Luận văn pháp luật về hoạt động thanh tra chuyên ngành của sở xây dựng và thực tiễn tại tỉnh bình dương
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.37 MB, 108 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM
TRẦN BẢO ÂN
PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA
CHUYÊN NGÀNH CỦA SỞ XÂY DỰNG VÀ
THỰC TIỄN TẠI TỈNH BÌNH DƯƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM
TRẦN BẢO ÂN
PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA
CHUYÊN NGÀNH CỦA SỞ XÂY DỰNG VÀ
THỰC TIỄN TẠI TỈNH BÌNH DƯƠNG
Chuyên ngành: Luật Kinh tế
Mã số : 8380107
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2020
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
LỜI CAM ĐOAN
Tơi tên là Trần Bảo Ân – là học viên lớp Cao học Khóa K28DC chuyên
ngành Luật kinh tế, Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, là tác giả
của Luận văn thạc sĩ luật học với đề tài “Pháp luật về hoạt động Thanh tra
chuyên ngành của Sở Xây dựng và thực tiễn tại tỉnh Bình Dương” (Sau đây gọi
tắt là “Luận văn”).
Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung được trình bày trong Luận văn này là
kết quả nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn của người hướng dẫn
khoa học. Trong Luận văn có sử dụng, trích dẫn một số ý kiến, quan điểm khoa học
của một số tác giả. Các thông tin này đều được trích dẫn nguồn cụ thể, chính xác và
có thể kiểm chứng. Các số liệu, thơng tin được sử dụng trong Luận văn là hoàn toàn
khách quan và trung thực.
Học viên thực hiện
Trần Bảo Ân
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tơi xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả q thầy, cơ đã
giảng dạy trong chương trình Cao học Khóa K28DC của Trường Đại học Kinh Tế
Thành phố Hồ Chí Minh, những người đã truyền đạt cho tơi những kiến thức hữu
ích trong suốt thời gian học tập và làm cơ sở cho tôi thực hiện tốt luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn giáo viên hướng dẫn PGS. TS Võ Trí Hảo đã hết
lịng giúp đỡ, hướng dẫn, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời
gian thực hiện luận văn.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các đơn vị, cá nhân đã chia sẻ thông tin, cung
cấp cho tôi nhiều nguồn tư liệu, tài liệu hữu ích phục vụ cho luận văn. Đặc biệt xin
gửi lời cảm ơn đến Ban giám đốc và đồng nghiệp trong Sở Xây dựng tỉnh Bình
Dương đã giúp tơi rất nhiều trong q trình thực hiện luận văn.
Sau cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè đã động viên,
hỗ trợ tơi rất nhiều trong suốt q trình học tập, làm việc và hoàn thành luận văn.
Xin chân thành cảm ơn !
TP Hồ Chí Minh, Ngày
tháng
năm 2020.
Học viên thực hiện
Trần Bảo Ân
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
MỤC LỤC
TRANG BÌA PHỤ
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ, PHỤ LỤC
TÓM TẮT LUẬN VĂN
TỪ KHÓA
MỞ ĐẦU
1.Tinh cấp thiết của đề tài ..................................................................................... 1
2.Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .......................................................................... 3
3.Đối tượng nghiên cứu......................................................................................... 3
4.Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 3
5.Phương Pháp nghiên cứu.................................................................................... 3
6.Kết cấu của luận văn .......................................................................................... 4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ THANH TRA XÂY DỰNG
.................................................................................................................................. 5
1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ THANH TRA ......................................................... 5
1.1.1. Khái niệm thanh tra ................................................................................... 5
1.1.2. Vai trị, mục đích, ngun tắc của hoạt động thanh tra; phân biệt giữa
thanh tra và kiểm tra .................................................................................................. 6
1.1.2.1. Vai trò của hoạt động thanh tra ........................................................ 6
1.1.2.2. Mục đích hoạt động thanh tra .......................................................... 7
1.1.2.3. Nguyên tắc của hoạt động thanh tra ................................................. 7
1.1.2.4. Phân biệt giữa thanh tra và kiểm tra:................................................ 8
1.2. Lý luận chung về thanh tra chuyên ngành .................................................... 10
1.2.1. Khái niệm................................................................................................ 10
1.2.2. Nguyên tắc tiến hành hoạt động của thanh tra chuyên ngành.................. 10
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
1.2.3. Phân loại thanh tra .................................................................................. 10
1.3. Thanh tra sở xây dựng .................................................................................. 11
1.3.1. Khái niệm, đặc điểm thanh tra xây dựng ................................................. 11
1.3.1.1 Khái niệm thanh tra xây dựng ........................................................ 11
1.3.1.2. Đặc điểm của thanh tra xây dựng ................................................... 11
1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ sở pháp lý hoạt động của thanh
tra Sở Xây dựng. ..................................................................................................... 13
1.3.2.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Sở Xây dựng. ..... 13
1.3.2.2. Nhiệm vụ quyền hạn của Thanh tra viên Sở Xây dựng .................. 14
1.3.2.3. Cơ sở pháp lý hoạt động của Thanh tra Sở Xây dựng .................... 14
1.3.3. Nội dung, đối tượng, vai trị, hình thức của thanh tra Sở Xây dựng. ....... 15
1.3.3.1. Nội dung thanh tra xây dựng.......................................................... 15
1.3.3.2. Đối tượng thanh tra của cơ quan thanh tra Sở Xây dựng. .............. 16
1.3.3.3. Vai trò của thanh tra Sở Xây dựng. ................................................ 17
CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG THANH TRA XÂY DỰNG
TỈNH BÌNH DƯƠNG ........................................................................................... 21
2.1. Những yếu tố tác động đến hoạt động xây dựng và thanh tra xây dựng tỉnh
Bình Dương......................................................................................................... 21
2.1.1. Tình hình bất động sản cơng nghiệp ....................................................... 21
2.1.2. Tình hình thu hút nhập cư ....................................................................... 22
2.1.3. Tình hình bất động sản cho mục đích ở .................................................. 23
2.1.4. Năng lực lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy hoạch, cấp phép xây
