Một số giải pháp thúc đẩy xuất khẩu cà phê việt nam sang thị trường mỹ 30

Mục lục
Lời

nói
đầu..............................................
.................................................
..............3

Nội
dung.............................................
.................................................
...................5
Chương I: Cơ sở lí luận của việc thúc đẩy cà phê sang
thị trường Mỹ................5
I. Xuất khẩu và sự cần thiết phải tăng cường xuất
khẩu cà phê sang
thị

trường

Mỹ.....................................................
....................................................5
1. Xuất khẩu - Con đường phát triển có hiệu quả
nền kinh tế quốc gia để hội nhập vào nền kinh tế khu
vực

và

thế

giới...................................................

................5
2. Sự cần thiết phải tăng cường xuất khẩu cà phê
Việt Nam sang
thị

trường

Mỹ

.......................................................
1


...........................................6
II. Tăng cường xuất khẩu cà phê sang thị trường Mỹmột

định

hướng

chiến

lược

quan

trọng..................................................
.......................................................
.........7
1.

Đặc

điểm

thị

trường

Mỹ.....................................................
.......................7
2. Xuất khẩu cà phê-một mặt hàng xuất khẩu
chủ lực của Việt Nam...........9
Chương II. Thực trạng xuất khẩu cà phê Việt Nam sang thị
trường Mỹ.................13
I. Sơ qua vài nét về xuất khẩu cà phê của Việt
Nam..........................................13
1. Vài

nét

về

ngành

cà

phê

Việt

Nam.......................................
.................13
2.Tình

hình

xuất

khẩu

cà

phê

của

Việt

Nam.......................................
....1 4
II.Thực trạng xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang thị
trường Mỹ..................17
1.Khó khăn và thuận lợi khi xuất khẩu cà phê Việt
Nam
sang thị trường Mỹ……………………………………………………….17
2. Cơ

cấu

mặt

hàng
2

cà

phê

xuất

khẩu

vào


Mỹ…………………………...24
3. Tình hình xuất khẩu cà phê sang Mỹ của Việt
Nam …………………24
4. Những kết luận rút ra từ tình hình xuất khẩu
cà phê sang
thị trường Mỹ……………………………………………………………26
Chương III. Một số biện pháp thúc đẩy xuất khẩu cà
phê Việt Nam sang thị trường Mỹ
I. Một số biện pháp thúc đẩy xuất khẩu cà phê Việt Nam
sang thị trường Mỹ..…..31
1.

Các

giải

pháp

từ

phía

nhà

nước...................................................
.........................31
2.

Các

giải

pháp

từ

phía

doanh

nghiệp.................................................
....................31
II.

Các

giải

pháp

về

phía

doanh

nghiệp

…………………………………………...34
1. Tích cực tìm hiểu về thị trường Mỹ, tăng cường các
hoạt động
xúc tiến thương mại………………………………………………………….…….34
2. Nâng cao khả năng cạnh tranh của mặt hàng cà phê
Việt Nam ………………..35
3. Liên kết các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê để đáp
ứng các đơn hàng lớn…….36
Kết
3


luận...................................................
.......................................................
........37
Tài liệu tham khảo ………………………………………………………………38

4


Lời nói đầu
Ngày nay, dưới sự tác động mạnh mẽ của các nền kinh
tế thế giới, đặc biệt là sự tác động ngày càng tăng của
xu hướng khu vực hoá và tồn cầu hố đối với nền kinh
tế tong quốc gia và thế giới, hoạt động kinh doanh và
các hình thức kinh doanh quốc tế ngày càng đa dạng
phong phú và đang trở thành một trong những nội dung
cực kỳ quan trọng

trong quan hệ quốc tế. Đặc biệt là

lĩnh vực xuất khẩu từ lâu đã chiếm một vị trí hàng đầu
trong lĩnh vực kinh doanh quốc tế. Hoạt động xuất khẩu
đóng một vai trị vơ cùng to lớn phục vụ cho mục tiêu
phát triển đất nước, là chìa khố mở ra các giao dịch
kinh tế cho quốc gia.
Nước ta từ khi thực hiện chủ trương “mở cửa”, “Việt
Nam muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới ”
của Đảng và nhà nước, hoạt động xuất khẩu đã có những
bước tiến lớn cả về chất và về lượng. Hàng hố Việt Nam
đã xuất hiện ở nhiều nước trong đó có quốc gia Hoa Kỳ.
Thị trường Mỹ là một thị trường rất lớn và giàu tiềm năng, hoạt động xuất
khẩu của ngành cà phê Việt Nam sang Mỹ trong những năm qua luôn đạt mức ổn
định, số lượng xuất khẩu cà phê ngày càng tăng, đặc biệt từ khi hiệp định thương
mại Việt - Mỹ có hiệu lực bắt đầu từ ngày 10/12/2001, có thể khẳng định rằng việc
hiệp định thương mại Việt - Mỹ có hiệu lực sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi cho việc

xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang thị trường mỹ một thị trường có sức mua lớn
nhất thế giới, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê của Việt Nam
có điều kiện thuận lợi hơn trong việc mở rộng thị trường và có thể cạnh tranh bình
5


đẳng với các doanh nghiệp khác trên thị trường cà phê của Mỹ.
Hiệp định thương mại Việt - Mỹ thực thi sẽ có tác
dụng tích cực trong việc khuyến khích các nhà đầu tư
trong và ngoài nước kể cả các nhà đầu tư Mỹ gia tăng
đầu tư vào Việt Nam nói chung và vào ngành cơng nghiệp
cà phê nói riêng để nâng cao chất lượng từ khâu sản
xuất đến khâu tiêu dùng, tạo điều kiện cho cà phê Việt
Nam có chỗ đứng ngày càng vững chắc trên thị trường cà
phê toàn

thế giới.

