Bai 15 ADN

Chương III

ADN VÀ GEN

Tuần 8
Tiết 15

BÀI 15

ADN
(Axit đêơxiribơnuclêic)


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN


BÀI 15 :

ADN(Axit đêơxiribơnuclêic)

Quan sát hình cấu trúc hóa học của ADN và trả lời câu hỏi

Cấu trúc hoá học của ADN


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
- ADN (axit
đêôxiribônuclêic) là
một loại axit nuclêic,
được cấu tạo từ các
nguyên tố: C, H, O, N
và P


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
Quan sát hình cấu trúc khơng
gian của ADN đọc thơng tin SGK
và trả lời câu hỏi:
ADN có kích thước và khối lượng
như
thếcấu
nào?
ADN
tạo theo nguyên tắc nào?
- Kích thước lớn, có thể hàng trăm
Vì sao
ADNlượng
có tính
đa dạng?

µm
và khối
lớnđặc
đạtthù
tớivà
hàng
triệu,
- Cấu tạo theo ngun tắc đa phân mà
hàngTính
chụcđặc
triệu
cacbon
(đvC)
thùđơn
củavịthuộc
ADN
số
lượng,
đơn-phân
là nuclêơtic
4làloại
A, T,
thành
G, X phần và trình tự sắp xếp của các
nuclêơtic quy định.
- Do sự sắp xếp khác nhau của 4 loại
nuclêôtic đã tạo nên tính đa dạng của
ADN

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

BÀI 15 :

Cho đoạn mạch ADN sau có trình tự sau :
T

A

G

X

G

X

G

X

T

A

G

X

A

G

X

T

G

X

T

T

A

T

A

G

T

T
A

A

T

T
A

A

A

T
A

X

T

A

T

A

Nếu thay đổi số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp
của các Nu trên mạch này thì sao ?

Tạo ra nhiều loại mạch ADN khác


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
- ADN (axit đêôxiribônuclêic) là một loại axit nuclêic,
được cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là nuclêôtic
thuộc 4 loại A, T, G, X
- Kích thước lớn, có thể hàng trăm µm và khối lượng lớn
đạt tới hàng triệu, hàng chục triệu đơn vị cacbon (đvC)
- Tính đặc thù của ADN là số lượng, thành phần và trình tự
sắp xếp của các nuclêơtic quy định.
- Do sự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêơtic đã tạo nên
tính đa dạng của ADN

 Do đó sự đa dạng và đặc thù của ADN là cơ sở cho
tính đa dạng và đặc thù của các loài sinh vật


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

Tính đặc thù của ADN được ổn định trong quá trình sinh
sản cá thể
VD:
người giao tử hàm lượng ADN giảm đi ½
Vì: Ở
- Trong
-12
- Trong

tế bào
lưỡng
lượng
ADN
là: 6,6
x 10hồi
g
- Trong
thụ
tinh bội,
hàmhàm
lượng
ADN
lại được
phục

- Trong giao tử (trứng hoặc tinh trùng), hàm lượng ADN
chỉ còn: 3,3 x 10-12g


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
II. Cấu trúc không gian của phân tử ADN
Mơ hình phân tử ADN được cơng bố năm 1953 bởi
J.Oatxơn (người Mĩ) và F. Crick ( người Anh ) Lúc
mơ hình được cơng bố hai ơng cịn rất trẻ J.Oatxơn ( 25
tuổi ) còn F. Crick (37 tuổi ). Đây là phát minh được

xem là phát minh quan trọng nhất của thế kỉ 20. Hai
ông và Unykin được trao giải Nôben vào năm 1962


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

I.Cấu
tạotửhóa
họccó
của
phân
tử ADN
1/
Phân
ADN
mấy
mạch?
II. Cấu
trúc
gianthế
của
phân
Các
mạch
sắpkhơng
xếp như
nào
tửkhơng

ADN gian ?
trong

=> ADN là một chuỗi xoắn kép
gồm 2 mạch song song xoắn
đều quanh một trục từ trái
qua phải ( xoắn phải, ngược
chiều kim đồng hồ)
2/ Mỗi chu kỳ xoắn có bao
nhiêu cặp Nu? Xác định,
đường kính, chiều cao của một
chu kỳ xoắn ?
=> Mỗi chu kì xoắn gồm 10
cặp nuclêơtit có đường kính
20Å, chiều cao 34 Å

