Tài liệu Sự sinh sản ở lưỡng cư (thụ tinh) pptx

Sự sinh sản ở lưỡng cư
(thụ tinh)


2. Sự thụ tinh
- Đa số lưỡng cư có đuôi còn hiện
tượng giao phối hoan sinh dục
trước khi giao phối. Hiện tượng này
bao gồm những động tác liên tiếp
nhau, tiến hành theo một trình tự nhất
định, đặc trưng cho từng loài. Ở kỳ
giông có mào, hiện tượng giao hoan
sinh dục bao gồm động tác liên tiếp
như sau: trèo lên nhau, cọ thân vào
nhau, sau đó con đực tách rời con cái,
uốn thân mình, quật đuôi rồi phóng ra
nhiều túi tinh dịch chìm xuống đáy.
Hiện tượng giao hoan sinh dục hiếm
thấy ở lưỡng cư không đuôi. Ở ếch
trèo cây Trung Mỹ (Dendrobates
auratus) trước khi giao phối con đực
và con cái nhảy nhót hung hăng, con
nọ va vào con kia trong khoảng từ 2 -
3 giờ như một trận giao đấu thật sự.
Hiện tượng giao hoan sinh dục
phức tạp ở chẫu xanh
(Rhacophorus nigropalmatus) sống
ở Cúc Phương kéo dài trong 7
giờ bao gồm nhiều động tác liên tiếp
ở cả con đực và con cái trên 3 môi

truờng: cạn, trong nước và trên cây
(Trần Kiên, 1970).
- Ở lưỡng cư có đuôi, mùi thơm tiết ra
từ những tuyến chung quanh lỗ huyệt
của con đực ngoài vai trò làm cá
thể cái nhận biết được đối tượng
sinh sản của mình, còn có tác dụng
hấp dẫn con cái và kích thích đẻ
trứng.
- Sự giao phối được tiến hành đơn
giản ở nhóm không đuôi (cóc, ếch,
nhái). Trong khi ghép đôi cá thể đực
dùng chi trước ôm chặt lấy con cái,
hoặc ôm vào cổ, nách hoặc vào hai
bên hông tùy loại. Ở tư thế đó, sau khi
con cái phóng trứng ra con đực sẽ
phóng tinh trùng vào để thụ tinh cho
trứng.

Ghép đôi thụ tinh của ếch (theo
Raven)
Ở lưỡng cư có đuôi như cá cóc Tam
Ðảo, sa giông có mào, giao phối bằng
cách cuộn đuôi vào nhau. Do sức ép
của thân con cái mà con đực phóng ra
túi tinh dịch. Ðể bám chặt vào nhau
khi ghép đôi, nhiều loài có da sần sùi
như những điểm tựa cần thiết. Hàm
cũng là bộ phận giúp con đực bám
chặt vào con cái. Ở nhóm không chân

và không đuôi có hiện tượng thụ tinh
trong. Ếch giun (Ichthyophis) con đực
có một phần dài của huyệt làm nhiệm
vụ giao cấu. Một số loài lưỡng cư
không đuôi như ếch Mỹ (Ascaphus)
có di tích đuôi nhỏ sử dụng như cơ
quan giao phối để đưa tinh trùng vào
ống dẫn trứng của con cái. Hiện tượng
này để thích nghi với môi trường
sông. Loại ếch này sống ở những
sông, suối có nước chảy mạnh, nên sự
thu tinh ngoài hoàn toàn không phù
hợp vì trứng và tinh trùng phóng ra sẽ
bị nước cuốn đi mất. Hiện tượng ghép
đôi có ý nghĩa sinh học quan trọng vì
nếu thiếu nó sự đẻ trứng sẽ không
bình thường, hoặc con cái không đẻ
trứng được, trứng đầy làm vỡ ống
dẫn trứng. Ở Lưỡng cư không
đuôi sự ghép đôi tạo điều kiện
cho sự phóng trứng tinh trùng đúng
lúc bảo đảm cho sự thu tinh, mặt khác
do tư thế phù hợp mà tinh trùng
phóng ra dễ dàng kết hợp với trứng
hơn tỷ lệ trứng được thụ tinh cao hơn.
Phản xạ ghép đôi trong mùa sinh
dục rất mạnh mẽ. Chúng rất say,
không buông nhau ra ngay cả khi ta
chạm vào cơ thể chúng. Những vật
tròn to vừa bằng một ôm tay lưỡng cư

(một khúc gỗ, một hòn đá) đều có thê
gây ra phản xạ giao phối ở con đực.
Vì thế thường xảy ra hiện tượng ôm
nhầm.