BÁO cáo THỰC HÀNH tìm HIỂU DI TÍCH LỊCH sử PÁC PÓ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
KHOA SƯ PHẠM

BÁO CÁO THU HOẠCH
THỰC HÀNH TIẾN TRÌNH LỊCH SỬ VIỆT NAM (0+1)

Tên đề tài: DI TÍCH LỊCH SỬ “PÁC PĨ – CỘI
NGUỒN CÁCH MẠNG”

MỞ ĐẦU
Tỉnh Cao Bằng : “Ba mặt Tam giang trôi cuồn cuộn, bốn bề Tứ trụ đứng
chon von”. Pác Pó – Vùng đất thiêng Cách mạng, được công nhận là Khu Di
tích quốc gia đặc biệt. Ngược dịng lịch sử, non nước Cao Bằng là vùng đất
“chín chúa tranh vua”. An Dương Vương Thục Phán dựng vùng đất Tổ, cánh
chim lạc sải cánh xi về. Là nơi Nùng chí cao, nối đời oanh liệt, những chiến
cơng hóa thành truyền thuyết, ngàn vạn năm soi tỏ núi sông.


Ngày xuân năm 1941, khi vùng biên giới nở hoa mơ trắng rừng, lãnh tụ
cách mạng – anh hùng giải phóng dân tộc Nguyễn Ái Quốc trở về, chọn Pác Pó
– Cao Bằng làm căn cứ địa cách mạng, lãnh đạo tồn dân đứng lên giành lại
giang sơn gấm vóc. Có lẽ trong tất cả chúng ta ai cũng biết đến địa danh Pác Pó,
đây là địa điểm mà Nguyễn Ái Quốc, tức là chủ tịch Hồ Chí Minh, sau 30 năm
bôn ba học tập, làm việc và hoạt động ở nước ngồi tìm đường cứu nước đã trở
về Tổ quốc.
Khu Di tích quốc gia đặc biệt Pác Pó ở xã Trường Hà, huyện Hà Quảng,
tỉnh Cao Bằng được coi là cội nguồn Cách mạng, bởi địa danh này gắn liền với
cuộc đời và sự nghiệp hoạt động Cách mạng vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ
những năm 1941-1945 với những giá trị lịch sử vô cùng quan trọng. Đây được
xem là quê hương thứ hai của Bác Hồ, của Già Thu – ông Ké Cách mạng.
Ngày 10/5/2012, Khu di tích Pác Pó đã được Chính phủ quyết định xếp

hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt. Thấm thoát đã gần 80 năm kể từ ngày Bác về
Pác Pó, gây dựng phong trào cách mạng, nay "nước nhà đã độc lập, thống nhất,
nhân dân đã được tự do, ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành", như
nguyện vọng của Bác năm nào. Nhờ ơn Đảng, Bác, Pác Pó hơm nay đã đổi khác
nhiều, đường lớn thênh thang, ruộng nương bát ngát, đời sống nhân dân ngày
một ấm no. Bác đã đi xa, nhưng bóng dáng Người như vẫn còn đây, in đậm vào
núi rừng Pác Pó, in đậm trong tim những người con của Bác. Đây chắc chắn là
địa điểm mà các bạn nên đến một lần trong đời, nên tôi chọn đề tài này để cung
cấp thêm về thông tin lịch sử cũng như thơng tin du lịch của Di tích này.
Tác giả Nguyễn Phương Thanh trong Khai thác giá trị di tích quốc gia đặc
biệt Pác Pó trong du lịch (2019) mơ tả về thực trạng khai thác giá trị du lịch Pác
Pó và chỉ ra những hạn chế và thực hiện giải pháp đồng bộ, khắc phục, gắn liền
khai thác giá trị di tích với hoạt động du lịch văn hóa về nguồn. Đó là tăng
cường đào tạo nguồn nhân lực phục vụ khách tham quan, thành lập và quản lý
tốt các cơ sở cộng đồng trong và ngoài khu di tích, tổ chức khai thác kinh doanh
dịch vụ, số hóa di sản văn hóa và đa dạng hóa các loại hình du lịch, tổ chức hoạt
động quảng bá hình ảnh và xúc tiến du lịch về khu di tích Pác Pó.


