Chương III:
NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(THẾ KỈ XIII – XIV)
Bài 13:
NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII (Tiết 1)
Tiết 22:
I- NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ:
Nhà Lý thành lập
năm 1009, trải qua
9 đời vua, tồn tại
trong 216 năm.
- Cuối thế kỉ XII, nhà
Lý suy yếu, chính
quyền khơng chăm
lo đời sống nhân
dân, quan lại ăn
chơi sa đọa.
“Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi
việc thổ mợc khơng ngừng, nghe nói
ngồi kinh thành có giặc cướp, cũng giả
vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích
của cải. Các bầy tơi (quan lại) đều bắt
chước, tranh nhau bán quan bn ngục,
ngồi ra khơng cịn nghĩ đến việc gì”.
(Khâm định Việt sử thơng giám cương
mục)
- Kinh tế khủng hoảng, mất
mùa, dân li tán.
- Thế lực phong kiến nổi dậy.
- Nhà Lý phải dựa vào nhà
Trần chống các thế lực nổi
loạn.
- 12/1226 Lý Chiêu Hoàng
nhường ngôi cho Trần Cảnh.
Nhà Trần thành lập.
Hình ảnh lũ lụt miền Trung
Trong ngày lễ lên ngôi của Trần Cảnh, tổng chỉ
huy Trần Thủ Độ nhấn mạnh: “ Hiện nay, giặc
cướp đều nổi, họa loạn mỗi ngày một tăng…
nhà Lý suy yếu, thế nước nghiêng đở, nguy
ngập nên chúa Chiêu Hồng khơng thể gánh
vác nởi mới ủy thác cho chồng”.
Qua câu nói của Trần Thủ Độ, em thấy việc
nhà Trần thành lập là cần thiết trong hồn
cảnh lúc bấy giờ khơng?
Em có nhận xét gì về sự thành lập nhà Trần?
LÃNH THỔ ĐẠI VIỆT THẾ KỈ XIII
TRIỀU NGƠ ĐĨNG ĐƠ Ở CỔ LOA
Cổ Loa
Thăng
ThăngLong
Long
TRIỀU ĐINH TIỀN LÊ ĐĨNG ĐƠ Ở
HOA LƯ
Đèo Ngang
( Quảng Bình – Hà Tĩnh)
TRIỀU LÝ (1009 – 1225 )
ĐĨNG ĐƠ Ở THĂNG LONG
Hoa Lư
Thời Đinh- Tiền Lê
---
Đảo Cồn Cỏ
(Quảng Trị)
Đèo Hải Vân
TRIỀU TRẦN ( 1226 – 1400 )
ĐĨNG ĐƠ Ở THĂNG LONG.
(TT H́ - TP Đà Nẵng)
Ngày nay
Thời Lý
---------Thời Trần
2. Nhà Trần củng cố chế
độ phong kiến tập quyền:
SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI TRẦN
Vua
Thái thượng hoàng
Quan văn
Quan võ
(Họ Trần)
(Họ Trần)
Các cơ quan
Quốc
sử
viện
Thái
y
viện
Cấp triều đình
Các chức quan
Tơn
nhân
phủ
Hà
đê
sứ
Khuyến
nơng
sứ
Đồn
điền
sứ
12 lộ
( Chánh, phó an phủ sứ)
Phủ
(Tri phủ)
Các đơn vị hành chính
cấp trung gian
Châu, huyện
( Tri châu, tri huyện)
Xã
( Xã quan)
Các đơn vị hành
chính cấp cơ sở
THẢO LUẬN NHÓM (3 phút)
So với bộ máy nhà nước thời
Lý, thời Trần có gì giống và
khác? Nhận xét về tổ chức bộ
máy nhà nước thời Trần?
SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI TRẦN
SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI LÝ
Vua
Vua
Thái thượng hoàng
Quan văn
(Họ Trần
Quan võ
(Họ Trần)
Các cơ quan
Quốc
sử
viện
Thái
y
viện
Các quan đại thần
Quan văn
Quan võ
Các chức quan
Hà
đê
sứ
Tôn
nhân
phủ
12 lộ
Phủ
Châu, huyện
Xã
Khuyến
nông
sứ
Đồn
điền
sứ
24 lộ, phủ
Huyện
Hương
Xã
? So với bộ máy nhà nước thời Lý, thời
Trần có gì giống và khác? Nhận xét?
Nhà Lý
Nhà Trần
- Cả nước chia làm 24 lộ
- Thực hiện chế đợ Thái
thượng hồng.
- Các chức quan đại thần
do người họ Trần nắm giữ.
- Đặt thêm một số cơ quan
và chức quan.
- Cả nước chia làm 12 lộ.
Khác
nhau
Giống Đều tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập
nhau qùn.
• Nhận xét: Bộ máy nhà Trần hồn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà
Lý => chứng tỏ chế độ tập quyền thời Trần được củng cố
hơn thời Lý.
3. Pháp luật thời Trần:
THẢO LUẬN NHÓM (2 phút)
Luật “Hình thư” thời Lý và “Quốc
triều hình luật” thời Trần có gì
giống và khác? Nhận xét về pháp
luật thời Trần?
Luật “Hình thư” thời Lý và “Quốc triều hình
luật” thời Trần có điểm giống và khác nhau:
Nhà Lý
Nhà Trần
Bổ sung thêm :
Khác
- Xác nhận và bảo vệ
nhau
quyền tư hữu tài sản.
- Quy định cụ thể việc
mua bán ruộng đất.
Giống Lập lại những điều ban hành ở thời Lý.
nhau
=> Pháp luật được tăng cường và hoàn thiện hơn.
Chuông ở điện
Long Tri
Vua đi thăm các địa phương
TỔNG KẾT
BÀI TẬP 1: Nhà Trần thành lập vào thời
gian nào?Ai là vị vua đầu tiên của nhà
Trần?
A. 12/ 1224, Trần Cảnh.
B. 12/ 1225, Trần Thủ Độ.
CC. 12/ 1226, Trần Cảnh.
D. 12/ 1227, Trần Thủ Độ.
BÀI TẬP 2
Tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần
gồm những cấp nào?
A. Trung ương, địa phương.
B. Trung ương, cơ sở.
C. Triều đình, trung ương, địa phương.
D. Triều đình, trung gian, cơ sở.
D