Bài giảng phục hồi chức năng bệnh nhân liệt nửa người môn phục hồi chức năng

•

HƯỚNG DẪN TẬP PHCN

•

Cho bệnh nhân liệt nửa người sau đột quỵ não


•
•

Mục tiêu:
-Hướng dẫn các bài tập cơ bản cho sinh viên về phcn cho bệnh nhân
liệt nửa người.

•

-Vận dụng kiến thức đã học, sinh viên thực hành tốt về phục hồi chức
năng trên người bệnh.

•

Yêu cầu: -Tất cả sinh viên đều thực tập trên người bệnh. Có lượng …
đánh giá kết quả.

•

Đối tượng: -Sinh viên Y Khoa năm thứ 5.

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

*NỘI DUNG:
I/ Tạo thuận lợi vận động tư thế nằm:
1)Bài tập 1:Tư thế nằm ngửa
2)Bài tập 2:Tư thế nằm nghiêng sang bên liệt
3)Bài tập 3:Tư thế nằm nghiêng sang bên lành
4)Bài tập 4:Vận động chi dưới
5)Bài tập 5:Vận động chi trên: Xương bả vai
6)bài tập 6:Vận động chi trên:Khớp vai
7)Bài tập 7:Vận động chi trên:Khuỷu tay
8)Bài tập 8:Vận động chi trên:Cổ tay



Bài tập 1:Tư thế nằm
ngửa

•
•

Thứ tự tiến hành

•

Bước 2:Đặt bệnh nhân nằm ở giữa
giường.

•

Bước 3:Người chăm sóc nâng chân bên
liệt lên.

Bước 1: Người chăm sóc đứng phía bên
lành.


Bài tập 1:Tư thế nằm ngửa

•
•
•

Bước 4:Người chăm sóc đặt tay vào xương chậu bệnh nhân bên
liệt.Kéo xoay về phía người chăm sóc, một tay đặt gối xương chậu bên
liệt.
Bước 5: Người chăm sóc đặt một gối dày dưới đầu gối (bên liệt), đầu
gối hơi gập, đặt gót chân hở ra khỏi gối.
Bước 6: Người chăm sóc lót vai bên liệt bằng gối dọc về phía trước.

Bài tập 1:Tư thế nằm ngửa

•
•

Bước 7:Người chăm sóc nắm cổ tay bên liệt của bệnh nhân đặt trên
một chiếc gối sao cho cho cổ tay cao hơn vai.
Bước 8:Người chăm sóc đặt tay bên liệt của bệnh nhân vào vị trí chức
năng trên một khăn tắm cuộn trịn, các ngón tay hơi bẻ cong, cổ tay
dựng lên.


Bài tập 2:Tư thế nằm nghiêng sang bên liệt:

•
•

Bước 1: Người chăm sóc đứng phía bên liệt của bệnh nhân.

•

Bước 3: Người chăm sóc giữ bả vai và xương chậu bên lành. Xoay toàn bộ cơ thể qua bên
liệt, chân lành hơi gấp nhẹ và tựa lên một cái gối, chân lành được duỗi thẳng, khớp háng và
khớp cổ chân gập.

Bước 2:Người chăm sóc nâng khớp vai bên liệt, đưa khớp vai ra trước và đặt theo vị trí
thẳng cánh tay.


•

•

Bước 4:Vai bên liệt được đặt một cái gối, xương bả vai xoay ra phía
trước, cánh tay hơi gấp và xoay ra ngoài, cánh tay được đặt trên tấm
nệm.
Bước 5:Người chăm sóc đặt cánh tay và cẳng tay bên liệt ở vị trí cao
hơn vai, đặt bàn tay liệt ở vị trí chức năng.


BÀI TẬP 3 : TƯ THẾ NẰM
NGHIÊNG SANG BÊN LÀNH

•
•
•

CÁCH TIẾN HÀNH :
BƯỚC 1 : NCS đứng về phía bên lành của BN
BƯỚC 2 : NCS hướng dẫn cho BN tự nắm cổ tay bên liệt bằng tay lành của
mình, ngón cái tay bên lành đặt trong lịng bàn tay bên liệt


•

BƯỚC 3: NCS gấp cẳng chân bên liệt BN vào đùi ,nắm xương chậu và
bả vai bên liệt kéo qua bên lành có sự phối hợp của BN ,đùi bên liệt hơi
gấp cẳng chân , bàn chân đặt trên tấm gối, lót gối vùng bả vai bên liệt

•

BƯỚC 4 : NCS nắm giữ cẳng tay và cánh tay bên liệt,đặt cánh tay lên
gối, cánh taydược đặt vị trí cao hơn vai


•

BƯỚC 5 : NCS đặt bàn tay vào trí chức năng , bàn tay đặt trên khăn
tắm cuộn tròn, các ngón tay hơi bẻ cong, cổ tay dựng lên.



Bài tập 4:Vận động chi dưới

• Bước 1:Người chăm sóc đứng phía bên liệt.
• Bước 2: Bệnh nhân tự gấp cẳng chân lành vào đùi, người
•

chăm sóc giúp đỡ gấp cẳng chân liệt vào đùi.
Bước 3:Người chăm sóc di chuyển một tay sang bên khoeo
và ⅓ dưới đùi, vàmột tay đặt vào xương chậu bên liệt. Gập
hai đùi lên trên nhẹ nhàng, chân được duỗi thẳng về phía
mũi chân.