Trong bài viết Phát triển du lịch văn hóa ở quần thể di tích Pác Pó xã Trường
Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng ( Phạm Bích Huyền, Lê Thị Thụy, 2014) đã
trình bày một số vấn đề lý luận về quản lý di sản và phát triển du lịch văn hóa.
Đồng thời, phân tích thực trạng và trình bày giải pháp phát triển du lich văn hóa
ở Phát triển du lịch văn hóa ở quần thể di tích Pác Bó xã Trường Hà, huyện Hà
Quảng, tỉnh Cao Bằng. Đó là chiến lược thu hút nhân tài, nâng cao trình độ
nghiệp vụ cho cán bộ công nhân viên, đầu tư cơ sở vật chất, tạo cảnh quan
không gian các tiểu công viên như vườn hoa, suối nước nhân tạo, tiểu khn
viên hai bên suối Lê Nin, đề cao vai trị của cộng đồng sinh sống trong khơng
gian di tích. Đẩy mạnh chương trình quảng bá du lịch trên các phương tiện
truyền thơng đại chúng như báo chí, truyền hình,…Tiến tới thực hiện số hóa về

khu di tích, gắn khu di tích với loại hình du lịch hiện nay.
Nhóm tác giả Hồng Minh Của, Nơng Thị Phượng trong Cơng tác quản lý
nguồn nhân lực tại khu di tích Pác Pó, Cao Bằng (2014) đã trình bày những vấn
đề chung về cơng tác quản lý nguồn nhân lực trong các tổ chức văn hóa nghệ
thuật và tổng quan về khu di tích Pác Pó, Cao Bằng. Đồng thời, phân tích thực
trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nhân lực tại khu di
tích này. Từ khi thành lập, Ban Quản Lý (BQL) khu di tích Pác Pó đã đề ra
nhiệm vụ đầu tiên là kiện toàn cơ cấu tổ chức bộ máy nhân sự. Đây là nhiệm vụ
then chốt góp phần thực hiện tốt hoạt động tổ chức và quản lý. Trước hết là vấn
đề tuyển dụng nguồn nhân lực, trong những năm qua, BQL khu di tích Pác Pó đã
chủ động trong việc đề nghị lãnh đạo cấp trên cho tuyển dụng nhân sự vào các vị
trí chun mơn nghiệp vụ. Trên thực tế, hàng năm, đơn vị này đã cử cán bộ tham
dự các lớp tập huấn nghiệp vụ, các lớp ngắn hạn cấp chứng chỉ chun mơn.
Việc học tập nâng cao trình độ chun môn của các cán bộ, nhân viên của BQL
khu di tích này đã được nâng cao phần nào. Bên cạnh đó, lãnh đạo khu di tích
cũng cử các cán bộ tham gia các đợt tập huấn chuyên đề do các nhà khoa học,
quản lý di sản văn hóa với mục đích tuyên truyền, thực hiện quản lý Nhà nước
về Di tích lịch sử văn hóa.


Nhóm tác giả Lưu Ngọc Thành, Phạm Thị Thanh Hà trong Giải pháp phát
huy giá trị khu di tích quốc gia đặc biệt Pác Pó, xã Trường Hà, Huyện Hà
Quảng, Tỉnh Cao Bằng trong xã hội đương đại (2018) đã giới thiệu về khu di
tích quốc gia Pác Pó và những giải pháp phát huy giá trị khu di tích quốc gia Pác
Pó. Bao gồm các hoạt động tổ chức tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán
bộ chuyên môn, hoạt động tu bổ, tôn tạo, hoạt động phát huy giá trị, hoạt động
huy động nguồn kinh phí trong hoạt động bảo vệ, tôn tạo và phát huy giá trị rất
cụ thể và chi tiết thông qua các thống kê về hoạt động du lịch, dự trù kinh phí
tơn tạo, các biện pháp quảng bá, thu hút du lịch, các quy hoạch về khu di tích…
Qua các cơng trình nghiên cứu đã làm rõ những giá trị lịch sử và văn hóa

