MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 1
MC LC
Phân loi mng máy tính theo phm vi đa lý 3
H điu hành mng – NOS (Network Operating System) 16
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 2
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS)
V c bn, mt mng máy tính là mt s các máy tính đc ni kt vi nhau
theo mt cách nào đó. Khác vi các trm truyn hình ch gi thông tin đi,
các mng máy tính luôn hai chiu, sao cho khi máy tính A gi thông tin ti
máy tính B thì B có th tr li li cho A.
Nói mt cách khác, mt s máy tính đc kt ni vi nhau và có th trao đi
thông tin cho nhau gi là mng máy tính.
T nhiu máy tính riêng r, đc lp vi nhau, nu ta kt ni chúng li thành
mng máy tính thì chúng có thêm nhng u đim sau:
• Nhiu ngi có th dùng chung mt phn mm tin ích.
• Mt nhóm ngi cùng thc hin mt đ án nu ni mng h s dùng
chung d liu ca đ án, dùng chung tp tin chính (master file) ca đ
án, h trao đi thông tin vi nhau d dàng.
• D liu đc qun lý tp trung nên an toàn hn, trao đi gia nhng
ngi s dng thun li hn, nhanh chóng hn.
• Có th dùng chung thit b ngoi vi him, đt tin (máy in, máy v, ).
• Ngi s dng trao đi vi nhau th tín d dàng (E-Mail) và có th s
dng h mng nh là mt công c đ ph bin tin tc, thông báo v
mt chính sách mi, v ni dung bui hp, v các thông tin kinh t
khác nh giá c th trng, tin rao vt (mun bán hoc mun mua mt
cái gì đó), hoc sp xp thi khoá biu ca mình chen ln vi thi
khoá biu ca nhng ngi khác,
• Mt s ngi s dng không cn phi trang b máy tính đt tin (chi
phí thp mà chc nng li mnh).
• Mng máy tính cho phép ngi lp trình mt trung tâm máy tính
này có th s dng các chng trình tin ích ca mt trung tâm máy
tính khác đang ri, s làm tng hiu qu kinh t ca h thng.
• Rt an toàn cho d liu và phn mm vì phn mm mng s khoá các
tp tin (files) khi có nhng ngi không đ quyn hn truy xut các
tp tin và th mc đó.
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 3
PHÂN LOI MNG MÁY TÍNH THEO PHM VI A LÝ
Mng máy tính có th phân b trên mt vùng lãnh th nht đnh và có th
phân b trong phm vi mt quc gia hay quc t.
Da vào phm vi phân b ca mng ngi ta có th phân ra các loi mng
nh sau:
• GAN (Global Area Network) kt ni máy tính t các châu lc khác
nhau. Thông thng kt ni này đc thc hin thông qua mng vin
thông và v tinh.
• WAN (Wide Area Network) - Mng din rng, kt ni máy tính trong
ni b các quc gia hay gia các quc gia trong cùng mt châu lc.
Thông thng kt ni này đc thc hin thông qua mng vin thông.
Các WAN có th đc kt ni vi nhau thành GAN hay t nó đã là
GAN.
• MAN (Metropolitan Area Network) kt ni các máy tính trong phm
vi mt thành ph. Kt ni này đc thc hin thông qua các môi
trng truyn thông tc đ cao (50-100 Mbit/s).
• LAN (Local Area Network) - Mng cc b, kt ni các máy tính trong
mt khu vc bán kính hp thông thng khong vài trm mét. Kt ni
đc thc hin thông qua các môi trng truyn thông tc đ cao ví
d cáp đng trc thay cáp quang. LAN thng đc s dng trong ni
b mt c quan/t chc Các LAN có th đc kt ni vi nhau thành
WAN.
Trong các khái nim nói trên, WAN và LAN là hai khái nim hay đc s
dng nht.
Mng cc b - LAN
Mng cc b (LAN) là h truyn thông tc đ cao đc thit k đ kt ni
các máy tính và các thit b x lý d liu khác cùng hot đng vi nhau
trong mt khu vc đa lý nh nh mt tng ca toà nhà, hoc trong mt toà
nhà Mt s mng LAN có th kt ni li vi nhau trong mt khu làm vic.
Các mng LAN tr nên thông dng vì nó cho phép nhng ngi s dng
(users) dùng chung nhng tài nguyên quan trng nh máy in mu, đa CD-
ROM, các phn mm ng dng và nhng thông tin cn thit khác. Trc khi
phát trin công ngh LAN các máy tính là đc lp vi nhau, b hn ch bi
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 4
s lng các chng trình tin ích, sau khi kt ni mng rõ ràng hiu qu
ca chúng tng lên gp bi. tn dng ht nhng u đim ca mng LAN
ngi ta đã kt ni các LAN riêng bit vào mng chính yu din rng
(WAN).
