmN
[Ω ]
Chụ : Khi thê nghiãûm ngàõn mảch âiãûn ạp âàût vo hai âáưu cün dáy så cáúp nh nãn
dong âiãûn bàòng dng âënh mỉïc nhỉng khi ngàõn mảch sỉû cäú âiãûn ạp hãû thäúng cọ giạ trë
låïn nãn dng ngàõn mảch ráút låïn.
4.2.5. Dng âiãûn khäng ti I

o
%
Dng âiãûn khäng ti l âải lỉåüng âàût trỉng cho täøn hao khäng ti ca MBA, phủ
thüc tênh cháút tỉì, cháút lỉåüng cng nhỉ cáúu trục làõp ghẹp ca li thẹp. Ngy nay ngỉåìi
ta sỉí dủng thẹp täút âãø chãú tảo MBA nãn dng I
0
gim
I
0
% biãøu thë bàòng pháưn tràm so våïi dng âiãûn âënh mỉïc I
âm

Quan hãû giỉỵa dng khäng ti v täøn hao khäng ti:
.100
S
Q
.100
S
S
.100
S
.I.U3
.100
U3/S
I
.100
I
I
%I
âm

Fe
âm
0
âm
0âm
âmâm
0
âm
0
kt
≈====
Trë säú ca dng khäng ti âỉåüc xạc âënh nhåì thê nghiãûm khäng ti: Ta cho håí mảch
cün thỉï cáúp v âỉa vo cün så cáúp âiãûn ạp bàòng âiãûn ạp âënh mỉïc thç giạ trë dng âiãûn
âo âỉåüc åí mảch så cáúp chênh l giạ trë dng khäng ti.







4.3.6. Täø âáúu dáy ca mạy biãún ạp
Trong cạc mạy biãún ạp ba pha cạc cün dáy cọ thãø näúi lải våïi nhau thnh hçnh sao
(Y), tam giạc (∆) hay näúi ziczag. Khi näúi sao ta láúy ba âáưu cúi näúi chung v ba âáưu cn
lả âãø tỉû do ( hçnh a), näúi tam giạc thç âáưu cúi ca pha ny näúi våïi âáưu âáưu ca pha kia
(hçnh b). Khi näúi ziczag cün dáy ca mäùi pha âỉåüc chia lm hai nỉía v âỉåüc qún trãn
hai trủ khạc nhau, hai nỉía ny âỉåüc näúi näúi tiãúp ngỉåüc nhau (hçnh c).
Kiãøu näúi ziczag ráút êt dng vç täún nhiãưu âäưng hån v chè gàûp trong cạc mạy biãún
ạp dng cho thiãút bë chènh lỉu hồûc trong cạc mạy biãún ạp âo lỉåìng âãø hiãûu chènh sai säú
vãư gọc lãûch pha.

Thäng thỉåìng cạc mạy biãún ạp hay dng cạc täø
âáúu dáy Y/Y
0
, Y/∆, Y
0
/∆ (Y
0
cạc cün
dáy âỉåüc näúi theo hçnh sao v trung tênh näúi âáút trỉûc tiãúp).
Váûy : Täø näúi dáy ca mạy biãún ạp âỉåüc hçnh thnh do sỉû phäúi håüp kiãøu näúi dáy så
cáúp so våïi kiãøu näúi dáy thỉï cáúp v nọ biãøu thë gocï lãûch pha giỉỵa âiãûn ạp dáy så cáúp v
thỉï cáúp ca mạy biãún ạp.
∼
V

A

U
âm
I
0
U
âm
x
m
x
1


r

1
I
0
r
m
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
58
Ngỉåìi ta qui ỉåïc biãøu thë täø âáúu dáy MBA dỉûa vo gọc lãûch pha sỉïc âiãûn âäüng ca
phêa så cáúp E1 v thỉï cáúp E2 .


















Gọc lãûch pha biãún thiãn tỉì 0 âãún 360 âäü, láúy âån vë l 30 âäü , cho nãn täø âáúu dáy
cọ thỉï tỉû tỉì 0 âãún 11 v thỉåìng dng kim âäưng häư âãø biãøu thë: Kim giåì ca âäưng häư biãøu

thë vectå âiãûn ạp dáy så cáúp âàût cäú âënh åí con säú 12, kim phụt biãøu thë vectå âiãûn ạp thỉï
cáúp tỉång ỉïng åí cạc con säú 1,2, 12 tu theo gọc lãûch pha giỉỵa cạc âiãûn ạp ny l 30,
60, 360.
Âäúi våïi MBA ba pha khi näúi Y - Y thç täø âáúu dáy chàón 0, 2, 4, 6, 8, 10; khi âáúu Y -
thç täø âáúu dáy l 1, 3, 5, 7, 9, 11 .
ÅÍ Viãût nam v Liãn xä thỉåìng sỉí dủng täø âáúu dáy Y - Y/ 0 v Y-∆ /11. Cün cao
MBA thỉåìng näúi hçnh Y cn cün hả thỉåìng näúi hçnh tam giạc vç cạc l do sau:
- Khi näúi hçnh sao thç âiãûn ạp âàût lãn cün dáy:
3
U
UU
d
fcd
== . Do âọ cạch âiãûn
ca cạc cün dáy âỉåüc tênh toạn thiãút kãú theo theo âiãûn ạp pha cho nãn cạch âiãûn hảng
nhẻ, giạ thnh gim. Hån nỉỵa phêa cao ạp dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng nh (
↑
↓
=
d
d
U.3
S
I
) nãn khi näúi sao màûc d dng chảy qua cün dáy ( I
cd
= I
d
) tàng
3 láưn

so våïi khi näúi tam giạc nhỉng tiãút diãûn dáy qún cng khäng tàng lãn nhiãưu. √
Cün dáy näúi sao thỉåìng láúy ra âiãøm trung tênh âãø khi cáưn ta näúi âáút trung tênh.
- Khi näúi tam giạc thç dng chảy trong cün dáy gim âi √3 láưn (I
cd
=Id/√3) nãn chè
cáưn tênh toạn tiãút diãûn dáy qún theo I
f
, m âäúi våïi cáúp âiãûn ạp tháúp dng âiãûn lm viãûc
A

B
A

C
Hçnh a


A
B C
X
Y Z
A
BC
X
Y
Z
B C
X
Y Z

Hçnh a Hçnh b Hçnh c
B
A
,Y
C
B,Z
X,C
Hçnh b
Hçnh c
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
59
bçnh thỉåìng låïn nãn khi chãú tảo m dng âiãûn tênh toạn gim âi
3 láưn thç s tiãút kiãûm
âỉåüc mäüt khäúi lỉåüng låïn kim loải mu.
Ngoi ra khi cün hả mạy biãún ạp näúi tam giạc cn cọ tạc dủng khẹp mảch cạc
sọng hi báûc cao ca dng tỉì hoạ khi cọ hiãûn tỉåüng báút âäúi xỉïng ti hồûc ngưn. Nhỉ
váûy cạc thnh pháưn dng âiãûn báûc cao khẹp vng trong cün tam giạc m khäng chảy
trong mảng.

Thỉåìng âäúi våïi MBA cọ cáúp âiãûn ạp U ≥ 220 KV v MBA tỉû ngáùu thç trung tênh
bàõt büc phi näúi âáút trỉûc tiãúp . Hiãûn nay åí Viãût nam mảng 110 KV tråí lãn âãưu näúi âáút
trỉûc tiãúp âiãøm trung tênh, tuy nhiãn âãø gim dng ngàõ
n mảch mäüt pha ngỉåìi ta cọ thãø
khäng näúi âáút mäüt säú âiãøm trung tênh nhỉng khi âọ cáưn phi âàût chäúng sẹt van åí âiãøm
trung tênh âãø bo vãû khi cọ sẹt âạnh vo MBA trãn c ba pha, thỉåìng chn cáúp âiãûn ạp
ca chäúng sẹt van nh hån âiãûn ạp âënh mỉïc ca MBA mäüt cáúp.
* Gin âäư vectå v cạch âáúu dáy ca hai täø näúi dáy Y-Y/0 v Y-∆ /11:

- Täø âáúu dáy Y-Y/0:













-
Täø âáúu dáy Y-∆ /11:
Z
z
A
B C
X

Y
a
b c
x y
A
.
E
a
.
E
Hçnh 1
A
.
E
B
.
E
C
.
E
AB
.
U
a
.
E
c
.
E
b

.
E
ab
.
U
A
U
d
U
cd
A
B
C

I
d
I
cd
U
d
A
B
C
I
d
I
cd
U
cd
C

B
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
60















4.3. Maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu
4.3.1. Nguyón lyù laỡm vióỷc
Cuợng nhổ maùy bióỳn aùp thổồỡng, maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu duỡng õóứ bióỳn õọứi õióỷn nng tổỡ
cỏỳp õióỷn aùp naỡy sang cỏỳp õióỷn aùp khaùc cho phuỡ hồỹp vồùi yóu cỏửu truyóửn taới cuợng nhổ tióu
thuỷ. Nguyón lyù laỡm vióỷc cuớa MBA tổỷ ngỏựu cuợng dổỷa trón nguyón từc caớm ổùng õióỷn tổỡ;
nhổng khaùc vồùi maùy bióỳn aùp thổồỡng ồớ chọự laỡ ngoaỡi quan hóỷ vóử tổỡ, MBA tổỷ ngỏựu coỡn coù
quan hóỷ vóử õióỷn do hai cuọỹn dỏy cao aùp vaỡ trung aùp coù nọỳi chung vồùi nhau.
óứ õồn giaớn ta xeùt maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu mọỹt pha coù hai cỏỳp õióỷn aùp Uc vaỡ U
T
nhổ
hỗnh veợ:

