Tài liệu THẾ GIỚI CỦA ỐNG KÍNH doc

THẾ GIỚI CỦA ỐNG KÍNH
I. Những khái niệm cơ bản
I.1. Tại sao máy ảnh của tôi lại không kèm theo một ống kính? Nó
chẳng rẻ hơn sao?
Không, đây thực sự là một điểm lợi. Thứ nhất, các máy ảnh thay thế được
ống kính cho phép bạn gắn bất kỳ ống kính nào bạn cần. Không như các máy du
lịch đơn giản với ống kính không thể tháo rời bạn không bị hạn chế bởi nhà sản
xuất thân máy. Thứ hai, mỗi người đều có nhu cầu và ngân sách khác nhau bởi vậy
thông thường mong muốn không dừng lại ở một ống kính, bạn có thể chọn các ống
kính phù hợp với mình. Thứ ba, điều gì xảy ra khi bạn mua một máy ảnh khác?
Bạn sẽ có hai ống kính giống hệt nhau.
Canon bán nhiều máy ảnh EOS kèm theo ống kính. Những ống kính này
gọi là ống kính bộ, nhưng thẳng thắn mà nói không phải tất cả chúng đều là các
ống kính chất lượng cao. Thường thường, bạn thích mua thân máy phù hợp với
mình và tìm những ống kính tốt gắn lên nó.
I.2. Thế nào là ống kính góc rộng (wide), ống kính tiêu chuẩn (normal)
và ống kính tiêu cự dài (tele)?
Bạn đang cố chụp một số người bạn nhưng bạn không thể đưa tất cả mọi
người vào trong ảnh. Bạn bước lùi lại phía sau nhưng có một bức tường, một vách
đá hoặc cái gì đó khiến bạn không thể làm được điều này, vì vậy bạn phải bảo mọi
người xích lại gần nhau hơn. Hoặc bạn nhìn thấy một con chim ở phía xa, bạn vồ
lấy máy ảnh và bạn sẽ có một bức ảnh bầu trời với một đốm tí xíu vô vọng ở giữa
khung ảnh.
Trong mỗi trường hợp trên, trường nhìn tạo ra bởi ống kính không phù hợp
với chủ đề của bạn. Trường hợp thứ nhất, ống kính của bạn không đủ “rộng” để
lấy toàn cảnh và trong trường hợp thứ hai ống kính của bạn không đủ “dài”. Có ba
loại ống kính chính được phân chia theo “lượng cảnh vật” mà chúng thu được, và
trường nhìn của mỗi loại được xác định bởi một đặc tính quang học gọi là chiều
dài tiêu cự của ống kính.
Một ống kính được gọi là normal nếu trường nhìn tương tự như trường nhìn
của mắt người. Thông thường, một ống kính normal trên máy phim 35 mm có

chiều dài tiêu cự là 50 mm hoặc tương đương. Ống kính normal phù hợp để chụp
gần nhưng không tiến được quá gần vào đối tượng, như khi chụp một ảnh bán thân
trong một căn phòng bình thường.
Một ống kính góc rộng có thể tạo được một vùng cảnh vật lớn hơn. Điều
này có hai điểm lợi- thứ nhất bạn có thể có một vùng phong cảnh rộng lớn và thứ
hai là bạn chụp được một khu vực rộng hơn trong một căn phòng bình thường.
Nếu bạn chụp một nhóm bạn bè trong một bữa tiệc tối bạn sẽ cần một ống kính
góc rộng trừ khi bạn có thể lùi ra xa để chụp được tất cả mọi người. Trên máy ảnh
35 mm, ống kính góc rộng có chiều dài tiêu cự là 35 mm hoặc nhỏ hơn.
Nhìn qua một ống kính tiêu cự dài (tele) tựa như nhìn qua một kính viễn
vọng vậy, nó làm hẹp góc nhìn và làm đối tượng có cảm tưởng gần lại hơn trong
thực tế. Một ống kính tiêu cự dài có chiều dài tiêu cự khoảng 70 mm trên máy ảnh
phim 35 mm.