Các thit b gn vi mng LAN đu dùng chung mt phng tin truyn tin
đó là dây cáp, cáp thng dùng hin nay là: Cáp đng trc (Coaxial cable),
Cáp dây xon (shielded twisted pair), cáp quang (Fiber optic),
Mi loi dây cáp đu có tính nng khác nhau.
Dây cáp đng trc đc ch to gm mt dây đng gia cht cách đin,
chung quanh cht cách đin đc quán bng dây bn kim loi dùng làm dây
đt. Gia dây đng dn đin và dây đt có mt lp cách ly, ngoài cùng là
mt v bc bo v. Dây đng trc có hai loi, loi nh (Thin) và loi to
(Thick). Dây cáp đng trc đc thit k đ truyn tin cho bng tn c bn
(Base Band) hoc bng tn rng (broadband). Dây cáp loi to dùng cho
đng xa, dây cáp nh dùng cho đng gn, tc đ truyn tin qua cáp đng
trc có th đt ti 35 Mbit/s.
Dây cáp xon đc ch to bng hai si dây đng (có v bc) xon vào
nhau, ngoài cùng có hoc không có lp v bc bo v chng nhiu.
Dây cáp quang làm bng các si quang hc, truyn d liu xa, an toàn và
không b nhiu và chng đc han r. Tc đ truyn tin qua cáp quang có th
đt 100 Mbit/s.
Nhìn chung, yu t quyt đnh s dng loi cáp nào là ph thuc vào yêu
cu tc đ truyn tin, khong cách đt các thit b, yêu cu an toàn thông tin
và cu hình ca mng, Ví d mng Ethernet 10 Base-T là mng dùng kênh
truyn gii tn c bn vi thông lng 10 Mbit/s theo tiêu chun quc t
ISO/IEC 8802.3 ni bng đôi dây cáp xon không bc kim (UTP) trong
Topology hình sao.
Vic kt ni các máy tính vi mt dây cáp đc dùng nh mt phng tin
truyn tin chung cho tt c các máy tính. Công vic kt ni vt lý vào mng
đc thc hin bng cách cm mt card giao tip mng NIC (Network
Interface Card) vào trong máy tính và ni nó vi cáp mng. Sau khi kt ni
vt lý đã hoàn tt, qun lý vic truyn tin gia các trm trên mng tu thuc
vào phn mm mng.
u ni ca NIC vi dây cáp có nhiu loi (ph thuc vào cáp mng), hin
nay có mt s NIC có hai hoc ba loi đu ni. Chun dùng cho NIC là
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 5
NE2000 do hãng Novell và Eagle dùng đ ch to các loi NIC ca mình.
Nu mt NIC tng thích vi chun NE2000 thì ta có th dùng nó cho nhiu
loi mng. NIC cng có các loi khác nhau đ đm bo s tng thích vi
máy tính 8-bit và 16-bit.
Mng LAN thng bao gm mt hoc mt s máy ch (file server, host),
còn gi là máy phc v) và mt s máy tính khác gi là trm làm vic
(Workstations) hoc còn gi là nút mng (Network node) - mt hoc mt s
máy tính cùng ni vào mt thit b nút.
Máy ch thng là máy có b x lý (CPU) tc đ cao, b nh (RAM) và đa
cng (HD) ln.
Trong mt trm mà các phng tin đã đc dùng chung, thì khi mt trm
mun gi thông đip cho trm khác, nó dùng mt phn mm trong trm làm
vic đt thông đip vào "phong bì", phong bì này gi là gói (packet), bao
gm d liu thông đip đc bao bc gia tín hiu đu và tín hiu cui (đó
là nhng thông tin đc bit) và s dng phn mm mng đ chuyn gói đn
trm đích.
NIC s chuyn gói tín hiu vào mng LAN, gói tín hiu đc truyn đi nh
mt dòng các bit d liu th hin bng các bin thiên tín hiu đin. Khi nó
chy trong cáp dùng chung, mi trm gn vi cáp đu nhn đc tín hiu
này, NIC mi trm s kim tra đa ch đích trong tín hiu đu ca gói đ
xác đnh đúng đa ch đn, khi gói tín hiu đi ti trm có đa ch cn đn,
đích trm đó s sao gói tín hiu ri ly d liu ra khi phong bì và đa vào
máy tính.
Các kiu (Topology) ca mng LAN
Topology ca mng là cu trúc hình hc không gian mà thc cht là cách b
trí phn t ca mng cng nh cách ni gia chúng vi nhau. Thông thng
mng có 3 dng cu trúc là: Mng dng hình sao (Star Topology), mng
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 6
dng vòng (Ring Topology) và mng dng tuyn (Linear Bus Topology).
Ngoài 3 dng cu hình k trên còn có mt s dng khác bin tng t 3 dng
này nh mng dng cây, mng dng hình sao - vòng, mng hn hp,v.v
Mng dng hình sao (Star topology)
Mng dng hình sao bao gm mt trung tâm và các nút thông tin. Các nút
thông tin là các trm đu cui, các máy tính và các thit b khác ca mng.
