Bai 13 doi thoai doc thoai va doc thoai noi tam trong van ban tu su

Tiết 60:


I. TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC
THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ:

Ví dụ: Đoạn trích “Làng” SGK / trang 176, 177


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?..
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà,nắng gớm,về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao của đám người
mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho
con bú :
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta cịn thương. Cái
giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ơng thống nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hơm nay có vẻ khác, len lét
đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian
đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu…
Ơng lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước
để nhục nhã thế này .
( Kim Lân, Làng )


Có người hỏi:

- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh
thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn
ra thế đấy!

- Hà, nắng gớm, về
nào…

- Chúng bay ăn miếng cơm
hay miếng gì vào mồm mà
đi làm cái giống Việt gian
bán nước để nhục nhã thế
này.

- Có hai lượt lời
- Có dấu gạch đầu
dịng trước lời
trao và lời đáp

Đối thoại

- Ơng Hai nói với
chính mình.

- Có dấu gạch đầu
dịng trước lời
nói

Độc thoại

Vậy giữa đối thoại và độc thoại giống và khác nhau như thế nào?
- Giống nhau: Đều có dấu gạch đầu dịng
- Khác nhau:

Đối thoại
Là hình thức đối đáp,
trị chuyện giữa hai
hoặc nhiều người.

Độc thoại
Là lời của một người
nào đó nói với chính
mình.


Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó
cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng
ấy tuổi đầu …

- Ông Hai hỏi chính mình
- Khơng nói thành tiếng
- Khơng có gạch đầu dòng

Độc thoại
nội tâm


Phân biệt độc thoại và độc thoại nội tâm?
TT

Giống
nhau

ĐỘC THOẠI

ĐỘC THOẠI NỘI TÂM

- Lời của một người nào đó nói với chính
mình.

- Khơng nói thành lời.
Khác nhau - Nói thành lời .
- Phía trước câu nói - Phía trước câu nói
có gạch đầu dịng.
khơng có gạch đầu
dịng.


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu
tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn
ra thế đấy!
- Hà, nắng gớm, về nào…
- Chúng bay ăn miếng cơm
hay miếng gì vào mồm mà đi
làm cái giống Việt gian bán
nước để nhục nhã thế này.

- Tạo cho câu chuyện có
khơng khí như cuộc sống
thật.
- Tạo tình huống để đi sâu
vào nội tâm nhân vật.
- Thái độ căm giận đối với
làng Chợ Dầu.

Thể hiện tâm trạng dằn
vặt, đau đớn của ông Hai
khi nghe tin làng theo
giặc.

Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức
quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.


NGƠN NGỮ NHÂN VẬT

ĐỐI THOẠI
Nhiều người đối
đáp, trị chuyện
với nhau -> trước
lời có gạch ngang
đầu dịng

ĐỘC THOẠI

ĐỘC THOẠI NỘI TÂM

Nói chính mình nói thành

Nói chính mình
(hoặc với ai đó
lời(hoặc với ai đó trong
trong tưởng
tưởng tượng) -> trước lời có tượng) ->khơng
thành lời
gạch ngang đầu dịng

Khắc họa nhân vật; câu
chuyện diễn ra tự nhiên.


II. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong
đoạn trích sau đây :

-

Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng
xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua,
tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo… Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm
thường ngày.
Này, thầy nó ạ.
Ơng Hai nằm rũ ra ở trên giường khơng nói gì.
Thầy nó ngủ rồi à?
Gì?
Ơng lão khẽ nhúc nhích.
Tơi thấy người ta đồn…

Ơng lão gắt lên :
Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
( Kim Lân, Làng)


- Lời bà Hai
- Này thầy nó ạ.
- Thầy nó ngủ rồi à ?
- Tôi thấy người ta đồn...

- Lời ông Hai
- ...
- Gì ?
- Biết rồi. !

Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất
 vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình
theo giặc.


Tiết 66: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.

1.Ví dụ.
2. Nhận xét.
3. Kết luận.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1( Sgk-Tr 178 )

STT

Tác dụng

Bà Hai ( Lời trao )

Ơng Hai ( Lời đáp )

1.

- Này, thầy nó ạ.

2.

- Thầy nó ngủ rồi à ?

- Gì ?

3.

- Tơi

- Biết rồi !

thấy người ta đồn...

Thái độ cam chịu, nhẫn nhịn
của bà Hai.

Tâm trạng chán chường,
buồn bã,đau khổ, thất
vọng của ông Hai.


Bài tập 2: Cho tình huống sau:
Một buổi chiều hè, em ra bờ sơng câu cá. Tình cờ em gặp
một cậu bé ăn xin. Nghe cậu bé kể chuyện về gia đình, em rất
xúc động và thương cho hồn cảnh của cậu bé. Em chẳng có gì
cho cậu bé ngồi mấy con cá nhỏ.
Nếu kể tình huống thành một đoạn truyện, em dự kiến sẽ sử
dụng hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm ntn ?