Tuy nhiên

bên cạnh những cơ hội, thuận lợi trên đây hiệp định
thương mại Việt - Mỹ cũng đặt ra cho việc xuất khẩu cà
phê của Việt Nam sang thị trường Mỹ cũng khơng ít những
khó khăn và thách thức. Bởi vì các doanh nghiệp xuất
khẩu cà phê của Việt Nam là những người đến sau so với
các

đối

thủ

cạnh

tranh

mạnh

khác

như

Braxin,

Colombia,... các đối thủ này từ lâu đã giành được một
chỗ đứng khá vững chắc trên thị trường cà phê Mỹ.
Nhìn chung, hiệp định thương mại Việt - Mỹ có hiệu lực từ ngày 10/12/2001,
đã đem lại cho việc xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang thị trường Mỹ nhiều cơ
hội và cũng đầy thách thức. Để xem phân tích hoạt động sản xuất, xuất khẩu cà phê
nhằm thúc đẩy số lượng, chất lượng cũng như giá cà phê xuất khẩu sang thị trường
Mỹ, đưa cà phê xứng đáng là một trong những mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn của
nền kinh tế Việt Nam và là mặt hàng không thể thiếu của thị trường Mỹ. Em xin
mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp thúc đẩy xuất khẩu cà phê Việt
Nam sang thị trường Mỹ”. Đề tài được trình bày trong ba chương sau:
Chương I: Cở sở lý luận của việc thúc đẩy xuất khẩu cà phê sang thị trường
Mỹ.
6


ChươngII: Thực trạng của hoạt động xuất khẩu cà phê
sang thị trường Mỹ.

Chương III: Một số biện pháp thúc đẩy xuất khẩu cà
phê của Việt Nam sang thị trường Mỹ.
Đây là một đề tài phức tạp, lại do hạn chế về trình
độ nên chắc chắn khơng thể tránh khỏi sai sót. Em rất
mong nhận được ý kiến đóng góp thầy cơ giáo để đề án
được hồn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn sự chỉ
bảo tận tình chu đáo của thầy giáo ThS: Nguyễn Thành
Hiếu đã chỉ giúp em những sai sót của mình và làm cho
đề án ngày càng hoàn thiện hơn.

7


nội dung
Chương I: Cở sở lý luận của việc thúc đẩy xuất khẩu cà phê sang
thị trường Mỹ

I. Xuất khẩu và sự cần thiết phải tăng cường xuất khẩu
cà phê Việt Nam sang thị trường Mỹ.
Xuất khẩu là một bộ phận của hoạt động ngoại thương,
trong

đó

hàng hố

dịch

vụ

được bán

cho người

nước

ngồi. Xuất khẩu là một hình thức kinh doanh quốc tế
quan trọng ra đời sớm nhất và phát triển mạnh mẽ nhất
cho tới nay. Đây thường là hình thức cơ bản của doanh
nghiệp khi bước vào kinh doanh quốc tế.
1. Xuất khẩu - Con đường phát triển có hiệu quả nền
kinh tế quốc gia để hội nhập vào nền kinh tế khu vực và
thế giới.
Xuất khẩu tạo nguồn vốn thu ngoại tệ lớn, tạo nguồn
vốn cho hoạt động nhập khẩu đáp ứng nhu cầu cơng nghiệp
hố, hiện đại hố đất nước. Nguồn ngoại tệ của một
quốc gia có thể có từ: đầu tư nước ngoài, vay nợ, viện
trợ,... Các nguồn vốn này tuy cũng quan trọng nhưng
cũng phải trả bằng cách này hay cách khác ở các thời kỳ
sau. Xuất khẩu là một trong những nguồn thu ngoại tệ
bằng cách khai thác chính lợi thế và nội lực của nền
kinh tế trong nước. Xuất khẩu có ảnh hưởng rất lớn tới
quy mơ và tốc độ tăng của hoạt động nhập khẩu.
Xuất khẩu đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh
tế, thúc đẩy sản xuất phát triển. Xuất khẩu tạo điều
8


kiện để khai thác triệt để lợi thế của nền kinh tế
trong nước, tạo điều kiện cho các ngành phát triển