Trung tâm ca mng điu phi mi hot đng trong mng vi các chc nng
c bn là:
• Xác đnh cp đa ch gi và nhn đc phép chim tuyn thông tin và
liên lc vi nhau.
• Cho phép theo dõi và s lý sai trong quá trình trao đi thông tin.
• Thông báo các trng thái ca mng
Các u đim ca mng hình sao:
• Hot đng theo nguyên lý ni song song nên nu có mt thit b nào
đó mt nút thông tin b hng thì mng vn hot đng bình thng.
• Cu trúc mng đn gin và các thut toán điu khin n đnh.
• Mng có th m rng hoc thu hp tu theo yêu cu ca ngi s
dng.
Nhc đim ca mng hình sao:
• Kh nng m rng mng hoàn toàn ph thuc vào kh nng ca trung
tâm . Khi trung tâm có s c thì toàn mng ngng hot đng.
• Mng yêu cu ni đc lp riêng r tng thit b các nút thông tin đn
trung tâm. Khong cách t máy đn trung tâm rt hn ch (100 m).
Nhìn chung, mng dng hình sao cho phép ni các máy tính vào mt b tp
trung (HUB) bng cáp xon, gii pháp này cho phép ni trc tip máy tính
vi HUB không cn thông qua trc BUS, tránh đc các yu t gây ngng
tr mng. Gn đây, cùng vi s phát trin switching hub, mô hình này ngày
càng tr nên ph bin và chim đa s các mng mi lp.
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 7
Mng hình tuyn (Bus Topology)
Theo cách b trí hành lang các đng nh hình v thì máy ch (host) cng
nh tt c các máy tính khác (workstation) hoc các nút (node) đu đc ni
v vi nhau trên mt trc đng dây cáp chính đ chuyn ti tín hiu.
Tt c các nút đu s dng chung đng dây cáp chính này. Phía hai đu dây
cáp đc bt bi mt thit b gi là terminator. Các tín hiu và gói d liu
(packet) khi di chuyn lên hoc xung trong dây cáp đu mang theo đi ch
ca ni đn.
Loi hình mng này dùng dây cáp ít nht, d lp đt. Tuy vy cng có nhng
bt li đó là s có s ùn tc giao thông khi di chuyn d liu vi lu lng
ln và khi có s hng hóc đon nào đó thì rt khó phát hin, mt s ngng
trên đng dây đ sa cha s ngng toàn b h thng.
Mng dng vòng (Ring Topology)
Mng dng này, b trí theo dng xoay vòng, đng dây cáp đc thit k
làm thành mt vòng khép kín, tín hiu chy quanh theo mt chiu nào đó.
Các nút truyn tín hiu cho nhau mi thi đim ch đc mt nút mà thôi.
D liu truyn đi phi có kèm theo đa ch c th ca mi trm tip nhn.
Mng dng vòng có thun li là có th ni rng ra xa, tng đng dây cn
thit ít hn so vi hai kiu trên. Nhc đim là đng dây phi khép kín,
nu b ngt mt ni nào đó thì toàn b h thng cng b ngng.
Mng dng kt hp
• Kt hp hình sao và tuyn (star/Bus Topology)
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 8
Cu hình mng dng này có b phn tách tín hiu (spitter) gi vai trò thit b
trung tâm, h thng dây cáp mng có th chn hoc Ring Topology hoc
Linear Bus Topology.
Li đim ca cu hình này là mng có th gm nhiu nhóm làm vic cách
xa nhau, ARCNET là mng dng kt hp Star/Bus Topology. Cu hình dng
này đa li s uyn chuyn trong vic b trí đng dây tng thích d dàng
đi vi bt c toà nhà nào.
• Kt hp hình sao và vòng (Star/Ring Topology)
Cu hình dng kt hp Star/Ring Topology, có mt "th bài" liên
lc (Token) đc chuyn vòng quanh mt cái HUB trung tâm.
Mi trm làm vic (workstation) đc ni vi HUB - là cu ni
gia các trm làm vic và đ tng khong cách cn thit.
Các giao thc (Protocol)
Mt tp các tiêu chun đ trao đi thông tin gia hai h thng máy tính hoc
hai thit b máy tính vi nhau đc gi là giao thc (Protocol).
Các giao thc (Protocol) còn đc gi là nghi thc hoc đnh c ca mng
máy tính.
đánh giá kh nng ca mt mng đc phân chia bi các trm nh th
nào. H s này đc quyt đnh ch yu bi hiu qu s dng môi trng
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 9
truy xut (medium access) ca giao thc, môi trng này dng tuyn tính
hoc vòng Mt trong các giao thc đc s dng nhiu trong các LAN là:
1. Giao thc tranh chp (Contention Protocol) CSMA/CD
CSMA là vit tt t ting Anh: Carrier Sense Multiple Access, còn CD là
vit tt t: Conllision Detect.
