Giáo án điện tử bài về thăm mẹ (ngữ văn 6)

CHÀO MỪNG CÁC EM
HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT


TIẾT 18, 19

VỀ THĂM
MẸ

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Có một nơi để về, đó là nhà.
Có những người để yêu thương, đó là gia đình.
Có được cả hai, đó là hạnh phúc.


Văn bản 2:
VỀ THĂM MẸ
01

02

03

04

Đinh Nam Khương

Con về thăm mẹ chiều đơng
Bếp chưa lên khói, mẹ khơng
có nhà

Mình con thơ thẩn vào ra
Trời đang yên vậy bỗng òa
Chum tương mẹ đã đậy rồi
mưa rơi.
Nón mê xưa đứng nay ngồi
dầm mưa
Áo tơi qua buổi cày bừa
Giờ cịn lủn củn khốc hờ
Đàn
gà mới nở vàng ươm
người
rơm.
Vào ra quanh một cái nơm
hỏng vành
Bất ngờ rụng ở trên cành
Trái na cuối vụ mẹ dành phần
Nghẹn ngào thương mẹ nhiều
con.
hơn…
Rưng rung từ chuyện giản
đơn thường ngày.


Tìm hiểu chung

Cấu
trúc
bài
học

Tìm hiểu chi tiết
Luyện tập
Củng cố, mở rộng


I. TÌM HIỂU CHUNG


Những lưu ý khi học thơ
- Tác giả của bài thơ là ai?
- Bài thơ có bao nhiêu khổ? Mỗi khổ có bao nhiêu dịng? (Bài thơ
được viết theo thể loại nào?) Vần trong bài thơ được gieo như
thế nào? Các dòng được ngắt nhịp ra sao?
- Nhan đề của bài thơ là gì? Bài thơ viết về ai, về điều gì?
- Bài thơ sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào? Từ ngữ trong bài
thơ có gì độc đáo? Việc sử dụng các từ ngữ và biện pháp nghệ
thuật đó đem lại tác dụng ra sao?
- Ai là người đang bày tỏ cảm xúc tình cảm, suy nghĩ trong bài
thơ? Người đó bày tỏ cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ gì?


I. TÌM HIỂU
CHUNG

1. Tác giả
- Đinh Nam Khương (1949-2018)
- Quê Hương Sơn, Mỹ Đức, Hà Nội.
- Ơng là phó chủ tịch Hội Đông y Mỹ Đức, Hà Nội, hội viên Hội Nhà văn
Việt Nam.
- Giải thưởng:

+ Giải A cuộc thi thơ 1981-1982 - Báo Văn nghệ
+ Tặng thưởng bài thơ hay nhất 1992 - Báo Văn nghệ Quân đội
+ Tặng thưởng chùm thơ hay nhất 2001 - Báo Văn nghệ
+ Giải B cuộc thi thơ Lục bát 2002-2003


2. Tác phẩm
a. Xuất xứ: trích Mẹ
(Tuyển thơ), 2002.
b. Thể loại: Thơ lục
bátDòng thơ: gồm các
+
dòng lục và dòng bát xen
kẽ.
+ Gieo vần: bài thơ được
gieo vần đặc trưng cho
thể lục bát
+ Nhịp thơ: ngắt nhịp
chẵn 2/2/2 hoặc 4/4
c. Đề tài: Tình cảm
trân trọng, biết ơn
của người con trước
tình yêu thương, đức
hi sinh
lặngcảm
của
d.
Chủ thầm
đề: Tình
mẹ.đình

gia

I. Tìm hiểu
chung

01

02

03

04

Đọc, chú
thích
Con
về thăm mẹ chiều đơng
Bếp chưa lên khói, mẹ
khơng có nhà
Mình con thơ thẩn vào ra
Trời đang yên vậy bỗng òa
Chum tương mẹ đã đậy rồi
mưa rơi
Nón mê xưa đứng nay ngồi
dầm mưa
Áo tơi qua buổi cày bừa
Giờ cịn lủn củn khốc hờ
Đàn
người
rơmgà mới nở vàng ươm

Vào ra quanh một cái nơm
hỏng vành
Bất ngờ rụng ở trên cành
Trái na cuối vụ mẹ dành
Nghẹn ngào thương mẹ nhiều
phần con
hơn…
Rưng rung từ chuyện giản đơn
thường ngày

e. Bố
cục

P1:
Hồn cảnh người con về
thăm mẹ

P2:
Hình ảnh người mẹ
trong cảm nhận của
người con

P3:
Tình cảm của người con
dành cho mẹ


II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Hình ảnh người mẹ trong kí ức
* Găn liền với những sự vật bình dị:
“Con về thăm mẹ chiều đơng
Bếp chưa lên khói, mẹ khơng có nhà
...
Chum tương mẹ đã đậy rồi
Nón mê xưa đứng nay ngồi dầm mưa
Áo tơi qua buổi cày bừa
Giờ cịn lủn củn khốc hờ người rơm.
Đàn gà mới nở vàng ươm
Vào ra quanh một cái nơm hỏng vành
Bất ngờ rụng ở trên cành
Trái na cuối vụ mẹ dành phần con.” 