thuận lợi và đạt hiệu quả cao. Xuất khẩu tạo điều kiện
mở rộng khả năng cung cấp đầu vào cho sản xuất, tạo ra
những tiền đề kinh tế - kỹ thuật nhằm cải tạo và nâng
cao năng lực sản xuất trong nước. Xuất khẩu tạo ra khả
năng mở rộng thị trường tiêu thụ và góp phần cho sản
xuất phát triển. Xuất khẩu địi hỏi các doanh nghiệp
phải ln ln đổi mới, năng động, sáng tạo, hồn thiện
cơng việc quản trị sản xuất kinh doanh để nâng cao khả
năng cạnh tranh của hàng hoá trên thị trường thế giới .
Xuất khẩu có tác động tích cực tới việc giải quyết
cơng ăn việc làm và cải thiện đời sống nhân dân. Tác
động của xuất khẩu tới đời sống nhân dân bao gồm rất
nhiều mặt, khu vực sản xuất hàng xuất khẩu là nơi thu
hút tạo công ăn việc làm và thu nhập cho hàng triệu lao
động. Xuất khẩu còn tạo nguồn thu ngoại tệ để nhập khẩu
những hàng hoá tiêu dùng, đáp ứng nhu cầu ngày một đa
dạng và phong phú của người dân.
Xuất khẩu là cở sở để mở rộng và thúc đẩy các quan
hệ kinh tế đối ngoại. Đây là mối quan hệ hai chiều có
tác động qua lại lẫn nhau. Xu

ất khẩu thường là bước

đi đầu tiên của mỗi quốc gia khi vươn ra thị trường thế
giới , cùng với xuất khẩu, hàng loạt các hoạt động khác
sẽ được phát triển, các mối quan hệ đối ngoại, các hình
thức liên kết và hội nhập với thị trường thế giới cũng
9

được hình thành và phát triển. Ngược lại chính những
điều đó sẽ có tác động tạo điều kiện thuận lợi cho sản
xuất phát triển về cả bề rộng lẫn chiều sâu.
Dưới góc độ các đơn vị sản xuất kinh doanh, xuất
khẩu là cơ hội để thâm nhập thị trường thế giới để tìm
kiếm lợi nhuận cao, để phân tán rủi ro, để nâng cao
danh tiếng của doanh nghiệp và chất lượng sản phẩm của
mình. Xuất khẩu và thơng qua các nghiệp vụ liên quan
giúp các doanh nghiệp trưởng thành hơn trong hoạt động
kinh doanh của mình.
2. Sự cần thiết phải tăng cường xuất khẩu cà phê Việt
Nam sang thị trường Mỹ
Mỹ là cường quốc hàng đầu thế giới cả về kinh tế, khoa học công nghệ. Hiện
nay với dân số trên 270 triệu người, với sản phẩm quốc nội lên tới 10.000 tỷ USD/
năm, trong đó 80% dành cho người tiêu dùng, Mỹ là nước có nền kinh tế mạnh
nhất và là một thị trường khổng lồ, có sức mua với số lượng hàng lớn và ổn định,
trong khi đó dân số Việt Nam là khoảng 80 triệu người. Khi bước vào thị trường
Mỹ chỉ cần các doanh nghiệp vượt qua được giai đoạn giới thiệu sản phẩm, được
người tiêu dùng chấp nhận là họ có thể nhận được những đơn đặt hàng lớn và lâu
dài. Mỹ có ảnh hưởng rất lớn đến các thị trường khác trên thế giới, đến các tổ chức
tài chính quốc tế như: APEC, WTO, WB, IMF,...
Vì vậy xuất khẩu hàng hố nói chung và xuất khẩu cà
phê nói riêng vào thị trường Mỹ, Cà phê Việt Nam không
những tiếp cận và thâm nhập vào hồ một nền kinh tế lớn
nhất thế giới, có thị trường có sức mua lớn và ổn định
mà qua đó cịn tạo mối quan hệ tích cực hơn với các tổ
chức thương mại và tài chính thế giới, từ đó mà từng
10

bước thúc đẩy xuất khẩu cà phê Việt Nam sang các thị
trường khác.
Đặc biệt là hiệp định thương mại Việt - Mỹ được thực
thi vào ngày 10/12/2001 đã tạo cơ hội rất lớn trong
việc đẩy mạnh xuất khẩu cà phê Việt Nam sang thị trường
Mỹ. Hiệp hội cà phê Mỹ ước tính rằng trung bình hàng
năm Mỹ tiêu thụ chừng 353 triệu ly cà phê. Trong khi đó
cà phê là mặt hàng chủ lực và đầy tiềm năng của Việt
Nam. Giá trị xuất khẩu cà phê hàng năm đạt trên 100
triệu USD, năm 2001 giá trị xuất khẩu cà phê của Việt
Nam vào thị trường Mỹ là 60.065 triệu USD con số này
cịn nhỏ so với chi phí Mỹ bỏ ra 2 tỷ USD để nhập khẩu
hàng năm. Một thị trường cà phê rộng lớn đã mở ra trước
mắt cho ngành cà phê Việt Nam .
Chính vì vậy việc tăng cường xuất khẩu cà phê Việt
Nam sang thị trường Mỹ là một tất yếu khách quan, nhất
là khi hiệp định thương mại Việt-Mỹ đã được thực thi.
II. Tăng cường xuất khẩu cà phê sang thị trường mỹ – một định hướng
chiến lược quan trọng.
1. Đặc điểm thị trường Mỹ.
Mỹ là một nước có nền kinh tế lớn nhất tồn cầu, chi
phí rất mạnh nền kinh tế thế giới. đẩy mạnh xuất khẩu
sang Mỹ chẳng những giúp gia tăng kim ngạch xuất khẩu
của Việt Nam mà còn giúp chúng ta hội nhập nhanh trong
tiến trình tồn cầu hố về kinh tế .
Thị trường Mỹ rất rộng, nhu cầu rất đa dạng nhưng
tính cạnh tranh cũng rất quyết liệt cho nên để đẩy mạnh
11