dựng. ....................................................................................................................... 24
2.1.4.1. Năng lực lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất .............................. 24
2.1.4.2. Năng lực quy hoạch, cấp phép xây dựng ....................................... 24
2.2. Chức năng nhiệm vụ quyền hạn của sở xây dựng và thanh tra xây dựng tỉnh
Bình Dương......................................................................................................... 26
2.2.1. Tổ chức bộ máy và chức năng, nhiệm vụ quyền hạng Sở Xây dựng ....... 26
2.2.1.1. Chức năng ...................................................................................... 27
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
2.2.1.2. Nhiệm vụ ....................................................................................... 27
2.2.2. Thanh tra Sở Xây dựng ........................................................................... 30
2.2.2.1. Nhiệm vụ quyền hạn của Thanh tra Sở Xây dựng ................................ 35
2.2.2.2. Chế độ làm việc ............................................................................. 37
2.2.2.3. Quan hệ công tác của Thanh tra sở ................................................ 38
2.2.2.4. Biên chế. ........................................................................................ 38
2.2.3. Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Sở Xây dựng và nhiệm vụ, quyền hạn của
Chánh Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương .................................................... 39
2.2.3.1. Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Sở Xây dựng................................... 39
2.2.3.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Chánh Thanh tra Sở Xây dựng ............. 39
2.3. Hoạt động thanh tra xây dựng tại sở xây dựng tỉnh Bình Dương ................ 41
2.3.1. Cơng tác thanh tra, kiểm tra của Thanh tra Xây dựng thực hiện trên địa
bàn tỉnh Bình Dương ............................................................................................... 41
2.3.1.1. Cơng tác Thanh tra, kiểm tra (2017-2019) ..................................... 41
2.3.1.2 Những nguyên nhân, ưu điểm, nhược điểm .................................... 43
2.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ảnh hưởng đến công tác thanh tra
xây dựng .................................................................................................................. 53
2.3.2.1. Tồn tại hạn chế .............................................................................. 53
2.3.2.2. Nguyên nhân của tồn tại hạn chế ................................................... 56
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU
QUẢ CÔNG TÁC THANH TRA XÂY DỰNG TẠI SỞ XÂY DỰNG TỈNH
BÌNH DƯƠNG. ..................................................................................................... 62
3.1. Phương hướng hoàn thiện tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động công tác
xây dựng tại sở xây dựng .................................................................................... 62
3.1.1. Hoàn thiện tổ chức và hoạt động thanh tra xây dựng đặt trong bối cảnh
tăng cường quản ký nhà nước với lĩnh vực xây dựng .............................................. 62
3.1.2. Hoàn thiện tổ chức và hoạt động thanh tra xây dựng gắn với đổi mới hoạt
động thanh tra chuyên ngành nói chung và thanh tra xây dựng nói riêng ................ 63
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
3.1.3. Hồn thiện tổ chức và hoạt động thanh tra xây dựng nhằm ổn định bộ
máy, tổ chức, tính chuyên nghiệp thực hiện nhiệm vụ thanh tra xây dựng .............. 64
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra xây dựng tại sở xây dựng
tỉnh bình dương. .................................................................................................. 65
3.2.1. Hồn thiện về văn bản quy phạm pháp luật. ........................................... 65
3.2.2. Nâng cao hiệu quả tổ chức lãnh đạo, điều hành, chỉ đạo của chính quyền
địa phương............................................................................................................... 67
3.2.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ thanh tra viên, công chức được giao nhiệm
vụ thanh tra chuyên ngành xây dựng ....................................................................... 68
3.2.4. Giải pháp nâng cao hiệu qủa, đa dạng hóa các nguồn thơng tin các tổ
chức chính trị-xã hội, mạng xã hội, báo chí, ứng dụng công nghệ thông tin. .......... 70
3.2.5. Giải pháp đổi mới phương thức hoạt động của Thanh tra Sở Xây dựng
tỉnh Bình Dương. ..................................................................................................... 71
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC VĂN BẢN QPPL SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN
PHỤ LỤC
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT TẮT
Công ty TNHH
NGUYÊN NGHĨA
Công ty trách nhiệm hữu hạn
KTS
Kiến trúc sư
Sở
Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương
Thanh tra Sở
Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương
UBND
Ủy ban nhân dân
UBND cấp huyện
Ủy ban nhân dân huyện, thị xã, thành phố
UBND tỉnh
Ủy ban nhân dân tỉnh
VPHC
Vi phạm hành chính
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ, PHỤ LỤC
Hình 2.1. Sơ đồ tổ chức Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương ................................... 27
Hình 2.2. Sơ đồ tổ chức Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương................... 37
Phụ lục: Kế hoạch thanh tra, kiểm tra năm 2017, 2018, 2019 của Sở Xây dựng
tỉnh Bình Dương
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
TĨM TẮT LUẬN VĂN
Với sự ra đời của Luật Xây dựng năm 2014, cơ chế quản lý nhà nước đối với
lĩnh vực này được chuyển sang chế độ hậu kiểm, vì vậy lực lượng Thanh tra xây
dựng là rất quan trọng để đảm bảo trật tự xây dựng. Do đó, việc tăng cường về số
lượng và chất lượng, hoàn thiện hoạt động cho đội ngũ thanh tra xây dựng là điều
cần thiết được đặt ra.
Tuy nhiên, với cơ cấu tổ chức và hoạt động như hiện nay của Thanh tra Sở
Xây dựng nói chung và Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương nói riêng theo
Nghị định số 26/2013/NĐ-CP ngày 29/3/2013 của Chính phủ, Quyết định số
2490/QĐ-UBND ngày 14/10/2013 cuả UBND tỉnh Bình Dương và Quyết định số
37/2015/QĐ-UBND ngày 07/9/2015 của UBND tỉnh Bình Dương vẫn còn bộc lộ
một số hạn chế nhất định như: chồng chéo giữa các lực lượng kiểm tra xây dựng
giữa cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã; tình trạng xây dựng không phép vẫn diễn ra nhiều;
sự buông lõng trong quản lý trật tự xây dựng ở một số địa phương...Việc một số văn
bản quy phạm pháp luật là cơ sở pháp luật cho hoạt động của Thanh tra Xây dựng
còn những bất cập, chưa rõ ràng, chưa có hướng dẫn rõ ràng, cụ thể gây ra một số
khó khăn nhất định trong việc áp dụng để thực hiện nhiệm vụ.