Quan sát hình cấu trúc
khơng gian và mơ hình của
một đoạn phân tử ADN kết
hợp thông tin SGK trả lời
câu hỏi sau:


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

I.Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
II. Cấu trúc không gian của phân tử ADN


Hãy
nêuloại
hệ quả
của nguyên
sung
1.Các
nuclêôtit
nào củatắc
2 bổ
mạch
liên kết với nhau thành từng cặp ? Liên
kết theo
nguyên tắc
nào
Các nuclêôtit
của
hai? mạch đơn liên
=>với
A liên
kếtthành
với T,từng
G liên
vớinguyên
X và
kết
nhau
cặpkết
theo
ngược

lại. =>Theo
Nguyên
tắcGbổ
sung
tắc
bổ sung:
A liên kết
với T,
liên
kết
2.Giả
sử trình
tự các
đơn đã
phân
với
X, chính
nguyên
tắc này
tạo trên
nên
một đoạn mạch ADN như sau :
tính chất bổ sung của 2 mạch đơn.
-A- T- G –X – T – A –G – T – X -T- A- X –G – A – T– X – A – G Trình tự các đơn phân trên đoạn mạch
tương ứng sẽ như thế nào ?


ADN (Axit đêôxiribônuclêic)

BÀI 15 :

MẠCH 1 :

-A-

MẠCH 2 :

-? -?? –?
?– ?X –– A
? – G?-TA- X
–G –– ?A–– T–

T- G –X – T – A –G – T – X-

Điền vào chỗ trống
Do tính chất bổ sung của 2 mạch nên khi biết trình tự
trình tự
đơn phân của một mạch thì suy ra được …………………………..
đơn
phân của mạch cịn lại
……………………………………………………………………


ADN (Axit đêôxiribônuclêic)

BÀI 15 :
Đếm số lượng các
loại Nu của đoạn
mạch ADN dưới
đây để xác định :

A=6;T=6

=>Tỉ lệ các loại đơn phân trong ADN

A
g
T
X
T

T
X
A
g

A

T
X
g
A
A

g
X
T
T

G=4;X=4

A

A= T
G= X
+

=

A G
=
=1
T X
A+G = 1
T+X

+


BÀI 15 :

ADN (Axit đêôxiribônuclêic)

A T
Vậy tỉ số :
trong các ADN khác nhau thì sẽ như thế
GX
nào ?
Tỉ số

A T
GX

trong các ADN khác nhau thì khác nhau

và đặc trưng cho từng loài


BÀI 15 :

ADN (Axit đêôxiribônuclêic)

+ Hiện nay hệ gen của người đã được

giải mã xong => Nhờ vậy trong y học
người ta có thể phát hiện vị trí của gen
bị bệnh => đưa ra biện pháp điều trị
hiệu quả nhất.

Trong q trình điều
tra dựa vào mẫu ADN có
thể xác định chính xác
tội phạm gây án.


BÀI 15 :

Bài tập

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

Hãy chọn câu trả lời đúng nhất.

CÂU 1. Theo nguyên tắc bổ sung trường hợp nào sau đây là đúng.

a. A + G = T + X

c. A = T, G = X

b. A + T= G + X

d. cả a và c đúng

CÂU 2. Tính đa dạng và đặc thù của mỗi lồi sinh vât do yếu tố nào
quy định?

a. Hàm lượng ADN trong nhân tế bào
b. Tỉ lệ (A + T) / (G=X) trong phân tử ADN

c. Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các
Nu trong phân tử ADN
d. Cả a,b và c đúng


BÀI 15 :

ADN (Axit đêơxiribơnuclêic)

Bài tập
CÂU 3 . Tìm chỗ sai và sữa đoạn mạch 2 của đoạn ADN sau
để đúng với nguyên tắc bổ sung

MẠCH 1 :

- A – A - G –X – T – T – G – G –X-

MẠCH 2 :

T –G
A-G
T - T- X –G – A – A – X – X


Bài tập

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

+ Học bài và làm các bài tập 1, 2, 3, 4, SGK
trang 47.
+ Học kĩ nguyên tắc bổ sung
+ Đọc mục “Em có biết?”
+ Xem trước bài ADN VÀ BẢN CHẤT CỦA GEN