Biện pháp giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản thân cho trẻ MG 5 (1)

TRÌNH BÀY BIỆN PHÁP
Tên biện pháp: Biện pháp giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản thân cho trẻ
MG 5 – 6 tuổi lớp A1 trường mầm non Yên Đổ
Lĩnh vực áp dụng: Giáo dục
Chuyên môn: Mẫu giáo
Ngày biện pháp được áp dụng lần đầu: Ngày 20 tháng 9 năm 2021
1. Lý do chọn đề tài:
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc
bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và
của mỗi gia đình: “Trẻ em hơm nay, thế giới ngày mai”. Giáo dục trẻ ngay từ khi
cịn nhỏ là vơ cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và
phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này.
Vì vậy, dạy trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân giúp trẻ tư duy, phán đốn được
những nguy hiểm có thể xảy ra và tìm các tránh xa. Hoặc trẻ tự vạch cho mình
một khu vực đảm bảo an tồn để khám phá, tìm hiểu mọi thứ. Dạy trẻ những kỹ
năng bảo vệ bản thân sẽ giúp trẻ có khả năng xử lí tình huống, biết lên tiếng kêu
cứu và tìm đến những sự trợ giúp đúng khi cần. Trẻ được trang bị kỹ năng bảo
vệ bản thân sẽ tự tin hơn và làm chủ được cuộc sống của mình.
Giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản thân cho trẻ giúp cho trẻ biết yêu quý, bảo
vệ bản thân, nhận ra được các mối nguy hiểm có thể xảy ra đối với bản thân và
bảo vệ bản thân trước những tình huống nguy hiểm. Đảm bảo an tồn cả về thể
chất và tinh thần giúp cho trẻ phát triển một cách toàn diện.
1.1 Thực trạng trước khi áp dụng biện pháp
Là một người giáo viên mầm non, bản thân nhận thức được vai trò, tầm
quan trọng của việc giáo dục các kỹ năng bảo vệ bản thân cho trẻ trước thực
trạng xã hội hiện nay. Như chúng ta thấy, trong xã hội hiện nay mỗi gia đình
thường chỉ có từ 1 đến 2 con. Do điều kiện kinh tế, xã hội phát triển nên trẻ
được ông bà, bố mẹ chăm sóc rất chu đáo, phần lớn các gia đình u thương,
chiều chuộng, bao bọc trẻ q mức, ln có thói quen làm thay trẻ trong tất cả
mọi việc vì sợ con gặp nguy hiểm, hoặc sợ con làm hỏng việc, nên kĩ năng tự
chăm sóc, tự bảo về bản thân của trẻ khi mới đi học ở trường mầm non cịn rất

hạn chế.
Trong năm học 2021 - 2022 tơi được nhà trường phân cơng chăm sóc giáo
dục lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi A1 với tổng số 35 trẻ trong đó có 14 trẻ nam =
40% và 21 trẻ nữ = 60%, trẻ dân tộc 29 trẻ = 87,9%, trẻ có bố, mẹ đi làm xa: 15
trẻ = 45,5%. Cùng với việc nắm bắt tình hình đặc điểm của trẻ trong lớp và tìm
hiểu nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của trẻ giai đoạn 5 - 6 tuổi, lứa tuổi luôn hiếu


2

kì, thích tị mị, khám phá những điều mới lạ và cũng là lứa tuổi mà trẻ dễ gặp
phải nhiều mối nguy hiểm nhất bởi trẻ chưa có kỹ năng để thu thập thơng tin,
phán đốn những mối nguy hiểm có thể sảy ra đối với bản thân. Qua thời gian
đầu khi mới nhận lớp, tôi nhận thấy kĩ năng tự bảo vệ bản thân của trẻ còn rất
hạn chế, phần đơng trẻ cịn rất thụ động, thiếu kỹ năng. Nhiều trẻ kỹ năng rửa
tay, rửa mặt còn rất lung túng, hay kỹ năng trong giờ ăn, giờ ngủ, giờ chơi trẻ
chưa thực hiện được tốt và trẻ không nhận biết được mối nguy hiểm có thể xảy
ra đối với mình, chưa có khả năng ứng phó kịp thời với những tình huống nguy
hiểm, chưa biết cách bảo vệ bản thân trước những nguy hiểm này.
* Bảng khảo sát đầu năm (thời điểm tháng 9 năm 2021)
TS
Trẻ

