Mot so bien phap ren doc dien cam nham nang cao chat luong day hoc phan mon tap doc lop 4

SÁNG KIẾN:
"MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN ĐỌC DIỄN CẢM NHẰM
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC PHÂN MÔN TẬP
ĐỌC LỚP 4"


I.ĐẶT VẤN ĐỀ
1 . Lí do chọn đề tài:
Giáo dục bậc tiểu học là một khoa học giáo dục khó nhất. Nó là nền móng đầu
tiên để giúp con người tồn tại và phát triển. đặc biệt là môn Tiếng Việt có vị trí quan
trọng trong tất cả các mơn ở trường, nó hình thành khả năng giao tiếp, là cơ sở để phát
triển tư duy cho trẻ để tiếp thu các môn học khác.
Tiếng việt ở tiểu học gồm nhiều phân mơn: Tập đọc, học thuộc lịng, luyện từ
và câu, kể chuyện, tập làm văn chính tả, tập viết... Mỗi mơn đều có một chức năng,
khi dạy tiếng Việt cho học sinh đồng thời cũng chuẩn bị vốn cho học sinh khi học
văn.
Tập đọc là mơn học mang tính chất tổng hợp vì ngồi nhiệm vụ dạy học nó cịn có
nhiệm vụ trau dồi kiến thức về Tiếng việt cho học sinh (về phát âm, từ ngữ, câu
văn...) kiến thức bước đầu về văn học, đời sống và giáo dục tình cảm thẩm mỹ. Mơn
tập đọc ở tiểu học nói chung và ở lớp 4 nói riêng đặt ra một nhiệm vụ quan trọng.
Trong các giờ tập đọc học thuộc lòng học sinh biết đọc diễn cảm bài văn, bài thơ đã
tạo cho các em sự say mê hứng thú và để lại một vốn văn học đáng kể cho trẻ em.
Cũng thông qua các bài văn học sinh học, các em được hiểu thêm về các vùng miền
của đất nước, hiểu được công sức của các tầng lớp nhân dân đang ra sức xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc, hiểu được các truyền thống quý báu của dân tộc.
Phân mơn tập đọc có tác dụng mạnh mẽ trong giáo dục mỹ cảm, học sinh yêu
cái đẹp, rung cảm trước cái đẹp trong thiên nhiên, cái đẹp trong xã hội, cái đẹp trong
văn chương. Mơn này có thể rèn luyện cho học sinh tư duy trừu tượng và cả tư duy
logic. Giờ tập đọc bên cạnh việc dẫn dắt học sinh và cho học sinh tìm đại ý, ý nghĩa
của bài để phát triển óc tổng hợp, tìm bố cục để phát triển óc phân tích. Ngồi ra học
sinh cịn được rèn luyện óc tưởng tượng, phán đốn, ghi nhớ.

Mơn tập đọc khơng chỉ có nhiệm vụ trên mà cịn kết hợp chặt chẽ với chương
trình Tiếng việt. Qua các bài văn chọn lọc học sinh vừa cảm thụ được cái hay, cái đẹp
vừa học được cách sử dụng từ chính xác, cách đặt câu gọn gàng sinh động, được
luyện về ngữ âm, chính tả, tập làm văn.
Nhận thức được tầm quan trọng đặc biệt của phân môn tập đọc nói chung và
việc rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4 nói riêng trong giờ tập đọc, để
có kết quả cao mỗi giáo viên phải nhận thức rõ và có phương pháp giảng dạy phù
hợp.
Trong q trình dạy tập đọc lớp 4, tơi nhận thấy chất lượng đọc diễn cảm của
học sinh lớp 4 nói chung và của lớp tơi nói riêng cịn yếu. Đặc biệt ngày nay xã hội ta
ngày càng phát triển thì nhu cầu đồi hỏi về tri thức con người ngày càng cao, trong đó
ngơn ngữ nói và viết là vơ cùng cần thiết cho mỗi người. Mỗi thành công không phải
tự nhiên mà có được mà phải trải qua một quá trình rèn luyện kiên trì ngay từ đầu. Để


góp phần nâng cao chất lượng đọc cho học sinh tôi mạnh dạn đề xuất một vài kinh
nghiệm nhỏ của mình về vấn đề:“Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm nhằm nâng
cao chất lượng dạy học phân môn tập đọc lớp 4 ”.
2 . Mục đích nghiên cứu :
Ở bậc tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng phân mơn tập đọc có 2 u cầu chính là:
- Rèn kĩ năng tập đọc.
- Giúp học sinh cảm thụ tốt bài văn.
Học môn tập đọc, việc đọc và cảm thụ là 2 khâu có quan hệ mật thiết với nhau,
gắn bó hỗ trợ đắc lực cho nhau. Cảm thụ tốt giúp cho việc đọc diễn cảm tốt. Ngược
lại việc đọc diễn cảm tốt giúp cho việc cảm thụ bài văn thêm sâu sắc.
Thật vậy học sinh có đọc thơng thạo được và trên cơ sở đã hiểu nội dung câu thơ,
câu văn, đoạn thơ, đoạn văn thì các em mới thể hiện được cảm xúc có nghĩa là đã hiểu
tường tận về nội dung và nắm được ý nghĩa giáo dục của bài. Điều đó khẳng định
rằng trong tiết dạy tập đọc lớp 4, việc luyện rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh là
rất cần thiết. Trong giờ học, học sinh biết đọc diễn cảm thì tiết học mới có hiệu quả