Luận văn nêu lên lý luận chung và cơ sở pháp lý tổ chức và hoạt động của
thanh tra Sở Xây dựng thực tiễn hoạt động để làm rõ hạn chế và nguyên nhân hạn
chế của hoạt động thanh tra tại Sở xây dựng tỉnh Bình Dương. Qua đó, đề xuất một
số giải pháp nhằm hoàn thiện về tổ chức, hoạt động, văn bản quy phạm pháp luật
thuộc lĩnh vực ngành...để hoạt động thanh tra, kiểm tra xây dựng được thực hiện
một cách có hiệu lực, hiệu quả.
TỪ KHĨA
Thanh tra Xây dựng; hoạt động thanh tra
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
ABSTRACT SUMMARY
With the established Construction Law in 2014, the state management
mechanism for this field was transferred to post-inspection mode, so the
construction inspection force is very important to ensure the construction order.
Therefore, the quantity and quality of the construction inspection team is essential.
However, with the current organizational structure and operation of the
Inspectorate of the Department of Construction in general and the Inspectorate of
Construction Department of Binh Duong province in particular according to Decree
No. 26/2013/NĐ-CP of March 29, 2013. of the Government, the Decision No.
2490/ QĐ-UBND dated October 14, 2013 of the People's Committee of Binh
Duong Province and the Decision No. 37/2015/QĐ-UBND dated September 7,
2015 of the People's Committee of Binh Duong Province, still reveals a certain
limitations such as: overlap between construction inspection forces between
provincial, district and commune levels; Unlicensed construction status still takes
place; the negligence in construction order management in some localities ... The
fact that some legal documents are the legal basis for the activities of the
Construction Inspectorate is still inadequate, unclear, not yet There are clear and
specific instructions that cause certain difficulties in applying to perform the task.
The thesis presents general theory and legal basis for organization and
operation of Department of Construction inspectors, operational practices to clarify
the limitations and causes of inspection activities at the Department of Construction
of Binh Duong Province. Thereby, proposing a number of solutions to improve the
organization, operation, legal documents in the field of industry ... so that
construction inspection and inspection activities can be effectively implemented,
effective.
KEY WORD
Construction Inspection; inspection activities
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, Việt Nam chúng ta đã tranh thủ nắm bắt tình
hình Quốc tế, tranh thủ cơ hội và có những thành quả đáng kể trong phát tiển về
kinh tế, có tầm ảnh hưởng chính trị nhất định trên thế giới. Các nước đã nhìn thấy
cơ hội đầu tư từ đất nước Việt Nam với con người cần cù, chịu khó, thơng minh,
sáng tạo; với nền chính trị ổn định, đã đầu tư mạnh mẽ vào Việt Nam. Các cơng
trình xây dựng để phục vụ sản xuất và phục vụ mục đích ở, kinh doanh...ngày càng
nhiều, do đó cơng tác quản lý trật tự xây dựng đang là vấn đề quan tâm hiện nay.
Hịa nhập vào sự phát triển chung của tồn đất nước Việt Nam, tỉnh Bình
Dương đang là một trong những tỉnh có tốc độ phát triển về kinh tế cao, góp phần
thu cho ngân sách nhà nước đứng nhóm hàng đầu cả nước. Với định hướng phát
tiển kinh tế công nghiệp, dịch vụ đơ thị Bình Dương đã đầu tư cơ sở hạ tầng tương
đối hoàn chỉnh, kết nối với các tỉnh lân cận, thu hút được nhiều nhà đầu tư trong và
ngồi nước đến đầu tư. Có thể nói trong những năm gần đây tốc độ đơ thị hóa của
tỉnh Bình Dương khá cao, nhiều khu đơ thị, khu dân cư, khu cụm – cơng nghiệp1
được hình thành và không ngừng phát triển đây cũng là vấn đề đặt ra cho tỉnh Bình
Dương trong cơng tác quản lý trật tự xây dựng. Nhìn chung, trong những năm qua,
cơng tác quản lý xây dựng và đô thị trên địa bàn tỉnh Bình Dương đã có nhiều
chuyển biến tích cực, nhiều khu đô thị, khu dân cư, khu cụm – công nghiệp được
hình thành và khơng ngừng phát triển. Cơng tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực
xây dựng, quản lý đô thị được Tỉnh hết sức quan tâm, với sự phát triển đó, Thanh
tra Xây dựng góp phần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra là một trong những
biện pháp hàng đầu ngăn chặn những thất thốt, lãng phí, tham nhũng trong xây
dựng cơ bản, là việc làm vô cùng có ý nghĩa quan trọng góp phần xây dựng vào
công cuộc đấu tranh chung nhằm thực hiện tốt Nghị Quyết số 82/NQ-CP, ngày
06/12/2012 của Chính phủ về chương trình hành động thực hiện kết luận số 21KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương, khóa XI về việc tiếp tục thực hiện Nghị
quyết Hội nghị lần thứ 03 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X về “Tăng cường
1
Hiện nay tỉnh Bình Dương có 48 cụm, khu cơng nghiệp với 43 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư.
Trong đó đứng đầu là Đài Loan, kế đến là Hàn Quốc và Nhật Bản.
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
2
sự lãnh đạo của Đảng đối với cơng tác phịng chống tham nhũng, lãng phí, giai đoạn
2012-2016”. Nghị quyết Đại hội Đại biểu Tỉnh đảng bộ Bình Dương khóa X, đảm
bảo thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế xã hội 05 năm
(2010-2015) và những năm tiếp theo.