S dng giao thc này các trm hoàn toàn có quyn truyn d liu trên
mng vi s lng nhiu hay ít và mt cách ngu nhiên hoc bt k khi nào
có nhu cu truyn d liu mi trm. Mi trm s kim tra tuyn và ch khi
nào tuyn không bn mi bt đu truyn các gói d liu.
CSMA/CD có ngun gc t h thng radio đã phát trin trng đi hc
Hawai vào khong nm 1970, gi là ALOHANET.
Vi phng pháp CSMA, thnh thong s có hn mt trm đng thi truyn
d liu và to ra s xung đt (collision) làm cho d liu thu đc các trm
b sai lch. tránh s tranh chp này mi trm đu phi phát hin đc s
xung đt d liu. Trm phát phi kim tra Bus trong khi gi d liu đ xác
nhn rng tín hiu trên Bus tht s đúng, nh vy mi có th phát hin đc
bt k xung đt nào có th xy ra. Khi phát hin có mt s xung đt, lp tc
trm phát s gi đi mt mu làm nhiu (Jamming) đã đnh trc đ báo cho
tt c các trm là có s xung đt xy ra và chúng s b qua gói d liu này.
Sau đó trm phát s trì hoãn mt khong thi gian ngu nhiên trc khi phát
li d liu. u đim ca CSMA/CD là đn gin, mm do, hiu qu truyn
thông tin cao khi lu lng thông tin ca mng thp và có tính đt bin.
Vic thêm vào hay dch chuyn các trm trên tuyn không nh hng đn
các th tc ca giao thc. im bt li ca CSMA/CD là hiu sut ca tuyn
gim xung nhanh chóng khi phi ti quá nhiu thông tin.
2. Giao thc truyn token (Token passing protocol)
ây là giao thc thông dng sau CSMA/CD đc dùng trong các LAN có
cu trúc vòng (Ring). Trong phng pháp này, khi điu khin mng hoc
token đc truyn ln lt t trm này đn trm khác. Token là mt khi d
liu đc bit. Khi mt trm đang chim token thì nó có th phát đi mt gói
d liu. Khi đã phát ht gói d liu cho phép hoc không còn gì đ phát na
thì trm đó li gi token sang trm k tip.
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 10
Trong token có cha mt đa ch đích và đc luân chuyn ti các trm theo
mt trt t đã đnh trc. i vi cu hình mng dng xoay vòng thì trt t
ca s truyn token tng đng vi trt t vt lý ca các trm xung quanh
vòng.
Giao thc truyn token có trt t hn nhng cng phc tp hn CSMA/CD,
có u đim là vn hot đng tt khi lu lng truyn thông ln. Giao thc
truyn token tuân th đúng s phân chia ca môi trng mng, hot đng
da vào s xoay vòng ti các trm. Vic truyn token s không thc hin
đc nu vic xoay vòng b đt đon. Giao thc phi cha các th tc kim
tra token đ cho phép khôi phc li token b mt hoc thay th trng thái ca
token và cung cp các phng tin đ sa đi logic (thêm vào, bt đi hoc
đnh li trt t ca các trm).
Các chun ca mng máy tính
mng đt kh nng ti đa, các tiêu chun đc chn phi cho phép m
rng mng đ có th phc v nhng ng dng không d kin trc trong
tng lai ti lúc lp đt h thng và điu đó cng cho phép mng làm vic
vi nhng thit b đc sn xut t nhiu hãng khác nhau.
Hi đng tiêu chun quc t là ISO (International Standards Organization),
do các nc thành viên lp nên. Công vic Bc M chu s điu hành ca
ANSI (American National Standards Institude) Hoa K. ANSI đã u thác
cho IEEE (Institude of Electrical and Electronics Engineers) phát trin và đ
ra nhng tiêu chun k thut cho LAN.
ISO đã đa ra mô hình 7 mc (layers, còn gi là lp hay tng) cho mng, gi
là kiu h thng kt ni m hoc mô hình OSI (Open System
Interconnection).
Chc nng ca mc thp bao gm c vic chun b cho mc cao hn hoàn
thành chc nng ca mình. Mt mng hoàn chnh hot đng vi mi chc
nng ca mình phi đm bo có 7 mc cu trúc t thp đn cao.
• Mc 1: Mc vt lý (Physical layer)
Thc cht ca mc này là thc hin ni lin các phn t ca mng thành
mt h thng bng các phng pháp vt lý, mc này s có các th tc
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 11
đm bo cho các yêu cu v chuyn mch hot đng nhm to ra các
đng truyn thc cho các chui bit thông tin.
• Mc 2: Mc móc ni d liu (Data Link Layer)
Nhim v ca mc này là tin hành chuyn đi thông tin di dng chui
các bit mc mng thành tng đon thông tin gi là frame. Sau đó đm
bo truyn liên tip các frame ti mc vt lý, đng thi x lý các thông
báo t trm thu gi tr li.