về di tích lịch sử Pác Pó. Các nghiên cứu đề xuất giải pháp phát huy giá trị khu
di tích quốc gia Pác Pó. Bao gồm các hoạt động tổ chức tuyển dụng, đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên môn, hoạt động tu bổ, tôn tạo, hoạt động phát huy
giá trị, hoạt động huy động nguồn kinh phí trong hoạt động bảo vệ, tơn tạo và
phát huy giá trị rất cụ thể và chi tiết thông qua các thống kê về hoạt động du
lịch, dự trù kinh phí tơn tạo, các biện pháp quảng bá, thu hút du lịch, các quy
hoạch về khu di tích…

NỘI DUNG BÁO CÁO
1. Khái qt về Di tích Pác Pó


Sau 30 năm bơn ba nước ngồi tìm đường cứu nước, cuộc đời hoạt động
cách mạng của chủ tịch Hồ Chí Minh trong những ngày đầu trở về tổ quốc gắn
liền với núi rừng Pác Pó từ năm 1941-1945.
Đầu năm 1941, Nguyễn Ái Quốc cùng 5 đồng chí đã về nước và ở tại nhà
ơng Lý Quốc Súng, sau đó chuyển vào hang Cốc Pó, hang Lũng Lạn và lán
Khuổi Nặm. Tại đây, từ ngày 10 đến ngày 19/5/1941, đã diễn ra Hội nghị Trung
ương Đảng lần thứ 8. Hội nghị đã nhận định rõ tình hình trong nước và thế giới,
quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh, xây dựng căn cứ địa cách mạng, phát
triển chiến tranh du kích, khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền trong cả nước.
Và, cũng tại lán Khuổi Nặm II, Bác đã thành lập Báo Việt Nam độc lập. Ngày
22/12/1944, tại rừng Trần Hưng Đạo, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng
quân được thành lập, gồm 34 chiến sĩ, dưới sự chỉ huy của đồng chí Võ Nguyên
Giáp. Trong giai đoạn này, Bác đã biên soạn nhiều tài liệu như: Lịch sử Đảng
cộng sản Liên Xơ, Cách đánh du kích, Điều lệ Đảng, Phụ nữ cứu quốc, Phụ lão
cứu quốc, Thanh niên cứu quốc và đặc biệt là biên soạn bức thư Kính cáo đồng
bào (ngày 06/6/1941), kêu gọi toàn dân đoàn kết đánh kẻ thù chung là thực dân
Pháp, phát xít Nhật và Việt gian, giành độc lập, tự do. Ngày 04/5/1945, Bác
cùng đồn cán bộ rời Pác Pó về Tân Trào (Tuyên Quang) để chỉ đạo, tập hợp

quốc dân tham gia tổng khởi nghĩa để giành chính quyền trong cả nước, khai
sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa (ngày 02/9/1945), nay là nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Sự gần gũi, giản dị trong lối sống, sự hòa đồng với các đồng bào dân tộc
nơi đây chính là những yếu tố thu phục nhân tâm, tiếp thêm cho đồng bào các
dân tộc Cao Bằng nói riêng và nhân dân cả nước nói chung có thêm niềm tin,
động lực để theo Đảng, theo Bác làm cách mạng.
Bài thơ Tức cảnh Pác Pó được chủ tịch Hồ Chí Minh cảm tác trong những
ngày tháng 2/1941. Thời gian ngày, người hoạt động cách mạng bí mật tại khu
vực bản Pác Pó, thuộc xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Hình
ảnh bàn đá chơng chênh khơng những nói lên những khó khăn, thiếu thốn thời