Với sự ra đời của Luật Xây dựng, cơ chế quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này
được chuyển sang cơ chế hậu kiểm do đó việc tăng cường lực lượng (về số lượng
cũng như chất lượng) cho cơ quan Thanh tra xây dựng là hết sức cần thiết. Phù hợp
với nguyên tắc ở đâu có hoạt động quản lý hành chính nhà nước thì ở đó có thanh
tra. Thanh tra ln gắn liền với hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Vì Vậy,
hồn thiện, kiện tồn cơ cấu tổ chức, đổi mới cải tiến hoạt động của Thanh tra Sở
Xây dựng, qua đó nâng cao chất lượng Thanh tra là việc làm hết sức quan trọng
trong giai đoạn hiện nay của ngành Xây Dựng nên tổ chức và hoạt động của Thanh
tra Sở Xây dựng Bình Dương theo đúng quy định của pháp luật là điều rất cần thiết.
Qua công tác thanh tra kiểm tra các dự án xây dựng thì một số dự án vi phạm quy
định về thẩm định dự án; vi phạm quy chế đấu thầu; thi công sai thiết kế, không
đúng chủng loại vật tư; vi phạm các quy định về trình tự thủ tục trong quản lý đầu
tư xây dựng; về quản lý chất lượng; vi phạm về thiết kế, khảo sát thiết kế; vi phạm
quy định trong giai đoạn đưa cơng trình vào khai thác sử dụng. Công tác cấp phép
xây dựng và quản lý trật tự xây dựng vẫn còn nhiều tồn tại, việc kiểm tra thanh tra
xây dựng theo giấy phép và quản lý trật tự xây dựng cịn bị bng lỏng xử lý chưa
kịp thời, chưa nghiêm minh, nên tình trạng xây dựng sai phép, không phép vẫn diễn
ra. Đến khi phát hiện thì xử lý rất khó khăn, đặc biệt là trong cơng tác tổ chức
cưỡng chế tháo dỡ cơng trình vi phạm và gây ra nhiều lãng phí của cải, vật chất cho
xã hội.
Để khắc phục tình trạng trên nên việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra
trong lĩnh vực xây dựng là một yêu cầu rất cấp thiết.
Vì vậy, Thanh tra xây dựng là một trong những cơ chế hữu hiệu trong việc bảo
đảm, bảo vệ quyền con người, quyền cơ bản của công dân, bảo đảm sự tuân thủ trật
tự pháp luật xây dựng trên thực tiễn, là chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý
Nhà nước, là việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan Nhà nước đối với việc thực
hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân; thường được
thực hiện bởi một cơ quan chuyên trách, theo một trình tự, thủ tục, do pháp luật quy
định nhằm: Phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, phát hiện
những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với Nhà nước
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
3
các biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả,
hiệu lực của hoạt động quản lý Nhà nước, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, các quyền
và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong xã hội. Như vậy, hoạt động
thanh tra giữ vai trị rất quan trọng khơng thể thiếu được trong hoạt động quản lý
Nhà nước.
Xuất phát từ những thực tiễn trên đề tài “Pháp luật về hoạt động Thanh tra
chuyên ngành của Sở Xây dựng và thực tiễn tại tỉnh Bình Dương” có ý nghĩa cả
về lý luận và thực tiễn.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Hệ thống hóa cơ sở lý luận và các quy định về hoạt động thanh tra xây dựng
tại Sở Xây dựng Bình Dương.
Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động thanh tra xây dựng cơng trình tại Sở
Xây dựng Bình Dương. Đề xuất được một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động
thanh tra xây dựng tại Sở xây dựng Bình Dương.
3. Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động Thanh tra Xây dựng của Sở quản lý chuyên ngành xây dựng.
4. Phạm vi nghiên cứu
Hoạt động Thanh tra Xây dựng tại Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương từ năm
2017 đến năm 2019.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận của việc nghiên cứu đề tài là phương pháp duy vật biện chứng
và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đồng thời
có tham khảo và kế thừa có chọn lọc một số thành tựu của khoa học quản lý, khoa
học chính trị, pháp luật, kinh tế ...
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể được học viên sử dụng trong luận văn là
các phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội cơ bản như phân tích, tổng hợp,
thống kê, so sánh...
- Mô tả: tác giả dựa trên các văn bản QPPL làm cơ sở cho hoạt động thanh tra
xây dựng và thực tiễn hoạt động của Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương qua
việc tổng hợp, thống kê các số liệu để phân tích làm rõ những bất cập, hạn chế,
nguyên nhân; từ đó đưa ra những kiện nghị, đề xuất và các giải pháp hoàn thiện. Cụ
thể sử dụng phương pháp phân tích, so sánh tại chương 1; tổng hợp, phân tích tại
chương 2.
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
4
6. Kết cấu của luận văn.
Ngoài mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, luận văn kết cấu
gồm 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về Thanh tra Xây dựng.
Chương 2: Thực tiễn hoạt động Thanh tra Xây dựng tỉnh Bình Dương.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra
xây dựng tại Sở Xây Dựng Tỉnh Bình Bương.
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ THANH TRA XÂY
DỰNG
1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ THANH TRA
1.1.1. Khái niệm thanh tra
- Thanh tra, theo Đại từ điển tiếng việt thì thanh tra là điều tra, xem xét để làm
rõ sự việc. Ngoài ra, thanh tra cũng có nghĩa là chỉ người làm nhiệm vụ thanh tra,
theo đó người làm nhiệm vụ Thanh tra phải điều tra, xem xét để làm rõ vụ việc.
- Thanh tra, theo từ điển Tiếng việt là cơ quan, cá nhân có thẩm quyền xem xét
tại chỗ việc làm của địa phương, tổ chức để phát hiện và ngăn chặn những gì trái
với quy định, giải quyết khiếu nại tố cáo, phòng chống tiêu cực trong phạm vi
nhiệm vụ quản lý nhà nước của cơ quan, tổ chức cá nhân có thẩm quyền, thuật ngữ
thanh tra cũng được dùng để chỉ người làm nhiệm vụ thanh tra.