Nói tóm li, nhim v chính ca mc 2 này là khi to và t chc các
frame cng nh x lý các thông tin liên quan ti nó.
• Mc 3: Mc mng (Network Layer)
Mc mng nhm bo đm trao đi thông tin gia các mng con trong
mt mng ln, mc này còn đc gi là mc thông tin gia các mng
con vi nhau. Trong mc mng các gói d liu có th truyn đi theo tng
đng khác nhau đ ti đích. Do vy, mc này phi ch ra đc con
đng nào d liu có th đi và con đng nào b cm ti thi đim đó.
Thng mc mng đc s dng trong trng hp mng có nhiu mng
con hoc các mng ln và phân b trên mt không gian rng vi nhiu
nút thông tin khác nhau.
• Mc 4: Mc truyn (Transport Layer)
Nhim v ca mc này là x lý các thông tin đ chuyn tip các chc
nng t mc trên nó (mc tip xúc) đn mc di nó (mc mng) và
ngc li. Thc cht mc truyn là đ đm bo thông tin gia các máy
ch vi nhau. Mc này nhn các thông tin t mc tip xúc, phân chia
thành các đn v d liu nh hn và chuyn chúng ti mc mng.
• Mc 5: Mc tip xúc (Session Layer)
Mc này cho phép ngi s dng tip xúc vi nhau qua mng. Nh mc
tip xúc nhng ngi s dng lp đc các đng ni vi nhau, khi cuc
hi thoi đc thành lp thì mc này có th qun lý cuc hi thoi đó
theo yêu cu ca ngi s dng. Mt đng ni gia nhng ngi s
dng đc gi là mt cuc tip xúc. Cuc tip xúc cho phép ngi s
dng đc đng ký vào mt h thng phân chia thi gian t xa hoc
chuyn mt file gia 2 máy.
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 12
• Mc 6: Mc tip nhn (Presentation Layer)
Mc này gii quyt các th tc tip nhn d liu mt cách chính quy vào
mng, nhim v ca mc này là la chn cách tip nhn d liu, bin đi
các ký t, ch s ca mã ASCII hay các mã khác và các ký t điu khin
thành mt kiu mã nh phân thng nht đ các loi máy khác nhau đu có
th thâm nhp vào h thng mng.
• Mc 7: Mc ng dng (Application Layer)
Mc này có nhim v phc v trc tip cho ngi s dng, cung cp tt
c các yêu cu phi ghép cn thit cho ngi s dng, yêu cu phc v
chung nh chuyn các file, s dng các terminal ca h thng, Mc s
dng bo đm t đng hoá quá trình thông tin, giúp cho ngi s dng
khai thác mng tt nht.
H thng kt ni m OSI là h thng cho phép truyn thông tin vi các h
thng khác, trong đó các mng khác nhau, s dng nhng giao thc khác
nhau, có th thông báo cho nhau thông qua chng trình Pastren đ chuyn
t mt giao thc này sang mt giao thc khác.
Chun IEEE
Tiêu chun IEEE LAN đc phát trin da vào u ban IEEE 802. Tiêu
chun IEEE 802.3 liên quan ti mng CSMA/CD bao gm c 2 version bng
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 13
tn c bn và bng tn m rng. Tiêu chun IEEE 802.4 liên quan ti s sp
xp tuyn token và IEEE 802.5 gm các vòng truyn token.
Theo chun 802 thì móc ni d liu đc chia thành 2 mc con: mc con
điu khin logic LLC (Logical Link Control Sublayer) và mc con điu
khin xâm nhp mng MAC (Media Access Control Sublayer). Mc con
LLC gi vai trò t chc d liu, t chc thông tin đ truyn và nhn. Mc
con MAC ch làm nhim v điu khin vic xâm nhp mng. Th tc mc
con LLC không b nh hng khi s dng các đng truyn dn khác nhau,
nh vy mà linh hot hn trong khai thác.
Chun 802.2 mc con LLC tng đng vi chun HDLC ca ISO hoc
X.25 ca CCITT.
Chun 802.3 xác đnh phng pháp thâm nhp mng tc thi có kh nng
phát hin li chng chéo thông tin CSMA/CD. Phng pháp CSMA/CD
đc đa ra t nm 1993 nhm mc đích nâng cao hiu qu mng. Theo
chun này các mc đc ghép ni vi nhau thông qua các b ghép ni.
Chun 802.4 thc cht là phng pháp thâm nhp mng theo kiu phát tín
hiu thm dò token qua các trm và đng truyn bus.
Chun 802.5 dùng cho mng dng xoay vòng và trên c s dùng tín hiu
thm dò token. Mi trm khi nhn đc tín hiu thm dò token thì tip nhn
token và bt đu quá trình truyn thông tin di dng các frame. Các frame
có cu trúc tng t nh ca chun 802.4. Phng pháp xâm nhp mng này
quy đnh nhiu mc u tiên khác nhau cho toàn mng và cho mi trm, vic
quy đnh này va cho ngi thit k va do ngi s dng t quy đnh.