Cuọỹn cao aùp OC vaỡ cuọỹn trung aùp OT coù nọỳi chung vồùi nhau taỷi õióứm T. Cuọỹn
cao aùp OC coù sọỳ voỡng dỏy laỡ w
1
. Cuọỹn trung aùp OT coù sọỳ voỡng dỏy laỡ w
2
, coỡn goỹi laỡ
cuọỹn chung. Cuọỹn nọỳi tióỳp CT coù sọỳ voỡng dỏy laỡ (w
1
- w
2
).
Xeùt MBA laỡm vióỷc ồớ chóỳ õọỹ giaớm aùp, truyóửn mọỹt lổồỹng cọng suỏỳt S tổỡ cao aùp
sang phờa trung aùp. Cọng suỏỳt S õổồỹc goỹi laỡ
cọng suỏỳt xuyón.
Ic laỡ doỡng õióỷn chaỷy trong õổồỡng dỏy phờa Uc, cuợng laỡ doỡng trong cuọỹn dỏy nọỳi
tióỳp I
C
=I
nt

Uc
U
T
(
w
2
-
w
1
)
w
1
C
T
O
I
T
I
C

w
2
I
Ch

I

nt

Z
z
A
B C
X
Y
a
b c
x y
A
.
E
a
.
E
Hỗnh 2
A
.
E
B
.
E
C
.
E
AB
.
U

a
.
E
c
.
E
b
.
E
ab
.
U
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
61
I
T
laỡ doỡng õióỷn chaỷy trong õổồỡng dỏy phờa U
T

I
ch
laỡ doỡng õióỷn trong cuọỹn chung:
I
ch
= I
T
- I
nt

Giaớ thióỳt boớ qua tọứn thỏỳt trong MBA:
S=U
C
.I
C
=U
T
.I
T

Hay coù thóứ vióỳt laỷi:
S={(U
C
-U
T
)+U
T
}. I
C
= = (U
C
-U
T
).I
C
+ U
T
.I
C

ỷt: S
BA
= (U
C
-U
T
).I
C
laỡ cọng suỏỳt truyóửn tổỡ CA sang TA bũng quan hóỷ õióỷn tổỡ,
goỹi laỡ cọng suỏỳt bióỳn aùp.
S
õ
= U
T
.I
C
laỡ cọng suỏỳt truyóửn tổỡ CA sang TA bũng quan hóỷ õióỷn, goỹi laỡ cọng
suỏỳt õióỷn.
Nhổ vỏỷy : S = S
BA
+ S
õ
; nghộa laỡ lổồỹng cọng suỏỳt S truyóửn taới tổỡ bón cao aùp sang
trung aùp bũng hai quan hóỷ:
-
Quan hóỷ caớm ổùng õióỷn tổỡ vồùi lổồỹng cọng suỏỳt laỡ S
BA
; khi õoù cuọỹn nọỳi tióỳp vaỡ cuọỹn
chung õổồỹc xem lỏửn lổồỹt laỡ cuọỹn sồ vaỡ thổù trong maùy bióỳn aùp thổồỡng.

- Quan hóỷ

vóử õióỷn giổợa hai cuọỹn cao aùp vaỡ trung aùp vồùi lổồỹng cọng suỏỳt laỡ S
õ


Nóỳu mba laỡm vióỷc ồớ chóỳ õọỹ õởnh mổùc (õióỷn aùp, doỡng õióỷn trong caùc cuọỹn dỏy
bũng õởnh mổùc vaỡ cọng suỏỳt xuyón bũng õởnh mổùc S=Sõm), thỗ tố lóỷ giổợa cọng suỏỳt
truyóửn taới bũng quan hóỷ tổỡ so vồùi cọng suỏỳt xuyón (õởnh mổùc) seợ bũng:

cl
BAC
T
CC
CTC
dm
BA
K
K
1
1
U
U
1
IU
IUU
S
S
===

=
.
).(

trong õoù Kcl õổồỹc goỹi laỡ hóỷ sọỳ coù lồỹi cuớa maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu

Nhổ vỏỷy, ồớ chóỳ õọỹ õởnh mổùc thỗ phỏửn cọng suỏỳt truyóửn taới tổỡ CA sang TA bũng
quan hóỷ õióỷn tổỡ chố bũng (Kcl.Sõm). Vỗ vỏỷy kờch thổồùc maỷch tổỡ õổồỹc choỹn theo cọng
suỏỳt naỡy , vaỡ goỹi laỡ cọng suỏỳt mỏựu:
Smỏựu = Kcl.Sõm
Vỗ Kcl<1 nón kờch thổồùc, troỹng lổồỹng vaỡ giaù thaỡnh maỷch tổỡ nhoớ hồn nhióửu so vồùi
MBA thổồỡng coù cuỡng cọng suỏỳt õởnh mổùc.
( Vờ duỷ 220/110KV thỗ Kcl=0,5; 500/220KV thỗ Kcl=0.56 v.v )

Cọng suỏỳt taới cuớa cuọỹn dỏy nọỳi tióỳp:
Snt = (U
C
-U
T
).I
C
= S
BA
= Smỏựu
Cọng suỏỳt taới cuớa cuọỹn dỏy chung
Sch = U
T
.I
Ch

= U
T
.(I
T
- I
C
)= U
T
.I
T
(1

- Ic/I
T
)
= U
T
.I
T
(1

- U
T
/U
C
) = Kcl.Sõm =Smỏựu
Vỗ vỏỷy caùc cuọỹn dỏy cuợng õổồỹc thióỳt kóỳ chóỳ taỷo theo cọng suỏỳt mỏựu Smỏựu.
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
62

Nhỉ váûy li thẹp cng nhỉ cạc cün dáy näúi tiãúp v cün chung, âãưu âỉåüc thiãút kãú
theo Smáùu nãn nọ cn gi l
cäng sút tênh toạn:
Stt = Smáùu = Kcl.Sâm
Khi Kcl cng nh thç mạy biãún ạp tỉû ngáùu cng cọ låüi
Vê dủ MBA tỉû ngáùu 220/110KV cäng sút âënh mỉïc 100MVA thç li thẹp v cạc
cün näúi tiãúp v cün chung chè cáưn chãú tảo theo Sm=50MVA ( bàòng li thẹp v cạc
cün dáy ca MBA thỉåìng cọ Sâm=50MVA)

ÅÍ mạy biãún ạp tỉû ngáùu ba pha, ngoi cün cao ạp v trung ạp näúi Yo, ngỉåìi ta
cn chãú tảo thãm cün dáy hả ạp näúi tam giạc.
Vç cün hả ạp dỉåüc qún riãng biãût, nãn nọ chè cọ quan hãû cm ỉïng âiãûn tỉì våïi
hai cün CA v TA. Vç kêch thỉåïc mảch tỉì chè chãú tảo theo cäng sút máùu nãn cäng sút
ca cün HA cng chè âỉåüc thiãút kãú cọ cäng sú
t khäng låïn hån cäng sút máùu S
âmHA
≤
Smáùu (thäng thỉåìng l bàòng). Ngoi ra cäng sút chãú tảo ca cün hả khäng âỉåüc nh
hån 25% cäng sút âënh mỉïc, vç nãúu nh hån thç cün hả ạp s khäng âm bo äøn âënh
âäüng khi ngàõn mảch ngoi.
0,25 S
âm
≤ S
âmHA
≤ S
máùu

Cün hả ạp ny âỉåüc dng âãø näúi mạy phạt, hồûc cung cáúp cho phủ ti, hồûc näúi
thiãút bë b cäng sút phn khạng, hồûc dng âãø cung cáp âiãûn tỉû dng hồûc chè dng
âãø khẹp mảch cạc sọng hi báûc cao ch úu l bäüi ba.

