Tài liệu Nguyên tắc lựa chọn vật liệu pptx

0. Vài dòng về nguyên tắc LCVL (trích dẫn)

1. Nghiên cứu điều kiện làm việc của chi tiết

- Là bước xuất phát của bất cứ quy trình lựa chọn vật liệu nào. Điều kiện làm việc của
VL sẽ quyết định việc vật liệu nào (và xử lý theo công nghệ nào) sẽ được lựa chọn. Nếu
phân tích sai điều kiện làm việc sẽ dẫn đến lựa chọn sai VL và CN, dẫn đến sai hỏng chi
tiết khi làm việc, gây thiệt hại về mặt kinh tế.

Phân tích về DKLV cần đầy đủ, chính xác, không thiếu, không thừa. Thiếu sẽ dẫn đến chi
tiết không đáp ứng YCLV như trên, thừa sẽ gây lãng phí .

Một ví dụ cụ thể để bạn đọc hình dung là quá trình phân tích DKLV của Bu lông:



2. Chọn vật liệu
Trên cơ sở hiểu biết của mình về các VL Kỹ thuật, nhà thiết kế tiến hành khoanh vùng
các vật liệu có thể đáp ứng các yêu cầu làm việc trên. Trong trường hợp Bu lông chẳng
hạn, các thép kết cấu Cacbon và thép kết cầu HK sẽ được nghĩ đến đầu tiên do khả năng
đáp ứng các yêu cầu cơ tính của sản phẩm. Hãy xem ví dụ lựa chon sơ bộ:


Từ lựa chọn sơ bộ này, nhà thiết kế tiến hành phân tích ưu, nhược điểm của các VL trong
các phương án đưa ra. Từ phân tích này, nhà thiết kế sẽ chọn được VL hợp lý về mặt kinh
tế – kỹ thuật. Một ví dụ phân tích:

So sánh ưu và nhược điểm của hai phương án trên, dễ thấy tính kinh tế – kỹ thuật của PA
chọn ưu việt hơn.
Chú ý: Đối với các thông số thuộc loại “Yêu cầu cơ tính”, có thể tra trong các Tiêu chuẩn
về chi tiết máy tương ứng, các sách thiết kế chi tiết máy (VD cuốn “Chi tiết máy” của
Nguyễn Trọng Hiệp). Các thông số cơ tính mà VL có thể đạt được có thể tìm trong sách
tra cứu về Gang thép của Nghiêm Hùng. Các nhiệt độ nhiệt luyện tra trong tài liệu “Công
nghệ Nhiệt luyện” của Phạm Thị Minh Phương và Tạ Văn Thất.

3. Vài nét về thành phần hóa học
Đưa ra các thông tin cơ bản về thành phần HH của VL chọn. Có thể kể thêm các VL
“tương tự” trong các tiêu chuẩn Mỹ, Nga, Đức,….Việc tìm thông tin về TPHH cũng như
tìm Vật liệu tương tự có thể dựa trên các sách tra cứu Thép, gang của Nghiêm Hùng hoặc
Trần Văn Địch. Với HK màu có thể tham khảo cuốn “Vật liệu Kim loại màu” của
Nguyễn Khắc Xương. Các Vl theo cac tiêu chuẩn khác nhau có thể có sai khác đôi chút
về thành phần. Điều này có thể do công nghệ chế tạo VL, nguồn nguyên liệu hay do
truyền thống sử dụng VL.
Một ví dụ về bảng thông tin về VL chọn (trong đó có TPHH):


4. Vai trò của các nguyên tố trong thép:
Phân tích nhằm làm rõ ảnh hưởng của các nguyên tố tới tổ chức tế vi, cơ tính và chế độ
xử lý nhiệt. Ví dụ:

5. Các nhiệt độ đặc trưng của VL (ND chảy, tôi, ủ,…(thép)), sự biến đổi tổ chức khi
nhiệt luyện
Phần này có thể tham khảo cuốn “Công nghệ Nhiệt luyện” của Phạm Thị Minh Phương,
hoặc các loại sổ tay Nhiệt luyện.

6. Công nghệ nào có thể áp dụng và phương án thay thế?
- PP chế tạo chi tiết: Tùy thuộc vật liệu và hình dạng của chi tiết mà có công nghệ chế tạo
khác nhau. VD chi tiết làm bằng gang thì có thể đúc, chi tiết làm bằng thép cácbon thấp
và hình dạng đơn giản có thể dùng GCAL để tăng năng suất,…
- Thông thường trước khi gia công cơ khí, chi tiết thường qua NL sơ bộ (ủ, thường hóa)
để giảm độ cứng, tăng khả năng gia công. Sau khi gia công, có thể NL kết thúc (tôi và
ram) để đạt cơ tính yêu cầu. Một số trường hợp có thể cần gia công tinh để đạt độ chính
xác kích thước.
- Phương án thay thế là rất cần thiết, có thể tham khảo cách đề xuất ở trên. Phương án này
sẽ dùng khi có sự khan hiếm về VL hay khi cac ưu điểm của nó cần được khai thác.

Trên đây là vài dòng sơ bộ để bạn đọc hình dung về các bước LCVL. Thời gian và trình
độ còn hạn chế nên không tránh khỏi thiếu sót. Mong các bạn góp ý thêm. Các bạn có thể
áp dụng cho chi tiết cụ thể của mình. Các thông số có thể tìm thấy trong các tài liệu đã
dẫn.
Các ví dụ trích trong cuốn “Đồ án thiết kế xưởng nhiệt luyện các loại chi tiết lắp xiết
cường độ cao”. Các bạn có thể truy cập:
/>để tải về bản Fulltext của Đồ án này. Chú ý là bạn cần có Font tiếng Việt vì Đồ án được
viết bằng VNTimes và bạn cần google “.mdi reader” để tải về chương trình đọc
file .mdi.

Chúng tôi hiện đang nâng cấp nhằm phục vụ bạn đọc ngày càng hiệu
quả hơn nữa. Hy vọng trang web này sẽ ra mắt vào tháng 12/2006.

Chúc các bạn may mắn. Blog này sẽ nhận yêu cầu của bạn thay cho .

MES Lab.