Bai 13 Doi thoai doc thoai va doc thoai noi tam trong van ban tu su

Nhân vật trong văn bản tự sự được miêu tả
trên những phương diện nào?


NHN VT

Cỏc phng din
th hin

Lai lịch

Hnh
ng

Ngụn ng

Ngoại hình


Nhân vật

Ngôn ngữ


*. Ví dụ: Đoạn văn sau:
Có ngời hỏi: ( 1 )
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... ( 2 )
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! ( 3 )
Ông Hai trả tiền nớc, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cời nhạt một tiếng,
vơn vai nói to: ( 4 )

- Hà, nắng gớm, về nào ( 5 )
Ông lÃo vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. ( 6 ) Tiếng cời nói
xôn xao của đám ngời mới tản c lên ấy vẫn dõi theo.( 7 ) Ông nghe rõ cái
giọng chua lanh lảnh của ngời đàn bà cho con bú: ( 8)Cha mẹ tiên s nhà
chúng nó ! ( 9 ) Đói khổ ăn cắp, ăn trộm bắt đợc ngời ta còn thơng. ( 10 )
Cái giống Việt gian bán nớc thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! ( 11 ) Ông Hai
cúi gằm mặt xuống mà đi. ( 12 ) Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. ( 13 )
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giờng, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay
có vẻ khác, len lét đa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. ( 14 )
Nhìn lũ con, tủi thân, nớc mắt «ng l·o cø giµn ra. ( 15 )Chóng nã lµ trẻ
con làng Việt gian đấy ? ( 16 ) Chúng nó cũng bị ngời ta rẻ rúng hắt hủi
đấy ? ( 17 ) Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu ( 18 ) ông lÃo nắm chặt hai
tay lại mà rít lên : ( 19 )
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nớc để nhục nhà thế này. ( 20 )
( Làng, Kim Lân )


Phiếu học tâp số 1 : Hoàn thành bảng kiến thøc
Ví dụ

Cách
thức thể
hiện
Hình
thức
trình bày
Tác dụng
PDNN

- Sao bảo làng chợ - Hà, nắng gớm, về
Dầu tinh thần lắm nào...
cơ mà?...
- Ấy thế mà bây
giờ đổ đốn ra thế
đấy !

Chúng nó cũng là trẻ
con làng Việt gian
đấy ư? Chúng nó
cũng bị người ta rẻ
rúng hắt hủi đấy ư?
Khốn nạn, bằng ấy
tuổi đầu...


Ví dụ

Cách thức
thể hiện

Hình
thức trình
bày

Tác dụng

PDNN

Chúng nó cũng là trẻ

con làng Việt gian
đấy ư? Chúng nó
cũng bị người ta rẻ
rúng hắt hủi đấy ư?
Khốn nạn, bằng ấy
tuổi đầu...
Hai người đàn bà Lời của ơng Hai nói Chưa nói thành lời,
tản cư đối đáp, trị với chính mình,
chỉ là suy nghĩ của
chuyện.
khơng hướng tới ai. ơng Hai
Nói thành lời.
- Sao bảo làng chợ - Hà, nắng gớm, về
Dầu tinh thần lắm nào...
cơ mà?...
- Ấy thế mà bây
giờ đổ đốn ra thế
đấy !

Có gạch đầu dịng
ở đầu lời thoại.
Thể hiện thái độ
khinh bỉ, bất
bình của mọi người.

Đối thoại

Có gạch đầu dịng
ở đầu li núi.
Thể hiện thái độ

đau đớn hổ thẹn
của ông Hai

c thoi

Khụng cú gch u
dũng.
Thể hiện tâm trạng xót
xa của ông Hai khi nghĩ
về những đứa con nhỏ
vô tội của mình sẽ bị
mọi ngời xa lánh hắt hủi

c thoi ni tõm


*Các hình thức diễn đạt: Đối thoại, độc thoại, độc thoại
nội tâm .
Tạo cho câu chuyện có khơng khí như cuộc sống thật,
thể hiện thái độ căm giận của ông Hai. Qua đó khắc họa
sâu sắc tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông Hai khi nghe
tin làng Chợ Dầu theo giặc … góp phần khắc họa thành
cơng tính cách nhân vật : giàu lòng tự trọng, nhạy cảm,
dễ xúc động…


Phương
diện ngơn
ngữ
Cách thức

thể hiện

Hình thức
trình bày
Tác dụng

Đối thoại
Hình thức đối
đáp, trị chuyện
giữa hai hay
nhiều người .
Có gạch đầu dịng
ở đầu lời thoại.


Phương
diện ngơn
ngữ
Cách thức
thể hiện

Hình thức
trình bày
Tác dụng

Đối thoại

Độc thoại

Hình thức đối

đáp, trị chuyện
giữa hai hay
nhiều người .

Người nói nói với
chính mình hoặc với
ai đó trong tưởng
tượng

Có gạch đầu dịng Có gạch đầu dịng
ở đầu lời nói.
ở đầu lời thoại.


Phương
diện ngơn
ngữ
Cách thức
thể hiện

Hình thức
trình bày
Tác dụng

Đối thoại
Hình thức đối
đáp, trị chuyện
giữa hai hay
nhiều người .

Độc thoại

Độc thoại nội
tâm

Người nói nói với Chưa nói thành
chính mình hoặc với lời, chỉ là suy
ai đó trong tưởng
nghĩ của nhân vật.
tượng

Có gạch đầu dịng Có gạch đầu dịng
ở đầu lời nói.
ở đầu lời thoại.

