Tuan 23 Chieu toi Mo

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÁI NGUYÊN
KHOA NGỮ VĂN

Người soạn: Chu Khánh Linh


Tiết 93: Đọc văn

CHIỀU TỚI
( Mợ)

-Hờ Chí Minh-


* HOẠT ĐỢNG 1: KHỞI ĐỢNG
Trong 3 phút, mỡi đợi hãy kể tên các bài thơ của
Hồ Chí Minh mà em đã học.

Ngắm trăng
Cảnh khuya
Giải đi sớm
Tức cảnh Pác Bo
Rằm tháng giêng
Đi đường


* HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả Hồ Chí Minh:
- Sinh ngày 19 tháng 5 năm 1890 và mất
ngày 2 tháng 9 năm 1969.

- Quê làng Kim Liên (làng Sen), xã Kim Liên,
huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
- Là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam
- Người để lại một kho tàng di sản văn học
quý giá, xứng đáng là một nhà văn, nhà thơ
lớn của dân tộc.
– Tác phẩm tiêu biểu: Tun ngơn đợc lập;
Những trị lố hay là Varen và Phan Bội Châu;
Nhật ký trong tù…


2. Tác phẩm
a.Tập thơ “ Nhật kí trong tù”:


Là tập nhật kí viết bằng thơ, được Bác sáng tác trong thời gian bị
chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam vô cớ từ mùa thu năm 1942
– 1943 tại tỉnh Quảng Tây.



Tập thơ gồm 134 bài thơ bằng chữ Hán ghi trong một cuốn sổ tay lấy
tên là “Ngục trung nhật kí”. Năm 1960, tập thơ được dịch ra tiếng
Việt và co tên là “Nhật kí trong tù”.



Ghi lại cảnh sinh hoạt trong tù và co ý nghĩa tố cáo chế độ nhà tù
khắc nghiệt của chính quyền Tưởng Giới Thạch.

b. Bài thơ “Chiều tối”:


Vị trí: bài thứ 31 của tập thơ “Nhật kí trong tù”.



Cảm hứng bài thơ được gợi lên trên đường chuyển lao của Hồ Chí
Minh từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo vào cuối thu năm 1942.


II, ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1, Đọc – hiểu khái quát
a, Đọc
b, Thể thơ:

Bài thơ được
viết theo thể thơ
nào?

- Thất ngôn tứ tuyệt.
c, Bố cục
- Bố cục: hai phần
+ Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên
+ Hai câu sau: Bức tranh cuộc sống

Bố cục bài thơ có
thể chia như thế
nào?

2, Đọc – hiểu chi tiết
a, Hai câu thơ đầu:
- Sự xuất hiện của hai hình ảnh: cánh chim và chịm mây.
- Chim mỏi bay về rừng tìm trốn ngủ: báo hiệu thời gian cuối ngày
→ cảm nhận từ trạng thái bên trong của sự vật.
 Chịm mây: Cơ đơn, đang trôi chầm chậm giữa bầu trời bao la.
=> +Không gian: rộng lớn, thinh vắng → làm nổi bật sự lẻ loi, cô
đơn của con người, cảnh vật.
+ Thời gian: chiều tối – thời khắc cuối cùng của một ngày→
mỏi mệt, cần được nghỉ ngơi.
-> Bút pháp chấm phá: cánh chim nhỏ bé, đám mây đơn lẻ đủ
sức gợi lên một bầu trời mênh mông, hoang sơ và tĩnh lặng.


- So với bản phiên âm:
+ “Cô vân” dịch thành “chòm mây” → dịch chưa sát, bản dịch
làm mất đi tính chất cô độc, lẻ loi của áng mây trên bầu trời.
+ “mạn mạn” dịch thành “trôi nhẹ” → chưa thấy được tư thế
chậm chạp gợi vẻ uể oải, lững lờ khơng muốn trơi của áng
mây.
- Nhân vật trữ tình:
+ Ung dung tự tại;
+ Hòa hợp với thiên nhiên;
+ Yêu tự do.