Mng ETHERNET
Ethernet là mng cc b do các công ty Xerox, Intel và Digital equipment
xây dng và phát trin. Ethernet là mng thông dng nht đi vi các mng
nh hin nay. Ethernet LAN đc xây dng theo chun 7 lp trong cu trúc
mng ca ISO, mng truyn s liu Ethernet cho phép đa vào mng các
loi máy tính khác nhau k c máy tính mini. Ethernet có các đc tính k
thut ch yu sau đây:
• Có cu trúc dng tuyn phân đon, đng truyn dùng cáp đng trc,
tín hiu truyn trên mng đc mã hoá theo kiu đng b
(Manchester), tc đ truyn d liu là 10 Mb/s.
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 14
• Chiu dài ti đa ca mt đon cáp tuyn là 500m, các đon tuyn này
có th đc kt ni li bng cách dùng các b chuyn tip và khong
cách ln nht cho phép gia 2 nút là 2,8 km.
• S dng tín hiu bng tn c bn, truy xut tuyn (bus access) hoc
tuyn token (token bus), giao thc là CSMA/CD, d liu chuyn đi
trong các gói. Gói (packet) thông tin dùng trong mng có đ dài t 64
đn 1518 byte.
Mng TOKEN RING
Ngoài Ethernet LAN mt công ngh LAN ch yu khác đang đc dùng
hin nay là Token Ring. Nguyên tc ca mng Token Ring đc đnh ngha
trong tiêu chun IEEE 802.5. Mng Token Ring có th chy tc đ 4Mbps
hoc 16Mbps. Phng pháp truy cp dùng trong mng Token Ring gi là
Token passing . Token passing là phng pháp truy nhp xác đnh, trong đó
các xung đt đc ngn nga bng cách mi thi đim ch mt trm có th
đc truyn tín hiu. iu này đc thc hin bng vic truyn mt bó tín
hiu đc bit gi là Token (mã thông báo) xoay vòng t trm này qua trm
khác. Mt trm ch có th gi đi bó d liu khi nó nhn đc mã không bn.
Các thit b kt ni chính ca LAN
Hub
Hub là mt trong nhng yu t quan trng nht ca LAN, đây là đim
kt ni dây trung tâm ca mng, tt c các trm trên mng LAN đc
kt ni thông qua HUB. Mt hub thông thng có nhiu cng ni vi
ngi s dng đ gn máy tính và các thit b ngoi vi. Mi cng h tr
mt b kt ni dùng cp dây xon 10BASET t mi trm ca mng.
Khi bó tín hiu Ethernet đc truyn t mt trm ti hub, nó đc lp
li trên khp các cng khác ca hub. Các hub thông minh có th đnh
dng, kim tra, cho phép hoc không cho phép bi ngi điu hành
mng t trung tâm qun lý hub.
Có ba loi hub:
• Hub đn (stand alone hub)
• Hub phân tng (stackable hub, có tài liu gi là HUB sp xp)
• Hub modun (modular hub)
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 15
Modular hub rt ph bin cho các h thng mng vì nó có th d dàng
m rng và luôn có chc nng qun lý, modular có t 4 đn 14 khe
cm, có th lp thêm các modun Ethernet 10BASET.
Stackable hub là lý tng cho nhng c quan mun đu t ti thiu ban
đu nhng li có k hoch phát trin LAN sau này.
Chú ý: U ban k thut đin t (IEEE) đ ngh dùng các tên sau đây đ
ch 3 loi dây cáp dùng vi mng Ethernet chun 802.3.
• Dây cáp đng trc si to (thick coax) thì gi là 10BASE5 (Tc đ 10
Mbps, tn s c s, khong cách ti đa 500m).
• Dây cáp đng trc si nh (thin coax) gi là 10BASE2 (Tc đ 10
Mbps, tn s c s, khong cách ti đa 200m).
• Dây cáp đôi xon không v bc (twisted pair) gi là 10BASET (Tc
đ 10 Mbps, tn s c s, s dng cáp si xon).
• Dây cáp quang (Fiber Optic Inter-Repeater Link) gi là FOIRL
Liên mng (internetworking)
Vic kt ni các LAN riêng l thành mt liên mng chung đc gi là
Internetworking. Internetworking s dng ba công c chính là: bridge,
router và switch.
Cu ni (bridge):
Là cu ni hai hoc nhiu đon (segment) ca mt mng. Theo mô hình
OSI thì bridge thuc mc 2. Bridge s lc nhng gói d liu đ gi đi
(hay không gi) cho đon ni, hoc gi tr li ni xut phát. Các bridge
cng thng đc dùng đ phân chia mt mng ln thành hai mng nh
nhm làm tng tc đ. Mc du ít chc nng hn router, nhng bridge
cng đc dùng ph bin.