xuất khẩu sang thị trường Mỹ doanh nghiệp Việt Nam
không những chỉ trông chờ vào quy chế tối huệ quốc mà
còn thường xuyên cập nhật về quy chế nhập khẩu hàng hoá
của Mỹ, đặc biệt lưu ý về hệ thống xuất

nhập khẩu,

quy định về xuất hàng hoá, về quyền sở hữu trí tuệ hàng
hố, các tiêu chuẩn kỹ thuật quy định với hàng hoá nhập
khẩu vào Mỹ, đặc biệt nghiên cứu nắm vững đặc điểm thị
trường Mỹ.
Nước Mỹ có thành phần xã hội đa dạng gồm nhiều cộng
đồng riêng biệt. Hầu hết người Mỹ có nguồn gốc từ châu
Âu, các dân tộc thiểu số gồm người Mỹ bản xứ, Mỹ gốc
Phi, Mỹ La Tinh, Châu á và người từ gốc đảo Thái Bình
Dương. Các dân tộc này đã đem vào nước Mỹ những phong
tục tập qn, ngơn ngữ, thói quen và , những đức tính
riêng của họ. điều này tạo nên một mơi trường văn hố
phong phú và đa dạng. Đặc điểm này mang lại cho thị
trường Mỹ tính đa dạng phong phú trong tiêu dùng rất
cao.
Những đặc điểm riêng về địa lý và lịch sử đã hình
thành nên một thị trường người tiêu dùng khổng lồ và đa
dạng nhất thế giới. Hoa kỳ có một sức mạnh kinh tế
khổng lồ và thu nhập của người dân cao với thu nhập đó
mua sắm đã trở thành nét khơng thể thiếu trong nét văn
hoá hiện đại của nước này. cửa hàng là nơi họ đến mua
hàng, dạo chơi, gặp nhau, trò chuyện và mở rộng giao
tiếp xã hội. Qua thời gian người tiêu dùng Hoa kỳ có
niềm tin tuyệt đối vào hệ thống của hàng đại lý bán lẻ

12


của mình. Họ có sự bảo đảm về chất lượng bảo hành và
các điều kiện vệ sinh an toàn khác. điều này cũng làm
cho họ có những ấn tượng rất mạnh với lần tiếp xúc đầu
tiên với các mặt hàng mới. Nếu ấn tượng này là xấu hàng
hố đó sẽ khó có cơ hội quay lại.
ở Hoa kỳ khơng có những lề ước và tiêu chuẩn thẩm mỹ
xã hội mạnh và bắt buộc như ở những nước khác. các nhóm
người khác nhau vẫn sống theo văn hố tơn giáo của mình
và theo thời gian hồ trộn ảnh hưởng đến nhau tạo ra sự
khác biệt trong thói quen tiêu dùng ở Hoa kỳ so với
người tiêu dùng ở các nước châu Âu.
Nền kinh tế Mỹ có dải phân đoạn thị trường rộng vì
thế nó có thể thu hút và tiêu thụ vơ số chủng loại hàng
hố khác nhau với số lượng lớn thuộc đủ mọi chất lượng
từ trung bình đến cao. Mỹ luôn thu hút mọi nhà xuất
khẩu trên khắp trế giới,

khi đã qua được giai đoạn

giới thiệu sản phẩm và thâm nhập được vào hệ thống phân
phối của họ thì các nhà xuất khẩu Việt Nam sẽ nhận được
những đơn đặt hàng rất lớn, ổn định và lâu dài đem lại
nguồn doanh thu ổn định và ngày càng tăng, giúp các nhà
sản xuất tái đầu tư mở rộng sản xuất, liên tục phát
triển. Chính sách thương mại của Mỹ nói chung là tự do
và mở rộng. Hàng hố nước ngồi vào thị trường Mỹ phải
chịu các mức thuế khác nhau và phải chịu sự điều chỉnh

của các luật lệ và quy định của nước này. Đối với hệ
thống thuế quan Mỹ áp dụng ba biểu thuế suất.
Một là hệ thống thuế quan theo quy chế quan hệ thương mại bình thường
13