•

Bước 4:Người chăm sóc di chuyển hai đùi sang hai bên, tay còn lại đặt vào vùng
CSTL, làm cho cột sống nghiêng sang hai bên- lặp đi lặp lại vài lần.

•

•

Bước 5:Người chăm sóc đặt hai chân về vị trí ban đầu.
Người chăm sóc giữ phần cẳng chân- bàn chân vàdẫm gót chân bên liệt nhiều
lần xuống giường nệm.

•

-Mục đích để cải thiện cảm giác.


•
•

Bước 6:Vận động tồn chi bên liệt:

•
•

-Mục đích điều chỉnh trương lực cơ

Người chăm sóc nắm giữ gót chân và phần phía sau cẳng chân bên liệt, sau đó
duỗi và gập lại tối đa chi bên liệt ( lặp đi lặp lại vài lần).
Bước 7:Người chăm sóc xoay khớp háng bên liệt 90 độ, vận động ở tư thế gập
đùi vng góc với thân hình, cẳng chân vng góc với đùi bàn chân vng góc
với cẳng chân- xoay khớp háng vào trong rồi ra ngồi nhiều lần. -Mục đích điều
chỉnh trương lực cơ


•

Bước 8:Người chăm sóc kéo chi dưới bên liệt duỗi thẳng và di chuyển chi theo hướng ra
ngoài rồi lại vào giữa lặp lại nhiều lần.

•
•
•

-Mục đích điều chỉnh trương lực cơ
Bước 9:Vận động các khớp cổ chân:
Người chăm sóc đứng phía dưới cuối giường bệnh nhân, nắm xung quanh bàn chân và đặt
các ngón tay qua cổ chân bệnh nhân (bên liệt), sau đó vận động cổ chân xoay theo các
hướng, gập duỗi cổ chân và các ngón chân. Lặp đi lặp lại vài lần.


•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Mục đích vận động chi dưới
- Kích thích lưu thơng.
- Tập cảm giác với chủ động.
LƯU Ý:

-Bệnh nhân cần chủ động thực hiện và chủ động nghỉ.
- Tập từ khớp háng tới khớp bàn chân.
- Tập với dao động chậm.
- Lặp lại nhiều lần.
- Không gây đau đớn, không gắng sức.
 


BÀI TẬP 5 : VẬN ĐỘNG CHI TRÊN: XƯƠNG BẢ VAI
CÁCH TIẾN HÀNH :
BƯỚC 1 : NCS đứng về phía bên liệt của BN
BƯỚC 2 : NCS dung một tay nắm xương bả vai , tay cịn lại đặt phía
trước khớp vai và thực hiện các động tác :
+Đưa vai lên trên về phía lỗ tai, rồi hạ xuống dưới


BÀI TẬP 5 : VẬN ĐỘNG CHI TRÊN: XƯƠNG BẢ VAI

•
•
•

BƯỚC 2(tt)
+Đưa vai ra phía trước về phía xương ức rồi ra sau
+ Chuyển động xoay tròn và phối hợp các hướng.


BÀI TẬP 6 : VẬN ĐỘNG CHI TRÊN : KHỚP VA I

•

CÁCH TIẾN HÀNH :

BƯỚC 1 : NCS Đứng về phía bên liệt

•

Bước 2 : Tay NCS đỡ tay liệt của BN đưa cánh tay lên trên phía trước
hợp 90 độ với thân mình, sau đó trở lại vị trí cũ, lặp đi lặp lại vài lần


BÀI TẬP 6 : VẬN ĐỘNG CHI TRÊN : KHỚP VA I(tt)

•
•

BƯỚC 3: NCS Đưa tay liệt BN dạng ra phía bên hợp với thân mình
góc 90 độ, lặp đi lặp lại vài lần
BƯỚC 4 : Thay đổi cách nắm giữ BN . NCS dùng một tay nắm bàn
tay và cánh tay liệt của BN, một tay còn lại cố định khớp vai bên
liệt, sau đó đưa tay hướng lên trên hợp với thân hình hơn 90 độ
cho đến khi BN bảo dừng.


BÀI TẬP 7 : VẬN ĐỘNG CHI TRÊN : KHỚP KHỦY

•
•
•

CÁCH TIẾN HÀNH :
BƯỚC 1 : NCS Đứng về phía bên liệt
BƯỚC 2: NCS dùng tay cố định khớp khủy bên liệt của BN và tay còn lại
giữ lấy cổ tay bên liệt ,sau đó gập khủy tay bên liệt bàn tay bên liệt
chạm trán và miệng. Tạo ra vận động gấp và duỗi khủy tay, tạo ra một
lien kết chức năng.


BÀI TẬP 8 : VẬN ĐỘNG CHI TRÊN : CỔ TAY

•
•
•

CÁCH TIẾN HÀNH :
BƯỚC 1 : NCS Đứng về phía bên liệt
Bước 2 : NCS đặt cánh tay bên liệt của BN sát vào thân mình, khớp
khuỷu gập 90 độ( tầm vận động trong tầm nhìn của BN),Sau đó thực
hiện các vận động xoay theo các hướng. NCS Nắm xung quanh cổ


Gồm:
- Tư thế đứng thẳng
- Vận động thân mình
- Vận động đứng thẳng
- Dịch chuyển.