B dn đng (router)
Chc nng c bn ca router là gi đi các gói d liu da trên đa ch
phân lp ca mng và cung cp các dch v nh bo mt, qun lý lu
thông
Ging nh bridge, router là mt thit b siêu thông minh đi vi các
mng thc s ln. router bit đa ch ca tt c các máy tính tng phía
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 16
và có th chuyn các thông đip cho phù hp. Chúng còn phân đng-
đnh truyn đ gi tng thông đip có hiu qu.
Theo mô hình OSI thì chc nng ca router thuc mc 3, cung cp thit
b vi thông tin cha trong các header ca giao thc, giúp cho vic x
lý các gói d liu thông minh.
Da trên nhng giao thc, router cung cp dch v mà trong đó mi
packet d liu đc đc và chuyn đn đích mt cách đc lp.
Khi s kt ni tng thêm, mng theo dng router tr nên kém hiu qu
và cn suy ngh đn s thay đi.
B chuyn mch (switch)
Chc nng chính ca switch là cùng mt lúc duy trì nhiu cu ni gia
các thit b mng bng cách da vào mt loi đng truyn xng sng
(backbone) ni ti tc đ cao. Switch có nhiu cng, mi cng có th h
tr toàn b Ethernet LAN hoc Token Ring.
B chuyn mch kt ni mt s LAN riêng bit và cung cp kh nng
lc gói d liu gia chúng.
Các switch là loi thit b mng mi, nhiu ngi cho rng, nó s tr
nên ph bin nht vì nó là bc đu tiên trên con đng chuyn sang
ch đ truyn không đng b ATM.
H IU HÀNH MNG – NOS
(NETWORK OPERATING SYSTEM)
Cùng vi s nghiên cu và phát trin mng máy tính, h điu hành
mng đã đc nhiu công ty đu t nghiên cu và đã công b nhiu
phn mm qun lý và điu hành mng có hiu qu nh: NetWare ca
công ty NOVELL, LAN Manager ca Microsoft dùng cho các máy
server chy h điu hành OS/2, LAN server ca IBM (gn nh đng
nht vi LAN Manager), Vines ca Banyan Systems là h điu hành
mng dùng cho server chy h điu hành UNIX, Promise LAN ca
Mises Computer chy trên card điu hp mng đc quyn, Widows for
Workgroups ca Microsoft, LANtastic ca Artisoft, NetWare Lite ca
Novell,
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 17
Mt trong nhng s la chn c bn mà ta phi quyt đnh trc là h
điu hành mng nào s làm nn tng cho mng ca ta, vic la chn tu
thuc vào kích c ca mng hin ti và s phát trin trong tng lai, còn
tu thuc vào nhng u đim và nhc đim ca tng h điu hành.
Mt s h điu hành mng ph bin hin nay:
• H điu hành mng UNIX: ây là h điu hành do các nhà khoa hc
xây dng và đc dùng rt ph bin trong gii khoa hc, giáo dc. H
điu hành mng UNIX là h điu hành đa nhim, đa ngi s dng,
phc v cho truyn thông tt. Nhc đim ca nó là hin nay có nhiu
Version khác nhau, không thng nht gây khó khn cho ngi s
dng. Ngoài ra h điu hành này khá phc tp li đòi hi cu hình
máy mnh (trc đây chy trên máy mini, gn đây có SCO UNIX
chy trên máy vi tính vi cu hình mnh).
• H điu hành mng Windows NT: ây là h điu hành ca hãng
Microsoft, cng là h điu hành đa nhim, đa ngi s dng. c
đim ca nó là tng đi d s dng, h tr mnh cho phn mm
WINDOWS. Do hãng Microsoft là hãng phn mm ln nht th gii
hin nay, h điu hành này có kh nng s đc ngày càng ph bin
rng rãi. Ngoài ra, Windows NT có th liên kt tt vi máy ch Novell
Netware. Tuy nhiên, đ chy có hiu qu, Windows NT cng đòi hi
cu hình máy tng đi mnh.
• H điu hành mng Windows for Worrkgroup: ây là h điu hành
mng ngang hàng nh, cho phép mt nhóm ngi làm vic (khong 3-
4 ngi) dùng chung đa trên máy ca nhau, dùng chung máy in
nhng không cho phép chy chung mt ng dng. H d dàng cài đt
và cng khá ph bin.
H điu hành mng NetWare ca Novell: ây là h điu hành ph bin nht
hin nay nc ta và trên th gii trong thi gian cui, nó có th dùng cho
các mng nh (khong t 5-25 máy tính) và cng có th dùng cho các mng
ln gm hàng trm máy tính. Trong nhng nm qua, Novell đã cho ra nhiu
phiên bn ca Netware: Netware 2.2, 3.11. 4.0 và hin có 4.1. Netware là
mt h điu hành mng cc b dùng cho các máy vi tính theo chun ca
IBM hay các máy tính Apple Macintosh, chy h điu hành MS-DOS hoc
OS/2.