- Nói cách khác thanh tra là hoạt động kiểm tra, xem xét việc thực hiện chính
sách, pháp luật của nhà nước, nhiệm vụ được giao của các cơ quan nhà nước, tổ
chức và cá nhân do các cơ quan thanh tra có thẩm quyền thực hiện nhằm phục vụ
hoạt động quản lý nhà nước, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và
cá nhân có liên quan.
- Hoạt động thanh tra thường được tiến hành bởi các cơ quan chuyên trách. Cơ
quan thanh tra tiến hành xem xét, đánh giá sự việc một cách khách quan, đánh giá
việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, kế hoạch của Nhà nước, tổ chức cá
nhân. Vì vậy, để đảm bảo sự công minh trong hoạt động thanh tra thanh tra cũng
phải tuân thủ pháp luật, đúng thẩm quyền, ra quyết định và kiến nghị thanh tra phải
đúng quy định của pháp luật, chịu trách nhiệm về quyết định thanh tra của mình, có
quyền bảo lưu và báo cáo cấp có thẩm quyền. Tính độc lập tương đối của thanh tra
được thể hiện thông qua những thẩm quyền, nhiệm vụ của cơ quan thanh tra.
- Thanh tra còn được hiểu là chức năng quản lý nhà nước là hoạt động kiểm
tra, xem xét việc làm của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân thường được thực
hiện bởi một cơ quan chuyên trách theo một trình tự, thủ tục do pháp luật quy định
nhằm xác định tính đúng, sai của sự việc, những hành vi vi phạm từ đó đưa ra
những kiến nghị góp phần hồn thiện chính sách pháp luật bảo vệ lợi ích hợp pháp
của nhà nước các quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân.
- Ngồi ra, thanh tra cịn được hiểu là hoạt động chuyên trách do bộ máy thanh
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
6
tra đảm nhiệm nhằm thực hiện việc kiểm tra, đánh giá, kết luận chính thức về việc
thực hiện chính sách pháp luật nhiệm vụ kế hoạch của cơ quan tổ chức cá nhân
trong quản lý hành chính nhà nước với mục đích phịng ngừa, xử lý các vi phạm
pháp luật, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức cá
nhân góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhà nước.
- Từ các khái niệm trên cho chúng ta thấy Thanh tra là một loại hình đặc biệt
của hoạt động quản lý nhà nước của cơ quan quản lý nhà nước, mục đích của thanh
tra là nhằm phục vụ cho quản lý nhà nước và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản
lý nhà nước. Chủ thể của thanh tra là các cơ quan quản lý nhà nước, các cuộc thanh
tra được tiến hành thơng qua Đồn thanh tra và thanh tra viên. Đối tượng thanh tra
là những việc làm cụ thể được tiến hành theo các quy định của pháp luật, thực hiện
quyền,nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước tổ chức và cá nhân.
1.1.2. Vai trị, mục đích, ngun tắc của hoạt động thanh tra; phân biệt giữa
thanh tra và kiểm tra
1.1.2.1. Vai trò của hoạt động thanh tra
Hoạt động thanh tra của cơ quan thanh tra Nhà nước hỗ trợ đắc lực cho hoạt
động kiểm tra, giám sát qua thanh tra nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật
thì chuyển hồ sơ cho các cơ quan có thẩm quyền xử lý. Qua thanh tra, cơ quan
thanh tra cũng nhận được thông tin phản hồi để đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt
động thanh tra. Hoạt động thanh tra thường xuyên diễn ra trong quá trình tổ chức,
thực hiện các nhiệm vụ quản lý cũng như thực hiện đường lối chính sách, pháp luật.
Xét về vị trí, vai trị, đặc điểm và nội dung của hoạt động thanh tra trong quản lý
nhà nước có thể thấy thanh tra là một trong ba khâu của chu trình quản lý nhà nước;
là phương thức và nội dung quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước; là
một trong những phương tiện phịng ngừa có hiệu quả những những vi phạm pháp
luật. Hoạt động của các cơ quan thanh tra trong thực thi nhiệm vụ của mình theo
quy định của pháp luật góp phần đảm bảo việc tuân thủ pháp luật trong hoạt động
quản lý Nhà nước phát huy dân chủ, bảo vệ lợi ích nhà nước phát huy dân chủ bảo
vệ lợi ích nhà nước quyền và lợi ích hợp pháp của công dân cơ quan tổ chức cải
cách hành chính nhà nước nâng cao phịng ngừa có hiệu quả đấu tranh chống tham
nhũng hiện nay.
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
7
1.1.2.2. Mục đích hoạt động thanh tra
Nhằm phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến
nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục; phịng ngừa, phát
hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện
đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích
hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.2
1.1.2.3. Nguyên tắc của hoạt động thanh tra
Được quy định cụ thể tại điều 8 của Luật Thanh tra năm 2010, theo đó:
Thứ nhất, tuân thủ theo quy định của pháp luật; bảo đảm chính xác, khách
quan, trung thực, công khai, dân chủ, kịp thời. Mọi công việc cần tiến hành trong
hoạt động thanh tra phải được thực hiện trên cơ sở những quy định của pháp luật
hiện hành về Thanh tra. Không một cơ quan, tổ chức, cá nhân nào được can thiệp
trái pháp luật vào hoạt động thanh tra. Khi có đầy đủ những căn cứ do pháp luật quy
định, cơ quan thanh tra được quyền tiến hành hoạt động thanh tra một cách độc lập
và chỉ tn theo pháp luật. Việc can thiệp khơng có căn cứ pháp luật của bất kỳ tổ
chức, cá nhân nào đều là bất hợp pháp và tùy theo mức độ nặng, nhẹ sẽ bị xử lý
theo các quy định của pháp luật.