ÅÍ mạy biãún ạp tỉû ngáùu gim ạp cün dáy âỉåüc bäú trê trãn li thẹp theo thỉï tỉû HA-
TA-CA, khi âọ u
n%H-C
=25÷30% s cọ tạc dủng gim âỉåüc dng âiãûn ngàõn mảch; cn âäúi
våïi cạc mạy biãún ạp tàng ạp thç cạc cün dáy âỉåüc bäú trê theo thỉï tỉû TA-HA-CA, khi ny
u
n%H-C
=10÷13% s cọ tạc dủng lm gim âiãûn khạng x, do âọ s lm gim täøn tháút âiãûn
ạp v cäng sút. Hiãûn nay ngỉåìi ta â chãú tảo cạc mạy biãún ạp tỉû ngáùu dng âỉåüc cho c
hai trỉåìng håüp tàng ạp hồûc gim ạp. Chàóng hản TN 220/110/HA cọ U
N (C-T)
=11%, U
N(C-
H)
=20% v U
N(T-H)
=32%










4.3.2. Cạc chãú âäü lm viãûc ca mạy biãún ạp tỉû ngáùu
Mạy biãún ạp tỉû ngáùu cọ thãø lm viãûc åí cạc chãú âäü sau:
H

T
C
•
x
•
x
•
x
•
x
•
x
•
x
a
x
X
A
T
A
C
a/ MBA gim ạp
T
H
C
•
x
•
x
•

x
•
x
•
x
•
x
X
x
a
A
T

A
C

a/ MBA tàng ạp
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
63
-
Chóỳ õọỹ tổỷ ngỏựu: laỡ chóỳ õọỹ MBA truyóửn cọng suỏỳt tổỡ CA sang TA hoỷc ngổồỹc laỷi
tổỡ TA sang CA.
- Chóỳ õọỹ bióỳn aùp: laỡ chóỳ õọỹ MBA truyóửn cọng suỏỳt tổỡ HA sang TA hoỷc ngổồỹc laỷi;
tổỡ HA sang CA vaỡ ngổồỹc laỷi
-
Chóỳ õọỹ lión hồp: laỡ chóỳ õọỹ kóỳt hồỹp cuớa hai chóỳ õọỹ trón.
Chóỳ õọỹ a/: CATA (tổỷ ngỏựu)
HATA (bióỳn aùp)
Chóỳ õọỹ b/: TACA (tổỷ ngỏựu)

HACA (bióỳn aùp)



1. Chóỳ õọỹ tổỷ ngỏựu:
a. Truyóửn cọng suỏỳt tổỡ CA sang TA










Maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu truyóửn tổỡ CA sang TA mọỹt lổồỹng cọng suỏỳt S. Nhổ ồớ phỏửn
nguyón lyù laỡm vióỷc õaợ xeùt, coù thóứ tờnh õổồỹc cọng suỏỳt taới cuớa caùc cuọỹn dỏy trong trổồỡng
hồỹp naỡy seợ laỡ:
Cuọỹn nọỳi tióỳp: Snt = Kcl.S ;
Cuọỹn chung: Sch= Kcl.S ; Cuọỹn haỷ Sh=0
ỷc biótỷ, nóỳu cọng suỏỳt truyóửn taới bũng cọng suỏỳt õởnh mổùc cuớa TN (S=Sõm), thỗ:
Snt = Sch= Kcl.Sõm = Smỏựu; Sh=0

b. Truyóửn cọng suỏỳt tổỡ TA sang CA
Xeùt trổồỡng hồỹp maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu truyóửn tổỡ TA sang CA mọỹt lổồỹng cọng suỏỳt S.
Cuợng tờnh toaùn tổồng tổỷ nhổ ồớ phỏửn nguyón lyù laỡm vióỷc õaợ xeùt
Doỡng õióỷn trong cuọỹn chung:

Uc
U
T
C
T
O
I
T
I
C
I
Ch

I
nt


SSõm
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
64

Ich=I
T
-I
C

Cọng suỏỳt taới cuớa cuọỹn nọỳi tióỳp:
Snt = Unt.Int= (U
C
-U
T
).I
C
= Kcl.UcIc=Kcl.S ;
Cọng suỏỳt taới cuớa cuọỹn chung:
Sch= U
T
.Ich= U
T
(I
T
-I
C
) = Kcl.S ; Cuọỹn haỷ Sh=0
ỷc biótỷ, nóỳu cọng suỏỳt truyóửn taới bũng cọng suỏỳt õởnh mổùc cuớa TN (S=Sõm), thỗ:
Snt = Sch= Kcl.Sõm = Smỏựu; Sh=0

Nhổ vỏỷy, mỷc duỡ caùc cuọỹn dỏy vaỡ loợi theùp õổồỹc chóỳ taỷo bũng cọng suỏỳt mỏựu
nhổng maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu vỏựn cho pheùp truyóửn taới mọỹt lổồỹng cọng suỏỳt bũng Sõm tổỡ
CA sang TA vaỡ ngổồỹc laỷi. Khi õoù mọựi cuọỹn dỏy nọỳi tióỳp vaỡ cuọỹn chung vổỡa õỏửy taới
nghộa laỡ bũng cọng suỏỳt chóỳ taỷo Smỏựu.
Snt = Sch= Kcl.Sõm = Smỏựu; Sh=0

2. Chóỳ õọỹ bióỳn aùp:
a. Truyóửn cọng suỏỳt tổỡ HA sang CA, phờa TA khọng taới:









Giaớ thióỳt boớ qua tọứn thỏỳt :
S = U
H
.I
H
= U
C
.I
C

Vỗ cọng suỏỳt chóỳ taỷo cuớa cuọỹn haỷ chố bũng Smỏựu, nón ta coù õỗóửu kióỷn:
S Smỏựu = Kcl.Sõm
Doỡng õióỷn trong cuọỹn haỷ laỡ IH; trong cuọỹn chung vaỡ cuọỹn nọỳi tióỳp laỡ:

Ich=Int=I
C
=S/U
C

Cọng suỏỳt taới cuớa cuọỹn chung :
Sch=Uch.Ich =U
T
.S/U
C
= (1-Kcl) S





Uc
U
T

C
T
O
I
T

I
C

I

Ch
I
nt

S
O




Uc
U
T
C
I
C
I
nt
= I
Ch
I
H

S
H

T
(U
C
-U

T
)



Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
65
Cọng suỏỳt taới cuớa cuọỹn nọỳi tióỳp:
Snt=Unt.Int =(U
C
- U
T
).S/U
C
= Kcl.S
Trong trổồỡng hồỹp giồùi haỷn S=Smỏựu; thỗ:
Sch=(1-Kcl)Smỏựu Smỏựu
Vaỡ Snt = Kcl.Smỏựu Smỏựu;
Nghộa laỡ caớ hai cuọỹn nọỳi tióỳp vaỡ cuọỹn chung õóửu non taới; vaỡ do õoù coù thóứ cho pheùp
truyóửn thóm mọỹt lổồỹng cọng suỏỳt naỡo õoù nổợa tổỡ TA sang CA nhổ seợ xeùt ồớ phỏửn sau.
b. Truyóửn cọng suỏỳt tổỡ HA sang CA, phờa TA khọng taới:

Giaớ thióỳt boớ qua tọứn thỏỳt :
S = U
H
.I
H
= U
T
.I
T

Vỗ cọng suỏỳt chóỳ taỷo cuớa cuọỹn haỷ chố bũng Smỏựu, nón ta coù õỗóửu kióỷn:
S Smỏựu = Kcl.Sõm
Doỡng õióỷn trong cuọỹn haỷ laỡ I
H
; trong cuọỹn chung laỡ:
Ich = I
T
= S/U
T

Cọng suỏỳt taới cuớa cuọỹn chung :
Sch=Uch.Ich =S
Trong trổồỡng hồỹp giồùi haỷn S=Smỏựu; thỗ cuọỹn haỷ vaỡ cuọỹn chung taới õuùng bũng cọng suỏỳt
õởnh mổùc cuớa noù : S
H
=S
H
õm=Smỏựu; Sch= S
ch

õm =Smỏựu
Mỷc duỡ cuọỹn cao aùp khọng taới nhổng khọng thóứ truyóửn thóm mọỹt lổồỹng cọng suỏỳt
naỡo nổợa tổỡ CA sang TA, vỗ khi õoù seợ laỡm quaù taới cuọỹn chung.
3. Chóỳ õọỹ lión hồp
a. Chóỳ õọỹ truyóửn cọng suỏỳt CATA (tổỷ ngỏựu)
vaỡ HA
TA (bióỳn aùp)








O




U
T
C
I
Ch
I
H

S
H

T
I
T
=I
ch
O




U
T

C
I
H
(BA)
S
H
T
I
T
(TN)
S
C
I
C
(TN)
I

nt
(TN)
I
ch
(TN)
I
T
(BA)
I
T
(BA)
I
T

Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
66
óứ tờnh cọng suỏỳt taới cuớa caùc cuọỹn dỏy maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu ồớ chóỳ õọỹ lión hồỹp naỡy
ta duỡng phổồng phaùp xóỳp chọửng hai chóỳ õọỹ sau:
- Chóỳ õọỹ tổỷ ngỏựu: truyóửn tổỡ bón CA sang cho phuỷ taới phờa TA lổồỹng cọng suỏỳt S
C
.
- Chóỳ õọỹ bióỳn aùp: truyóửn tổỡ bón HA sang cho phuỷ taới phờa TA lổồỹng cọng suỏỳt S
H
.
Nóỳu khọng xeùt õóỳn khaớ nng quaù taới cho pheùp cuớa MBA thỗ S
C
Sõm vaỡ S
H
Smỏựu.