(NTR) áp dụng cho những quốc gia thành viên của tổ chức thương mại thế giới
(WTO).
Hai là hệ thống thuế quan theo hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập áp dụng
cho các nước đang phát triển được Mỹ cho phép.
Ba là hệ thống thuế quan cho phép các quốc gia có quan hệ khơng thân thiện
với Mỹ. Mỹ có một hệ thống pháp luật về thương mại vô cùng rắc rối và phức tạp.
Bộ thương mại (UCC) được coi là bộ luật cái của hệ thống pháp luật về thương mại
của Mỹ bao gồm: Luật về trách nhiệm sản phẩm (Theo luật này, nhà sản xuất và
người bán hàng phải chịu trách nhiệm với người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm
hàng hoá bán ra trên thị trường Mỹ), luật bảo hành và bảo vệ người tiêu dùng,
....Bên cạnh đó Mỹ cịn áp dụng cơng cụ phi thuế quan rất ngặt nghèo như: vệ sinh
an tồn thực phẩm,... Vì vậy khi nghiên cứu đặc điểm thị trường Mỹ ta cần nghiên
cứu sở thích, thói quen, luật pháp của người dân Mỹ để việc xúc tiến đưa hàng hoá
vào thị trường Mỹ đặc biệt là mặt hàng cà phê được thuận lợi và dễ dàng hơn.
2. Xuất khẩu cà phê một mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam .
Trong 70 nước sản xuất cà phê thì cách đây 20 năm,
Việt Nam cịn đứng ở vị trí thấp, hàng năm xuất khẩu
5000-6000 tấn. Ngồi việc trao đổi hàng hố với Liên Xô
và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu cũ, còn lại là
lượng nhỏ được bán cho các thương gia ở 2 thị trường
Singapo và Hồng Kông. Ngày nay cà phê Việt Nam đang
trực tiếp xuất sang trên 40 nước với khối lượng cà phê
đứng thứ hai thế giới sau Brazil ở mức tăng trưởng
lượng cà phê xuất khẩu hàng năm khá lớn có thể xem số

lượng cà phê xuất khẩu nước ta từ vụ cà phê 1992-1993
trở lại đây.
Ta có bảng 1.
14


Bảng 1: Sản lượng xuất khẩu của cà phê Việt Nam
từ 1992 trở lại đây
Nhiệm vụ

Lượng xuất khẩu

Tốc độ tăng

(Tấn)

(%)

1992 - 1993

130.500

65.0

1993 – 1994

158.250

21.5

1994 – 1995

212.038

33.7

1995 – 1996

233.000

9.80

1996 – 1997

346.000

48.5

1997 – 1998

382.000

10.4

1998 – 1999

686.000

72.7

1999 – 2001

855.000

33.65

Nguồn: Tạp chí thị trường giá
cả , số 8/2001
Kim ngach xuất khẩu còn tuỳ thuộc vào giá cả, có năm
ngành cà phê đã thu được 560 triệu USD, đứng thứ 6 kim
ngạch xuất khẩu của cả nước. Từ 1998 đến 2000 dù giá cà
phê giảm nhưng lượng xuất khẩu tăng nhanh nên kim ngạch
xuất khẩu cà phê vẫn giữ ở mức cao: 1998 tương ứng bằng
593,8 triệu USD, 1999 tương ứng bằng 583,3 triệu USD,
năm 2000 tương ứng bằng 489 triệu USD, năm 2001 giá cà
phê giảm sút lớn, nhưng nhờ lượng tăng 33,65% nên kim
ngạch xuất khẩu vẫn đạt 372 triệu USD. Với một lượng
hàng hoá lớn như vậy, Việt Nam đã thực sự có ảnh hưởng
to lớn đến giá giao dịch cà phê trên thế giới. Có thể
nói giá cà phê trên thế giới tăng giảm theo mùa vụ thu
hoạch của cà phê Việt Nam và Indonesia. Chính vì vậy
15


xuất khẩu cà phê là một mặt hàng xuất khẩu chủ lực của
Việt Nam.
Tuy là một quốc gia đang phát triển nhưng Việt Nam
có một số lợi thế như: dân số khoảng 80 triệu người, cơ
cấu dân cư trẻ và có trên 80% dân số sống bằng sản
lượng nơng nghiệp. Có thể nói nguồn nhân lực cho trồng

cà phê rất dồi dào thêm vào đó với tiềm năng nhiệt ẩm
và gió khá dồi dào phân bố khá đồng đều trong nước, với
số giờ nắng cao, cường độ bức xạ lớn, tài nguyên nhiệt
của nước ta được xếp loại giàu so với nước khác. Với độ
ẩm cao trong năm cao hơn 80%, lượng mưa lớn ( trung
bình từ 1800 - 2000mm/năm) kết hợp với nguồn nhiệt giàu
có, đây là

điều kiện thiên nhiên thuận lợi đối với

việc sinh trưởng và phát triển cây cà phê. Bên cạnh đó
người Việt Nam có đặc điểm cần cù, thơng minh, sáng
tạo, có khả năng nắm bắt nhanh chóng các thành tựu khoa
học cơng nghệ, tích luỹ ngày một nhiều kinh nghiệm
trong sản xuất cà phê, cùng với sự phát triển sản xuất,
lượng cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong những năm qua
đã tăng rất nhanh, kim ngạch xuất khẩu cà phê hàng năm
đạt trung bình từ 400 - 500 triệu USD đưa cà phê trở
thành một mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Do
có chất lượng khá tốt và mùi vị thơm ngon, đặc biệt giá
rẻ nên cà phê Việt Nam được nhiều người trong và ngồi
nước ưa chuộng, trong đó có nước Mỹ - đây cũng là mặt
hàng mà thị trường Mỹ có nhu cầu rất lớn. Trong giai
đoạn vừa qua tuy số lượng cà phê Việt Nam sang thị
16


trường Mỹ ngày một tăng, nhưng giá trị xuất khẩu cà phê
mới chiếm một tỷ trọng rất nhỏ so với nhu cầu nhập khẩu
cà phê của nước Mỹ. Như vậy thị trường tiêu thụ tiềm