Thứ hai, không trùng lập về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra
giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở hoạt động bình
thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra. Theo nguyên tắc này:
Thủ trưởng cơ quan thanh tra nhà nước cần nghiên cứu, xem xét kỹ các căn cứ và
những điều kiện khác có liên quan trước khi ra quyết định thanh tra và thành lập
Đoàn Thanh tra để tránh trùng lặp, cố gắng tránh hiện tượng có thể xảy ra là một
năm liên tiếp có nhiều Đồn kiểm tra, thanh tra đến một quan, đơn vị, nhất là thanh
tra, kiểm tra về cùng một nội dung. Trong quá trình thanh tra, kiểm tra, Trưởng
đoàn và các thành viên Đoàn Thanh tra cần thực hiện đúng kế hoạch thanh tra, đúng
quyền hạn, trình tự thủ tục và đúng thời gian, thời hiệu thanh tra.
Thực hiện hoạt động thanh tra nhằm góp phần đảm bảo tuân thủ pháp chế và
kỷ luật nhà nước, tăng cường hiệu quả, hiệu lực hoạt động quản lý hành chính nhà
2
Theo Điều 2 của Luật Thanh tra năm 2010;
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
8
nước. Pháp luật trao cho cơ quan thanh tra những nhiệm vụ, quyền hạn đặc biệt để
tiến hành hoạt động thanh tra nhằm đạt được mục tiêu quan trọng nêu trên. Tuy
nhiên, khi tiến hành hoạt động thanh tra, trong đó có việc thực hiện nhiệm vụ,
quyền hạn đặc biệt này, cơ quan thanh tra phải đảm bảo khơng cản trở đến hoạt
động bình thường của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân là đối tượng thanh
tra. Có như vậy, thanh tra mới thực sự là công cụ để củng cố và tăng cường pháp
chế và kỷ luật nhà nước trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Ngun tắc
khơng cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra có ý nghĩa thực tiễn
rất quan trọng, đặc biệt khi trên thực tế xuất hiện tình trạng một bộ phận cán bộ
thanh tra lợi dụng việc thanh tra để thực hiện nhưng hành vi tiêu cực, gây ảnh
hưởng không nhỏ đến hoạt động của đối tượng thanh tra, đặc biệt là của các đơn vị
thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Nguyên tắc này cũng lấy nguyên tắc tuân theo pháp luật làm cơ sở để đảm bảo
thực hiện. Luật Thanh tra đã quy định những hành vi bị nghiêm cấm trong quá trình
tổ chức thực hiện hoạt động thanh tra, trong đó có những hành vi bị cấm nhằm đảm
bảo thực hiện nguyên tắc không cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh
tra. Khoản 1, Điều 13 Luật Thanh tra cấm “ lợi dụng chức vụ, quyền hạn thanh tra
để thực hiện hành vi trái pháp luật, sách nhiễu, gây khó khăn, phiền hà cho đối
tượng thanh tra”.
1.1.2.4. Phân biệt giữa thanh tra và kiểm tra:
Theo Từ điển Tiếng Việt thì “kiểm tra là xem xét tình hình thực tế để đánh giá,
nhận xét”. Có thể nói giữa hoạt động thanh tra và kiểm tra có mối quan hệ chặt chẽ,
gần gũi và có nhiều điểm giao thoa nhau. Bởi vì kiểm tra và thanh tra đều là những
công cụ quan trọng, một chức năng chung của quản lý nhà nước, là hoạt động mang
tính chất phản hồi của “chu trình quản lý”. Qua kiểm tra, thanh tra, các cơ quan
quản lý nhà nước có thể phân tích đánh theo dõi q trình thực hiện các mục tiêu,
nhiệm vụ quản lý đề ra. Đây là mối quan hệ đan chéo nhau. Nếu hiểu theo nghĩa
rộng thì thanh tra là một loại hình đặc biệt của kiểm tra, ngược lại nếu hiểu theo
nghĩa hẹp, thanh tra lại bao hàm cả kiểm tra. Các hoạt động thao tác nghiệp vụ trong
một cuộc thanh tra như việc kiểm tra sổ sách, tài liệu của đối tượng thanh tra; so
sánh đối chiếu, đánh giá tài liệu, chứng cứ thu thập được trong q trình thanh
tra…đó là kiểm tra. Chính vì vậy trong thực tiễn, nhiều người trong đó có cả một số
doanh nghiệp thường hay nhầm lẫn, đồng nhất kiểm tra với thanh tra. Tuy nhiên với
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
9
tư cách là một hoạt động độc lập, kiểm tra có nhiều điểm khác biệt với thanh tra:
Một là, về chủ thể tiến hành: giữa kiểm tra và thanh tra có một mảng giao thoa
về chủ thể, đó là Nhà nước. Nhà nước tiến hành cả hoạt động thanh tra và kiểm tra.
Tuy nhiên, chủ thể của kiểm tra rộng hơn của thanh tra rất nhiều. Trong khi chủ thể
tiến hành thanh tra phải là Nhà nước, thì chủ thể tiến hành kiểm tra có thể là Nhà
nước hoặc có thể là chủ thể phi nhà nước, chẳng hạn như hoạt động kiểm tra của
một tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội (Đảng, Cơng đồn, Mặt trận, Đồn
thanh niên...), hay như hoạt động kiểm tra trong nội bộ một doanh nghiệp.
Hai là, về mục đích thực hiện: mục đích của thanh tra bao giờ cũng rộng hơn,
sâu hơn đối với các hoạt động kiểm tra. Đặc biệt, đối với các cuộc thanh tra để giải
quyết khiếu nại, tố cáo thì sự khác biệt về mục đích, ý nghĩa giữa hoạt động thanh
tra và kiểm tra càng rõ hơn nhiều, bởi: thông thường khiếu nại, tố cáo phản ánh sự
bức xúc, bất bình của nhân dân trước những việc mà nhân dân cho là quyền và lợi
ích hợp pháp của mình bị vi phạm cho nên mục đích của hoạt động thanh tra khơng
cịn chỉ là xem xét, đánh giá một cách bình thường nữa.
