Bai 6 Thuat ngu

TRƯỜNG THCS THÁI TRỊ

Giáo viên soạn giảng:Đồn Thị Minh Nguyệt
TRƯỜNG THCS LỘC HẠ


KIỂM TRA BÀI CŨ:
1. Nêu các cách làm phát triển từ vựng Tiếng việt?
2. Em hãy tìm những từ ngữ mới thời gian gần đây được
cấu tạo trên cơ sở từ “mơi trường”.
1. Có 2 cách làm phát triển từ vựng:
- Phát triển nghĩa của từ dựa vào nghĩa gốc
-Phát triển số lượng từ:+ Tạo từ ngữ mới.
+ Mượn từ ngữ của tiếng nước ngồi.
2. Mơi trường:
- Mơi trường tự nhiên.
- Môi trường sinh thái.
- Môi trường nhân tạo…


Nam Mỹ, ngày 11 tháng10 năm 2012
Tiết 29 – Tiếng Việt


TIẾT 29

THUẬT NGỮ

I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ?

1, Vídụ 1: So sánh 2 cách giải thích sau đây về nghĩa của

từ nước và từ muối.
a, Cách 1:
- Nước là chất lỏng khơng màu, khơng mùi có trong sơng,
hồ, biển…
-Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách ra từ nước
biển, dùng để ăn.
b, Cách 2:
-Nước là hợp chất của các ngun tố Hi-drơ và ơxi, có cơng
thức H2O .
-Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều
nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.


THUẬT NGỮ
I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ?

1, Vídụ 1:
* Nhận xét:
- Cách 1 là cách giải thích dựa vào những đặc tính bên ngồi
của sự vật được hình thành trên cơ sở những kinh nghiệm, có
tính chất cảm tính.
- Cách 2 dựa vào đặc tính bên trong của sự vật khơng thể
nhận biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên cứu khoa học
mới biết được.
Theo em cách giải thích nào người khơng có kiến thức
chun mơn thì khơng thể hiểu được? Các định nghĩa này
thuộc bộ môn nào?


THUẬT NGỮ

I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
1. Ví dụ 1:

Em đã học những
định nghĩa này ở
những bộ mơn
nào?

2. Ví dụ 2:

-Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do
sự nhỏ giọt của dung dịch đá vơi hồ tan trong nước có chứa
a-xít các-bơ-níc.
ĐỊA LÝ
- Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim
loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrơ-xít. HỐ HỌC
-Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện
tượng khác có nét tương đồng với nó.
TIẾNG VIỆT
-Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.

TOÁN HỌC


THUẬT NGỮ
I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ?

* Nhận xét

1. Ví dụ 1:

- Những từ ngữ được định
nghĩa ấy được dùng chủ yếu
trong loại văn bản khoa học
cơng nghệ.

2. Ví dụ 2:
3. Kết luận:
Thuật ngữ là những từ ngữ
biểu thị khái niệm khoa học,
công nghệ;
thường được dùng trong các
văn bản khoa học, cơng nghệ.

-Ngồi văn bản khoa học cơng
nghệ, đơi lúc cịn được dùng
trong các loại văn bản : Bản
tin, phóng sự, bài bình luận
trên báo chí

Vậy thuật ngữ là gì?


Hướng tới xã hội giao thơng an tồn
8:10 PM Thứ năm, ngày 01 tháng bảy năm 2010- Chuyên mụcGiáo dục|

Honda Việt Nam tổ chức nhiều chương trình như "Tơi u Việt
Nam" nhằm giáo dục an tồn giao thơng cho giới trẻ; hướng dẫn
kỹ năng lái xe an toàn cho khách hàng và chia sẻ giáo trình đào
tạo lái xe mơ tơ hạng A1. Đầu tháng 6, chương trình giáo dục an

tồn giao thơng (ATGT) mang tên “Tơi u Việt Nam” phiên bản
2010 do Công ty Honda Việt Nam phối hợp với Đài Truyền hình
Việt Nam và Ủy ban An tồn giao thơng Quốc gia đã được phát
sóng trên kênh VTV1 và VTV3 với những bài học an tồn giao
thơng hấp dẫn, gần gũi với các bạn trẻ. Phiên bản năm 2010 có
tựa đề là “Tiểu thư giao thơng” và được lên sóng đều đặn trong
các khung giờ: 19h55 thứ 7 và phát lại vào lúc 10h40 chủ nhật
trên VTV3; 7h20 trên VTV1 thứ 4, 5 và 6 hàng tuần. …..
Cẩm Ly


THUẬT NGỮ
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT
NGỮ:
Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một
khái niệm, ngược lại mỗi
khái niệm chỉ được biểu thị
bàng một thuật ngữ.