Tổỡ hỗnh veợ trón, thỏỳy rũng trong cuọỹn dỏy chung hai doỡng õióỷn ồớ hai chóỳ õọỹ tổỷ
ngỏựu vaỡ bióỳn aùp cuỡng chióửu nhau, nón cuọỹn chung dóự bở quaù taới nhỏỳt. Vỗ vỏỷy cỏnử kióứm tra
khaớ nng taới cuớa cuọỹn naỡy.
Theo kóỳt quaớ tờnh toaùn ồớ hai chóỳ õọỹ TN vaỡ BA ồớ trón, ta dóự daỡng thỏỳy õổồỹc:
-
chóỳ õọỹ tổỷ ngỏựu:
Cọng suỏỳt cuọỹn dỏy nọỳi tióỳp: Snt
(TN)
=Kcl.S
C

Cọng suỏỳt cuọỹn dỏy chung Sch
(TN)
= Kcl.S
C

- chóỳ õọỹ bióỳn aùp:
Cọng suỏỳt cuọỹn dỏy nọỳi tióỳp: Snt
(BA)
= 0
Cọng suỏỳt cuọỹn dỏy chung Sch
(TN)
= S
H

- Tọứng hồỹp hai chóỳ õọỹ(lión hồỹp):
Cọng suỏỳt cuọỹn dỏy nọỳi tióỳp: Snt = Kcl. S
C
Smỏựu
Cọng suỏỳt cuọỹn dỏy chung: Sch=

Sch
(BA)
+Sch
(TN)
= S
H
+Kcl. S
C

ióửu kióỷn kióứm tra khaớ nng taới cuớa cuọỹn chung:
Sch = S
H
+Kcl. S
C
Smỏựu
Hay coù thóứ tờnh theo cọng suỏỳt taùc duỷng P vaỡ cọng suỏỳt phaớn khaùng Q:
SmauQKclQPKclPSch
2
CH
2
CH
+++= ).().(
Thỏỳy rũng nóỳu õaợ truyóửn cọng suỏỳt cọng suỏỳt mỏựu tổỡ HA sang TA thỗ khọng thóứ
truyóửn thóm mọỹt lổồỹng cọng suỏỳt naỡo nổợa tổỡ CA sang TA; vaỡ nóỳu õaợ truyóửn cọng suỏỳt
õởnh mổùc Sõm tổỡ CA sang TA thỗ khọng thóứ truyóửn thóm mọỹt lổồỹng cọng suỏỳt naỡo nổợa tổỡ
HA sang TA.
b. Chóỳ õọỹ truyóửn cọng suỏỳt TACA (tổỷ ngỏựu)
vaỡ HA
CA (bióỳn aùp)

- Chóỳ õọỹ tổỷ ngỏựu: truyóửn tổỡ bón TA sang cho phuỷ taới phờa CA lổồỹng cọng suỏỳt S
T
.
- Chóỳ õọỹ bióỳn aùp: truyóửn tổỡ bón HA sang cho phuỷ taới phờa CA lổồỹng cọng suỏỳt S
H
.
O




U
T
C
I
H
(BA)
S
H

T
I
C
(TN)
S
T

I
T
(TN)
I
nt
(TN)
I
ch
(TN)
I
C
(BA)
I
nt
(BA)
= I
ch
(BA)
I
C

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

67
Nãúu khäng xẹt âãún kh nàng quạ ti cho phẹp ca MBA thç S
T
≤Sâm v S
H
≤Smáùu.
Tỉì hçnh v trãn, tháúy ràòng trong cün dáy chung hai dng âiãûn åí hai chãú âäü tỉû
ngáùu v biãún ạp ngỉåüc chiãưu nhau nãn khäng bë quạ ti; cn trong cün dáy näúi tiãúp hai
dng âiãûn åí hai chãú âäü cng chiãưu nhau, nãn dãù bë quạ ti nháút. Vç váûy cánư kiãøm tra kh
nàng ti ca cün näúi tiãúp.
Theo kãút qu tênh toạn åí hai chãú âäü TN v BA åí trãn, ta dãù dng tháúy âỉåüc:
-
ÅÍ chãú âäü tỉû ngáùu:
Cäng sút cün dáy näúi tiãúp: Snt
(TN)
=Kcl.S
T

Cäng sút cün dáy chung Sch
(TN)
= Kcl.S
T

- ÅÍ chãú âäü biãún ạp:
Cäng sút cün dáy näúi tiãúp: Snt
(BA)
= Kcl.S
H

Cäng sút cün dáy chung Sch

(TN)
= (1-Kcl).S
H

- Täøng håüp hai chãú âäü(liãn håüp) ta tênh âỉåüc cäng sút ti ca cün dáy näúi tiãúp:
Snt = Kcl. S
H
+ Kcl. S
C

Âiãưu kiãûn kiãøm tra kh nàng ti ca cün näúi tiãúp:
Sch = Kcl (S
H
+ S
C
) ≤ Smáùu
Hay cọ thãø tênh theo cäng sút tạc dủng P v cäng sút phn khạng Q:
SmauQQPPKSch
2
TH
2
THcl
≤+++= )()(.
Tháúy ràòng nãúu â truưn cäng sút cäng sút âënh mỉïc tỉì TA sang CA thç khäng
thãø truưn thãm mäüt lỉåüng cäng sút no nỉỵa tỉì HA sang CA; tuy nhiãn nãúu â truưn
cäng sút máùu Sm tỉì HA sang CA thç cn cọ thãø truưn thãm mäüt lỉåüng cäng sút nỉỵa
tỉì TA sang CA.
Âäúi våïi mạy biãún ạp tỉû ngáùu ba pha cạc kãút qu trãn váùn âụng.
4.3.3. Ỉu nhỉåüc âiãøm-âàûc âiãøm v phảm vi sỉí dủng MBATN
1. Ỉu âiãøm:

- Vç cạc cün dáy v mảch tỉì mạy biãún ạp tỉû ngáùu âãưu âỉåüc tênh toạn chãú tảo theo
cäng sút máùu chè bàòng Kcl.Sâm ( nh hån Sâm) cho nãn tiãu hao váût liãûu, kêch thỉåïc,
trng lỉåüng v giạ thnh s nh hån so våïi mạy biãún ạp ba pha ba dáy qún cọ cng
cäng sút âënh mỉïc. Chênh nhåì váûy s cho phẹp chãú tảo âỉåüc cạc mạy biãún ạp tỉû ngáùu cọ
cäng sút âån vë låïn.
- Täøn tháút cäng sút trong MBA tỉû ngáùu nọi chung nh hån so våïi MBA 3 dáy qún
nháút l khi lm viãûc våïi chãú âäü hả ạp (Tỉì cao ạp sang trung ạp ) , cn åí chãú âäü tàng ạp
thç ỉu âiãøm ny chè phạt huy tạc dủng khi cäng sút truưn tỉì trung ạp sang cao ạp . Cn
täø
n tháút khäng ti v täøn tháút âiãûn ạp cng bẹ hån biãún ạp thỉåìng .
- Âiãûn khạng giỉỵa cün cao v cün trung trong MBA tỉû ngáùu bẹ hån so våïi MBA
thỉåìng nãn âiãưu chènh âiãûn ạp trong MBA tỉû ngáùu dãù dng hån.
2. Nhỉåüc âiãøm
- MBA tỉû ngáùu cọ quan hãû vãư âiãûn giỉỵa cün cao v cün trung nãn sọng quạ âiãûn ạp
(khê quøn, näüi bäü) cọ thãø truưn tỉì bãn mảng cao ạp sang mảng trung ạp nãn lm cho
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
68
cạch âiãûn trong nhỉỵng âiãưu kiãûn ny xáúu âi v do âọ åí cạc âáưu ra ca MBA tỉû ngáùu vãư
phiạ cao v trung ạp thỉåìng âàût chäúng sẹt van khäng km dao cạch ly.
- Chè dng MBA tỉû ngáùu trong trỉåìng håüp åí mảng âiãûn ạp cao v trung cọ trung tênh
trỉûc tiãúp näúi âáút, vç nãúu dng MBATN trong mảng cao ạp v trung ạp cọ trung tênh cạch
âiãûn thç khi chảm âáút mäüt pha åí phêa cao ạp thç âiãûn ạp pha ca hai pha khäng chảm âáút
trong mảng âiãûn ạp cao s tàng lãn bàòng âiãûn ạp dáy, nhỉng âiãûn ạp åí hai pha khäng hỉ
hng phêa âiãûn ạp trung tàng lãn ráút låïn . Vê dủ âäúi våïi mảng 110/35KV, khi chảm âáút
mäüt pha phêa 110KV thç bãn trung ạp 35KV âiãûn ạp hai pha khäng chảm âáút s tàng lãn
khong 3,8 láưn .
- Do âiãû
n khạng giỉỵa cün cao v cün trung bẹ nãn dng âiãûn ngàõn mảch trong
mảng cao v trung ạp s låïn hån nhiãưu so våïi trỉåìng håüp dng MBA ba dáy qún.