năng là rất rộng lớn, phù hợp với khả năng sản xuất và
xuất khẩu của ngành cà phê Việt Nam. Vì vậy trong thời
gian tới ngành cà phê Việt Nam nên tăng cường xuất khẩu
cà phê sang thị trường Mỹ nhằm thực hiện chiến lược
quan trọng trong

cơng cuộc cơng nghiệp hố - hiện đại

hố đất nước, đẩy mạnh xuất khẩu thay thế nhập khẩu
Tóm lại:
Xuất khẩu hàng hoá là tất yếu khách quan trong hoạt
động kinh doanh của mỗi quốc gia. Chính hoạt động xuất
khẩu đã tạo điều kiện cho các quốc gia có thể gia tăng
kim ngạch ngoại thương, phát huy tối ưu và có hiệu quả
các lợi thế của mình trong phân cơng lao động và hợp
tác quốc tế. đồng thời xuất khẩu cũng làm cho mỗi quốc
gia nâng cao uy tín và vị nthế của mình trên trường
quốc tế.
Mỹ là một cường quốc hàng đầu thế giới cả về kinh
tế, khoa học công nghệ. Hiện nay với dân số trên 270
triệu người, với tổng sản phẩm quốc nội lên tới hơn
10.000tỷ USD/năm,

trong

đó

80%

dành

cho người

tiêu

dùng. Hiệp hội cà phê Mỹ ước tính trung bình mỗi năm
chi khoảng 2 tỷ USD để nhập khẩu cà phê, trong khi đó
cà phê là một mặt hàng xuất khẩu đầy tiềm năng của Việt
Nam. Vì Việt Nam coi Mỹ là một bạn hàng lớn là hồn
tồn đúng đắn. Chính thị trường Mỹ đang tạo ra một cơ
17


hội mới cho hoạt động xuất khẩu

cà phê của Việt Nam,

đặc biệt là sau khi hiệp định thương mại Việt –Mỹ có
hiệu lực. Vậy nên, là nhiệm vụ của các doanh nghiệp
xuất khẩu cà phê Việt Nam phải làm sao xâm nhập thành
công trên thị trường đầy tiềm năng này.

18


Chương II: Thực trạng xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang
thị trường Mỹ .

I. Sơ qua vài nét về xuất khẩu cà phê của Việt Nam .
1.Vài nét về ngành cà phê Việt Nam .

Hơn một thế kỷ qua sản lượng cà phê đã trải qua một
thời kỳ phát triển vượt bậc xen lẫn với thời kỳ giảm
sút.
Cà phê được đem vào trồng ở Việt Nam từ năm 1857 lúc
mới nhập cà phê vào Việt Nam cà phê được trồng ở Hà
Nam, KonTum. Tuy nhiên mãi tới đầu thế kỷ 20 cà phê mới
được trồng trên quy mô tương đối lớn ở các đồn điền của
Pháp tại Đắc lắc, Lâm Đồng nhưng tổng diện tích khơng
q vài ngàn hécta. Sau cách mạng tháng tám cà phê được
trồng ở các nơng trường quốc doanh và có thời kỳ diện
tích cao nhất là trên 10.000 ha. Nhưng đến nay do được
Đảng và nhà nước quan tâm và chú trọng đúng mức nên cả
sản lượng tăng lên đáng kể. Đầu năm 80 diện tích cà phê
mới được trồng là 7457 ha nhưng năng suất
lớn

cà phê không

năm 1993-1994 sản lượng cà phê là 140.000 tấn đứng

thứ 3 châu á sau Indonesia và ấn độ, năm 1996 đứng thứ
4 thế giới và đứng thứ hai châu á về cà phê. Hiện nay
diện tích cà phê đã đạt trên 19.000ha.
Ngành cà phê nước ta trong những năm qua có chiều
hướng phát triển đáng kể tuy rằng ngành cà phê cịn gặp
khó khăn về chế biến, các công nghệ để chế biến và sản
xuất đã được nhập nhưng còn thiếu đồng bộ. Năm 1998
Việt Nam xuất khẩu cà phê đứng thứ 3 trên thế giới sau
19

Brazin và Colombia. Hiện nay cà phê là một trong những
mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ đạo của Việt Nam.
Ngành cà phê cũng như các ngành sản xuất các cây
cơng nghiệp khác nó cũng tham gia giải quyết những vấn
đề xã hội rất lớn. Ngành cà phê tạo ra công ăn việc làm
cho người dân, biến môi trường đang suy thái thành môi
trường được phục hồi,... Thực tế cho thấy trong vài năm
gần đây việc trồng mới và phát triển cây cà phê, ngành
cà phê đã góp phần:
Xây dựng các vùng kinh tế mới trên Tây Nguyên nói riêng
và Miền Nam nói chung.
Tham gia tích cực vào cơng cuộc định canh định cư
của đồng bào dân tộc thiểu số.
Tạo cơng ăn việc làm và thu nhập chính đáng cho hàng
triệu lao động.
Tích cực tham gia vào cải tạo mơi sinh, phủ xanh đất
trống đồi trọc và góp phần quan trọng vào an ninh quốc
phòng khu vực tây nguyên và khu vực miền núi phía Bắc .
Khai thác tiềm năng mặt hàng cà phê nông nghiệp cũng
như trong sự phát triển kinh tế xã hội Việt Nam .
2.Tình hình xuất khẩu của cà phê Việt Nam .
Trong những năm vừa qua sản lượng cà phê xuất khẩu
của Việt Nam tăng nhanh và cà phê trở thành một trong
những mặt hàng xuất khẩu chiến lược của Việt Nam với
giá trị kim ngạch xuất khẩu tương đối cao. Cà phê đứng
thứ 2 chỉ sau gạo về kim ngạch xuất nông sản .
Để hiểu rõ hơn tình hình xuất khẩu cà phê Việt Nam
20

