Bài giảng Kỹ thuật lập trình - Chương 7: Tệp

BÀI GIẢNG HỌC PHẦN

KỸ THUẬT LẬP TRÌNH

CHƯƠNG 7: TỆP


Nội dung
7.1. Khái niệm tệp
7.2. Tệp văn bản
7.3. Tệp nhị phân

2


7.1. Khái niệm tệp
• Tệp: là một tập hợp các dữ liệu cùng kiểu, có liên
quan với nhau, được nhóm lại với nhau thành một
dãy và thường được lưu trữ trên các thiết bị nhớ
ngoài dưới một tên gọi nào đó. Tệp tồn tại ngay cả
khi chương trình đã kết thúc hoặc tắt máy, thường
được lưu trữ để sử dụng lâu dài
• Khi khai báo biến tệp khơng cần xác định số phần
tử của tệp
• Khi lưu trữ, các phần tử của tệp được sắp xếp thành
một dãy các byte liên tiếp nhau, sau phần tử dữ liệu
cuối cùng là phần tử EOF (mã kết thúc tệp)
• 2 loại tệp: tệp văn bản, tệp nhị phân
3

7.2. Tệp văn bản
•
•
•
•
•
•

Khai báo tệp văn bản
Mở tệp văn bản
Đóng tệp văn bản
Đọc/ghi một ký tự với tệp văn bản
Đọc/ghi theo kiểu văn bản
Đọc/ghi một xâu ký tự

4


Khai báo tệp văn bản
• Tệp văn bản:
- Lưu trữ dữ liệu dưới dạng ký tự
- Có 2 cách truy xuất theo kiểu ký tự:
+ Truy xuất theo từng ký tự
+ Truy xuất theo từng dịng
• Cú pháp khai báo biến tệp:
FILE *con_trỏ_tệp;
Ví dụ: FILE *fp;

5

Mở tệp văn bản (1)
• Cú pháp:
con_trỏ_tệp = fopen("tên_tệp", "kiểu_truy_nhập");
- Hàm fopen nếu mở tệp thành công sẽ trả về con trỏ
tệp cho tệp được mở, nếu tệp cần mở khơng tồn tại
trên ổ đĩa thì hàm fopen trả về giá trị NULL
- "tên_tệp" có thể bao gồm cả đường dẫn đầy đủ tới
tệp
Ví dụ: "C:\SV\tepvanban.txt"

6


Mở tệp văn bản (2)
• Cú pháp: (tiếp)
- "kiểu_truy_nhập" có thể nhận các giá trị sau:
"r" mở tệp để đọc, nếu tệp chưa tồn tại thì báo lỗi
"w" mở tệp mới để ghi, nếu tệp đã tồn tại sẽ bị xóa
"a" mở tệp để ghi bổ sung vào cuối tệp, nếu tệp
chưa tồn tại thì tạo tệp mới
"r+" mở tệp để cập nhật (đọc/ghi), nếu tệp chưa tồn
tại thì báo lỗi
"w+" mở tệp mới để đọc/ghi, nếu tệp đã tồn tại sẽ bị
xóa
"a+" mở tệp để đọc/ghi bổ sung vào cuối tệp, nếu
tệp chưa tồn tại thì tạo tệp mới
- Ví dụ:
fp = fopen("C:\SV\tepvanban.txt", "w");
7

Đóng tệp văn bản
• Cú pháp:
fclose(con_trỏ_tệp);
- Các thao tác thực hiện:
+ Đẩy dữ liệu còn trong vùng đệm lên đĩa (khi đang
ghi)
+ Xóa vùng đệm (khi đang đọc)
+ Giải phóng biến con trỏ để nó có thể dùng cho tệp
khác. Nếu thành công hàm cho giá trị 0, trái lại hàm
cho EOF
• Ví dụ:
fclose(fp);
8


Đọc/ghi một ký tự với tệp văn bản (1)
• Ghi ký tự vào tệp:
Có thể sử dụng 1 trong 2 hàm:
putc(ch, fp);
fputc(ch, fp);
trong đó: ch là một giá trị nguyên (coi là không
dấu), fp là con trỏ tệp
Hàm ghi lên tệp ký tự có mã bằng m = ch % 256
Nếu thành công hàm cho mã ký tự được ghi, nếu
không hàm cho EOF
Nếu m=10, hàm sẽ ghi lên tệp 2 mã 13 và 10

9

Đọc/ghi một ký tự với tệp văn bản (2)
• Đọc ký tự từ tệp:
Có thể sử dụng 1 trong 2 hàm:
getc(fp);
fgetc(fp);
trong đó: fp là con trỏ tệp
Hàm đọc một ký tự từ tệp
Nếu thành công hàm cho mã ký tự đọc được (
[0,255], nếu gặp cuối tệp hoặc có lỗi thì hàm cho
EOF
Hàm đọc một lượt cả 2 mã 13 và 10 rồi trả về giá trị
10
Khi gặp mã 26 thì hàm trả về EOF
10


Đọc/ghi theo kiểu văn bản (1)
• Ghi dữ liệu theo định dạng:
fprintf(fp,xâu_định_dạng, danh_sách_tham_số);
trong đó: fp là con trỏ tệp
Giá trị các tham số được ghi lên tệp theo định dạng
trong xâu_định_dạng
Nếu thành công hàm trả về giá trị nguyên bằng số
byte dữ liệu được ghi lên tệp, khi có lỗi thì hàm cho
EOF

11

Đọc/ghi theo kiểu văn bản (2)
• Đọc dữ liệu theo định dạng:
fscanf(fp,xâu_định_dạng, danh_sách_tham_số);
trong đó: fp là con trỏ tệp
Đọc dữ liệu từ tệp, biến đổi theo định dạng và lưu
kết quả vào các tham số
Hàm trả về giá trị bằng số trường được đọc