Đạt

TT

Nội dung đánh giá

1

Trẻ có một số kĩ năng tự phục vụ bản thân

20

2

Trẻ biết yêu quý giữ gìn bản thân mình

21

Số
trẻ

35
3 Trẻ biết cách xử lý tình huống xảy ra

19

4

22

Trẻ phân biệt được hành động đúng- sai

Chưa đạt
TL
%
60,
6

63,
6
57,
6
66,
7

Số
trẻ
15
14
16
13

TL
%
42,
8
40
45,
7
37,
1

Từ những thực trạng trên tôi đã áp dụng “Biện pháp giáo dục kĩ năng tự
bảo vệ bản thân cho trẻ MG 5 – 6 tuổi lớp A1 trường mầm non Yên Đổ”
2. Nội dung biện pháp
Biện Pháp 1: Giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản thân cho trẻ qua hoạt động học
- Đây là một trong những hoạt động để tôi dạy trẻ một cách có hiệu quả nội
dung giáo dục kỹ năng cần thiết cho trẻ. Căn cứ vào nội dung của từng hoạt

động học để dạy trẻ hay tích hợp để dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân một cách
hài hịa, phù hợp, tự nhiên mà khơng gượng ép, tích hợp dạy trẻ một cách tự
nhiên theo nội dung của hoạt động chính, khơng ơm đồm nhiều nội dung cùng
một lúc.
Ví dụ: Qua hoạt động KPKH: “Trị chuyện với trẻ về bản thân” tôi dạy trẻ
những kĩ năng tự chăm sóc và bảo vệ bản thân như: Qua trị chơi “Ai giỏi hơn”
tôi dạy trẻ kỹ năng rửa tay, rửa mặt đúng cách, kỹ năng biết tự mặc quần áo và
phù hợp với thời tiết, hoặc qua trò chơi “Ai đúng, ai sai” tôi dạy trẻ biết đi dép,
che ô, đội mũ nón khi ra ngồi trời, biết qng khăn đội mũ khi trời rét, không
đút các vật nhỏ vào tai, mũi, không ngậm hột hạt vào trong miệng, ra ngồi biết
đeo kính, đeo khẩu trang và đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy…


3

Qua hoạt động làm quen với văn học: Truyện “Gấu con bị sâu răng” tôi dạy trẻ
không nên ăn nhiều bánh kẹo nhất là vào buổi tối, tôi dạy trẻ biết đánh răng trước khi
đi ngủ và sau khi ngủ dậy để có một hàm răng ln chắc khỏe.

Đặc biệt trong đầu năm học 2021 - 2022 tình hình dịch bệnh covid 19 đang
diễn biến ngày càng phức tạp trong cộng đồng, tơi thường xun dạy trẻ biết
cách phịng tránh để không bị mắc dịch bệnh: Tôi dạy trẻ biết đeo khẩu trang khi
ra ngồi, khơng tụ tập nơi đơng người, thực hiện dãn cách theo quy định, dạy trẻ
thường xun rửa tay bằng xà phịng, ln giữ cho cơ thể sạch sẽ, ăn đầy đủ các
chất dinh dưỡng, thường xuyên tập thể dục để cho cơ thể khỏe mạnh.
Biện Pháp 2: Giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản thân cho trẻ qua hoạt động
chơi
- Hoạt động chơi ngoài trời cũng là một hoạt động mà tôi lồng ghép giáo
dục nhiều kĩ năng cần thiết cho trẻ: Tôi dạy trẻ biết xếp hàng lấy dép, không xô
đẩy nhau khi ra chơi ngoài trời, dạy trẻ chơi vui vẻ, đoàn kết khơng tranh giành

đồ chơi với bạn.
Ví dụ: Khi chơi cầu trượt tơi dạy trẻ biết đi lên ở phía có bậc thang và trượt
xuống ở máng trượt