- Vç MBA tỉû ngáùu ln ln lm viãûc våïi mảng trung tênh näúi âáút nãn dng âiãûn
ngàõn mảch ráút låïn . Nãúu dng MBA tỉû ngáùu âãø lm nhiãûm vủ tàng ạp tỉì hả ạp sang trung
ạp v cao ạp thç khäng cọ låüi vç lục ny phi chn cäng sút âënh mỉïc MBA tỉû ngáùu :
S
âmTN

≥ S
H
/ K
cl

v lục ny täøn tháút cäng sút cọ thãø khäng nh hån so våïi MBA 3 dáy qún.
4.4. Kh nàng ti ca mạy biãún ạp
4.4.1 Âàût váún âãư
Ta â biãút cäng sút âënh mỉïc ca mạy biãún ạp l cäng sút biãøu kiãún tênh bàòng
KVA m mạy biãún ạp cọ thãø mang ti láu di trong âiãưu kiãûn âënh mỉïc ca âiãûn ạp, táưn
säú, nhiãût âäü mäi trỉåìng cng nhỉ âiãưu kiãûn lm mạt; khi âọ tøi th s bàòng âënh mỉïc.
Nhỉng trong thỉûc tãú mạy biãún ạp thỉåìng lm viãûc khạc chãú âäü âënh mỉïc. Phủ ti
ca mạy biãún ạp ln ln thay âäøi theo thåìi gian , cọ lục nh hån cọ lục lải låïn hån
cäng súút âënh mỉïc Sâm, nghéa l cọ khi non ti cọ khi quạ ti. C hai chãú âäü váûn hnh
ny âãưu khäng kinh tãú. Thỉûc tãú cho tháúy ràòng mạy biãún ạp cọ
thãø mang ti quạ âënh mỉïc
trong mäüt thåìi gian no âọ ca ngy hồûc ca nàm m tøi th ca mạy biãún ạp khäng
gim, nãúu trong pháưn thåìi gian cn lải ca ngy hồûc nàm âọ mạy biãún ạp lm viãûc non
ti so våïi âënh mỉïc. Mạy biãún ạp cho phẹp lm viãûc åí chãú âäü ny hay chãú âäü khạc khäng
phi âỉåüc quút âënh båíi cäng sút âënh mỉïc m phi càn cỉï ch úu vo âäü hy hoải
cạch âiãûn, nhiãût âäü cỉûc âải ca cün dáy v ca dáưu trong giai âan âỉåüc xẹt.


4.4.2. Kh nàng ti ca mạy biãún ạp

Kh nàng ti ca mạy biãún ạp l táûp håüp cạc chãú âäü mang ti bçnh thỉåìng v quạ
ti ca mạy biãún ạp. Kh nàng ti ca MBA khäng thãø biãøu diãùn bàòng âån vë KVA
âỉåüc, vç nọ âỉåìc xạc âënh bàòng mäüt loảt cạc âiãưu kiãûn nhỉ: âäư thë phủ ti, thåìi gian täưn
tải chãú âäü váûn hnh, nhiãût âäü mäi trỉåìng lm mạt
Vç váûy mún xạc âënh mäüt chãú âäü lm viãûc no âọ cu mạy biãún ạp åí mäüt nhiãût
âäü mäi trỉåìng no âọ thç cáưn phi xạc âënh âỉåüc nhiãût âäü cün dáy, nhiãût âäü dáưu v mỉïc
hy hoải cạch âiãûn.
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng
69
4.4.3. ọỹ giaỡ cọựi caùch õióỷn
Trong maùy bióỳn aùp õọỹng lổỷc, ngổồỡi ta duỡng chuớ yóỳu caùch õióỷn cỏỳp A, nhióỷt õọỹ cho
pheùp cuớa caùch õióỷn naỡy lón õóỳn 105
O
C.
Trong vỏỷn haỡnh, khi nhióỷt õọỹ tng thỗ phaớn ổùng hoùa hoỹc tng, laỡm cho caùch õióỷn
bở xồ cổùng, õọỹ bóửn cồ vaỡ õọỹ bóửn õióỷn cuớa vỏỷt lióỷu caùch õióỷn cuợng giaớm vaỡ ta goỹi caùch
õióỷn bở giaỡ cọựi. Sổỷ giaỡ cọựi õổồỹc õỷc trổng bũng õọỹ giaỡ cọựi caùch õióỷn vaỡ coù thóứ bióứu dióựn
phuỷ thuọỹc vaỡo nhióỷt õọỹ.
Theo õởnh luỏỷt Areùnius, khi nhióỷt õọỹ bióỳn thión trong khoớang tổỡ 80
O
C õóỳn 140
O
C
thỗ tuọứi thoỹ trung bỗnh cuớa vỏỷt lióỷu caùch õióỷn cỏỳp A phuỷ thuọcỹ vaỡo nhióỷt õọỹ theo bióứu
thổùc sau:

=

.

a
e
A
V

trong õoù A, a laỡ caùc hũng sọỳ phuỷ thuọỹc vaỡo vỏỷt lióỷu caùch õióỷn
laỡ nhióỷt õọỹ ồớ õióứm noùng nhỏỳt cuớa cuọỹn dỏy MBA (
0
C)
Ngổồỡi ta õaợ xaùc õởnh õổồỹc õọỳi vồùi caùch õióỷn cỏỳp A:
A=(1,5ữ7,5).10
4
nm; a = 0,115 (1/
0
C)
chóỳ õọỹ õởnh mổùc, nhióỷt õọỹ õióứm noùng nhỏỳt cuớa cuọỹn dỏy bũng õởnh mổùc vaỡ
bũng 98
O
C thỗ tuọứi thoỹ seợ bũng õởnh mổùc:
dm
a
dm
eAV

=

.

Tuọi thoỹ tổồng õọi cuớa caùch õióỷn seợ laỡ:
) (

*
õm
a
õm
e
V
V
V

==
aỷi lổồỹng nghởch õaớo L=1/V* õổồỹc goỹi laỡ õọỹ giaỡ cọựi cuớa caùch õióỷn vaỡ bũng:
) (
*
õm
a
õm
e
V
V
V
L

===
1

Trong tờnh toùan õóứ õồn giaớn ta chuyóứn vóử muợ cồ sọỳ 2:
6930
2
22
,

)(
ln
) (
) (
õm
a
õm
a
õm
a
e
L



=
=
=




=
=
õm
õm
a
L

,

) (
22
6930

vồùi =0,693/a 0,693/0.115 = 6
O
C.
Nhổ vỏỷy:
6
2
õm
L

=

nghộa laỡ khi nhióỷt õọỹ thay õọứi hai lỏn thỗ tuọứi thoỹ cuợng nhổ õọỹ gỗa cọựi caùch õióỷn cuớa
MBA thay õọứi hai lỏửn; qui từc naỡy goỹi laỡ
qui từc 6
O
C.
Khi nhióỷt õọỹ cuọỹn dỏy bũng õởnh mổùc thỗ tuọứi thoỹ tổồng õọỳi vaỡ õọỹ giaỡ cọựi bũng 1.
Nóỳu nhióỷt õọỹ lồùn hồn nhióỷt õọỹ õởnh mổùc 6
O
C thỗ õọỹ giaỡ cọựi tng hai lỏửn vaỡ tuọứi thoỹ seợ
giaớm õi hai lỏửn so vồùi õởnh mổùc. ióửu õoù coù nghộa laỡ vỏỷn haỡnh ồớ chóỳ õọỹ naỡy 1 nm thỗ vóử
mỷt huớy hoaỷi caùch õióỷn seợ tổồng õổồng vồùi hai nm vỏỷn haỡnh ồớ chóỳ õọỹ õởnh mổùc.Tuọứi
thoỹ õởnh mổùc vaỡ õọỹ giaỡ cọựi caùch õióỷn trong mọỹt sọỳ chóỳ õọỹ cho ồớ baớng sau:
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
70

Nhiãût âäü cạch âiãûn
O
C Tøi th tỉång âäúi V* Âäü gi cäùi
80 8 0.125
86 4 0.25
92 2 0.5
98 1 1
104 0.5 2
110 0.25 4
116 0.125 8
Nãúu trong khang thåìi gian T âang xẹt, nhiãût âäü khäng âäøi thç âäü hy hoải cạch
âiãûn trong khang thåìi gian sỉí dủng T s l:
H=L.T
Cn nãúu trong khang thåìi gian T nhiãût âäü thay âäøi thç L s l hm ca t v âäü
hy hoải cạch âiãûn H s l:
∫∫
ϑ−ϑ
==
T
âm
T
dtdttLH
0
6
0
2 .).(
)
(

Trong tênh tọan gáưn âụng cọ thãø tênh täøng têch phán thay cho têch phán. Ta chia

biãøu âäư nhiãût ca MBA thnh nhiãưu âan nh theo cạc khng thåìi gian ∆ti (våïi i=1÷n).
Trong mäùi khang ti, xem nhỉ nhiãût âäü cün dáy khäng thay âäøi v âäü gi cäùi l Li. Khi
âọ âäü hao mn cạch âiãûn s bàòng:
i
n
i
i
tLH
∑
=
∆=
1
.
Khi nhiãût âäü nh hån 80
O
C thç âäü hao mn cạch âiãûn tỉång âäúi rát nh v cọ thãø
xem nhỉ bàòng khäng.
Âäü hao mn cạch âiãûn trung bçnh trong khang thåìi gian T bàòng:
∫∫
ϑ−ϑ
==
T
âm
T
tb
dt
T
dttL
T
L