Đây chỉ là sự phân loại chung chung, tất nhiên có rất nhiều chủng loại ống
kính trong mỗi nhóm trên. Chẳng hạn, bạn có thể có một ống kính 28mm, là ống
góc rộng vừa phải không đắt tiền, hoặc bạn có thể có ống kính 14 mm rất đắt có
thể chụp cả một vùng cảnh lớn, rất tốt khi mô tả bầu trời rộng lớn. Tương tự bạn
có thể gắn ống kính 85 mm lên máy ảnh để chụp chân dung, hoặc bạn có thể bán
ôtô của mình đi để tậu một ống kính 600 mm mà muốn mang đi đâu bạn phải có
cả một va li to đùng nhưng cho phép bạn chụp khuôn mặt của một chú chim từ
khoảng cách xa lắc.
I.3. Sự khác biệt giữa ống kính đa tiêu cự (zoom) và ống kính một tiêu
cự (prime).
Ống kính một tiêu cự là ống kính mà trường nhìn (và chiều dài tiêu cự)
không thể điều chỉnh được, chỉ có một cách để chụp được nhiều hay ít đối tượng là
bạn phải tiến lại gần hay lùi xa khỏi vật chụp (đôi khi gọi là zoom bằng chân, dù
kỹ thuật này không tạo ra hiệu quả giống hệt như khi thay đổi chiều dài tiêu cự)
hoặc phải mang theo rất nhiều ống kính với các chiều dài tiêu cự khác nhau để
thay thế chúng tuỳ tình huống chụp.
Một ống kính đa tiêu cự là ống kính mà trường nhìn có thể thay đổi. Chẳng

hạn nếu bạn không thể chụp hết nhóm bạn của mình, bạn chỉ cần xoay vòng zoom
trên ống kính cho đến khi đạt được yêu cầu, hoặc khi con chim ở quá xa bạn có thể
quay ngược lại để kéo nó lại gần hơn.
Cho đến cuối những năm 1980, ống kính một tiêu cự vẫn là loại được bán
chủ yếu bởi vì từ khía cạnh quang học việc chế tạo ống kính một tiêu cự chất
lượng cao chụp được những bức ảnh sắc nét vẫn rẻ hơn nhiều so với chế tạo một
ống kính đa tiêu cự loại thường thường. Nhưng ống kính một tiêu cự rõ ràng là bất
tiện vì bạn sẽ phải đi tới đi lui khi chụp hình. Cuối những năm 80, ống kính đa tiêu
cự càng ngày càng thông dụng hơn. Giờ đây rất khó tìm các ống kính một tiêu cự
giá thấp vì mọi người đều thích ống kính đa tiêu cự hơn.
Vậy tại sao bạn vẫn muốn ống kính một tiêu cự ? Do ống kính một tiêu cự
dễ sản xuất hơn và có ít nhóm thấu kính hơn nên ống kính một tiêu cự thường cho
một bức ảnh sắc nét hơn phần lớn các ống kính đa tiêu cự. Hoặc nếu bạn muốn có
nhiều ánh sáng hơn qua ống kính để có thể chụp ngay tại các vị trí thiếu sáng thì
ống kính một tiêu cự sẽ phù hợp hơn vì rất khó sản xuất ống kính đa tiêu cự thoả
mãn yêu cầu này. Một số nhiếp ảnh gia nhiều tuổi, khó tính cho rằng sử dụng ống
kính một tiêu cự rất quan trọng đối với các nhiếp ảnh gia trẻ tuổi vì buộc họ phải
học về chiều dài tiêu cự và luật phối cảnh.
Bạn luôn muốn có một ống kính nhỏ, nhẹ, đa tiêu cự, thu nhận được nhiều
ánh sáng, tạo ra một bức ảnh tương phản tốt, không bị biến dạng và phải rẻ, nhưng
đáng buồn là trong thực tế không thể có một ống kính như vậy.
Phần lớn dân nghiệp dư chọn sự linh hoạt của các ống kính đa tiêu cự giá
vừa phải chấp nhận chất lượng ảnh trung bình, nhiều người chơi ảnh nghiệp dư
khó tính hơn chọn chất lượng ảnh cao hơn và chấp nhận các bất tiện của ống kính
một tiêu cự, dân chuyên nghiệp thường tậu các ống kính đa tiêu cự chất lượng cao
nặng hàng tấn và trị giá cả một gia tài.
I.4. Vậy ống kính nào nên mua cho chiếc máy ảnh của mình?