điểm đấy mà còn bộc lộ một tinh thần can trường về sự thắng lợi của cách mạng
Việt Nam.
Cuộc sống của Bác và các đồng chí cán bộ Việt Nam những ngày đầu ở Pác
Pó cực kì khó khăn, nhưng trong gian khổ, tinh thần của Người vẫn luôn lạc
quan và thể hiện tinh thần thép của người chiến sĩ cộng sản lúc bấy giờ.
2. Giá trị và vai trò của Di tích lịch sử Pác Pó
Nghệ An tự hào sinh ra Bác, Pác Pó dù khơng sinh ra Bác nhưng lại tự hào
là nơi được Bác chọn để xây dựng căn cứ địa cách mạng, ngọn lửa cách mạng đã
được Người nhen nhóm lên ở đây. Trong cuộc đời hoạt động của Bác có bốn
sáng lập lớn cho cách mạng Việt Nam:
+ Một là sáng lập ra Đảng cộng sản Việt Nam.
+ Hai là sáng lập Mặt trận Việt minh.
+ Ba là sáng lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân.
+ Bốn là khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hịa.
Địa danh Pác Pó – Cao Bằng được Nhà nước cơng nhận là Khu di tích ngày
21 - 1 - 1975, sau này đến ngày 10 – 5 – 2012, đây được công nhận là Khu di
tích Quốc gia đặc biệt. Theo “Quy hoạch tổng thể di tích” đã được Thủ tướng

Chính phủ phê duyệt, di tích Pác Pó bao gồm:
Cụm di tích khu vực đầu nguồn
- Hang Cốc Pó (tiếng Nùng có nghĩa là “đầu nguồn”) rộng khoảng 80m2,
cửa hang chỉ một người đi vừa. Đây là nơi Bác và các đồng chí cán bộ cách
mạng ở từ ngày 08/02/1941 đến trung tuần tháng 3 năm 1941. Trong hang hiện
còn một bộ bàn ghế mà Bác đã từng ngồi làm việc với các cán bộ cách mạng và
dịch các tài liệu quan trọng. Mặc dù hang chỉ rộng khoảng 80m2, cửa hang chỉ
đủ khoảng trống cho 1 người đi vừa nhưng khơng khí bên trong lại vơ cùng mát
mẻ. Hơn nữa bên trong cịn lưu trữ rất nhiều các đồ dùng liên quan đến Bác như
chiếc giường ngủ hay dòng chữ “ngày 8 tháng 2 năm 1941” mà Người tự tay lưu
lại.


Đặc biệt, hang tưởng như kín và bí bách nhưng lại cực kỳ thơng thống,
đứng từ bên trong có thể dễ dàng nhìn được những gì diễn ra bên ngồi nhưng
nếu nhìn vào từ bên ngồi thì chỉ có thể thấy những khoảng tối đen mà thôi.
- Nền nhà ông Lý Quốc Súng: là ngôi nhà Bác Hồ đã ở khi mới trở về Tổ
quốc chỉ đạo cách mạng (từ ngày 28 tháng 01 đến ngày 07/02/1941). Ngôi nhà
này được xây dựng khoảng năm 1937, theo kiểu nhà sàn ở địa phương.
- Hang Lũng Lạn: là nơi Bác ở và làm việc trong khoảng cuối tháng 3 năm
1941. Hang rộng khoảng 50m2.
- Hang Ngườm Vài: tại đây, năm 1941, Bác trực tiếp dự và hướng dẫn và
kết nạp Đảng cho đồng chí Nơng Thị Trưng. Hang rộng khoảng 80m2.
- Nền nhà ông La Thanh: là cơ sở cách mạng quan trọng thời kỳ tiền khởi
nghĩa. Đây là nơi đón tiếp các đại biểu toàn quốc về dự Hội nghị Trung ương
Đảng lần thứ 8. Hiện nay, di tích chỉ cịn lại nền nhà cũ, diện tích rộng 131m2,
đã được cắm bia giới thiệu di tích.
- Cột mốc 108: nay là cột mốc số 675, là một trong 314 cột mốc biên giới
Việt - Trung xưa, được làm bằng đá tảng nguyên khối, hình bầu dục, cao khoảng
70cm, bên trên khắc nội dung bằng tiếng Trung và tiếng Pháp.