- Muối là hợp chất mà
phân tử gồm có một hay
nhiều nguyên tử kim
loại liên kết với một hay
nhiều gốc a-xít.
 Thuật ngữ này khơng
cịn có nghĩa nào khác.


THUẬT NGỮ

I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
II - ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT
NGỮ:
- Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một
khái niệm ngược lại mỗi khái
niệm chỉ được biểu thị bằng một
thuật ngữ.
- Thuật ngữ khơng có tính biểu
cảm.

a, Muối là một hợp chất có thể
hồ tan trong nước.
b, Tay nâng chén muối đĩa gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng
quên nhau.
(Ca dao)
Từ muối trong ví dụ nào có sắc
thái biểu cảm?
Em hiểu câu ca dao này có ý
nghĩa gì?


THUẬT NGỮ
I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
II - ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ:
III - LUYỆN TẬP:

Bài 1: Vận dụng các kiến thức đã học ở các môn
Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Toán học, Vật lý, Hoá
học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp điền vào

chỗ trống. Và cho biết thuật ngữ đó thuộc lĩnh vực
khoa học nào?


1. Lực
……………: là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
2. Xâm
…………….:
thực là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt
đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy ….

tượng hóa học là hiện tượng trong đó sinh ra chất
3. Hiện
………………………..:
mới.
Trường từ vựng
4. …………….................:
là tập hợp những từ có ít nhất một nét
chung về nghĩa.
Di chỉ
5. ………………:
là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người
xưa.
Thụ phấn
6. ……………….:
là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với bầu nhụy.
Lưu lượng
7. ………………..:
là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lịng
sơng ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo:

m3/s


Bài 2: Đọc đoạn trích sau:
“Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối tim ta làm ngọn lửa”
Tố Hữu – Chào xuân 67
Từ “điểm tựa” ở đoạn trích trên có được dùng như một thuật ngữ
vật lý khơng?
“Điểm tựa” ở đây có nghĩa gì?
-“Điểm tựa”(thuật ngữ Vật lý): Điểm cố định của một đòn bẩy
thơng qua đó lực tác động được truyền tới lực cản.
- “Điểm tựa” (trong đoạn trích) khơng được dùng như thuật ngữ,
mà “điểm tựa” chỉ nơi làm chỗ dựa chính.


Bài 3:
- Hỗn hợp (hóa học): là nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà khơng hóa
hợp thành một chất khác.
- Hỗn hợp (nghĩa thơng thường): gồm có nhiều thành phần trong
đó mỗi thành phần vẫn khơng mất tính chất riêng của mình.
Vậy cho biết hai câu sau, câu nào “hỗn hợp” là thuật ngữ? Câu nào
“hỗn hợp” là nghĩa thông thường?
a. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển …. Là một hỗn hợp.

 Thuật ngữ
b. Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục.

 Nghĩa thơng thường
Đặt câu với từ “hỗn hợp” hiểu theo nghĩa thông thường?
Ví dụ: Đây là loại thức ăn hỗn hợp nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng
của các loại gia cầm.


Bài 5.
- Thị trường (thuật ngữ trong kinh tế học): nơi thường xuyên
tiêu thụ hàng hóa. (Thị: chợ - yếu tố Hán Việt)
- Thị trường (thuật ngữ trong vật lí): Chỉ phần khơng gian mà
mắt có thể quan sát được. (Thị: thấy - yếu tố Hán Việt)
Hiện tượng đồng âm này có vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ một khái niệm đã nêu ở ghi nhớ khơng? Vì sao?
 Khơng vi phạm vì hai thuật ngữ này được dùng ở hai lĩnh vực
khoa học riêng biệt chứ không phải ở cùng một lĩnh vực.


TIẾT 29: THUẬT NGỮ
Củngcố:

Thuật ngữ

-Thuật ngữ là những từ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ,
thường được dùng trong các văn bản khoa học công nghệ.
-Đặc điểm của thuật ngữ: +Về nguyên tắc, trong một lĩnh vực
khoa học công nghệ nhất địn, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một
khái niệm, và ngược lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng
một thuật ngữ.
+Thuật ngữ khơng có tính biểu cảm.
*Hướng dẫn hoạt động tiếp theo:
Học thuộc bài.

Làm các bài tập còn lại trong SGK tr 90,91.