BAI 47 DIEU KHIEN SINH SAN O DONG VAT VA SINH DE CO KE HOACH O NGUOI

BÀI 47: ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN
Ở ĐỘNG VẬT VÀ SINH ĐẺ CÓ
KẾ HOẠCH Ở NGƯỜI


I. ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT
1. Một số biện pháp làm thay đổi số con
2. Một số biện pháp điều khiển giới tính

II. SINH ĐẺ CĨ KẾ HOẠCH Ở NGƯỜI
1. Sinh đẻ có kế hoạch là gì?
2. Các biện pháp tránh thai


I. ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT
Làm rõ hai nội dung:
1. Một số biện pháp làm thay đổi số con
2. Một số biện pháp điều khiển giới tính
THẢO LUẬN ĐIỀN VÀO PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 VÀ SỐ 2


PHIẾU 1:
Các biện pháp thay đổi số con
Biện pháp
Sử dụng
hoocmôn
hoặc chất
kích thích
tổng hợp
Thay đổi
yếu tố mơi

trường
Ni cấy
phơi
Thụ tinh
nhân tạo

Cách tiến hành


PHIẾU 1:
Các biện pháp thay đổi số con
Biện pháp
Sử dụng
hoocmôn
hoặc chất
kích thích
tổng hợp
Thay đổi yếu
tố mơi trường
Ni cấy phơi

Thụ tinh
nhân tạo

Cách tiến hành
-Ví dụ 1: Tiêm dịch tiết tuyến yên của loài cá khác cho cá chép,
mè, trắm cỏ, … làm trứng chín hàng loạt, nặn trứng ra và cho
thụ tinh nhân tạo bên ngoài cơ thể rồi ấp nở thành con.
-Ví dụ 2: Tiêm huyết thanh ngựa chửa cho trâu bị … làm trứng
nhanh chín và rụng, hoặc trứng rụng nhiều hơn lấy ra cho thụ

tinh nhân tạo.
Chiếu sáng liên tục đối với gà có thể đẻ 2 trứng/ ngày
Tiêm hoocmon gây trứng chín và rụng rồi cho thụ tinh nhân tạo
tạo ra hợp tử phát triển thành phôi và cấy vào tử cung con cái.
Hoặc Gây đa thai nhân tạo bằng cách khi hợp tử đang phâp
chia, tách từng tế bào con nuôi dưỡng thành các phôi mới rồi
cấy vào tử cung của con cái. VD: ở gia súc và ĐV quý hiếm
Thụ tinh bên ngoài như ở cá
Thụ tinh bên trong như ở lợn, bò , trâu


MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP THAY ĐỔI SỐ CON

- Tiêm dịch tiết tuyến yên của loài cá khác cho cá chép, mè,
trắm cỏ, … Gây rụng nhiều trứng và cho thụ tinh nhân tạo.


MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP THAY ĐỔI SỐ CON

Chiếu sáng liên tục đối với gà có thể đẻ 2 trứng/ ngày


Ni cấy phơi ở bị
1. Chọn bị cho phơi

2. Chọn bị nhận phơi

3. Gây động dục đồng loạt
4. Gây rụng trứng nhiều
ở bị cho phơi

6. Phối giống bị cho phơi
với đực giống tốt
7. Thu hoạch phơi

5. Bị nhận phơi động dục
8. Cấy phơi cho bị nhận

10. Bị nhận phơi có chửa
9. Bị cho phơi trở lại bình thường
chờ chu kì sinh sản tiếp theo

Quy trình gây đa thai nhân tạo ở bò
11. Đàn con mang tiềm năng di
truyền tốt của bị cho phơi


MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP THAY ĐỔI SỐ CON
Ni cấy phơi đối với gia súc và các lồi động vật quý hiếm


MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP THAY ĐỔI SỐ CON
Hổ trắng – quý hiếm


- Thụ tinh ngoài cơ thể
VD: Thụ tinh nhân tạo ở cá tra

Cá bố mẹ

Thụ tinh khô

Tiêm hoocmon vào cá

Nặn trứng và tinh dịch


- Thụ tinh trong cơ thể cái

Bình đựng nitơ lỏng
bảo quản tinh trùng


VD: Thành tựu đạt được thụ tinh nhân tạo ở một số động vật
quý hiếm

Voi

Koala

Tê giác

Hổ trắng


PHIẾU 2:
Các biện pháp điều khiển giới tính
Biện pháp
Tách tinh
trùng

Sử dụng
hoocmôn

Cách tiến hành


PHIẾU 2:
Các biện pháp điều khiển giới tính
Biện pháp

Cách tiến hành

Tách tinh
trùng

Sử dụng các biện pháp kỉ thuật như lọc, li tâm, điện
di để tách tinh trùng thành 2 loại, một loại mang NST
giới tính X, loại kia mang NST giới tính Y. Tùy theo
nhu cầu về đực hay cái mà chọn ra loại tinh trùng cho
thụ tinh với trứng.

Sử dụng
hoocmôn

Nuôi cá rô phi bột bằng 17 - Mêtyltestostêrôn kèm
theo vitamin C tạo ra khoảng 90% cá rô phi đực.


MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐIỀU KHIỂN GIỚI TÍNH
Ni hươu đực lấy nhung

MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐIỀU KHIỂN GIỚI TÍNH
Ni tằm đực lấy tơ


MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐIỀU KHIỂN GIỚI TÍNH
Ni gà thịt thì ni gà trống, tăng nhanh đàn
con thì ni gà mái


MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐIỀU KHIỂN GIỚI TÍNH
Ngân hàng bảo vệ tinh trùng - ở Mỹ


MINH HỌA : MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐIỀU KHIỂN GIỚI TÍNH

XY

XX

Sinh con theo ý muốn bằng cách tách tinh trùng.
Nhưng tại sao khơng
được xác định sớm
giới tính thai nhi?