0
6
0
2
11
.).(
)
(

Âäü hao mn cạch âiãûn trung bçnh trong mäüt ngy âãm:
24
ngy
tbngy
H
L =
Hao mn cạch âiãûn trong mäüt nàm bàòng täøng hao mn cạch âiãûn ca cạc ngy
trong nàm.
Âäúi våïi mạy biãún ạp ca Liãn xä chãú tảo, tøi th âënh mỉïc tỉì 20 âãún 25 nàm ỉïng
våïi nhiãût âäü âënh mỉïc ca mäi trỉåìng lm mạt bàòng 20
O
C v nhiãût âäü âiãøm nọng nháút
ca cün dáy l 98
O
C.
Thỉûc tãú váûn hnh cho tháúy phủ ti ca MBA ln thay âäøi hng ngy, hng nàm;
trong âọ säú ngy cọ phủ ti nh hån âënh mỉïc chiãúm pháưn låïn. Do âọ ti th ca mạy
biãún ạp cọ thãø låïn hån âënh mỉïc. Vç váûy cọ thãø cho phẹp mạy biãún ạp âỉåüc quạ ti nghéa
l lm viãûc våïi phủ ti låïn hån cäng sút âënh mỉïc trong khang thåìi gian no âọ m
tøi th váùn khäng gim nh hån âënh mỉïc.
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
71
4 4.4. Quạ ti cho phẹp ca mạy biãún ạp
Cọ thãø chia lm hai loải quạ ti ca MBA l quạ ti bçnh thỉåìng v quạ ti sỉû cäú.
1. Quạ ti bçnh thỉåìng
Do âäư thë phủ ti ngy thỉåìng xun thay âäøi nãn cho phẹp mạy biãún ạp âỉåüc quạ
ti. Quạ ti bçnh thỉåìng cn âỉåüc gi l quạ ti thỉåìng xun, quạ ti cọ hãû thäúng, hay
quạ ti láu di.
Kh nàng quạ ti thỉåìng xun cho phẹp ca mạy biãún ạp âỉåüc âạnh giạ dỉûa trãn cạc
âiãưu kiãûn:
-
Âäü hy hoải cạch âiãûn trung bçnh Ltb≤1.
- Theo tiãu chøn ΓΟCT 14209-69 thç khi quạ ti cọ thãø cho phẹp nhiãût âäü nọng nháút
ca cün dáy cọ thãø låïn hån 98
O
C nhỉng khäng âỉåüc vỉåü quạ 140
O
C, nhiãût âäü ca
låïp dáưu trãn bãư màût khäng âỉåüc vỉåüt quạ 95
O
C v cäng sút ti khäng âỉåüc vỉåüt quạ
1,5 láưn cäng sút âënh mỉïc.
2. Quạ ti sỉû cäú:
Quạ ti sỉû cäú l chãú âäü quạ ti cho phẹp ca mạy biãún ạp trong mäüt säú trỉåìng håüp
âàûc biãût gi l sỉû cäú. ( Cn goi l quạ ti ngàõn hản). Khi âọ do u cáưu liãn tủc cung cáúp
âiãûn nãn mạy biãún ạp phi bë bàõt büc lm viãûc quạ ti trong mäüt thåìi gian ngàõn. Lục
ny ngỉåìi ta khäng quan tám âãún tøi th m chè quan tám âãún âiãưu kiãûn cho phẹp ca
cạch âiãûn. Cọ nghéa l lục ny âäü hy hoải cạch âiãûn låïn hån âënh mỉïc, nhỉng qui âënh:
Nhiãût âäü dáưu khäng âỉåüc vỉåüt quạ 115
O

C (ϑmax≤115
O
C)
Nhiãût âäü âiãøm nọng nháút ca cün dáy khäng âỉåüc vỉåüt quạ 140
O
C
(giåïi hản låïn hån quạ ti bçnh thỉåìng)


4.4.54. Cạc phỉång phạp tênh quạ ti MBA
1. Quạ ti bçnh thỉåìng
a. Qui tàõc 3% : Cho phẹp MBA quạ ti 3% vãư dng âiãûn so våïi âënh mỉïc
cho mäùi 10% gim hãû säú âiãưu kiãún phủ ti hàòng ngy so våïi 100%.
b.
Qui tàõc 1% : Nãúu nhỉ vãư ma h mạy biãún ạp lm viãûc non ti thç vãư
ma âäng cho phẹp lm viãûc quạ ti. Trãn cå såí tênh toạn vãư âäü gi cäùi cạch âiãûn, cho
phẹp MBA âỉåüc quạ ti theo qui tàõc 1% :
Trong 4 thạng ma h MBA lm viãûc non ti bao nhiãu pháưn tràm so våïi âënh
mỉïc thç ma âäng nọ cọ thãø quạ ti báúy nhiãu pháưn tràm.
Cọ thãø tênh kãút håüp c hai qui tàõc ny, nhỉng trë säú quạ ti täøng cäüng vãư ma âäng
khäng âỉåüc quạ 30% v riãng theo qui tàõc 1% khäng âỉåüc quạ ti quạ 15%.
Cọ thãø tênh quạ ti cho phẹp ca MBA theo mäüt säú phỉång phạp khạc, xem chi
tiãút trong mäüt säú ti liãûu tham kho (TK1)
2. Quạ ti sỉû cäú

Quạ ti sỉû cäú MBA khäng phủ thüc âäư thë phủ ti trỉåïc khi sỉû cäú, cng khäng
phủ thüc vo nhiãût âä mäi trỉåìng xung quanhü, vë trê làõp âàût MBA. Âäúi våïi mạy biãún ạp
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
72

dáưu lm mạt bàòng khäng khê v nãúu trong hãû thäúng cọ MBA lỉu âäüng dỉû trỉỵ thç cho
phẹp quạ ti sỉû cäú 40% trong nhỉỵng giåì phủ ti cỉûc âải, quạ ti ny cho phẹp trong 5
ngy âãm liãưn v mäùi ngy âãm khäng quạ 6 giåì, nãúu hãû säú âiãn kên âäư thë phủ ti ca
MBA trong âiãưu kiãûn quạ ti khäng vỉåüt quạ 0,75:
K
âk
= I
tb
/ 1,4 I
âm
≤ 0,75 .
Theo qui trçnh ΓOCT ca Liãn xä, cạc mạy biãún ạp cọ cäng sút S≤250MVA cho
phẹp âỉåüc quạ ti sỉû cäú nhỉ sau :

Quạ ti dng
âiãûn
20 30 40 45 50 60 75 100 200
Thåìi
gian
MBA
dáưu
120 - 80 - 45 20 10 1,5
(phụt) MBA
khä
60 35 32 - 18 5 - - -

Khi quạ ti nhỉ váûy thç táút nhiãn âäü gi cäùi cạch âiãûn tàng lãn v tøi th s gim.
Khi quạ ti sỉû cäú 40%, ngỉåìi ta tháúy ràòng tøi th s gim âi hng thạng nãúu quạ ti 1
giåì; nãúu quạ ti tỉì 5 âãún 6 giåì thç tøi th gim c nỉía nàm. Tuy nhiãn, thỉûc tãú cho tháúy
quạ ti sỉû cäú hiãúm xy ra, thỉåìng khäng quạ 2 âãún 3 láưn trong sút thåìi gian phủc vủ cu

MBA, v trong tçnh trảng lm viãûc bçnh thỉåìng âäü gi cäùi cạch âiãûn thỉåìng nh hån
âënh mỉïc nhiãưu láưn, nãn xẹt chung lải váùn cho phẹp mạy biãún ạp âỉåüc quạt ti sỉû cäú
40%.
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
73
4.5. Chn mạy biãún ạp trong Hãû thäúng âiãûn v trảm biãún ạp
4.5.1 Chn mạy biãún ạp cho trảm biãún ạp hả ạp

Trỉåïc hãút xem trung tênh cọ näúi âáút hay khäng, cọ bao nhiãu cáúp âiãûn ạp âãø chn
mạy biãún ạp 3 pha ba cün dáy hay hai cün dáy, mạy biãún ạp thỉåìng hồûc tỉû ngáùu. Cạc
trảm biãún ạp hả ạp ny s âàût mäüt hồûc hai mạy biãún ạp ty thüc mỉïc âäü quan trng ca
phủ ti.
+ Nãúu phủ ti häü loải I thç phi âàût hai mạy biãún ạp v cäng sút âënh mỉïc ca
MBA phi âỉåüc chn sao cho khi mäüt MBA bë sỉû cä,ú thç MBA cn lải våïi kh nàng quạ
ti sỉû cäú cho phẹp phi âm bo cung cáúp â cäng sút cho phủ ti trong nhỉỵng giåì phủ
ti cỉûc âải.
Theo âiãưu kiãûn quạ
ti sỉû cäú ta chn cäng sút âënh mỉïc ca mäùi mạy biãún ạp
theo âiãưu kiãûn:
Kqtsc. SâmBA ≥ Sptmax
trong âọ: Kqtsc l hãû säú quạ ti sỉû cäú cho phẹp ca MBA; cn Sptmax l cäng
sút cỉûc âải ca phủ ti.
+ Nãúu phủ ti l häü loải II thç thỉåìng ta âàût hai MBA. Tuy nhiãn do tênh lm viãûc
ráút âm bo ca MBA cho nãn váùn cho phẹp cọ thãø âàût mäüt MBA , v khi sỉû cäú MBA
thç u cáưu nhanh chọng cọ dỉû trỉ ỵ nọng ca hãû thäúng âãø cung cáúp këp thåìi cho phủ ti.
+ Nãúu phủ ti l häü loải III thç cho phẹp chè âàût mäüt MBA v cäng sút âỉåüc chn
nhỉ sau: SâmBA ≥ Sptmax .
Cọ khi cho phẹp trỉì âi phủ
ti ca mäüt säú häü kẹm quan trng.