Ba là, về phương pháp tiến hành: với mục đích rõ ràng hơn, rộng hơn, khi tiến
hành thanh tra, Đoàn thanh tra cũng áp dụng những biện pháp nghiệp vụ sâu hơn, đi
vào thực chất đến tận cùng của vấn đề như: xác minh, thu thập chứng cứ, đối thoại,
chất vấn, giám định...
Đặc biệt, q trình thanh tra các Đồn thanh tra cịn có thể áp dụng những biện
pháp cần thiết để phục vụ thanh tra theo quy định của pháp luật về thanh tra để tác
động lên đối tượng bị quản lý.
Bốn là, về trình độ nghiệp vụ: hoạt động thanh tra địi hỏi thanh tra viên phải
có nghiệp vụ giỏi, am hiểu về kinh tế - xã hội, có khả năng chuyên sâu vào lĩnh vực
thanh tra hướng đến. Do nội dung hoạt động kiểm tra ít phức tạp hơn thanh tra và
chủ thể của kiểm tra bao gồm lực lượng rộng lớn có tính quần chúng phổ biến nên
nói chung, trình độ nghiệp vụ kiểm tra khơng nhất thiết đòi hỏi như nghiệp vụ thanh
tra.
Năm là, về phạm vi hoạt động: phạm vi hoạt động kiểm tra thường theo bề
rộng, diễn ra liên tục, ở khắp nơi với nhiều hình thức phong phú. Phạm vi hoạt động
thanh tra thường hẹp hơn hoạt động kiểm tra.
Sáu là, về thời gian tiến hành: Trong hoạt động thanh tra thường có nhiều vấn
đề phải xác minh, đối chiếu rất cơng phu, nhiều mối quan hệ cần được làm rõ, cho
nên phải sử dụng thời gian nhiều hơn so với kiểm tra. Thời gian tiến hành cuộc
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
10
thanh tra được quy định cụ thể tại các văn bản quy định của pháp luật.
1.2. Lý luận chung về thanh tra chuyên ngành
1.2.1. Khái niệm
Theo Khoản 3, Điều 3 của Luật Thanh tra năm 2010: “Thanh tra chuyên ngành
là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo ngành, lĩnh vực
đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy
định về chuyên môn – kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc ngành, lĩnh vực đó”
1.2.2. Nguyên tắc tiến hành hoạt động của thanh tra chuyên ngành
Theo quy định tại điều 3 của Nghị định số 07/2012/NĐ-CP ngày 09/02/2012
của Chính phủ Quy định về cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành và hoạt động thanh tra chuyên ngành, quy định: thứ nhất, hoạt động
thanh tra chuyên ngành do đoàn thanh tra chuyên ngành, thanh tra viên và người
được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thực hiện. Thứ hai, hoạt
động thanh tra được tiến hành thường xuyên, gắn với việc thực hiện nhiệm vụ về
chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ; phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi vi
phạm pháp luật.
1.2.3. Phân loại thanh tra
Theo quy định của Luật Thanh tra năm 2010, hoạt động thanh tra được chia
làm hai loại đó là thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.
Như đã nêu ở trên về hoạt động thanh tra chuyên ngành, thì hoạt động thanh
tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan nha nước có thẩm quyền đối với
cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện chính sách, pháp luật,
nhiệm vụ quyền hạn được giao3.
Điểm giống nhau giữa hai hoạt động thanh tra đó là điều được thực hiện bới
cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân. Điểm khác
nhau cơ bản đó là về đối tượng thanh tra, nếu thanh tra hành chính là cơ quan, tổ
chức, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ quyền
hạn được giao. Thì thanh tra chuyên ngành là cơ quan, tổ chức, cá nhân hoạt động
3
Theo Khoàn 2, Điều 3 của Luật Thanh tra năm 2010.
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
11
trong các lĩnh vực chuyên ngành, quy định về chuyên môn – kỹ thuật, quy tắc
ngành. Một điểm khác nhau cơ bản nữa là trong hoạt động thanh tra chuyên ngành
có xử phạt vi phạm hành chính, cịn hoạt động thanh tra hành chính thì không.
1.3. Thanh tra sở xây dựng
1.3.1. Khái niệm, đặc điểm thanh tra xây dựng
1.3.1.1 Khái niệm thanh tra xây dựng
Thanh tra xây dựng là hoạt động thanh tra chuyên ngành do các cơ quan và cá
nhân thanh tra xây dựng có thẩm quyền tiến hành nhằm đảm bảo thực hiện nghiêm
chỉnh các quy định của pháp luật trong lĩnh vực quản lý nhà nước về xây dựng, bảo
vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Thanh tra xây dựng là thanh tra chuyên ngành về xây dựng được tổ chức và
hoạt động theo quy định của Chính phủ. Có bộ máy chun trách đảm nhiệm các
công việc liên quan đến lĩnh vực xây dựng, được thành lập và đi vào hoạt động trên
cơ sở hệ thống các quy định của pháp luật .
Thanh tra xây dựng là hoạt động mang tính chuyên trách để tiến hành hoạt
động kiểm tra xem xét thực hiện các nhiệm vụ trong phạm vi quản lý nhà nước về
lĩnh vực xây dựng gồm: xây dựng; kiến trúc; quy hoạch xây dựng; hạ tầng kỹ thuật;
khu công nghiệp; khu công nghệ cao; phát triển đô thị; nhà ở và công sở; kinh
doanh bất động sản; vật liệu xây dựng.