12


Đọc/ghi một xâu ký tự (1)
• Ghi một xâu ký tự vào tệp:
fputs(s,fp);
trong đó:
- s là con trỏ trỏ tới địa chỉ đầu của một xâu ký tự
kết thúc bằng ký tự '\0'
- fp là con trỏ tệp
Ghi xâu s lên tệp fp (không ghi ký tự '\0' vào tệp)
Nếu thành công hàm trả về ký tự cuối cùng được
ghi vào tệp, khi có lỗi thì hàm cho EOF

13


Đọc/ghi một xâu ký tự (2)
• Đọc một xâu ký tự từ tệp:
fgets(s,n,fp);
trong đó:

- s là con trỏ (kiểu char) trỏ tới một vùng nhớ đủ
lớn để lưu xâu ký tự đọc được từ tệp
- n là số nguyên xác định độ dài cực đại của xâu
cần đọc
- fp là con trỏ tệp
Đọc một xâu ký tự từ tệp fp lưu vào vùng nhớ s

14


Đọc/ghi một xâu ký tự (3)
• Đọc một xâu ký tự từ tệp: (tiếp)
Quá trình đọc kết thúc khi:
+ Hoặc đã đọc n-1 ký tự
+ Hoặc gặp dấu xuống dòng (cặp mã 13 10), khi đó
mã 10 được đưa vào xâu kết quả
+ Hoặc kết thúc tệp
Xâu kết quả được bổ sung thêm ký tự '\0'
Khi đọc thành công, hàm trả về địa chỉ vùng nhận
kết quả, nếu có lỗi hoặc đọc hết tệp thì hàm trả về
giá trị NULL
15


Ví dụ (1)
• Chương trình đọc/ghi từng dịng văn bản:
#include<stdio.h>
int main(void)
{
FILE *fp;

int i;
char s[256];
fp = fopen("vanban.txt","w");

16


Ví dụ (2)
i=0;
while(1)
{
i++;
printf("Nhap dong thu %d
(nhan Enter de ket thuc):",i);
fflush(stdin);
gets(s);
if (s[0]=='\0') break;
if (i>1) fputc(10,fp);
fputs(s,fp);
}
fclose(fp);
17


Ví dụ (3)
printf("Van ban da nhap la:\n");
fp = fopen("vanban.txt","r");
while (!feof(fp))
{
fgets(s,256,fp);

printf("%s",s);
}
fclose(fp);
return 0;
}

18


7.3. Tệp nhị phân
•
•
•
•
•
•
•

Khai báo tệp nhị phân
Mở tệp nhị phân
Đóng tệp nhị phân
Đọc/ghi một ký tự với tệp nhị phân
Đọc/ghi một số nguyên
Đọc/ghi một mẫu tin
Truy cập ngẫu nhiên

19


Khai báo tệp nhị phân

• Tệp nhị phân:
- Dùng để lưu trữ dữ liệu theo dạng “nhị phân”
• Cú pháp khai báo biến tệp: tương tự như tệp văn
bản
FILE *con_trỏ_tệp;
Ví dụ: FILE *fp;

20


Mở tệp nhị phân
• Cú pháp: tương tự như tệp văn bản
con_trỏ_tệp = fopen("tên_tệp", "kiểu_truy_nhập");
Tuy nhiên "kiểu_truy_nhập" có thể nhận các giá trị:
"rb" mở tệp để đọc, nếu tệp chưa tồn tại thì báo lỗi
"wb" mở tệp mới để ghi, nếu tệp đã tồn tại sẽ bị xóa
"ab" mở tệp để ghi bổ sung vào cuối tệp, nếu tệp
chưa tồn tại thì tạo tệp mới
"r+b" mở tệp để cập nhật (đọc/ghi), nếu tệp chưa
tồn tại thì báo lỗi
"w+b" mở tệp mới để đọc/ghi, nếu tệp đã tồn tại sẽ
bị xóa
"a+b" mở tệp để đọc/ghi bổ sung vào cuối tệp, nếu
tệp chưa tồn tại thì tạo tệp mới
• Ví dụ: fp = fopen("C:\SV\songuyen.dat", "wb");
21


Đóng tệp nhị phân
• Cú pháp: tương tự như tệp văn bản

fclose(con_trỏ_tệp);
• Ví dụ:
fclose(fp);

22


Đọc/ghi một ký tự với tệp nhị phân
Tương tự như tệp văn bản
• Ghi một ký tự vào tệp:
Có thể sử dụng 1 trong 2 hàm:
putc(ch, fp);
fputc(ch, fp);
• Đọc ký tự từ tệp: Có thể sử dụng 1 trong 2 hàm:
getc(fp);
fgetc(fp);
trong đó: ch là một giá trị nguyên (coi là khơng dấu)
fp là con trỏ tệp
• Lưu ý: khác với tệp văn bản, việc đọc/ghi các ký tự
có mã bằng 10, 13, 26 với tệp nhị phân được thực
hiện bình thường
23


Đọc/ghi một số nguyên (1)
• Ghi một số nguyên vào tệp:
putw(n,fp);
trong đó: n là giá trị nguyên cần ghi vào tệp, fp là
con trỏ tệp
Ghi giá trị n vào tệp fp dưới dạng 2 byte

Khi ghi thành công, hàm trả về giá trị n, khi có lỗi
hàm trả về EOF

24


Đọc/ghi một số nguyên (2)
• Đọc một số nguyên từ tệp:
getw(fp);
trong đó: fp là con trỏ tệp
Đọc một số nguyên từ tệp fp
Khi đọc thành công, hàm trả về số nguyên đọc
được, khi có lỗi hoặc gặp cuối tệp hàm trả về EOF

25