Khơng có gạch
đầu dịng.

Khắc hoạ tính cách, phẩm chất và nội tâm nhân vật.


BÀI TẬP NHANH

ĐỌC CÁC ĐOẠN TRÍCH SAU VÀ TRẢ LỜI CÂU HỎI.
1 .Chuyện kể về một danh tướng có lần đi qua trường học cũ của
mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình
hồi nhỏ và kính cẩn thưa:
- Thưa thầy, thầy cịn nhớ con khơng? Con là...
Người thầy giáo già hốt hoảng:
- Thưa ngài, ngài là...

-Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được
những thành cơng hơm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào...
( Ngữ Văn 9, Tập 1 – Tr 40 )
2. Lão Hạc ơi! Lão hãy n lịng mà nhắm mắt! Lão đừng lo gì cho
cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ cho lão. Đến khi con trai lão về tôi
sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn: “ Đây là cái vườn mà ông cụ thân
sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không
chịu bán đi một sào...”
( Lão Hạc- Nam Cao )

a. Các đoạn trích sử dụng hình thức thoại nào ?
b. Em hiểu gì về mỗi nhân vật qua lời thoại ?


PhiÕu häc tËp sè 2.
Đoạn trích Hình thức thoại

Đoạn 1
Đoạn 2

Tác dụng


BÀI TẬP NHANH
1.Chuyện kể về một danh tướng có lần đi qua trường học cũ
của mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy
mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa:
- Thưa thầy, thầy cịn nhớ con khơng? Con là...
Người thầy giáo già hốt hoảng:
- Thưa ngài, ngài là...

- Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trị cũ. Con có được
những thành cơng hơm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào..
Đoạn trích Hình thức thoại

Đoạn 1

Đối thoại

( NgữTác
Văn
9, Tập 1 – Tr 40 )
dụng
Thể hiện tính cách nhân vật. Cả người
thầy và người học trị đều là những người
có văn hố ứng xử. Đặc biệt người học trò
đã thể hiện rõ lòng biết ơn sâu sắc của
mình đối với cơng lao dạy dỗ của thầy
giáo


BÀI TẬP NHANH

2. Lão Hạc ơi ! Lão hãy yên lịng mà nhắm mắt ! Lão đừng lo
gì cho cái vườn của lão . Tôi sẽ cố giữ cho lão. Đến khi con
trai lão về tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn: “ Đây là cái
vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn
vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào...”
( Lão Hạc- Nam Cao )
Đoạn trích Hình thức thoại

Đoạn 1

Đối thoại

Tác dụng
Thể hiện tính cách nhân vật. Cả
người thầy và người học trị đều là
những người có văn hố ứng xử. Đặc
biệt người học trị đã thể hiện rõ lịng
biết ơn sâu sắc đối với cơng lao dạy
dỗ của thầy giáo

Đoạn 2

Độc thoại
nội tâm

Thể hiện lòng thương cảm, thái độ
cảm thông, chia sẻ của nhân vật ông
giáo đối với lão Hạc


Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức ®èi
tho¹i trong ®o¹n trÝch( Sgk-Tr 178 )
STT

Bà Hai ( Lời trao )

Ơng Hai ( Lời đáp )

1.

- Này, thầy nó ạ.

2.

- Thầy nó ngủ rồi à ?

- Gì ?

3.

- Tơi

- Biết rồi !

Tác dụng

thấy người ta đồn...

Tâm trạng chán chường,
Thái độ cam chịu, nhẫn
buồn bã,đau khổ, thất
nhịn của bà Hai.
vọng của ông Hai.


Bài tập 2: Cho tình huống sau:
Một buổi chiều hè, em ra bờ sơng câu cá. Tình cờ em gặp
một cậu bé ăn xin. Nghe cậu bé kể chuyện về gia đình, em rất

xúc động và thương cho hồn cảnh của cậu bé. Em chẳng có gì
cho cậu bé ngồi mấy con cá nhỏ.
Nếu kể tình huống thành một đoạn truyện, em dự kiến sẽ sử
dụng hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm ntn ?

PHIẾU HỌC TẬP Sè 3
* Yêu cầu: Dự kiến các hình thức đối thoại, độc thoại, độc
thoại nội tâm sẽ sử dụng và điền vào bảng:
Đối thoại

Độc thoại

Độc thoại nội tâm


PhiÕu häc tËp sè 3.
Dự kiến các hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội
tâm sẽ sử dụng khi viết đoạn truyện:
Đối thoại
- Em tên gì?
- Em tên Nam ạ ?
- Bố mẹ em đâu?
- Bố..bố mẹ em đã
mất lâu rồi chị ạ!
...

Độc thoại
Khi bóng em đã
khuất hẳn tơi chợt
nói một mình:

- Trời! Khổ thân
Nam q! Nhỏ
vậy mà đã phải
đi ăn xin.
...

Độc thoại nội tâm
Chia tay em tôi
nghĩ mãi: Sao cuộc
đời vẫn còn nhiều
số phận éo le vậy !


* CỦNG CỐ:
Lời thoại

Đối thoại

Độc thoại

Độc thoại
nội tâm


* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học bài theo ghi nhớ sgk.
- Làm bài tập 2 ( Sgk- Tr 179 )
- Tìm thêm các đoạn văn tự sự có sử
dụng các hình thức đối thoại, độc
thoại và độc thoại nội tâm