Em co cảm nhận gì
qua hai câu thơ đầu?

Bức tranh thiên nhiên mang đậm màu sắc cổ điển; cảnh vật

và tâm hờn con người hài hịa, đờng điệu; hình ảnh thơ đẹp
nhưng đượm buồn.


b. Hai câu thơ cuối:
- Thời gian: buổi tối.
- Không gian: xom núi -> khơng gian hẹp.
- Hình ảnh: thiếu nữ xom núi xay ngô -> con người lao động trở
thành trung tâm của bức tranh.
- Nghệ thuật điệp liên hoàn kết hợp với đảo ngữ: “ma bao túc” –
“bao túc ma”:
+ Diễn tả vòng quay của chiếc cối xay ngơ;
+ Nhịp điệu lao đợng hăng xay;
+ Vịng quay của thời gian, không gian;








Chữ “hồng” được xem là nhãn tự của bài thơ, nơi hội tụ ánh
sáng, sự ấm áp và cả ý nghĩa toàn bài thơ:
 “hờng” - của ánh lửa lị than hiện thực nơi cô gái đang xay
ngô;
 “hồng” - màu hồng của ngọn lửa cách mạng luôn thôi thúc
Bác không bỏ cuộc;
 “hồng” – màu hồng của niềm tin tưởng, sự lạc quan luôn
cháy trong tim Bác.

Chữ “hồng” rực sáng cả bài thơ vừa làm cho bức tranh chiều tối
trở nên sáng hơn vừa sưởi ấm người tù thi sĩ trên con đường
giải lao lạnh lẽo, cô đơn.
Nhân vật trữ tình:
 Lạc quan, u đời;
 u lao đợng;
 Ý chí, nghị lực phi thường;
 Tình yêu thương nhân dân, nâng niu tất cả chỉ quên mình.


Em co cảm nhận gì qua
hai câu thơ cuối?

Bức tranh chiều tối nơi núi rừng không chỉ co thiên
nhiên mà cịn mang đậm hơi thở c̣c sống.


III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật:
Hãy thuật
khái quát
những
– Tiêu biểu cho phong cách nghệ
thơ chữ
Hán của
chính
nghệsắc thái
Hồ Chí Minh: vừa giàu tính cổnét
điển
vừavề

mang
nộiđộng
dungphát
tinh thần hiện đại luôn hướng thuật
về sựvà
vận
triển tới ánh sáng, tương lai. của tác phẩm?
2. Nội dung:
- Tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của một tâm hồn
thi sĩ nhạy cảm, tinh tế.
- Thể hiện được ý chí nghị lực phi thường của nhà thơ –
chiến sĩ Hồ Chí Minh.


* HOẠT ĐỢNG 3: LỤN TẬP
Bài tập 1:
Điền vào chỡ trống những từ còn thiếu trong bảng sau:
So sánh

Hai câu đầu

Hai câu sau

Hình ảnh trung tâm

Thiên nhiên

Con người

Khơng gian

Rợng – núi rừng

Hẹp – xom núi

Thời gian

Chiều

Tối

Tâm trạng nhân vật Buồn bã, mệt mỏi
trữ tình

Vui tươi


Bài tập 2:
Trong bài thơ, hình ảnh nào thể
hiện tập trung vẻ đẹp tâm hồn Hồ
Chí Minh? Hãy nêu cảm nhận của
em về hình ảnh đo?


* HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

Bài tập:
Trong bài Đọc thơ Bác, Hoàng Trung Thông viết:
“Vần thơ của Bác, vần thơ thép
Mà vẫn mênh mông bát ngát tình.”

Điều đo thể hiện trong bài Chiều tối như thế
nào?


HOẠT ĐỢNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỢNG

Sưu tầm thêm mợt số bài
thơ co hình ảnh cánh
chim, chịm mây.

Bài tập
Vẽ lại bức tranh chiều tối
theo cảm nhận cá nhân.