Khi chúng ta mua một cái máy ảnh có rất nhiều thứ cần phải cân nhắc đến,
bởi vậy câu hỏi này không thể có câu trả lời nếu bạn không giải quyết được các
vấn đề sau:

- Chính xác thì bạn muốn chụp ảnh gì?
Mục đích chụp ảnh của bạn sẽ ảnh hưởng đến mọi quyết định khác. Bạn sẽ
chụp phong cảnh? Chân dung? Con cái bạn hay các vật nuôi? Hoa? Chim chóc
hoang dã? Thể thao? Kiến trúc? Giao thông?
- Bạn có thể chi bao nhiêu tiền?
Bạn có thể chi cả đống tiền cho ống kính, bởi vậy quyết định ngân sách của
bạn là điều rất quan trọng.
- Bạn muốn mua các ống kính mới hay đã sử dụng?
Câu hỏi này cũng đặt ra khi bạn mua một máy ảnh mới.
- Bạn muốn ống kính đa tiêu cự hay một tiêu cự?
Ống kính một tiêu cự nói chung có chất lượng quang học cao hơn ống kính
đa tiêu cự trừ những ống kính đa tiêu cự chuyên nghiệp và rất đắt tiền, tuy nhiên
các ống kính một tiêu cự thường khiến bạn phải đi vòng vòng để đóng khung đối
tượng chụp.
- Bạn muốn có một ống kính nhanh không?
Liệu bạn có muốn chụp trong những hoàn cảnh thiếu sáng mà không cần
chân máy hay flash? hay chụp chân dung với hiệu ứng làm mờ nền? những yêu
cầu này cần một ống kính nhanh cho phép nhiều ánh sáng hơn đi qua.
- Bạn muốn mua một ống kính của Canon hay của hãng khác?
Các nhà sản xuất ống kính độc lập cho ra rất nhiều ống kính chất lượng
nhưng cũng có nhiều ống không được như vậy, bạn sẽ phải cân nhắc và nghiên
cứu. Những ống kính này có vấn đề về sự tương thích với máy ảnh của bạn cả hiện
tại và trong tương lai.
- Bạn quan tâm đến tính tiện lợi hay chất lượng sản xuất?
Một ống kính lấy nét chậm hoặc bất tiện khi sử dụng thường có chất lượng
quang học hơn các ống kính khác trang bị động cơ nhanh. Các động cơ USM dạng
vòng tốc độ nhanh, êm và có thể thay thế hoàn toàn lấy nét tay nhưng các ống kính
có động cơ này thường đắt hơn các ống kính khác.
- Chất lượng quang học nào là quan trọng đối với bạn?
Độ sắc nét và tương phản được hầu hết chúng ta quan tâm, nhưng còn độ

méo hình thì sao? Nhiều ống kính đa tiêu cự rẻ tiền gây méo hình rất nhiều và
không thích hợp khi chụp kiến trúc, chúng cũng dễ gây hiện tượng loé hình (làm
giảm tương phản và tạo ra các điểm sáng loé trong ảnh khi luồng sáng mạnh như
mặt trời chẳng hạn nằm gần hoặc trên khung hình)
I.5. Ống kính nào nên mua cho chiếc máy ảnh EOS?
Có hai điều nên lưu tâm:
Thứ nhất, máy ảnh số EOS rất đắt tiền nên bạn không nên chỉ chú tâm tìm
những ống kính rẻ nhất có thể. Nếu bạn đã bỏ ra rất nhiều tiền để mua thân máy
thì việc mua một ống kính rẻ tiền là điều không kinh tế chút nào, điều này chẳng
khác gì bạn bỏ ra cả đống tiền để mua một dàn CD và âm ly chất lượng cao để rồi
cắm vào chúng một cặp loa đồ chơi vậy, chất lượng âm thanh cuối cùng thật khập
khiễng với cặp loa này cũng như chất lượng ảnh thật khập khiễng với các ống kính
rẻ tiền. Nên tránh mua các ống kính thuộc loại “quá rẻ”.