1.3.1.2. Đặc điểm của thanh tra xây dựng
Là một loại hoạt động thanh tra có tính chun ngành, hoạt động thanh tra xây
dựng có một số đặc điểm cơ bản sau:
Thứ nhất, hoạt động thanh tra xây dựng gắn liền với hoạt động quản lý nhà
nước về xây dựng
Thanh tra chuyên ngành gắn liền với công tác quản lý nhà nước theo ngành,
lĩnh vực. Mỗi lĩnh vực khác nhau đòi hỏi phải có tổ chức và hoạt động thanh tra
chuyên ngành phù hợp để bảo đảm được tính linh hoạt, kịp thời trong phát hiện và
xử lý hành vi vi phạm pháp luật của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp
hành các quy định về quản lý nhà nước theo lĩnh vực. Chính vì vậy, nói đến thanh
tra xây dựng, trong nhận thức cần hiểu vượt ra khỏi các quy định của thanh tra
chuyên ngành trong Luật Thanh tra hiện nay. Về bản chất, thanh tra xây dựng là
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
12
một loại hình hoạt động kiểm tra hành chính nhưng khơng chỉ do cơ quan hành
chính nhà nước thực hiện mà các cơ quan, tổ chức, đơn vị nói chung được trao
quyền hành chính trong lĩnh vực quản lý xây dựng thì đều có thể có hoạt động thanh
tra xây dựng. Đây cũng là điểm khác biệt xuất phát từ sự khác biệt giữa thanh tra
hành chính và thanh tra chuyên ngành.
Thứ hai, hoạt động thanh tra xây dựng là hình thức thực thi quyền lực nhà
nước, liên quan trực tiếp với đối tượng quản lý và gắn liền với tính cưỡng chế nhà
nước quyền lực nhà nước được thực hiện có thể liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp
đến đối tượng quản lý. Thực hiện quyền quản lý trong lĩnh vực xây dựng cũng có
nhiều giai đoạn (xây dựng chính sách, pháp luật; tổ chức thực hiện chính sách, pháp
luật: thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện; xử lý vi phạm…) với các mức độ
ảnh hướng khác nhau đến đối tượng quản lý. Hoạt động thanh tra xây dựng là một
hình thức thực thi quyền lực nhà nước và trực tiếp liên quan đến các cơ quan, tổ
chức, cá nhân trong các lĩnh vực quản lý xây dựng. Đồng thời, chủ thể có thẩm
quyền tiến hành hoạt động thanh tra xây dựng có thể xử phạt vi phạm hành chính
đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật.
Thứ ba, tổ chức thanh tra chuyên ngành là một bộ phận khơng tách rời của
chủ thể có thẩm quyền quản lý theo ngành, lĩnh vực
Hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước bao gồm các cơ quan quản lý có thẩm
quyền chung và cơ quan quản lý theo ngành, lĩnh vực. Trong đó, tổ chức có chức
năng thanh tra xây dựng là bộ phận không thể tách rời khỏi cơ quan quản lý theo
ngành, lĩnh vực xây dựng. Đây là đặc điểm quan trọng để thiết lập mơ hình tổ chức
thanh tra chun ngành phù hợp với sự phân công, phân cấp trong quản lý nhà
nước.
Từ những đặc điểm trên đây có thể hiểu thanh tra xây dựng là thanh tra chuyên
ngành xây dựng thực hiện chức năng nhiệm vụ trong phạm vi quản lý nhà nước
theo lĩnh vực xây dựng: Quy hoạch, xây dựng, đô thị, nhà ở, vật liệu xây dựng, hạ
tầng đô thị, an tồn trong thi cơng xây dựng…
Cơ quan thanh tra nhà nước trong lĩnh vực thanh tra xây dựng được tổ chức
tương ứng với sự phân cấp trong quản lý lĩnh vực xây dựng theo hai cấp thanh tra
bộ xây dựng và thanh tra sở xây dựng. Tuy nhiên hệ thống các cơ quan quản lý nhà
nước trong lĩnh vực xây dựng bao gồm các cơ quan quản lý có thẩm quyền chung
và cơ quan quản lý theo ngành. Trên thực tế tổ chức thanh tra xây dựng là bộ phận
không thể tách rời khỏi cơ quan quản lý theo lĩnh vực xây dựng. Đây là đặc điểm
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
GVHD : PGS.TS VÕ TRÍ HẢO
13
quan trọng để thiết lập mơ hình tổ chức để thực hiện các hoạt động thanh tra chuyên
ngành nói chung và thanh tra xây dựng nói riêng.
- Hoạt động thanh tra xây dựng được tiến hành trong phạm vi quản lý nhà
nước về xây dựng, vật liệu xây dựng, nhà ở và công sở, kiến trúc, quy hoạch xây
dựng đô thị, hạ tầng kỹ thuật theo quy định của pháp luật
- Đối tượng của thanh tra ngành xây dựng là cơ quan, tổ chức, cá nhân, cá
nhân thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng và Sở Xây dựng có nghĩa
vụ chấp hành quy định của pháp luật trong lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ
Xây dựng và Sở Xây dựng.
1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ sở pháp lý hoạt động của thanh
tra Sở Xây dựng.
1.3.2.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Sở Xây dựng.
Thanh tra Sở Xây dựng thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Điều 24
Luật thanh tra, Điều 13 Nghị định số 86/2011/NĐ-CP ngày 22/9/2011 của Chính
phủ có các nhiệm vụ, quyền hạn sau:
- Khảo sát, thu thập thông tin làm cơ sở xây dựng kế hoạch thanh tra theo định
hướng của Thanh tra Bộ, trình Giám đốc Sở Xây dựng phê duyệt, báo cáo Thanh tra
Bộ.
- Thực hiện thanh tra chuyên ngành theo nội dung quy định tại Điều 11 Nghị
định số 86/2011/NĐ-CP ngày 22/9/2011 của Chính phủ trong phạm vi thẩm quyền
quản lý.
- Thường trực công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống
tham nhũng.
- Chủ trì hoặc tham gia các đồn thanh tra liên ngành do các sở, ngành, địa
phương thành lập; tham gia các đoàn thanh tra do Thanh tra Bộ thành lập.
Chánh Thanh tra Sở Xây dựng thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại
Điều 25 Luật thanh tra, Điều 14 Nghị định số 86/2011/NĐ-CP và các nhiệm vụ,
quyền hạn sau:
- Quyết định thành lập đoàn thanh tra theo kế hoạch thanh tra đã được Giám
đốc Sở Xây dựng phê duyệt.
- Quyết định việc thanh tra đột xuất khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp
luật hoặc theo yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham
HVTH : Trần Bảo Ân
MSHV: 7701280377A