- Khu ruộng Goọc Mu: vốn là một xóm trong thơn Pác Bó; sau khi thực
hiện chính sách quy hoạch lại khu cư trú để thành lập hợp tác xã nơng nghiệp,
xóm Goọc Mu được chuyển về trung tâm Pác Bó. Tại địa điểm Goọc Mu, năm
1940, nhân dân thơn Pác Bó đã từng vào đây cắt máu ăn thề, nguyện suốt đời đi
theo cách mạng.
Các điểm lưu niệm tại khu trung tâm
- Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và sân quảng trường: được xây
dựng theo mơ hình nhà sàn dân tộc, nằm trên dãy Linh Sơn, thuộc khu di tích
Pác Pó, khánh thành năm 2011.
- Khu ruộng Nà Chang: có diện tích khoảng 5000m2,là nơi mít tinh đón
Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm và nói chuyện với nhân dân Pác Bó ngày
20/2/1961.
- Các cơng trình: nhà trưng bày, nhà đón tiếp.


Cụm di tích Kim Đồng
- Mộ Kim Đồng: nằm dưới chân núi Tèo Lài, thuộc làng Nà Mạ. Hiện nay,
toàn bộ khu vực này được xây tường rào bao quanh. Bên trái mộ Kim Đồng là
mộ của mẹ Kim Đồng, phía sau là tượng đài Kim Đồng và bức tường nghệ
thuật, thể hiện ý nghĩa 14 mùa xuân của Kim Đồng.
- Hang Nộc Én: nằm ở dãy núi Phia Đài và Phia U, phía sau làng Nà Mạ.
Tại địa điểm này, vào tháng 8 năm 1942, Kim Đồng đã được Bác giao nhiệm vụ
thông tin liên lạc, bảo vệ cách mạng.
- Pò Đoi - Thoong Mạ: là nơi thành lập Đội Nhi đồng cứu quốc (ngày
15/5/1941), do Kim Đồng là đội trưởng. Hiện nay, di tích đã được Tỉnh Đồn
Cao Bằng xây dựng nhà bia lưu niệm, ghi dấu sự kiện thành lập Đội Nhi đồng
cứu quốc và ghi danh những thành viên trong đội.
Cụm di tích Bó Bẩm
- Nhà ơng Dương Văn Đình: là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên
nói chuyện, về cuộc sống của nhân dân, nỗi khổ của người dân mất nước, tuyên

truyền về cách mạng.
- Suối Lê Nin: thời gian ở Pác Pó, Bác thường ngồi câu cá ở suối này. Đến
nay, di tích vẫn giữ được cảnh quan tương đối nguyên vẹn. Nơi đây gây ấn
tượng với dịng nước màu xanh ngọc bích độc đáo tựa như chốn “Tuyệt Tình
Cốc”. Hơn nữa, nước cịn trong veo có thẻ nhìn thấy từng đàn cá đang tung tăng
bơi lội và hình thù của những hịn đá dưới đáy. Được biết, ban đầu con suối này
có tên là suối Giàng hay suối Trời nhưng sau đó, do có quá nhiều kỷ niệm với nó
nên Hồ Chủ Tịch đã đặt tên cho nó là suối Lê Nin – 1 vĩ nhân mà Bác hết sức
tôn thờ và kính trọng. Ngồi ra, bên cạnh dịng suối, dưới những bóng cây si um
tùm và râm mát cịn có chỗ mà bác chuyên ngồi câu cá cùng một bộ bàn ghế
bằng đá – nơi mà Người đã từng ngồi họp và ghi chép tài liệu quan trọng để
huấn luyện cán bộ và sáng tác ra những tác phẩm để đời, vì vậy đã được bảo vệ
và giữ gìn rất tốt.
- Núi Các Mác: Nằm dọc suối Lê Nin, ngọn núi Các Mác sừng sững với
những vách đá lớn dựng đứng như muốn vươn đến trời xanh, với những bãi cỏ


