tiet 44 Cum danh tu chuan

1


1. Điền những kiến thức về phân loại danh từ vào
sơ đồ câm sau:
Danh từ

DT chỉ đơn vị

DT chỉ sự vật

đơn vị tự nhiên đơn vị quy ước DT chung

Chính xác

DT riêng

Ước chừng
2


2. Chỉ ra danh từ trong các cụm từ sau:
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dịng sơng đỏ nặng phù sa
(Nguyễn Đình Thi)

3


4

I. Cụm danh từ là gì?
Ví dụ: SGK/116

1. Ngày xưa, có hai vợ chồng ơng lão đánh cá
ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
(Ông lão đánh cá và con cá vàng)
→ Cụm danh từ: Là tổ hợp từ do danh từ và một số từ
ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

5


2. So sánh các cách nói

- Túp lều: DT
- Một túp lều:
- Một túp lều nát:
- Một túp lều nát trên bờ biển:

-Rõ về số lượng
Cụm DT

- Số lượng + tính chất
- Số lượng + tính chất +
vị trí

Số lượng phụ ngữ càng tăng thì cụm danh từ có ý nghĩa
càng đầy đủ, cấu tạo càng phức tạp.

6


So sánh DT với cụm DT
Giống nhau

Đều có danh từ
DT

Khác nhau

-Ý nghĩa: Chung chung
- Cấu tạo: Đơn giản

Cụm DT
-Ý nghĩa: Đầy đủ, cụ thể
- Cấu tạo: Phức tạp

7


3. Tìm cụm danh từ. Đặt câu với cụm danh từ đó.
– Tất cả học sinh lớp 6C
– Tất cả học sinh lớp 6C đang chăm chú nghe giảng
(CDT làm CN)

- Bố em là bác sĩ giỏi
(CDT làm VN)

Cụm DT hoạt động trong câu giống như một DT

8


 Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ
với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
 Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có
cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ,
nhưng hoạt động trong câu giống như một
danh từ.
9


Ví dụ: SGK/117
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con
trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ
thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu khơng
thì cả làng phải tội.
(Em bé thông minh)

10


Các cụm danh từ
-Làng ấy

- Ba con trâu ấy

-Ba thúng gạo nếp

- Chín con

-Ba con trâu đực

- Năm sau
- Cả làng

Liệt kê:
- Phụ ngữ đứng trớc: 2 loại

- Tổng lợng: cả
- Số lợng: ba, chín

- Phụ ngữ đứng sau: 2 loại

- Đặc điểm, tính chất:
nếp, đực, sau
- Vị trí: ấy
11


Mơ hình cụm danh từ đầy đủ:
Phần trước

t2
Tổng
lượng
tồn thể
tất cả

tồn bộ
Hết thảy
…

Phần trung tâm

Phần sau

t1

T1

T2

s1

s2

số lượng

DT chỉ
đơn vị

DT chỉ
đối
tượng

Đặc điểm
tính chất

vị trí

Mọi, các,
những,
mỗi, hai,
ba, …

này, ấy,
kia, nọ
…

12


Điền các cụm danh từ tìm được vào mơ hình của danh từ:
Phần trước
t2

t1

Phần trung tâm
T1

T2

ba
ba

thúng
con

làng
gạo
trâu

ba

con

trâu

chín

con
năm

cả

Phần sau
s1

s2

ấy
nếp
đực
ấy
sau

làng

13


 Mơ hình cụm danh từ:
Phần trước

Phần trung tâm

Phần sau

t2

t1

T1

T2

s1

s2

Tất cả

những

em

học sinh

chăm ngoan

ấy

 Trong cụm danh từ:

– Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý
nghĩa về số và lượng.
– Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà
danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong
không gian hay thời gian.
14


Bài tập 1: SGK trang 118
Tìm các cụm danh từ trong các câu sau:

a) Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén
cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Theo Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b) […] Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Thạch Sanh)
c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều
phép lạ.
(Thạch Sanh)
15


Bài tập 2: (SGK trang 118)
Điền các cụm danh từ trên vào mơ hình cụm danh từ:

Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
t2

t1

T1

một
một
một

T2

s1

người

chồng

thật xứng
đáng

lưỡi

búa

của cha tơi
để lại

con

s2

u tinh ở trên núi có nhiều
phép lạ
16


Bài tập 3:
Cho các danh từ: con gà, nông dân.
-Thêm các phụ ngữ trước và phụ ngữ sau để tạo thành
cụm DT.
-Đặt thành câu và xác định chức năng ngữ pháp của
cụm DT đó.

17


Bài tập 3:
Cho các danh từ: con gà, nơng dân.
Ví dụ:
-Những con gà mái mơ kia đang mải miết tìm mồi
(CDT làm CN)
-Bác em là một nông dân hiền lành, chất phác
(CDT làm VN)

18

C¸c cơm danh tõ

Khái niệm

P.trước
(t2; t1)

Cấu tạo

P.Trung tâm
(T1; T2)

P.Sau
(S1; S2)

19


Đọc lại văn bản
Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng
• Tìm các cụm danh từ có trong văn bản
• Đưa các cụm danh từ đó vào mơ hình cụm
danh từ

20