4.5.2 Chn MBA lm nhiãûm vủ truưn ti cäng sút qua lải giỉỵa 2 cáúp âiãûn ạp
Do sỉû phạt triãøn ca hãû thäúng âiãûn nãn cọ nhỉỵng trảm biãún ạp dng âãø liãn lảc
giỉỵa cạc cáúp âiãûn ạp khạc nhau ca hãû thäúng. Chụng cọ thãø lm viãûc trong cạc tçnh trảng
sau:
a. Chè truưn cäng sút tỉì âiãûn ạp cao sang âiãûn ạp trung.
b. Chè truưn cäng sút tỉì âiãûn ạp trung sang âiãûn ạp cao.
c. Chãú âäü lm viãûc qua lải.
1. ÅÍ 2 chãú âäü a, b cäng sút truưn theo 1 chiãưu
a/ Nãúu lỉåüng cäng sút truưn ti låïn hån dỉû trỉỵ quay ca hãû thäúng nháûn cäng
sút thç phi âàût hai MBA . Täøng cäng sút ca chụng phi chün låïn hån cäng sút
truưn ti cỉûc âải trong chãú âäü lm viãûc bçnh thỉåìng (cọ chụ âãún kh nàng quạ ti bçnh
thỉåìng cho phẹp). Khi sỉû cäú mäüt MBA thç MBA cn lải våïi kh nàng quạ ti sỉû cäú phi
ti hãút cäng sút cỉûc âải nọi trãn trỉì âi pháưn dỉû trỉỵ nọng ca hãû thäúng nháûn cäng sút:
Kqt . Sâmba ≥ Sptmax - Sdt




HT1 HT2
Sptmax
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
74
b/ Nãúu dỉû trỉỵ quay trong hãû thäúng phạt cäng sút l dỉû trỉỵ ton bäü hay mäüt pháưn
ca hãû thäúng nháûn cäng sút thç phi âàût hai mạy biãún ạp; v cäng sút täøng ca hai
MBA phi chn sao cho khi cọ sỉû cäú trong hãû thäúng nháûn cäng sút (máút ngưn, cáưn
phi láúy dỉû trỉỵ vãư) thç cạc MBA våïi kh nàng quạ ti cho phẹp, phi âỉåüc täøng cäng sút
cỉûc âải truưn ti thỉåìng xun cäüng våïi cäng sút dỉû trỉỵ cáưn nháûn tỉì hãû thäúng phạt
cäng sút. Trong chãú âäü lm viãûc bçnh thỉåìng ca hãû thäúng nháûn cäng sút (khäng cáưn
láúy dỉû trỉỵ vãư), nãúu mäüt trong hai MBA hng thç MBA cn lải våï

i kh nàng quạ ti sỉû cäú
phi ti âỉåüc täøng cäng sút cỉûc âải lục lm viãûc bçnh thỉåìng trỉì âi pháưn dỉû trỉỵ ca hãû
thäúng nháûn cäng sút nãúu l dỉû trỉỵ mäüt pháưn, nghéa l lục ny huy âäüng cäng sút dỉû trỉỵ
tỉì bn thán hãû thäúng nháûn cäng sút.
2. ÅÍ chãú âäü (c): cäng sút truưn qua lải
a. Nãúu lục bçnh thỉåìng cäng sút truưn qua lải bẹ, thç chỉïc nàng MBA l lm dỉû
trỉỵ qua lải ca c hai hãû thäúng khi cọ sỉû cäú trong báút k hãû thäúng no. Trong trỉåìng håüp
ny ta cọ thãø âàût mäüt MBA, m cäng sút âỉåüc chn sao cho trong chãú âäü lm viãûc bçnh
thỉåìng cọ thãø ti âỉåüc phủ ti cỉûc âải m khäng quạ ti chụt no, khi cọ sỉû cäú trong mäüt
hãû thäúng no âọ thç våïi kh nàng quạ ti sỉû cäú cho phẹp MBA phi chuøn cho hãû thäúng
cäng sút cáưn thiãút trong tçnh trảng sỉû cäú.
b. Nãúu cạc MBA m trong mäüt pháưn ca ngy chuøn mäüt lỉåüng cäng sút låïn tỉì

hãû thäúng ny sang hãû thäúng kia v pháưn cn lải ca ngy thç truưn cäng sút ngỉåüc lải:
- Nãúu dỉû trỉỵ quay ca c hai hãû thäúng âãưu â ta chè cáưn âàût mäüt MBA ,
chn cäng sút âënh mỉïc ca mạy biãún ạp theo âiãưu kiãûn: Sba ≥ Sptmax (

våïi Sptmax l cäng sút cỉûc âải truưn qua MBA). Khi mạy biãún ạp sỉû cäú thç bn
thán tỉìng hãû thäúng s huy âäüng dỉû trỉỵ âãø cáúp cho phủ ti ca hãû thäúng âọ.

- Nãúu trong mäüt hãû thäúng khäng â dỉû trỉỵ quay thç bàõt büc phi âàût hai
MBA , chn cäng sút theo âiãưu kiãûn: 2. S
âmba
≥ S
ptmax .

Khi sỉû cäú mäüt MBA thç MBA cn lả
i våïi kh nàng quạ ti sỉû cäú cho phẹp phi
âm bo ti âỉåüc cäng sút m hãû thäúng nháûn cäng sút cáưn sau khi â huy âäüng dỉû trỉỵ.
Nãúu cọ sỉû cäú trong mảng khäng â dỉû trỉỵ quay thç c hai MBA våïi kh nàng quạ ti cho

phẹp phi ti âỉåüc cäng sút m hãû thäúng âọ cáưn khi sỉû cäú.
4.5.3 Chn MBA cho nh mạy âiãûn cung cáúp ton bäü cäng sút lãn cao ạp
Thỉåìng åí cạc nh mạy nhiãût âiãûn ngỉng håi v thu âiãûn vç âiãûn nàng ch úu
âỉåüc truưn ti âi xa åí cáúp âiãûn ạp cao, cn phủ ti âëa phỉång cáúp âiãûn ạp mạy phạt
thỉåìng ráút nh (khäng quạ 15% cäng sút nh mạy) nãn ngỉåìi ta thỉåìng dng så âäư bäü
MF - MBA.
Cäng sút biãún ạp âỉåüc chn dỉûa theo cäng sút âënh mỉïc ca mạy phạt S
Fâm
nhỉ
sau :
Nãúu dng mạy biãún ạp hai cün dáy hồûc ba cün dáy:
S
âmba
≥ S
Fâm
Nãúu dng mạy biãún ạp tỉû ngáùu, vç cün dáy hả ạp ca mạy biãún ạp tỉû ngáùu chè
chãú tảo bàòng cäng sút máùu nãn:
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
75
S
Hâm
≥ S
Fâm
våïi S
Hâm
l cäng sút âënh mỉïc ca cün hả, thäng thỉåìng bàòng cäng sút máùu
SHâm = Kcl.Sâm; nãn âiãưu kiãûn chn cäng sút âënh mỉïc ca MBATN s l:

S
âmTN
≥ S
Fâm
/ Kcl
Cáưn chụ ràòng åí âáy ta khäng trỉì båït lỉåüng cäng sút tỉû dng, vç â kãø âãún
trỉåìng håüp âiãûn tỉû dng âỉåüc láúy tỉì ngưn dỉû trỉỵ khạc, hồûc khi vỉìa xáy xong nh mạy
lục khåíi âäüng cọ thãø láúy tỉû dng tỉì ngưn khạc.
- Nãúu cäng sút mạy phạt âiãûn bẹ thç ngỉåìi ta cọ thãø dng mäüt mạy biãún ạp näúi våïi
nhiãưu mạy phạt. Nhỉng khi âọ u cáưu täøng cäng sú
t ca bä phi khäng âỉåüc vỉåüt quạ
cäng sút dỉû trỉỵ nọng ca hãû thäúng ( Sbäü ≤ Sdt); v dng âiãûn ngàõn mảch åí cáúp âiãûn ạp
mạy phạt phi khäng âỉåüc låïn quạ âãø cọ thãø chn âỉåüc thiãút bë hảng nhẻ. Cọ thãø dng
MBA cọ cün dáy phán chia åí phêa hả ạp âãø dng ngàõn mảch nh do u
N
% låïn.
- Nãúu nh mạy âiãûn cọ hai cáúp âiãûn ạp cao v trung m cäng sút phủ ti trung bẹ thç
nãn dng hai MBA hai dáy qún, mäüt cại bãn cao ạp, mäüt cại bãn trung ạp v c hai näúi
chung vo mạy phạt âiãûn (xem hçnh v ) Nhỉ váûy s kinh tãú hån nhỉng cọ nhỉåüc âiãøm l
âiãûn ạp ngàõn mảch U
N
% khạc nhau nãn khọ ha âäưng bäü .
- Khi cäng sút phủ ti phêa U
T
lục cỉûc tiãøu låïn hån cäng sút mäüt MFÂ thç nãn näúi
bäü mäüt mạy phạt vo MBA 2 dáy qún v näúi vo thanh gọp cáúp âiãûn ạp trung. Säú bäü
ty nhỉng phi bo âm âiãưu kiãûn : Σ S
bäü
≤ S
Tmin Nãúu ngỉåüc lải thç lục phủ ti

cáúp U
T
cỉûc tiãøu cäng sút cn thỉìa s truưn sang U
C
qua hai láưn biãún ạp nãn khäng kinh
tãú. Hån nỉỵa trong nhỉỵng bäü cọ mạy biãún ạp ba cün dáy, bçnh thỉåìng cün dáy cao ạp
cọ thãø ti âãún cäng sút âënh mỉïc nãn khäng thãø truưn thãm cäng sút tỉì trung ạp sang
cao ạp khi cánư huy âäüng.