xanh rờn và rừng cây cổ thụ um tùm xum xuê tựa như một chốn sơn thủy hữu
tình, khiến ai đến khu di tích Pác Pó cũng phải dừng chân ngắm nhìn.
- Hang Đầu Hổ: là nơi nhân dân Cao Bằng đã tổ chức lễ truy điệu Bác
(tháng 9 năm 1969).
Cụm di tích Khuổi Nặm
- Lán Khuổi Nặm: cách hang Pác Pó khoảng 1km, là nơi Bác ở lâu nhất.
Ngồi ra, để đảm bảo an toàn cho Bác, các đồng chí cán bộ đã làm thêm cho
Người hai lán nữa (lán Khuổi Nặm II và III). Lán Khuổi Nặm có địa thế rất
thuận lợi, nằm ngay ở cửa rừng, được che kín, nhìn bên ngồi vào khơng phát
hiện được, nhưng ở bên trong quan sát ra thì rất rõ, khi có động tĩnh có thể rút
lui, ngược dịng Khuổi Nặm qua mốc 109 sang Trung Quốc an toàn. Lán được
dựng theo kiểu nhà sàn dân tộc, với 2 gian nhỏ, có diện tích khoảng 12m2. Lán
hiện nay mới được trùng tu lại trong khoảng thời gian gần đây. Đặc biệt, sau bao

năm xa cách, vào thời điểm 50 tuổi Bác Hồ đã quay về Lán Khuổi Nặm và cúi
xuống ôm hôn lấy mảnh đất Tổ quốc – nơi đã ghi dấu bao kỷ niệm của Người.
- Hang Slí Điếng và hang Diêm Tiêu: là địa điểm được Bác sử dụng làm
hịm thư bí mật, giai đoạn 1941 - 1945.
3. Tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy giá trị Di tích lịch sử
Pác Pó
Với những giá trị đặc biệt ý nghĩa về lịch sử, văn hóa, khoa học, khu di tích
lịch sử Pác Pó đã được Đảng và nhà nước đặc biệt quan tâm bảo tồn, gìn giữ, tơn
tạo nhiều hạng mục quan trọng để mở cửa đón khách khách tới tham quan, học
tập nghiên cứu về Bác. Sau khi Bác mất năm 1969, để tỏ lòng thành kính đối với
cơng lao vĩ đại của Bác và để bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử của Khu di tích
Pác Pó. Dù trong hồn cảnh đất nước ta cịn khó khăn, trong thời kỳ kháng chiến
chống Mỹ cứu nước, thế nhưng Đảng và Nhà Nước ta đã quan tâm và đầu tư tơn
tạo khu di tích Pác Pó để phục vụ tốt cho nhu cầu du khách đến tham quan,
nghiên cứu, học tập tại Khu di tích Pác Bó. Tháng 2 năm 1971, nhà Bảo tàng
Pác Pó được khánh thành và mở cửa cho du khách tới tham quan. Ngồi ra, khu
di tích Pác Pó cịn có ý nghĩa to lớn trong việc giáo dục truyền thống cách mạng


tốt nhất cho các thế hệ con cháu mai sau về tấm gương đạo đức sáng ngời của
Chủ Tịch Hồ Chí Minh và cũng là sự khẳng định của Đảng, nhà nước, nhân dân
ta mãi mãi đi theo con đường mà Bác Hồ đã lựa chọn. Khu di tích Pác Pó chính
là một phần của di sản văn hóa Hồ Chí Minh, giá trị của di sản văn hóa đặc biệt
này đã, đang và mãi mãi trở thành tình cảm, trí tuệ, nguồn lực vật chất và tinh
thần để động viên, cổ vũ cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta lao động sáng
tạo xây dựng đất nước giàu mạnh. Đảng Bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Cao
Bằng đang tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị
lịch sử đặc biệt của khu di tích Pác Pó (Ban Quản lý các di tích Quốc gia đặc
biệt tỉnh Cao Bằng, 2020).
Trong những năm qua, nhờ sự quan tâm của Đảng và Nhà Nước nhân dịp