H điu hành này tng đi gn nh, d cài đt (máy ch ch cn thm chí
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 18
AT386) do đó phù hp vi hoàn cnh trang thit b hin ti ca nc ta.
Ngoài ra, vì là mt phn mm ph bin nên Novell Netware đc các nhà
sn xut phn mm khác h tr (theo ngha các phân mm do các hãng phn
mm ln trên th gii làm đu có th chy tt trên h điu hành mng này).
Các Phng tin Kt ni mng liên khu vc (WAN)
Bên cnh phng pháp s dng đng đin thoi thuê bao đ kt ni các
mng cc b hoc mng khu vc vi nhau hoc kt ni vào Internet, có mt
s phng pháp khác:
• ng thuê bao (leased line). ây là phng pháp c nht, là
phng pháp truyn thng nht cho s ni kt vnh cu. Bn thuê
đng dây t công ty đin thoi (trc tip hoc qua nhà cung cp dch
v). Bn cn phi cài đt mt "Chanel Service Unit" (CSU) đ ni đn
mng T, và mt "Digital Service Unit" (DSU) đ ni đn mng ch
(primary) hoc giao din mng.
• ISDN (Integrated Service Digital Nework). S dng đng đin
thoi s thay vì đng tng t. Do ISDN là mng dùng tín hiu s,
bn không phi dùng mt modem đ ni vi đng dây mà thay vào
đó bn phi dùng mt thit b gi là "codec" vi modem có kh nng
chy 14.4 kbit/s. ISDN thích hp cho c hai trng hp cá nhân và
t chc. Các t chc có th quan tâm hn đn ISDN có kh nng cao
hn ("primary" ISDN) vi tc đ tng cng bng tc đ 1.544 Mbit/s
ca đng T1. Cc phí khi s dng ISDN đc tính theo thi gian,
mt s trng hp tính theo lng d liu đc truyn đi và mt s
thì tính theo c hai.
• CATV link. Công ty dn cáp trong khu vc ca bn có th cho bn
thuê mt "ch" trên đng cáp ca h vi giá hp dn hn vi đng
đin thoi. Cn phi bit nhng thit b gì cn cho h thng ca mình
và đ rng ca di mà bn s đc cung cp là bao nhiêu. Cng nh
vic đóng góp chi phí vi nhng khách hàng khác cho kênh liên lc đó
là nh th nào. Mt dng k l hn đc đa ra vi tên gi là mng
"lai" ("hybrid" Network), vi mt kênh CATV đc s dng đ lu
thông theo mt hng và mt đng ISDN hoc gi s s dng cho
đng tr li. Nu mun cung cp thông tin trên Internet, bn phi
xác đnh chc chn rng "kênh ngc" ca bn đ kh nng phc v
cho nhu cu thông tin ca khách hàng ca bn.
MNG MÁY TÍNH (COMPUTER NETWORKS) 19
• Frame relay. Frame relay "uyn chuyn" hn đng thuê bao. Khách
hàng thuê đng Frame relay có th mua mt dch v có mc đ xác
đnh - mt "tc đ thông tin u thác" ("Committed Information Rale" -
CIR). Nu nh nhu cu ca bn trên mng là rt "bt phát" (burty),
hay ngi s dng ca bn có nhu cu cao trên đng liên lc trong
sut mt khong thi gian xác đnh trong ngày, và có ít hoc không có
nhu cu vào ban đêm - Frame relay có th s kinh t hn là thuê hoàn
toàn mt đng T1 (hoc T3). Nhà cung cp dch v ca bn có th
đa ra mt phng pháp tng t nh là phng pháp thay th đó là
Switched Multimegabit Data Service.
• Ch đ truyn không đng b (Asynchoronous Trangfer Mode -
ATM). ATM là mt phng pháp tng đi mi đu tiên báo hiu
cùng mt k thut cho mng cc b và liên khu vc. ATM thích hp
cho real-time multimedia song song vi truyn d liu truyn thng.
ATM ha hn s tr thành mt phn ln ca mng tng lai.
• ng vi sóng (Microware links). Nu cn kt ni vnh vin đn
nhà cung cp dch v nhng li thy rng đng thuê bao hay nhng
la chn khác là quá đt, bn s thy microware nh là mt la chn
thích hp. Bn không cn tr quá đt cho cách này ca microware, tuy
nhiên bn cn phi đu t nhiu tin hn vào lúc đu, và bn s gp
mt s ri ro nh tc đ truyn đn mng ca bn quá nhanh.
• ng v tinh (satellite links). Nu bn mun đc chuyn mt
lng ln d liu đc bit là t nhng đa đim t xa thì đng v tinh
là câu tr li. Tm hot đng ca nhng v tinh cùng v trí đa lý vi
trái đt cng to ra mt s chm tr (hoc "b che du") mà nhng
ngi s dng Telnet có th cm nhn đc.