Bài giảng đại cương về tâm thần học môn tâm thần

ĐẠI  CƯƠNG VỀ TÂM THẦN HỌC


NỘI DUNG


Lịch sử ngành Tâm thần học



Vai trị của bác sĩ chun khoa Tâm thần



Các ngành liên quan.



Hộ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần



Khái niệm về các rối loạn tâm thần



Tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe tâm thần



Các ngun nhân của rối loạn tâm thần



Phân loại các rối loạn tâm thần



Các phương pháp điều trị


LỊCH SỬ NGÀNH TÂM THẦN HỌC








Lịch sử của các ngành trong y khoa.
Ngay thời kỹ cổ đại: 
­ Các bệnh tật cho ma quỷ và thế lực đen tối gây ra.
­ Các nhà khoa học tìm kiếm đưa ra các thuyết khác nhau.
Khi khoa học phát triển: 
­ Người ta đã tìm ra dần các ngun nhân của bệnh tật.
­ Tuy nhiên vẫn cịn các suy nghĩ bệnh tật là do các vấn đề tâm 
linh.


Khoa học

Tâm linh


VAI TRỊ CỦA BÁC SĨ
CHUN KHOA TÂM THẦN








Xúc tiến nâng cao sức khỏe tâm thần:
Thực hiện các chiến lược dự phịng các rối loạn tâm thần:
Phát hiện sớm các rối loạn tâm thần
Điều trị sớm và phù hợp:
Phục hồi chức năng tâm thần
Ngăn ngừa tái phát các rối loạn tâm thần:
Nghiên cứu các chương pháp dự phịng, chẩn đốn và điều trị các 
rối loạn tâm thần:


CÁC CHUYÊN NGÀNH LIÊN QUAN




Tâm lý học.

Sinh hóa não ( sinh hóa thần kinh).
Xã hội học.


HỆ THỐNG CHĂM SÓC SỨC KHỎE TÂM THẦN






Hiện tại ở Việt Nam:
Bênh viện Tâm thần Trung ương
Bệnh viện tâm thần tuyến tỉnh/thành phố.
Chuyên trách tâm thần tuyến quận/huyện
Chuyên trách tâm thần tuyến xã/phường.


HỆ THỐNG CHĂM SĨC








Chú tâm nhiều đến: 
­ Bệnh nhân.
­ Điều trị hết triệu chứng.

­ Cung cấp thuốc tại cộng đồng.
Các khó khăn:
­ Chưa thích ứng kịp khi xuất viện
­ Khó có điều kiện để PHCN


HỆ THỐNG CHĂM SĨC







Bệnh viện:
Trung tâm phục hồi chức năng
Half­way house.
Chương trình cộng đồng
Bệnh viện mạm tính.
Quan tâm nhiều đến bệnh nhân.


NGƯỜI CĨ SỨC KHỎE TÂM THẦN TỐT










Một cuộc sống thật sự thoải mái.
Đạt được niềm tin vào giá trị bản thân, vào phẩm chất và giá trị của 
người khác.
Có khả năng ứng xử bằng cảm xúc, hành vi hợp lý trước mọi tình huống.
Có khả năng tạo dựng, duy trì và phát triển thỏa đáng các mối quan hệ. 
interdepend
Có khả năng tự hàn gắn để duy trì cân bằng khi có các sự cố gây mất 
thăng bằng, căng thẳng (stress). Eustress ­ Distress
eu


Rối loạn tâm thần là








Một hội chứng đặc trưng bởi rối loạn đáng kể mặt lâm sàng về:
­  nhận thức, 
­ điều hịa cảm xúc hoặc 
­ hành vi 
Nó phản ảnh loạn chức năng trong các q trình tâm lý, sinh học 
và phát triển chịu trách nhiệm các chức năng tâm thần. 
Được phối hợp với sự khó chịu đáng kể hoặc khuyết tật về các hoạt 

động xã hội, nghề nghiệp hoặc các hoạt động quan trọng khác. 


Buồn

Trầm cảm

Lo lắng

RL lo âu

Uống rượu

RL tâm thần do
rượu


CÁC HOẠT ĐỘNG TÂM THẦN




Thay đổi q mức
Kéo dài
Ảnh hưởng đến chức năng hoạt động học tập/cơng 
việc, hoạt động trong gia đình hoặc hoạt động xã hội.


NGUYÊN NHÂN CỦA RỐI LoẠN TÂM THẦN









Thực thể:
­ Tại não: 
* Chấn thương, tổn thương não.
 * Loạn chức năng tế bào thần kinh: điện hoặc chất thần kinh trung gian.
­ Ngoài não:
* Các bệnh lý cơ thể tác động toàn thân: hormon, thay đổi nồng độ.
* Các chất từ bên ngoài đưa vào: Rượu, các chất tác động thần kinh, các 
chất độc


Tâm lý









Tính cách: được hình thành trong q trình phát triển:
­ Tự tin
­ Cái nhìn về bản thân­ người xung quanh­ tương lai.