Thứ hai, trừ vấn đề về hệ số thu nhỏ (crop factor) việc lựa chọn ống kính
cho máy KTS giống hệt cho máy phim. Bạn chụp loại ảnh nào? Bạn có cần ống
kính góc rộng chụp phong cảnh không? hay cần ống kính đa tiêu cự tốc độ lấy nét
nhanh cho chụp thể thao? Một ống kính đa tiêu cự ngắn và nét để chụp chân dung?
Bạn sẵn sàng mang theo mình bao nhiêu kg khi chụp ảnh?
Khác biệt lớn đối với các máy ảnh KTS là hệ số thu nhỏ hay còn gọi là hệ
số nhân chiều dài tiêu cự (crop factor), trừ máy EOS 1Ds, 1Ds mark II và 5D có
cảm biến ảnh bằng khung hình của phim 35 mm, phần lớn các máy KTS khác có
cảm biến ảnh nhỏ hơn khung hình phim 35 mm. Nếu máy ảnh của bạn có hệ số thu
nhỏ là 1,6x thì có nghĩa là ống kính 50 mm lắp trên máy này sẽ có hiệu quả y như
ống kính 80 mm vậy (=50x1.6), chiều dài tiêu cự không đổi nhưng hiệu quả tạo ra
thì thay đổi.
Điều này tạo ra hai lợi thế, bạn có thể sử dụng ống kính 50mm rẻ tiền để sử
dụng chụp chân dung và bạn có thể gắn một ống kính đa tiêu cự vào máy và nó sẽ
có hiệu quả như một ống kính có chiều dài tiêu cự lớn hơn. Tất nhiên sẽ có điểm
thiệt thòi, bạn phải sử dụng ống kính góc rộng hơn để chụp một tấm hình có góc
nhìn tương đương khi chụp bằng máy phim, điều này thực sự là vấn đề nan giải

đối với nhiều người, chính vì lý do này bạn cần các ống kính góc rộng hơn so với
ống kính của máy phim, nếu bạn dùng ống kính 28-105mm trên máy phim thì bạn
phải sử dụng ống kính 24-85mm trên máy KTS để cho hiệu quả tương đương.
I.6. Thế nào là ống kính EF-S?
Kể từ khi giới thiệu máy ảnh EOS năm 1987 đến năm 2003, Canon đã tiêu
chuẩn hoá các ngàm lắp ống kính cho tất cả các máy ảnh SLR đó là ngàm lắp ống
kính EF (ngàm lắp ống kính lấy nét điện tử).
Đến năm 2003, Canon giới thiệu một máy ảnh số mới, chiếc EOS 300D sử
dụng ngàm lắp ống kính mới được gọi là EF-S. Tất cả các máy EOS tầm thấp và
tầm trung được sản xuất từ đó đều tương thích với cả EF và EF-S, nhưng không
một máy phim nào tương thích với EF-S. Bạn phải luôn nhớ rằng thân máy ảnh số
với ngàm EF-S đều tương thích với tất cả các ống kính EF thông dụng, tuy nhiên
một ống kính EF-S thì chỉ tương thích với các thân máy có ngàm EF-S.
Thân máy EF-S có hộp gương nhỏ khoảng 2/3 so với các máy ảnh EOS
khác (hệ số thu nhỏ 1,6x) vì chúng sử dụng cảm biến ảnh nhỏ hơn khung phim
35mm. Các máy ảnh này và các máy ảnh APS đều được gọi là máy ảnh khung
hình nhỏ (subframe), máy phim 35 mm và máy KTS dùng khung hình tương
đương phim 35mm gọi là các máy ảnh khung hình tiêu chuẩn (full frame)
Máy ảnh EF-S hỗ trợ cho các ống kính với khoảng tiêu cự phía sau ngắn
hơn (shorter) so với ống kính EF, đây là lý do vì sao có ký hiệu “S” – các ống kính
EF-S có khoảng tiêu cự phía sau ngắn hơn (tức là phần sau của ống kính có thể
dịch lại gần mặt cảm biến hơn vì gương lật có kích thước nhỏ hơn). Đặc điểm này
khiến Canon có thể sản xuất các ống kính góc rộng rẻ hơn thích hợp với các định
dạng ảnh nhỏ của máy ảnh khung hình nhỏ vì rất khó chế tạo các ống kính góc
rộng mà khoảng cách tiêu cự phía sau lớn.
