Tài liệu Giáo trình PEEP và Auto-PEEP docx

PEEP và Auto-PEEP
PEEP là gì?
Ở người bình thường thở qua mũi và miệng, vào cuối kỳ thở ra, áp suất phế
nang sẽ bằng áp suất tại miệng (bằng áp suất khí quyển). Nói cách khác, bình thường
vào cuối kỳ thở ra, sự chênh lệch giữa áp suất phế nang và áp suất ngay mũi miệng
(áp suất khí quyển) là zero.
Để dễ hiểu hơn, bạn có thể há miệng thở, để bàn tay trước miệng thì sẽ thấy vào
thời điểm cuối kỳ thở ra, không có luồng khí nào chạy từ trong phổi ra ngòai miệng,
chứng tỏ là không có sự chênh lệch áp suất nào vào thời điểm cuối kỳ thở ra.
Khi áp suất phế nang cao hơn áp suất tại miệng vào cuối kỳ thở ra thì người ta
gọi đây là áp suất dương cuối kỳ thở ra (PEEP : Positive end-expiratory pressure)
Bạn sẽ thắc mắc:
Tại sao lại đề cập đến áp suất tại miệng và áp suất khí quyển (atmospheric
pressure)?
PEEP được định nghĩa là sự chênh lệch (dương) giữa áp suất phế nang và áp
suất tại miệng vào cuối kỳ thở ra.
Ở người không bị đặt nội khí quản thì áp suất tại miệng luôn bằng áp suất khí
quyển.
Ở ngừơi có đặt nội khí quản, áp suất đường thở (trong lòng nội khí quản) có thể
bẳng hoặc cao hơn áp suất khí quyển bên ngòai nội khí quản.
Vậy người bình thuờng có thể có PEEP hay không? “PEEP” sinh lý nghĩa
là gì?
Ở người bình thường không có đặt nội khí quản và không bị thông khí cơ học,
thanh môn (glottis) mở và đóng trong suốt chu kỳ hô hấp tự nhiên. Sự đóng một phần
thanh môn sẽ tạo ra một “PEEP” sinh lý vì nó ngăn cản không cho khí thở ra đi ra khỏi
đường thở một cách hoàn toàn. Nói cách khác, chúng ta thường thở ra chống lại sức
cản đường thở để duy trì một áp suất dương trong phế nang trong suốt kỳ thở ra.
“PEEP” sinh lý này vào khỏang 3-5 mmHg.
Bạn chú ý ở đây là “PEEP” (PEEP trong ngoặc kép). Tại sao trong ngoặc kép
thì các bạn có thể tự giải thích.

PEEP trong thông khí cơ học (thở máy)
PEEP áp dụng trong thông khí cơ học được gọi là applied PEEP hoặc extrinsic
PEEP. Đây là mức PEEP các bạn sẽ cài trên máy thở.
Vai trò của PEEP thì chúng ta sẽ bàn vào dịp khác. Mình còn nhớ trong chương
PEEP của cuốn Tobin, một tác giả nói mở đầu rất ấn tương khi nói đại để: Cũng giống
như chiều dài chiếc váy của phụ nữ luôn thay đổi theo xu thế thời trang và thời gian,
người ta luôn bàn cãi nhau về mức PEEP thích hợp để cài trên máy thở cho bệnh nhân.
Tuy nhiên không ai mảy may ngờ về vai trò hữu ích của PEEP trong thông khí cơ học.
Auto PEEP là gì?
Auto PEEP (còn gọi là intrinsic PEEP) là PEEP xảy ra thứ phát do thở ra không
hoàn toàn, thường do bệnh lý tắc nghẽn đường thở.
Auto PEEP là sát nhân thầm lặng, là kẻ thù của thông khí cơ học, là điều mà BS
HSCC lúc nào phải nghĩ đến khi giúp thở cho bệnh nhân, khi thấy bệnh nhân thở máy
trở nặng…