Bài giảng viêm kết mạc môn nhãn khoa

Viêm kết mạc


Giải phẫu
Là một màng nhày mỏng, trong suốt, lót mặt trong mi mắt và 1 phần bề mặt
trước nhãn cầu (đến vùng rìa)

Rất giàu hệ thống bạch huyết và các tế bào gây viêm
Có các tuyến lệ phụ
và tế bào chế tiết nhày


Giải phẫu
Kết mạc (KM) được chia làm 3 phần:
KM mi: phủ bề mặt trong mi
KM nhãn cầu: phủ 1 phần củng mạc đến vùng rìa, tiếp nối với biểu mơ GM
Túi cùng


Phân loại
Theo nguyên nhân

virus
Do nhiễm trùng

vi khuẩn

dị ứng
Không do nhiễm trùng
hóa chất gây độc


chấn thương

loạn sản

…


Phân loại
Theo hình thái
viêm kết mạc tối cấp

Viêm kết mạc cấp

Viêm kết mạc mãn tính


Triệu chứng chung:
Cơ năng:
Khơng đặc hiệu: cộm xốn (như có dị vật) chảy nước mắt, cảm giác châm chích
nóng rát…

Ngứa: gợi ý viêm KM dị ứng, tuy nhiên cịn có thể gặp trong viêm bờ mi và khô
mắt

Sợ ánh sáng


Triệu chứng chung:
Thực thể:
Xuất tiết:

 Lỗng dạng nước: có khi chỉ là nước mắt đơn thuần: do kích thích, gặp trong VKM cấp do
virus, dị ứng

 Nhày: gặp trong VKM dị ứng kéo dài, khô mắt
 Mủ nhày: gặp trong VKM cấp do vi khuẩn
 Mủ: đặc trưng VKM cấp do lậu cầu


Chất tiết
Bệnh nguyên

loãng

Nhầy

Mủ nhầy

mu

Virus

+

-

-

-

Vi khuẩn

-

-

+

+

Dị ứng

+

+

-

-

Nhiễm độc

+

+

+

-

Triệu chứng chung:
Phản ứng của kết mạc
Cương tụ KM: đỏ lan tỏa


Triệu chứng chung:
Phản ứng của kết mạc
Xuất huyết KM:


Triệu chứng chung:
Phù: xảy ra khi có phản ứng viêm mạnh. Lưu ý:
Phù cấp thường do đáp ứng viêm
Phù kéo dài thường gợi ý bệnh lý hóc mắt


Triệu chứng chung:
Màng: là màng fibrin bám trên biểu mô KM. Có màng giả và màng thật
Màng giả: chứa các chất xuất tiết, bóc ra được
Màng thật: thâm nhiễm vào lớp nơng của KM, bóc rất khó


Triệu chứng chung:
Thâm nhiễm làm mất cấu trúc bình thường của kết mạc, kết mạc mất độ bóng
bình thường, trở nên dày và đỏ.


Triệu chứng chung:
Phản ứng tạo hột: là sự quá sản của tổ chức lympho trong nhu mô kết mạc

Triệu chứng chung:
Phản ứng tạo nhú


1. Viêm kết mạc do virus
Tác nhân thường gặp: Adenovirus
Có thể lây lan thành dịch trong cộng đồng (trường học, cơ quan…)
Thời kì ủ bệnh: 4-10 ngày
Lây qua đường tiếp xúc trực tiếp (khăn, dụng cụ tiếp xúc với mắt)
Có 2 thể:
Thể sốt viêm họng hạch
Thể viêm kết mạc-giác mạc dịch


Viêm kết mạc do virus
Có thể bị 1 mắt hoặc cả 2 mắt
Dấu hiệu:
Đỏ mắt cấp tính
Dịch tiết lỗng hoặc hơi nhầy
Có hạch trước tai
Cảm giác nóng rát, cộm xốn
Có thể kèm theo triệu chứng toàn thân: sốt, nổi hạch, ho, đau họng, chảy mũi
nước


Viêm kết mạc do adenovirus
Triệu chứng lâm sàng:
Đỏ mắt, chảy nước mắt, sợ ánh sáng
Mi mắt sưng

Sung huyết, phù nề kết mạc
Nhú KM
Xuất huyết KM
Chuyển thành viêm Gm chấm nông, viêm giác mạc đốm, thẩm lậu đốm dưới biểu
mô.


Viêm GM thẩm lậu dưới biểu mô


Viêm kết mạc do adenovirus
Điều trị:
Chủ yêu điều trị triệu chứng và nâng cao thể trạng để cơ thể tự chống đỡ
Kháng sinh tại chỗ phòng bội nhiễm
Cân nhắc việc sử dụng corticoid tại mắt (quan trọng)
Chú ý: triệu chứng có thể nặng lên trong khỏang 3-5 ngày trước khi bệnh thuyên
giảm và tồn tại trong khoảng 3-4 tuần


2. VKM cấp do vi khuẩn
Bệnh nguyên:

Trẻ nhũ nhi: chlamydia trachomatis, neisseria gonorrhoeae
Trẻ em: Haemophilus influenzae, streptococcus pneumoniae, moracella
catarrhalis

Người lớn: staphylococcus aureus

Triệu chứng:

Khởi phát cấp đỏ mắt, kích thích, nóng rát
Khó mở mắt nhất là khi mới ngủ dậy (do ghèn)
Kết mạc phù nề nhẹ, cương tụ KM lan tỏa, đỏ rõ nhất ở vùng cùng đồ và nhạt dần
về phía vùng rìa, kèm phản ứng KM ở nhiều mức độ khác nhau

Dịch tiết lúc đầu lỗng, sau đó đặc dần thành dạng mủ nhày


VKM cấp do vi khuẩn
Điều trị:
Rửa mắt thường xuyên (quan trọng), nhất là trước khi nhỏ thuốc
Thuốc: chủ yếu là kháng sinh dùng tại mắt (thuốc nước dùng ban ngày, thuốc mỡ
tra ban đêm)

Thời gian điều trị: 7-10 ngày
Có rất nhiều loại kháng sinh để lựa chọn.


Mắt hột
Vi khuẩn gây bệnh Chlamydia Trachomatis
Chủ yếu gặp ở người trẻ và 50% có kèm nhiễm khuẩn đường sinh dục kín đáo.
Có nhiều biến chứng
Có thể gây mù lịa


Mắt hột
Giai đoạn hoạt tính
Viem KM: phù mi nhẹ, xuất tiết mủ nhày, nhú gai phì đại, sau đó hình thành hột
rất to ở vùng cùng đồ.

Có thể thấy lõm Herbert
Viêm GM có màng máu

Giai đoạn mãn tính
Sẹo KM, tổn thương sụn mi

Giai đoạn biến chứng
Màng máu, quặm, sẹo


Lõm herbert