PHIẾU HỌC TẬP
* Yêu cầu: Dự kiến các hình thức đối thoại, độc thoại, độc
thoại nội tâm sẽ sử dụng và điền vào bảng:

Đối thoại

Độc thoại

Độc thoại nội tâm


Bài tập 2:
Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn,
trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại
và độc thoại nội tâm .

Đoạn văn:
- Đọc gì mà say sưa thế Nhi ơi?
Tiếng cái Ngọc làm tơi giật mình, đút vội cuốn nhật kí của
Lan vào hộc bàn:
- À, mình xem lại bài tốn ban nãy.
Thốt khỏi sự tị mị của Ngọc, tơi cứ nghĩ mãi về những dịng nhật
kí của cái Lan. Vậy là, tôi và những người bạn trong lớp đã khơng
hiểu gì hết về Lan, về cuộc sống cam go mà Lan đang phải đối
diện từng ngày. Vậy mà, đã có lúc, chúng tơi cơ lập Lan vì cho
Lan là lập dị. Chúng tôi đâu biết rằng, Lan mặc cảm vì sự thua
kém về nhiều thứ của mình so với các bạn trong lớp. Tơi thấy
mình mới ích kỉ làm sao. Hơn lúc nào hết, tơi muốn gặp Lan để
nói với bạn ấy rằng: “Lan ơi, mình thành thật xin lỗi bạn!”


BÀI TẬP NHANH

ĐỌC CÁC ĐOẠN TRÍCH SAU VÀ TRẢ LỜI CÂU HỎI.
1 .Chuyện kể về một danh tướng có lần đi qua trường học cũ của
mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình
hồi nhỏ và kính cẩn thưa:
- Thưa thầy, thầy cịn nhớ con khơng? Con là...
Người thầy giáo già hốt hoảng:
- Thưa ngài, ngài là...
-Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được
những thành cơng hơm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào...
( Ngữ Văn 9, Tập 1 – Tr 40 )
2. Lão Hạc ơi! Lão hãy n lịng mà nhắm mắt! Lão đừng lo gì cho
cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ cho lão. Đến khi con trai lão về tôi
sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn: “ Đây là cái vườn mà ông cụ thân

sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không
chịu bán đi một sào...”
( Lão Hạc- Nam Cao )

a. Các đoạn trích sử dụng hình thức thoại nào ?
b. Em hiểu gì về mỗi nhân vật qua lời thoại ?


BÀI TẬP NHANH
1.Chuyện kể về một danh tướng có lần đi qua trường học cũ
của mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy
mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa:
- Thưa thầy, thầy cịn nhớ con khơng? Con là...
Người thầy giáo già hốt hoảng:
- Thưa ngài, ngài là...
- Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trị cũ. Con có được
những thành cơng hơm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào..
( Ngữ Văn 9, Tập 1 – Tr 40 )

Đoạn trích Hình thức thoại

Đoạn 1

Đối thoại

Tác dụng
Thể hiện tính cách nhân vật. Cả người
thầy và người học trị đều là những
người có văn hố ứng xử. Đặc biệt người
học trị đã thể hiện rõ lịng biết ơn sâu

sắc của mình đối với cơng lao dạy dỗ của
thầy giáo


BÀI TẬP NHANH

2. Lão Hạc ơi ! Lão hãy yên lịng mà nhắm mắt ! Lão đừng lo
gì cho cái vườn của lão . Tôi sẽ cố giữ cho lão. Đến khi con
trai lão về tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn: “ Đây là cái
vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn
vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào...”
( Lão Hạc- Nam Cao )
Đoạn trích Hình thức thoại

Đoạn 1

Đoạn 2

Đối
thoại

Độc thoại
nội tâm

Tác
dụngnhân vật. Cả
Thể hiện tính cách
người thầy và người học trị đều là
những người có văn hố ứng xử.
Đặc biệt người học trị đã thể hiện

rõ lịng biết ơn sâu sắc đối với cơng
lao dạy dỗ của thầy giáo
Thể hiện lịng thương cảm, thái độ
cảm thơng, chia sẻ của nhân vật
ông giáo đối với lão Hạc


PHIẾU HỌC TẬP
Dự kiến các hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm
sẽ sử dụng khi viết đoạn truyện:

Đối thoại

Độc thoại

Độc thoại nội tâm

- Em tên gì?
- Em tên Nam ạ ?
- Bố mẹ em đâu?
- Bố..bố mẹ em đã
mất lâu rồi chị ạ!
...

Khi bóng em đã
khuất hẳn tơi chợt
nói một mình:
- Trời! Khổ thân
Nam q! Nhỏ
vậy mà đã phải

đi ăn xin.
...

Chia tay em tôi
nghĩ mãi: Sao cuộc
đời vẫn còn nhiều
số phận éo le vậy !


HƯỚNG DẪN TỰ HỌC:
Liên hệ thực tế sử dụng đối thoại, độc thoại và độc
thoại nội tâm và rút ra bài học sử dụng đối thoại, độc
thoại và độc thoại nội tâm một cách hiệu quả.
CHUẨN BỊ BÀI MỚI:
Bài: Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu
tả nội tâm
Chuẩn bị dàn ý cho ba đề bài SGK / trang 179