1. Hình ảnh người mẹ trong kí ức
“Con về thăm mẹ chiều đơng
Bếp chưa lên khói, mẹ khơng có nhà” 
- Hình ảnh của mẹ gắn liền với bếp lửa.
+ Bếp lửa là vật dụng quen thuộc trong mỗi
gia đình, tượng trưng cho tình yêu thương của
mái ấm gia đình.
+ Thể hiện sự tần tảo, đảm đang của người
mẹ.
=> Vật dụng đầu tiên xuất hiện trong bài thơ đã mang những
đặc điểm điển hình của người mẹ, người phụ nữa Việt Nam.


1. Hình ảnh người mẹ trong kí ức
- Chum tương: món ăn dân dã, đạm bạc.

- Nón mê ngồi dầm mưa
- Áo tơi lủn củn

Ẩn dụ “nón mê” , “áo tơi”: Sự tảo
tần, lam lũ, vất vả của người mẹ.

- Đàn gà mới nở
- Cái nơm hỏng vành

Gợi sự thiếu thốn.

→ Liệt kê những sự vật quen thuộc trong ngôi nhà. Tất cả đều
gần gũi, có vẻ cũ kĩ, xấu xí, khơng trọn vẹn.
=> Sự vất vả, tích cóp, hi sinh của người mẹ để ni con khơn
lớn. Tình u của mẹ đối với con trọn vẹn.


1. Hình ảnh người mẹ trong kí ức
- Tấm lịng mẹ dành cho con đã được thể hiện qua hai câu thơ:
Bất ngờ rụng ở trên cành
Trái na cuối vụ mẹ dành phần con.” 
- Mẹ dành dụm trái ngon nhà trồng cho đứa con xa nhà.

=> Mẹ luôn yêu thương, mong nhớ con, muốn dành cho con
những điều tốt đẹp nhất.


1. Tình cảm người con dành cho mẹ
Con về thăm mẹ chiều đơng
Bếp chưa lên khói, mẹ khơng có nhà

Mình con thơ thẩn vào ra
Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rơi
...
Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn…
Rưng rưng từ chuyện giản đơn thường ngày


1. Tình cảm người con dành cho mẹ
- Hồn cảnh: “Con về thăm mẹ chiều đông”
- Hành động: “thơ thẩn vào ra”.
+ Đi ra đi vào để ngắm nhìn khung cảnh ngôi nhà khi mẹ đi vắng.
+ Từ láy “thơ thẩn” gợi dáng vẻ chậm rãi, lặng lẽ và bâng khng suy nghĩ về
một điều gì đó.


1. Tình cảm người con dành cho mẹ
- Cảm xúc:

“Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rời
...
Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn...
Rưng rưng từ chuyện giản đơn thường ngày.”

- Chi tiết “ịa mưa rơi” : Hình ảnh thực/ giọt nước mắt của người con.
- Từ láy “nghẹn ngào, rưng rưng” : Gợi tả tâm trạng xúc động đến chảy nước
mắt, khơng nói nên lời.
- “thương mẹ nhiều hơn”: trực tiếp bày tỏ tình yêu thương dành cho mẹ, đồng
thời cũng thể hiện nỗi xót xa trước sự vất vả, hi sinh của mẹ.
- =>
conhiện

thấu
hiểungâm,
những
khó
khăn,
thiếu
củakhoảng
mẹ,
DấuNgười
“...” : thể
sự trầm
nghẹn
ngào
khơng
thànhthốn
lời. Tạo
lặng,u
dư âm
trong lịng
giả. của mẹ. Từ đó thêm u thương,
tình
thương,
sự độc
hi sinh

trân trọng và biết ơn mẹ nhiều hơn.


III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật

- Thể thơ lục bát ;
- Phối hợp hài hòa
các biện pháp tu
từ: ẩn dụ, liệt kê,
nhân hóa;
- Từ láy đặc sắc.

2. Nội dung
Bài thơ bày tỏ
tình
cảm
của
người con xa nhà
trong một lần về
thăm mẹ.

3. Ý nghĩa
- Tình yêu thương
bao la của cha
mẹ dành cho ta
thể hiện từ những
điều bình dị, giản
đơn nhất ;
- Mỗi chúng ta
cần
biết
yêu
thương,
trân
trọng, biết ơn và

hiếu thảo với cha




LUYỆN
TẬP
Hình dung và tái hiện
lại cảnh người con về
thăm ngơi nhà của
mẹ trong bài thơ
bằng cách vẽ tranh
minh họa hoặc miêu
tả bằng lời văn.


VẬN DỤNG

Tự viết bưu thiếp tặng
mẹ!


Thank you for
watching