thời gian qua ta có bảng biểu sau:
Bảng 2: Số lượng giá cả và kim ngạch xuất khẩu cà
phê của Việt Nam.
Đơn vị: 1000 tấn
Năm

Số lượng xuất Giá xuất khẩu
khẩu
bình quân
(1000 tấn)
(USD/tấn)
1990
89,6
850
1991
95,5
830
1992
118,2
720
1993
122,7
900
1994
170
1746
1995
218
2569

1996
230
1643
1997
389
1260
1998
328
1550
1999
428
1379
2000
686
718
2001
855
436
Nguồn: theo báo cáo của VICOFA

Kim ngạch xuất
khẩu
(1000USD)
76160
77650
83664
110430
299800
560000
420000

493526
594000
537730
489000
372780

Có thể nói rằng sản lượng cà phê xuất khẩu của Việt
Nam tăng lên rất nhanh điều này làm tăng kim ngạch xuất
khẩu cà phê qua các năm theo tổng cục thống kê năm 2001
sản lượng cà phê Việt Nam tăng mạnh, gần 35% so với năm
2000, ước

đạt gần 900.000 tấn. Lượng cà phê xuất khẩu

ước tính cũng tăng kỷ lục tăng 33,65% so với năm 2000
lên 855.000 tấn. Tuy nhiên khối lượng xuất khẩu không
phải là yếu tố duy nhất tác động kim ngạch xuất khẩu.
Một yếu tố khác rất quan trọng đó là giá xuất khẩu. Giá
này một phần phụ thuộc thị trường thế giới, một phần
phụ thuộc vào chất lượng cà phê xuất khẩu của ta. Ta
21


chưa thể kiểm soát được giá cà phê thế giới mức giá này
phụ thuộc tình hình được mùa hay mất mùa của Brazin.
Nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới, giá cà phê
Việt Nam dựa trên nền tảng chính là giá cà phê ở thị
trường Luân đôn và Mỹ. Tuỳ từng thời gian nhưng thơng
thường giá quốc tế đó bù trừ 200-350USD/tấn là giá xuất
khẩu FOB Thành phố HCM của cà phê Việt Nam.

Mười tháng đầu năm năm 1999 giá cà phê trên các thị
trường

giảm

2461USD/tấn

mạnh.
(q

Tại

Mỹ

I/1999)

và

Arabica

xuống

giảm

1978USD/tấn

16%

từ

(tháng

10/1999). Tại Ln Đơn giá cà phê giao ngày giảm 29,5%
từ 1758USD/tấn –1234USD/tấn. Vì giá cà phê thế giới có
ảnh hưởng rất mạnh lên giá xuất khẩu cà phê của Việt
Nam nên thời điểm giá FOB cà phê Robusta của Việt Nam
loại

R2

rất

mạnh

590USD/tấn

từ

1565USD/tấn

–

976USD/tấn. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến giá cà phê
giảm mạnh. Trước hết là do nguồn cung tăng mạnh theo
FAO tổ chức lương thực của liên hiệp quốc sản lượng cà
phê thế giới vụ năm 1998-1999 so với vụ 1997-1998 ước
tính tăng 9,2% tương đương với 8,96 triệu bao ( một
bằng 60 kg) đạt 106,63 triệu bao trong đó sản lượng của
Brazin tăng kỷ lục 11,2 triệu bao đạt 34,7 triệu bao.
Sản lượng tăng kỷ lục và đồng REAL mười tháng đầu năm

1999 đã đưa cà phê xuất khẩu của nước này tăng mạnh.
Năm 20001 là năm đầy khó khăn và thử thách đối với
với các nhà sản xuất cũng như xuất khẩu cà phê của Việt
Nam. Trong khi sản lượng cà phê tăng lên nhiều lần so
22


với vụ cà phê trước thì giá cà phê lại giảm kỷ lục cùng
với sự giảm giá cà phê thế giới đã làm cho kim ngạch
xuất khẩu cà phê năm 2001 ước tính chỉ đạt 372 triệu
USD, giảm 76,23% so với năm 2000 giá xuất khẩu cà phê
Robuta loại 2 (5% đen và vỡ ) năm 20001 chỉ còn ở mức
350-400USD/tấn FOB giảm