4

Khi tổ chức cho trẻ chơi ở các góc và chơi theo ý thích tơi dạy trẻ chơi
đồn kết khơng tranh dành đồ chơi và không tung, ném đồ chơi sẽ làm mình
hoặc bạn bị đau nếu rơi vào người, dạy trẻ không chạy nhảy, xô đẩy nhau cũng
dễ dẫn đến bị ngã và khơng an tồn cho mình và cho bạn….
+ Trong hoạt động lao động: Tôi dạy trẻ cùng cô thu dọn đồ dùng đồ chơi
trong lớp sắp xếp gọn gàng, đúng nơi quy định, dạy trẻ không tranh giành xô
đẩy nhau khi dọn dẹp như vậy sẽ bị ngã, bị va đập và rất nguy hiểm.
Biện Pháp 3. Giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản thân cho trẻ qua giờ ăn,
ngủ, vệ sinh
- Giờ ăn: Tôi dạy trẻ biết vệ sinh sạch sẽ trước khi ăn, biết ngồi ngay ngắn
không xô đẩy bạn, không xô ghế qua lại gây kẹp chân mình và bạn, khơng nói
chuyện, đùa nghịch khi ăn sẽ bị sặc. Tôi dạy trẻ biết cầm thìa xúc cơm bằng tay
phải, xúc ăn miếng vừa phải và nhai kĩ rồi mới nuốt. Tôi dạy trẻ biết giữ gìn vệ
sinh chung và các hành vi văn minh khi ăn cơm như: biết nhặt cơm rơi vào đĩa và
lấy khăn lau tay, khơng nói chuyện khi ăn, khi ho, hắt hơi phải quay ra ngoài đồng
thời lấy tay che miệng. Dạy trẻ khi ăn xong biết lấy khăn lau miệng, đi lại nhẹ
nhàng không chạy nhảy sẽ làm cho mình bị đau bụng, đau dạ dày hoặc có thể bị
nơn...


5

- Giờ ngủ: Tôi dạy trẻ biết rửa sạch chân tay khi đi ngủ, đi nhẹ nói khẽ

khơng làm ồn khi bạn ngủ. Tôi dạy trẻ không cầm các đồ chơi như: ống hút, vật
sắc nhọn sẽ chọc vào bạn, dây chun quấn vào tay, những vật nhỏ, các hột hạt đưa
vào tai, mũi, miệng rất nguy hiểm. Tôi hướng dẫn trẻ ngủ đúng tư thế, không
nằm sấp, không gác chân lên người, lên cổ bạn sẽ dẫn đến không an tồn cho
mình cho bạn và khơng tốt cho sức khỏe của bản thân…
- Giờ vệ sinh: Tôi dạy trẻ khi đi rửa tay, đi vệ sinh phải đi dép để tránh trơn
trượt, dạy trẻ biết xếp hàng chờ tới lượt khơng xơ đẩy chen lấn sẽ làm ngã mình
và bạn dẫn đến khơng an tồn, sẽ làm mình và bạn bị đau. Dạy trẻ biết rửa tay
bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, khi tay bị bẩn, hướng dẫn trẻ
thực hành rửa tay theo đúng quy trình 6 bước rửa tay cơ bản và dạy trẻ biết rửa
mặt đúng cách để bảo vệ cơ thể trước các dịch bệnh….đặc biệt là dịch bệch
Covid- 19 hiện nay.


6

Biện Pháp 4: Phối kết hợp với phụ huynh trong việc giáo dục kĩ năng
tự bảo vệ bản thân cho trẻ
- Thơng qua giờ đón trả trẻ, qua nhóm zalo của lớp tơi trao đổi với phụ
huynh về tình hình sức khỏe, vệ sinh cá nhân, những phản ứng kém linh hoạt
cũng như những kĩ năng của trẻ để cùng phụ huynh giáo dục trẻ, giúp trẻ chủ
động hơn trong các hoạt động.


7

- Tôi tuyên truyền với phụ huynh đội mũ bảo hiểm và đeo khẩu trang khi
đưa con đến trường. Tuyên truyền cho phụ huynh về cách phòng tránh một số
bệnh thường gặp khi giao mùa và cách ăn mặc cho con phù hợp với thời tiết.
Trong hai ngày nghỉ cuối tuần ở nhà không cho con chơi gần những nơi

nguy hiểm: ngồi đường, ao, hồ, sơng, suối…Rèn cho con thói quen ăn, ngủ
đúng giờ, dạy cho con biết số điện thoại của người thân, địa chỉ gia đình…

