NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP TIN HỌC
CỦA HỌC SINH TRƯỜNG THCS
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ MÔN TIN HỌC TRONG TRƯỜNG THCS
1. Tầm quan trọng của công nghệ thông tin
Môn học tự chọn Tin học ở trường phổ thông hiện hành có nhiệm vụ trang bị
cho học sinh những hiểu biết cơ bản về công nghệ thông tin và vai trị của nó trong
xã hội hiện đại. Mơn học này giúp học sinh bước đầu làm quen với phương pháp
giải quyết vấn đề theo quy trình cơng nghệ và kĩ năng sử dụng máy tính phục vụ
học tập và cuộc sống. Là môn học mới đưa vào trường phổ thơng và có những đặc
thù riêng liên quan chặt chẽ với sử dụng máy tính, cách suy nghĩ và giải quyết vấn
đề theo quy trình cơng nghệ, coi trọng làm việc theo nhóm. Đặc trưng của mơn Tin
học là kiến thức lí thuyết đi đơi với thực hành.
2. Tác dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học ở bậc THCS
Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người
lao động hiện đại như:
+ Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải.
+ Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thơng tin.
+ Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động
xã hội hiện đại.
+ Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm tin học.
+ Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập.
+ Có ý thức tìm hiểu cơng nghệ thơng tin trong các hoạt động xã hội.
3. Một số khó khăn trong dạy và học môn tin học
Qua thời gian trực tiếp giảng dạy mơn Tin học nói chung, Tin học 6 nói
riêng bản thân tơi nhận thấy rằng nhiều học sinh không chú trọng, xem nhẹ học lý
thuyết. Thậm chí cịn có một số học sinh cịn khơng học lý thuyết và chán giờ học
lý thuyết. Tin học là môn đặc trưng “học đi đôi với hành”, các em không học lý
thuyết dẫn đến không biết thực hành các thao tác. Do vậy các tiết lý thuyết và thực
hành ít khi đạt yêu cầu chất lượng.
Học sinh trên địa bàn chủ yếu là con em các gia đình làm cơng nhân, sự
quan tâm của phụ huynh đến việc học tập của con em còn nhiều hạn chế, điều kiện
để các em có máy vi tính ở nhà là rất khó, hầu hết các em chỉ được tiếp xúc, làm
quen với máy tính trong giờ học dẫn đến việc sử dụng máy của học sinh còn lúng
túng, chất lượng giờ thực hành chưa cao. Một bộ phận học sinh chưa coi trọng môn
học, xem đây là một mơn phụ nên chưa có sự đầu tư thời gian cho việc học.
Môn Tin học mới chỉ là môn tự chọn trong chương trình bậc THCS nên sự
phân phối chương trình bước đầu chưa có sự thống nhất và đang hồn chỉnh.
Với đặc thù riêng của mơn tin học: luôn cập nhật, đổi mới mà điều
kiện thực hành thêm ở nhà của các em học sinh không được thuận lợi. Vì vậy việc
nâng cao chất lượng học tập của học sinh trong giờ học tin học là điều vô cùng
quan trọng.
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP TIN
HỌC CỦA HỌC SINH TRƯỜNG THCS
1. Giáo viên có kế hoạch bài dạy, xây dựng ý tưởng, thiết kế bài dạy phù
hợp:
- Ngay từ bài học đầu tiên trong chương trình học Tin học, giáo viên phải
xác định rõ cho học sinh nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng của các
bộ phận đó bằng cách cho học sinh quan sát ngay trong giờ giảng lý thuyết.
Ví dụ: Bài làm quen với máy tính. Khi giáo viên giới thiệu bộ phận chuột
máy tính, giáo viên phải mơ tả chuột, có mấy loại chuột máy tính, trên thân chuột
có những phím nào, chức năng của các phím đó, tay đặt lên chuột như thế nào cho
đúng.
- Học sinh quan sát chuột, quan sát thao tác của giáo viên khi sử dụng chuột
trong quá trình học tập.
Giáo viên biết kết hợp giữa giờ lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp,
không nên xem nhẹ giờ dạy lý thuyết thì mới thực hành tốt được cũng như khi học
sinh thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu hơn về lý thuyết.
Ví dụ: Khi học bài các thao tác với tệp tin văn bản. Giáo viên dạy phần lưu
văn bản, mở văn bản. Khi học lý thuyết học sinh mới chỉ hiểu là lưu văn bản vào
trong máy là để văn bản đó khơng bị mất đi, có thể mở ra được. Nhưng đến khi
thực hành học sinh mới thực sự hiểu rằng khi lưu văn bản đó ln ln được lưu
trữ và tồn tại trong máy, có thể mở ra bất cứ lúc nào để xem và chỉnh sửa.
- Giáo viên nên tận dụng những phương tiện sẵn có của môn tin học áp dụng
vào trong giảng dạy lý thuyết như máy tính, máy chiếu, giáo án điện tử để học sinh
dễ quan sát và nhận biết, giúp cho buổi học thực hành có hiệu quả hơn.
Khi dạy thực hành, giáo viên giao bài tập cho học sinh một cách cụ thể, rõ
ràng và kết hợp cả những kiến thức của bài học trước, hướng dẫn theo từng nhóm
trước khi học sinh làm để học sinh quan sát và làm bài tập.
Ví dụ: Dạy bài thực hành "Văn bản đầu tiên của em" giáo viên giao bài tập
thực hành, sau đó hướng dẫn (theo nhóm) trực tiếp trên máy cho học sinh dễ quan
sát thao tác của giáo viên và lời nói của giáo viên. Trong khi thực hành, nếu em
học sinh nào chưa thực hành được, giáo viên lại hướng dẫn cho em đó hoặc bắt tay
em đó và hướng dẫn các thao tác.
2. Hệ thống các bài tập thực hành, các bài tập phù hợp với nội dung của bài
giảng, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em. Các
bài tập khơng quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp, ngoài ra giáo viên
cũng phải kết hợp những bài đã học trước để học sinh ôn lại và vận dụng một cách
có hệ thống.
3. Trong giờ thực hành giáo viên nên tạo sự tranh đua giữa các nhóm bằng
cách phân cơng các nhóm làm bài thực hành, sau đó các nhóm nhận xét, chấm
điểm (dưới sự chỉ dẫn của giáo viên) của nhau để tạo được sự hào hứng học tập và
sáng tạo trong quá trình thực hành.
4. Tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập
mạng để tìm kiếm thơng tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá
trình dạy và học.
5. Sưu tầm một số trị chơi có ích để rèn luyện về cách sử dụng chuột
(Mouse Skills), luyện ngón khi sử dụng bàn phím (Mario Typing), phần mềm quan
sát trái đất và các vì sao trong hệ mặt trời, phần mềm luyện tư duy, tính tốn,
nhanh nhạy, giải trí (Solitare, minesweeper),...
6. Giáo viên có kế hoạch bồi dưỡng để nâng cao kiến thức bản thân đáp ứng
được những yêu cầu đổi mới, cập nhật thông tin một cách đầy đủ, chính xác.
Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận
thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự tìm
tịi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp của trường
bạn.
Bên cạnh tìm hiểu kiến thức về Tin học, giáo viên cũng phải tìm hiểu các
kiến thức khác như văn hố, kinh tế, chính trị, xã hội để tự nâng cao nhận thức của
bản thân.