52% so với năm 2001. theo

Vicofa đây là mức giá cà phê xuất khẩu thấp nhất 10 năm
qua. Đây cũng là nguyên nhân làm giá cà phê cũng liên
tục giảm với tốc độ nhanh với mức kỷ lục chưa từng có.
Tại Đắc lắc giá cà phê nhân loại một đã giảm từ 11500đ4000đ/kg

xuống

3600đ/kg

giảm

hơn

50%

so

với

tháng

1/2000. Ngun nhân chính của tình trạng này là do thị
trường cà phê thế giới dư thừa cung lớn cộng với lượng
cà phê qúa cao. Niên vụ 2000-2001 tổng sản lượng cà phê
trên thế giới đã đạt trên 114 triệu bao (Việt Nam sản
xuất 14 triệu bao chiếm 12,3%) trong khi nhu cầu tiêu
dùng chỉ là 104 triệu bao, lượng dư thừa quá lớn khiến
giá cà phê giảm liên tục. Có thể nói cà phê thị trường
thế giới chưa có dấu hiệu phục hồi, tình hình biến động
này của thị trường cà phê có ảnh hưởng không nhỏ đến
nền kinh tế đất nước cũng như đến thu nhập và cuộc sống
của những người dân trồng cà phê, ở nhiều nơi đã diễn
ra tình trạng chặt phá cà phê để trồng những cây khác
có giá trị kinh tế cao hơn do đó nhà nước phải tìm ra
biện pháp hữu hiệu để bảo hộ sản xuất cà phê trong nước
tránh gây ra đổ vỡ lớn ảnh hưởng đến việc thực hiện các
chủ trương kinh tế xã hội của nhà nước ở miền núi nước
23


ta.
Giá cà phê nước ta luôn thấp hơn giá cà phê thế giới
100-200USD/ tấn

là do chất lượng cà phê xuất khẩu của

Việt Nam khơng đồng đều có bao tốt bao xấu nguyên nhân
là do việc áp dụng khoa học còn hạn chế chưa triệt để
và đang bị buông cả hai khâu sản xuất và kinh doanh.
Hiện tại các hộ nông dân đang sở hữu 80% diện tích
trồng cà phê trong cả nước nhưng lại bị “tách rời” với
khoa học kỹ thuật diễn ra một tình trạng “mạnh ai nấy
làm” bên cạnh đó ngành cơng nghệ chế biến khơng theo
kịp với tốc độ tăng của sản lượng do công nghệ chế biến
đã quá lạc hậu hiện nay cứ đến mùa thu hoạch người sản
xuất lo lắng trong khâu tiêu thụ sản phẩm làm ra, ngành
chế biến còn long đong hơn do xưởng chế biến không đáp
ứng nổi nhu cầu. Đây cũng là một nguyên nhân quan trọng
dẫn đến tình trạng chất lượng cà phê Việt Nam không
được tốt. Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế cà
phê Việt Nam thơm ngon hơn cà phê Indonesia nhưng do
giá thấp hơn nên với số lượng xuất khẩu 300.000tấn thì
mỗi năm Việt Nam bị thiệt hại khoảng 50 triệu USD.
Hiện nay có trên 95% sản lượng cà phê Việt Nam sản
xuất để xuất khẩu vì vậy tìm được thị trường xuất khẩu
có ý nghĩa hết sức quan trọng. Tại thời điểm này cà phê
Việt Nam đã có một chỗ đứng trên thị trường thế giới,
sản phẩm cà phê Việt Nam đã có mặt trên 57 nước trên
thị trường thế giới đặc biệt là khi mở cửa nền kinh tế
Việt Nam có quan hệ với nhiều khách hàng bao gồm cả
24


những khách hàng kinh doanh cà phê hàng đầu thế giới

như: Đức, Anh,...
II. Thực trng xuất khẩu cà phê Việt Nam sang thị
trường Mỹ
1. Khó khăn và thuận lợi khi xuất khẩu cà phê Việt Nam
sang thị trường

Mỹ.

1.1. Khó khăn khi xuất khẩu cà phê sang mỹ.
Mỹ là nước có nền kinh tế lớn nhất toàn cầu chi phối
rất mạnh nền kinh tế thế giới. Đẩy mạnh xuất khẩu sang
thị trường Mỹ chẳng những gia tăng kim ngạch xuất khẩu
của Việt Nam mà còn giúp chúng ta hội nhập nhanh trong
tiến trình tồn cầu hố về kinh tế. Thị trường Mỹ rất
rộng nhu cầu đa dạng nhưng tính cạnh tranh vẫn rất
quyết liệt. Tuy cà phê của Việt Nam được ưa chuộng ở Mỹ
nên khối lượng cà phê Việt Nam ở Mỹ thời gian qua đã
tăng nhanh nhưng việc xuất khẩu cà phê sang mỹ gặp
khơng ít những khó khăn.
Khi kinh doanh trên thị trường Mỹ các doanh nghiệp
Việt Nam phải đương đầu với nhiều khó khăn và thách
thức.
Trước hết các doanh nghiệp Việt Nam là những người
đến sau so với các đối thủ cạnh tranh khác trên thị
trường. Tuy cà phê của Việt Nam vào thị trường Mỹ được
hưởng mức thuế 0% nhưng vẫn phải cạnh tranh quyết liệt
với

cà

phê

của

các

quốc

gia

khác

như:

Inđônêxia,

Brazin, côlômbia,... các doanh nghiệp của các quốc gia
này đã từ lâu dành được chỗ đứng vững chắc trên thị
25