kỷ niệm 119 năm ngày sinh nhật Bác (19/5/2009) khánh thành cơng trình trùng
tu, tơn tạo hang Cốc Pó. Đặc biệt vào ngày 19/5/2011 khánh thành cơng trình
Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Pác Pó. Ngày nay, Pác Pó đã trở thành một
quần thể di tích lịch sử văn hóa vơ giá của dân tộc Viêt Nam. Pác Pó cịn có
nhiều cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, sơn thủy hữu tình, xứng đáng là một địa
chỉ đỏ trong việc giáo dục truyền thống lịch sử, tinh thần yêu nước cho các thế
hệ con cháu người Việt Nam khi đến tham quan, học tập, tìm hiểu về cuộc đời
hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
4. Một số giải pháp để sinh viên/ học sinh u thích tìm hiểu lịch sử:
1. Phương pháp dạy sáng tạo, sinh động: sử dụng Phần mềm Power Point,
Canva, Frezi, trong giảng dạy
2. Học lịch sử qua những câu chuyện hay: lồng ghép những câu chuyện lịch sử
vào trong bài giảng
3. Tham quan di tích Lịch sử: tổ chức các buổi ngoại khóa để tham quan một số
di tích tại địa phương (một số em ở địa phương mình có nhiều di tích nhưng khi
hỏi đến các em lại chưa biết và cũng chưa hiểu nó có giá trị lịch sử như thế nào)
4. Học Lịch sử qua sơ đồ tư duy: sơ đồ tư duy giúp học sinh ghi nhớ tốt hơn và
hệ thống hóa kiến thức lịch sử


5. Học lịch sử theo từng giai đoạn cụ thể: chia nhỏ các giai đoạn lịch sử để học,
tránh việc nhồi nhét quá nhiều sự kiện lịch sử.
6. Xem các bộ phim về Lịch sử: các bộ phim tài liệu hoặc được làm lại dưới
dạng 3D về các giai thoại lịch sử, các vị anh hùng dân tộc.
KẾT LUẬN
Sẽ thật khó để những thế hệ sau hiểu được một cách tồn diện về tư tưởng
của chủ tịch Hồ Chí Minh trong quãng thời gian Người sống và hoạt động cách
mạng. Tuy nhiên, qua những di vật lịch sử, những câu chuyện được các chứng
nhân truyền đời, hình ảnh và phong cách của người được khắc họa là một vị
lãnh tụ giản dị, gần gũi, một chiến sĩ cộng sản chân chính. Pác Pó - nơi mà

Người đã đứng lặng hồi lâu hướng tầm mắt nhìn về phía dải đất của Tổ quốc
thân yêu nghìn trùng. Đất nước Việt Nam trải qua bao đau thương, đổ bao nhiêu
là máu và nước mắt nhưng cảnh tượng điệp trùng vẫn tỏa lên một sức sống bất
diệt. Nhà thơ Chế Lan Viên đã diễn tả lại hình ảnh ấy bằng những câu thơ đầy
xúc động trong bài thơ “Người đi tìm hình của nước”:
“Kìa bóng Bác đang hơn lên hịn đất
Lắng nghe trong màu hồng hình đất nước phơi thai,…”
(Trích Trong bài thơ “Người đi tìm hình của nước” – Chế Lan Viên)
Cũng trong mùa xuân năm 1941, Bác cũng đã viết nên bài thơ “Pác Pó hùng vĩ”:
“Non xa xa, nước xa xa
Nào phải thênh thang mới gọi là,
Đây suối Lê Nin, kia núi Mác
Hai tay xây dựng một sơn hà”
Pác Pó nay đã là Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt, nước biếc non xanh,
mảnh đất Cội nguồn Cách mạng, nơi Lãnh tụ trở về, anh hùng tụ lại. Dòng suối
Lê Nin xanh ngắt, ngọn núi Mác cao vời vợi, thành kính, bồi hồi lắng tiếng thời
gian, gió đàn, suối hát ngợi ca tên người Hồ Chí Minh – anh hùng giải phóng
dân tộc.