4.5.4. Chn MBA åí cạc nh mạy âiãûn cọ phạt mäüt pháưn cäng sút åí cáúp âiãûn ạp
mạy phạt :
ÅÍ nhỉỵng trung tám nhiãût âiãûn, hồûc mäüt säú thy âiãûn khi phủ ti âëa phỉång
chiãúm tè lãû låïn ngỉåìi ta phi xáy dỉûng thanh gọp cáúp âiãûn ạp MF.
Nãúu phủ ti åí cáúp âiãûn ạp mạy phạt bẹ hån cäng sút âàût ca nh mạy thç säú lỉåüng mạy
phạt mạy phạt näúi vo thanh gọp âiãûn ạp U
F
âỉåüc chn sao cho khi mäüt mạy phạt låïn
nháút nghè thç cạc mạy phạt cn lải phi âm bo cung cáúp cho phủ ti cáúp U
F
v U
T
,
cng nhỉ pháưn tỉû dng ca nh mạy.
Cäng sút MBA näúi vo thanh gọp cáúp U
F
âỉåüc chn dỉûa vo cäng sút thỉìa trãn
thanh gọp U
F
âỉåüc tênh åí chãú âäü lm viãûc âënh mỉïc ca MF.
1. Chn MBA khi nh mạy cọ 1 cáúp âiãûn ạp tàng

Cọ thãø xy ra cạc trỉåìng håüp sau:
α/ Nãúu cäng sút phạt vo hãû thäúng låïn hån dỉû trỉỵ nọng ca hãû thäúng thç phi âàût
hai mạy biãún ạp âãø liãn lảc giỉỵa cáúp âiãûn ạp mạy phạt våïi cáúp âiãûn ạp cao. Cäng sút
täøng ca hai mạy biãún ạp âỉåüc chn bàòng cäng sút thỉìa låïn nháút cọ thãø truưn ti vo
hãû thäúng tỉì thanh gọp cáúp U
F
lục cạc MF phạt cäng sút âënh mỉïc, vo nhỉỵng giåì ban
ngy phủ ti cáúp âiãûn ạp mạy phạt âảt cỉûc tiãøu. Âiãưu kiãûn chn nhỉ sau :
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
76
Σ S
âmba
≥ S
thỉìa
S
thỉìa = Σ
S
Fâm
- S
td
- S
pt
F
min
Cáưn chụ khi xẹt âãún kh nàng cho phẹp quạ ti thỉåìng xun thç cọ thãø chn
âỉåüc cäng sút âënh mỉïc nh hån; v khi sỉû cäú mäüt MBA thç phi sỉí dủng dỉû trỉỵ quay
ca hãû thäúng âãø gim cäng sút truưn tỉì thanh gọp cáúp U
F
vo cao ạp qua MBA, nhỉ

váûy s dáùn âãún chn Sâmba bẹ :
K
qtsc
. S
âmba
≥ S
HT
max
- S
dt
HT


β/ Nãúu cäng sút phạt vo hãû thäúng tỉì thanh gọp cáúp U
F
bẹ hån cäng sút dỉû trỉỵ
quay ca hãû thäúng, thç trong trỉåìng håüp ny MBA chè lm nhiãûm vủ liãn lảc våïi hãû
thäúng v dng lm dỉû trỉỵ cho phủ ti cáúp âiãûn ạp mạy phạt lục mäüt MFÂ nghè; v do âọ
chè cáưn âàût mäüt mạy biãún ạp .
Cäng sút MBA phi âỉåüc chn theo hai âiãưu kiãûn:
-
Phi ti âỉåüc cäng sút thỉìa ca nh mạy âiãûn lục lm viãûc bçnh thỉåìng ban
ngy.
-
v phi ti âỉåüc cäng sút tỉì hãû thäúng vãư TGU
F
khi ngỉìng mäüt mạy phạt âiãûn låïn
nháút.
Kinh nghiãûm cho tháúy ràòng phủ ti U
F

thỉåìng tàng theo thåìi gian nãn cọ thãø chn
cäng sút mạy biãún ạp ny bàòng cäng sút mäüt mạy phạt låïn nháút.

γ / Nãúu phủ ti cỉûc âải åí thanh gọp Uf kãø c tỉû dng låïn hån täøng cäng sút cạc
MFÂ åí nh mạy, thç phi thỉåìng xun nháûn cäng sút tỉì hãû thäúng vãư nãn phi âàût hai
mạy biãún ạp liãn lảc våïi hãû thäúng.
Täøng cäng sút ca mạy biãún ạp âỉåüc chn khäng bẹ hån cäng sút cỉûc âải nháûn
tỉì hãû thäúng vãư trong chãú âäü lm viãûc bçnh thỉåìng. Khi mäüt MFÂ låïn nháút näúi vo thanh
gọp cáúp âiãûn ạp mạy phạt ngỉìng lm viãûc, thç hai mạy biãún ạ
p ny våïi kh nàng quạ ti
cho phẹp phi ti âỉåüc cäng sút cáưn thiãút cho phủ ti cáúp Uf kãø c tỉû dng. Hồûc khi
mäüt MBA nghè do sỉû cäú, thç mạy biãún ạp cn lải våïi kh nàng quạ ti sỉû cäú cho phẹp
phi ti â cäng sút cn thiãúu cho phủ ti cáïp âiãûn ạp mạy phạt.
2. Chn MBA cho cạc nh mạy âiãûn cọ 2 cáúp âiãûn ạp tàng

- Khi nh mạy cọ 2 cáúp âiãûn ạp tàng , âãø liãn lảc giỉỵa ba cáúp âiãûn ạp ta dng MBA ba
dáy qún hay biãún ạp tỉû ngáùu.
Thỉåìng åí cạc nh mạy nhiãût âiãûn trung tám cọ cáúp âiãûn ạp 35KV cọ trung tênh
khäng näúi âáút trỉûc tiãúp nãn khäng thãø dng tỉû ngáùu m chè dng biãún ạp ba dáy qún. Âãø
liãn lảc ba cáúp âiãûn ạp ta âàût 2 MBA 3 dáy qún v cäng sút ca cạc MBA ny phi
âỉåüc chn sao cho ti âỉåüc cäng sút thỉìa ca nh mạy âiãûn åí thanh gọp âiãûn ạp Mf lục
phủ ti cỉûc tiãøu ban ngy.

S
âmba
≥ 1/2 .S
thỉìa
= 1/2 [ΣS
Fâm
- S

td
- S
ptFmin
].

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng
77
Âäúi våïi biãún ạp ba dáy qún cáưn phi lỉu âiãưu kiãûn täøng cäng sút ca cạc bäü bãn
trung ạp khäng âỉåüc låïn hån cäng sút ca phủ ti cáúp U
T
lục cỉûc tiãøu:
S
bä
ü
üT
≤ S
Tmin

Cn âäúi våïi mạy biãún ạp tỉû ngáùu thç âiãưu kiãûn ny khäng cáưn thiãút làõm, vç kh
nàng truưn ti cäng sút tỉì TA sang CA ca tỉû ngáùu ráút låïn.
Khi mäüt MBA bë sỉû cäú nãúu khäng cọ ngưn dỉû trỉỵ no cho âiãûn ạp trung thç MBA
phi âm bo âiãưu kiãûn :

K
qtsc
. S
âmba
≥ S
Tmax

- S
bäü

Ngoi ra cn phi kiãøm tra kh nàng quạ ti ca hai mạy biãún ạp ba cün dáy lục
sỉû cäú mäüt bäü MF-MBA låïn nháút bãn trung ạp:
2. K
qtsc
. S
âmba
≥ S
Tmax
- (ΣS
bäü-Sbäümax)

Nãúu cäng sút phủ ti bãn trung ạp vỉåü
t quạ 40 âãún 50% cäng sút mäüt MBA thç
kãø âãún kh nàng phạt triãøn phủ ti trung ạp, ta cọ thãø chn BA ba cün dáy loải
100/100/100. Nãúu cäng sút phủ ti bãn trung ạp nh hån âải lỉåüng trãn ta cọ thãø chn
loải 100/100/66.7.
- Trỉåìng håüp S
ptT
quạ bẹ ta cọ thãø khäng dng MBA 3 dáy qún m dng MBA
2 dáy qún.
- Nãúu täøng cäng sút phạt nhí hån phủ ti åí cáúp Ut v Uf kãø c tỉû dng thç ta phi
âàût 2MBA . Cäng sút âënh mỉïc cng âỉåüc chn tỉång tỉû nhỉ trỉåìng håüp cọ mäüt cáúp
âiãûn ạp tàng.