Canon sản xuất vô số ống kính EF-S, từ các ống kính bộ rẻ tiền đến các ống
kính chất lượng cao với cơ cấu ổn định hình ảnh, cả những ống kính cận cảnh
60mm với ngàm dạng EF-S. Ống kính siêu rộng EF-S 10-22mm 3.5-4.5 USM
(tương đương ống kính 16-35mm trên máy khung hình tiêu chuẩn) rất có giá trị
cũng như EF-S 17-55mm 2.8 IS USM một ống kính cỡ L thực sự chỉ khác chất

lượng sản xuất và tên tuổi.
Vấn đề băn khoăn chính của ống kính EF-S là giá trị của nó trong tương lai,
hiện tại cảm biến ảnh khổ rộng tương đương phim 35mm rất đắt tiền nên nhiều
máy ảnh sử dụng cỡ cảm biến nhỏ hơn, nhưng trong tương lai khi giá thành sản
xuất giảm xuống, số phận của EF-S sẽ ra sao? Bao giờ điều này mới xảy ra và liệu
bạn có thể khai thác triệt để sự đầu tư của mình với ống kính EF-S trước khi nó
diễn ra không? Vấn đề đầu tiên thì chẳng ai trả lời được, còn vấn đề thứ hai chỉ có
chính bạn trả lời được mà thôi.
I.7. Những máy ảnh nào có thể sử dụng ống kính EF-S?
Bất kỳ máy ảnh EOS nào có một chấm đỏ trên ngàm gắn ống kính đều có
thể sử dụng ống kính EF, các máy có cả chấm đỏ và một hình vuông trắng đều
dùng được cho cả hai loại ống kính EF và EF-S.
Những câu hỏi xung quanh chiều dài tiêu cự của ống kính EF và EF-S có
thể làm bạn vô cùng bối rối nếu bạn là người mới bắt đầu, nhưng chỉ cần nhớ một
điều quan trọng rằng dù sử dụng ống kính nào đi nữa thì bất kỳ những gì bạn nhìn
thấy qua ống ngắm chính là những thứ lưu lại trên tấm ảnh của bạn (what you see
is what you get!). Chỉ có một vấn đề nên lưu tâm là hệ số thu nhỏ khi bạn muốn so
sánh góc thu hình của một ống kính EF trên máy ảnh khung hình tiêu chuẩn so với
khi lắp trên máy ảnh khung hình nhỏ (hoặc so với một ống kính EF-S trên máy
ảnh khung hình nhỏ).
I.8. Phân biệt ống kính EF và EF-S.
Thân máy và ống kính EF thông dụng có một chấm đỏ để căn chỉnh giữa
ống kính và thân máy. Thân máy EF-S có một hình vuông trắng, khi lắp phải
thẳng hàng với hình vuông trắng của ống kính EF-S. Các ống kính EF-S cũng có
một vòng cao su phía đuôi gắn với thân máy, đây không phải là phớt chắn nước
như của ống kính L, nhưng nó cũng giúp giảm lượng bụi vào thân máy, và theo
hãng Canon. vòng cao su này giúp giảm thiểu các rủi ro nếu bạn cố gắng lắp một
ống kính EF-S lên một thân máy chỉ dùng ống kính EF.
I.9. Ống kính EF-S và máy ảnh phim.
Không có máy phim 35mm nào sử dụng khung hình nhỏ hơn 36x24 mm,

bởi vậy không có máy ảnh 35mm nào hỗ trợ ống kính EF-S. Ngay cả nếu gương
lật không chạm vào đuôi ống kính thì hình ảnh sẽ bị mờ bên rìa vì ống kính EF-S
không thể tạo ra vòng tròn ảnh lớn đủ cho khung hình của phim 35mm. Về mặt lý
thuyết, Canon có thể sản xuất máy ảnh APS hỗ trợ ống kính EF-S vì đây cũng là
máy ảnh sử dụng khung hình nhỏ nhưng thực tế thì không vì máy ảnh APS hầu
như không sử dụng trong thương mại nữa. Tất cả các máy ảnh có ngàm EF-S đều
là các máy ảnh số.
I.10. Đẽo gọt ống kính EF-S.