Ngày ngày, rất nhiều người con của đất nước đã về thăm Pác Pó – nơi đầu
nguồn Cách mạng với lịng ngưỡng mộ vùng đất giàu truyền thống Cách mạng.
Khóm trúc Bác trồng vẫn xanh một màu xanh muôn thuở khiến cho lịng người
khơng cịn gợn chút hồi nghi về những giá trị đã trở thành vĩnh cửu. Đến đây, ta
sẽ hiểu vì đâu tâm hồn Bác vẫn ln sáng trong và lạc quan đến kì lạ ngay từ
trong những ngày tháng đầy nhọc nhằn, gian khổ. Ta đến Pác Pó khơng chỉ để
chiêm ngưỡng cảnh đẹp thiên nhiên, khơng khí trong lành mà cịn là một dịp để
thêm hiểu biết về những nội dung lịch sử, những câu chuyện về quãng đời hoạt
động của Bác đầy xúc động mà thi vị.
Việc triển khai dự án tổng thể Khu di tích lịch sử Pác Pó là một nỗ lực đáng

kể của tỉnh Cao Bằng, đồng thời thể hiện sự quan tâm thiết thực của Đảng và
Chính phủ, đáp ứng với nguyện vọng và nhu cầu của nhân dân trong cả nước.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Ban Quản lý các di tích Quốc gia đặc biệt tỉnh Cao Bằng (2020). Khu di
tích Pác Bó có ý nghĩa quan trọng đối với sự nghiệp của Đảng, của dân
tộc; có ý nghĩa đối với cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Truy xuất
từ
ngày 20/11/2021
(13:38)
2. Bảo tàng Hồ Chí Minh - Khu di tích quốc gia đặc biệt Pác Bó-Cao Bằng
(02/10/2019). Các thơng tin về các cụm di tích trong khu Di tích Pác Pó.
Truy xuất từ ngày 20/11/2021


3. Hồng, Minh Của, Nơng Thị Phượng (2014). Cơng tác quản lý nguồn
nhân lực tại khu di tích Pác Bó, Cao Bằng. Thực trạng và giải pháp. Truy
xuất từ truy cập ngày
20/11/2021, lúc 9h45
4. Nguyễn Phương Thanh (2019). Khai thác giá trị di tích quốc gia đặc biệt
Pá Bó trong du lịch. Truy xuất từ />truy cập ngày 20/11/2021 lúc 9h25
5. Phạm Bích Huyền, Lê Thị Thụy (2014). Phát triển du lịch văn hóa ở
quần thể di tích Pác Bó xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng.
Nhà xuất bản Trường Đại học Văn Hóa Hà Nội. Truy xuất từ
truy cập ngày 20/11/2021 lúc
9h30, trích từ trang 284-287.

PHỤ LỤC
Hình 1. Suối Lê-Nin ở khu di tích Pác Bó - Cao Bằng
(Nguồn: Hang Pác Bó - Di tích cách mạng tự hào đất Cao Bằng, Truy xuất từ
ngày 20/11/2021 (13:43)

Hình 2. Nhà trưng bày Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu di tích quốc gia đặc biệt
Pác Bó-Cao Bằng


(Nguồn: Bảo tàng Hồ Chí Minh (2018). Khu di tích quốc gia đặc biệt Pác BóCao Bằng. Truy xuất từ ngày 20/11/2021 (13:45))

Hình 3: Hang Pác Pó ở khu di tích Pác Pó – Cao Bằng
(Nguồn: Bảo tàng Hồ Chí Minh (2018). Khu di tích quốc gia đặc biệt Pác BóCao Bằng. Truy xuất từ />

biet-pac-bo-cao-bang.htm, ngày 20/11/2021)

Hình 4 Bác Hồ về thăm lại Pác Bó (Cao Bằng – 1961)
(Nguồn: Trang tin điện tử : Ban quản lý Lăng chủ tịch Hồ Chí Mnh, truy xuất từ
ngày 20/11/2021)


Hình 5. Núi Các Mác
(Nguồn: Báo Pháp Luật - Vẻ đẹp di tích Suối Lê Nin – Hang Pác Bó, truy xuất
từ: ngày 20/11/2021)

Hình 6: Bàn đá bên suối Lê Nin nơi Bác Hồ làm việc.


(Nguồn: Báo Pháp Luật - Vẻ đẹp di tích Suối Lê Nin – Hang Pác Bó, truy xuất
từ: ngày 20/11/2021)