- Tuyên truyền cho phụ huynh hiểu không nên làm hộ con đối với những
việc trẻ có khả năng làm được, mà hãy dạy cho con tính tự lập từ bé. Trẻ càng
được hướng dẫn sớm về cách tự lập, tự bảo vệ bản thân, nhận biết được các mối
nguy hiểm từ xung quanh và cách xử lý thì trẻ sẽ vững vàng vượt qua những thử
thách trong mọi tình huống.
3. Kết quả đạt được
* Đối với giáo viên: Bản thân giáo viên có thêm nhiều kiến thức, kĩ năng để
dạy trẻ biết cách tự bảo vệ bản thân, cách thức tổ chức đa dạng, linh hoạt khi tổ
chức các hoạt động giáo dục kĩ năng cho trẻ biết tự bảo vệ bản thân mình.
* Đối với phụ huynh: Phụ huynh thường xuyên trao đổi và phối hợp với cô
giáo để cùng giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản thân cho trẻ. Phụ huynh rất tin
tưởng cô giáo bởi họ nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt của con em mình. Trẻ sau hai
ngày nghỉ đến lớp đã có nề nếp hơn, hiện tượng trẻ bị ngã, bị đau, bị ốm khi giao
mùa đã giảm rõ dệt.


8

* Đối với trẻ: Trẻ đã mạnh dạn tự tin hơn và đã có nhiều kiến thức và kĩ
năng tự bảo vệ bản thân. Trẻ biết tự làm một số công việc vừa sức, không ỉ lại,
tự giác hơn trong mọi hoạt động, biết chia sẻ với bạn bè, chơi ngoan, chơi an
toàn, đoàn kết. Trẻ biết giải quyết vấn đề, giải quyết xung đột hiệu quả hơn và
phát triển được những phẩm chất tốt đẹp: Tính kiên trì, tính trung thực, biết
nhường nhịn. Trẻ tự tin tham gia vào các hoạt động của trường, lớp. Số trẻ bị
ngã, đau, khóc, tranh giành đồ chơi trong lớp đã giảm rất nhiều.
* Bảng khảo sát thời điểm tháng 11 năm 2021 với tổng số 33 trẻ
Thực trạng

Nội dung

Trẻ có một số kĩ năng tự
phục vụ bản thân
Trẻ biết yêu quý giữ gìn
bản thân mình
Trẻ biết cách xử lý tình
huống xảy ra
Trẻ phân biệt được hành
động đúng- sai

Thời điểm T9/2021

Thời điểm 11/2021

Trẻ đạt

Tỷ lệ
%

Trẻ đạt

Tỷ lệ
%

Dự kiến kết quả
cuối năm

20

60,6

30

90.9

100%

21

63,6

35

100

100%

19

57,6

31

88,5

96.7%

22

66,7

31

93.9

100%

IV. Kết luận
Việc vận dụng một số biện pháp giáo dục kĩ năng tự bảo vệ bản thân cho
trẻ 5 - 6 tuổi trường mầm non n Đổ đã có hiệu quả tích cực đảm bảo cho trẻ
được an toàn cả về thể chất và tinh thần khi ở trường và ở nhà, giúp trẻ có một
sự phát triển tồn diện và là tiền đề để trẻ có tâm thế sẵn sàng vào lớp 1.
Từ những kết quả đạt được ở trên tôi thấy rằng để giáo dục kĩ năng tự bảo
vệ bản thân cho trẻ đạt kết quả tốt giáo viên cần:
- Lắng nghe ý kiến của trẻ, khơng gị bó, áp đặt trẻ, cô luôn là người chỉ
dẫn, truyền cho trẻ những kinh nghiệm tự bảo vệ bản thân.
- Cần thường xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục phát huy tính tích cực
ở trẻ, giúp trẻ hứng thú, chủ động khám phá, tìm tịi biết vận dụng kiến thức, kỹ
năng vào việc giải quyết các tình huống khác nhau.
- Cần đưa ra các tình huống cụ thể để trẻ trải nghiệm chứ không nên chỉ
dạy trẻ qua lý thuyết dập khn.
- Ln kết hợp với gia đình trong việc giáo dục tự bảo vệ bản thân cho trẻ
Trên đây là biện pháp của tôi trong việc trang bị kỹ năng bảo vệ bản thân
cho trẻ mẫu giáo đã được thực hiện tại lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi A1 trường mầm
non Yên Đổ. Rất mong nhận được sự góp ý của Ban giám khảo để biện pháp của
tôi ngày càng hoàn thiện và đạt được hiệu quả cao hơn nữa.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

9

XÁC NHẬN CỦA BAN GIÁM HIỆU

Yên Đổ, ngày 3 tháng 11 năm 2021
NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Thi Hợi