Vì ống kính EF-S không được thiết kế cho máy chỉ dùng EF, nếu ta cố tình
(và dũng cảm!) cắt ngắn nó đi hoặc tháo phần đuôi ra, nó cũng lắp vừa cho mọi
máy ảnh EOS, nhưng với các thân máy có kích thước hộp gương lật tiêu chuẩn thì
khi chụp, gương lật sẽ va chạm với phần đuôi ống kính. Chính vì điều này, ống
kính EF-S chỉ làm việc được trên các máy EOS đời cũ như D30, D60 và 10D,
nhưng ngay cả như vậy cũng vấn có vấn đề phát sinh. Chẳng hạn, ống kính EF-S
10-22mm ở góc nhìn rộng nhất sẽ va vào gương của thân máy không hỗ trợ EF-S,
kể cả khi hộp gương nhỏ (vì vậy EF-S dù đã “chặt” bớt vẫn không thể dùng trên
máy hệ số thu nhỏ 1.3x như 1D chẳng hạn).
I.11. Những ký hiệu ghi trên thân ống kính
Mọi ống kính đều có các ký hiệu ghi trên thân chứa đựng những thông tin
quan trọng về đặc điểm của nó. Khi bạn mua ống kính phải rất cẩn thận, hai ống
kính tên có vẻ giống nhau nhưng có thể khác nhau một trời một vực kể cả giá tiền.
Ví dụ:
CANON LENS EF 28-80mm 1:3.5-5.6 Φ58mm
EF- Ký hiệu ống kính dạng EF, chỉ thích hợp cho máy Canon EOS mà gần
như không lắp được lên máy khác.
28-80mm- Chiều dài tiêu cự của ống kính, trong trường hợp này có hai giá
trị vì ống kính là đa tiêu cự có thể thay đổi giá trị từ 28mm ở góc rộng nhất đến
80mm ở góc hẹp nhất, những số này đo bằng milimét biểu thị góc thu hình của
ống kính.
1:3.5-5.6- Chỉ khẩu độ lớn nhất mà ống kính đạt được. Đây là ống kính đa

tiêu cự có hai giá trị khẩu độ- f/3.5 và f/5.6, trên thực tế đây là ống kính giá rẻ
khẩu độ lớn nhất là f/3.5 ở góc rộng nhất (28mm) nhưng khẩu độ lớn nhất chỉ còn
là f/5.6 ở góc hẹp nhất (80mm), một ống kính tương đối chậm, nó không thể cho
nhiều ánh sáng đi qua ngay cả khi đã mở hết cỡ.
Không có ký hiệu loại động cơ lấy nét tự động, nghĩa là ống kính này sử
dụng các động cơ thông thường (loại AFD hoặc loại siêu nhỏ- micromotor drive)
chậm và ồn hơn so với động cơ siêu thanh (USM).
Φ58mm- Chỉ đường kính vòng lắp kính lọc, nói cách khác, kính lọc đường
kính 58mm lắp vừa trên ống kính này.
CANON LENS EF 200mm 1:2.8L II USM. Ø72mm.
EF- Ký hiệu ống kính dạng EF.
200mm- Chiều dài tiêu cự của ống kính, có một giá trị vì ống kính là ống
một tiêu cự.
1:2.8- Chỉ khẩu độ lớn nhất mà ống kính đạt được. Đây là ống kính khá
nhanh vì giá trị khẩu độ f/2.8 tương đối lớn, nhất là với ống kính 200mm.
L- Chỉ loại ống kính dạng L “luxury” của Canon, nói chung đây là dạng
ống kính tốt nhất của Canon, chúng được đánh dấu bằng đường viền đỏ trên đuôi
ống.
II- Chỉ phiên bản thứ hai của ống kính này với cùng các đặc tính tương tự.
USM- nghĩa là ống kính này sử dụng động cơ siêu thanh (ultrasonic) để lấy
nét. Các ống kính sử dụng USM không thuộc dòng L được đánh dấu bằng đường
viền vàng trên đuôi ống. Thường thì các ống kính dòng L đều sử dụng USM
nhưng chỉ có một viền đỏ (viền đỏ được ưu tiên và đừng mất thì giờ đi tìm ống
kính có hai đường viền !)
Φ72mm- Chỉ đường kính vòng lắp kính lọc, nói cách khác, kính lọc đường
kính 72mm lắp vừa trên ống kính này.