­ Mối quan hệ xã hội
Tác động của các sang chấn.
­ Cấp tính
­ Mạn tính
Kỹ năng giải quyết các sang chấn.


XàHỘI





Quạn niệm của xã hội
Hệ thống nâng đỡ xã hội
Các cằng thẳng trong xã hội.
Môi trường xã hội


Tại sao chúng ta quan tâm đến sức
khỏe tâm thần


Bệnh tâm thần tương đối phổ biến:







Mọi chủng tộc, mọi tầng lớp, mọi lứa tuổi đều bị các rối loạn tâm thần.
Tỷ lệ người bệnh tâm thần và có dấu hiệu liên quan đến bệnh tâm thần
tại Việt Nam chỉ khoảng 14%.

Bệnh tâm thần ảnh hưởng đến chất lượng sống và sức lao động
của chính bệnh nhân:
Bệnh tâm thần ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình:




Ảnh hưởng đến các hoạt động trong gia đình
Ảnh hưởng đến kinh tế của gia đình
Ảnh hưởng đến tâm lý của các thành viên trong gia đình


Tại sao chúng ta quan tâm đến sức
khỏe
tâm
thần
Bệnh tâm thần ảnh hưởng đến cuộc sống xã hội: Bệnh tâm thần có ảnh hưởng đến


cuộc sống xã hội theo hai hướng chính:
 Các bệnh nhân tâm thần ảnh hưởng đến an ninh trật tự của xã hội
 Chi phí cho điều trị của các bệnh nhân tâm thần ngày càng tăng
 Sức lao động của xã hội bị suy giảm


Nhiều bệnh nhân chưa được điều trị



Có sự kỳ thị và phân biệt đối xử với bệnh nhân tâm thần: Điều này thể hiện qua các
mặt sau:
 Xem thường bệnh nhân
 Hạn chế các hoạt động của bệnh nhân tâm thần
 Không đưa bệnh nhân đến các cơ sở điều trị phù hợp
 Cảm thấy xấu hỗ về việc có người thân bị bệnh tâm thần


Phân loại bệnh tâm thần theo Bảng phân loại 
Quốc tế lần 10 (ICD – X)


Các rối loạn tâm thần thực tổn, bao gồm cả rối loạn  
tâm thần triệu chứng
phần này bao gồm những rối loạn tâm thần có căn 
nguyên rõ rệt là 
* bệnh ở não, 
*chấn thương hoặc 
* thương tổn khác dẫn đến rối loạn chức năng não.


Các rối loạn tâm thần và hành vi do sử 
dụng các chất tác động tâm thần


Có hai nhóm bệnh chủ yếu: (1) có liên quan đến 

việc sử dụng như lạm dụng và ngộ độc và (2) các 
rối loạn tâm thần liên quan đến hậu quả của chất 
như hội chứng cai, mất trí..

 .Các chất tác động tâm thần như: ma t, 

rượu, các thuốc gây nghiện...


Bệnh tâm thần phân liệt, các rối loạn loại phân 
liệt và các rối loạn hoang tưởng:
 Trong nhóm này chủ yếu là các rối loạn loạn 

thần nội sinh.
  Trong đó bênh tâm thần phân liệt là rối loạn 
thường gặp nhất và quan trọng nhất của nhóm 
này.


Nhóm rối loạn cảm xúc (khí sắc)








đặc trưng bằng một biến đổi cảm xúc (hoặc trầm cảm hoặc 
hưng cảm),

có các rối loạn xảy ra trong thời gian ngắn, có loại xảy ra 
trong thời gian kéo dài.
Có những bệnh chỉ có trầm cảm hoặc hưng cảm, nhưng có 
loại kết hợp cả hai.
Ngồi ra tùy thuộc vào mức độ của rối loạn nó thể hiện 
bệnh lý khác nhau.


Các rối loạn bệnh tâm căn có liên quan 
đến stress và dạng cơ thể:







Người ta nhấn mạnh ngun nhân tâm lý của rối loạn này. 
Trong nhóm này thường kết hợp các triệu chứng lo âu và 
trầm cảm. 
Có rối loạn bệnh nhân ln phàn nàn về cơ thể, làm giảm 
chức năng của cơ thể, 
đặc biệt có trường hợp do sự bận tâm q mức của bệnh 
nhân đối với cơ thể.


Các hội chứng hành vi kết hợp với các rối loạn 
sinh lý và các nhân tố cơ thể






các yếu tố cảm xúc kết hợp với loạn chức năng sinh 
lý. 
Các hành vi đề cập đến trong các rối loạn này là ăn 
uống, ngũ, tình dục.
 Các rối loạn này cơ nhiều nguyên hân khác nhau


Rối loạn nhân cách và hành vi ở người 
thanh niên






trong nhóm bệnh này có 2 phần chính đó là rối loạn 
nhân cách  và rối loạn thói quen và xung động
Rối loạn nhân cách là sự lệch lạc các hành vi bền 
vững, những đáp ứng khơng thay đổi với các tình 
huống trong xã hội và cá nhân
Khơng do các bệnh thực thể ở não và các bệnh tâm 
thần khác gây ra.