cao và mới thể hiện được tầm quan trọng của bộ môn.
So với lớp 1- 2- 3 , học sinh lớp 4 có điều kiện và kĩ năng đọc diễn cảm tốt hơn
nhưng chỉ ở mức độ ban đầu ( đọc diễn cảm một đoạn văn, khổ thơ ) . Học sinh được
thực hành luyện tập từng bước để có thể đáp ứng nhu cầu cao hơn ở lớp 5 và các lớp
trên .
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu :
3.1. Khách thể : Học sinh lớp 4 A - Trường ...................
3.2. Đối tượng nghiên cứu : Các biện pháp giúp học sinh đọc diễn cảm các bài tập đọc
lớp 4
4. Phương pháp nghiên cứu :
1.Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
2.Phương pháp quan sát
3.Phương pháp thống kê phân loại
4.Phương pháp thử nghiệm sư phạm
5.Phương pháp thực hành
6.Phương pháp đối chứng
II.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1 . Cơ sở lí luận :


Trong việc dạy tiếng mẹ đẻ cho học sinh đọc và hiểu được nội dung bài thì mơn
tập đọc có vai trị thật quan trọng. Mơn tập đọc giúp các em có kĩ năng nghe tốt, đọc
thơng, viết thạo, đọc đúng còn giúp các em hiểu được nội dung văn bản. Đọc diễn
cảm giúp các em cảm thụ được những cái hay, cái đẹp của nghệ thuật văn chương.
Ngoài ra mơn tập đọc cịn có tác dụng rất to lớn trong việc giáo dục tình cảm cho học
sinh của lứa tuổi tiểu học. Qua phân môn tập đọc các em được tiếp xúc với những áng
văn, áng thơ hay chọn lọc dạy trong chương trình. Học sinh được tiếp xúc với thế giới
mn hình, mn vẻ ở xung quanh qua nghệ thuật ngơn từ. Từ đó làm cho học sinh
cảm nhận được vẻ tinh túy của thế giới đó bằng ngôn ngữ Tiếng Việt. Tuy nhiên do
đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi của các em chưa thể cảm nhận hết hoặc có cảm nhận

cũng khơng thể diễn đạt tốt vì vốn ngơn ngữ của các em cịn q đơn giản, ít ỏi và
chưa phong phú. Nên q trình dạy Tập đọc
để cho các em đọc đúng đã là khó, để các em đọc diễn cảm được nội dung còn khó
khăn gấp nhiều lần.
Mặt khác, u cầu của phân mơn Tập đọc lớp 4 là:
1. Củng cố, phát triển kĩ năng đọc trơn, đọc thầm đã được hình thành ở các lớp
1, 2, 3; tăng cường tốc độ đọc, biết đọc lướt để chọn thông tin nhanh; bước đầu biết
đọc diễn cảm.
2. Phát triển kĩ năng đọc- hiểu lên mức cao hơn: Năm và vận dụng được một
số khái niệm nhơ đề tài, cốt truyện, nhân vật, tính cách,…để hiểu ý nghĩa của bài và
phát hiện một vài giá trị nghệ thuật trong các bài văn, thơ ( yêu cầu trọng tâm)
3.Mở rộng vốn hiểu biết về tự nhiên, xã hội và con người để góp phần hình
thành nhân cách của con người mới.
Như vây, để đạt được các yêu cầu trên và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh đòi hỏi mõi giáo viên cần
đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học sao cho “ Nhẹ nhàng, chất lượng, hiệu quả”.
2 . Thực trạng của vấn đề:
Từ năm học 2010 đến nay tôi được trực tiếp giảng dạy các em học sinh lớp 2, 3, 4,
cũng như quá trình quan sát, dự giờ việc dạy và học của thầy trò, của các đồng nghiệp
trong thời gian trước đây tơi thấy có những nhận xét sau:
Về người dạy học: Giáo viên khá tôn trọng phương pháp học mới: “Thầy thiết
kế, trị thi cơng” lấy học sinh làm trung tâm. Giáo viên cố gắng tìm tịi nghiên cứu để
giảng dạy phân môn tập đọc. Tuy nhiên giáo viên chỉ coi trọng một vấn đề đọc thành
tiếng to, rõ hoặc có hướng dẫn đọc diễn cảm nhưng chỉ lướt qua , rèn đọc diễn cảm
cho học sinh cịn ít.
Về người học: Học sinh đã biết đọc thành tiếng bài văn, bài thơ, đã để ý và đọc
đúng các phụ âm khó. Nhưng đọc hiểu nắm nội dung bài cịn rất ít do vậy chưa nêu
được ý chính của bài mà phải nhờ sự gợi ý của giáo viên, đọc diễn cảm toàn bài văn

chưa tốt. Khi đọc ở các dấu phẩy, dấu chấm cịn ngừng nghỉ chưa hợp lí cịn tùy hứng,
chưa đọc đúng giọng câu hỏi, câu cảm, câu khiến.
Qua điều tra khảo sát chất lượng học sinh ngay từ đầu năm học tôi đều thấy số
lượng học sinh đã biết đọc diễn cảm bài văn, bài thơ rất ít. Cụ thể điều tra chất lượng
đọc của học sinh lớp 4A đầu năm học 2018 -2019 này, tơi có số liệu cụ thể như sau:

Tổng số học sinh

Đọc nhỏ, ấp úng

Đọc to, rõ, lưu loát

Đọc diễn cảm

29

5 – 17,2 %

21 – 72,5 %

3 – 10,3 %

Trước thực trạng đó, tơi đã phân tích và tự đặt ra cho mình câu hỏi: phải làm
gì? làm như thế nào? để khắc phục tình trạng đó và nâng cao chất lượng đọc cho học
sinh. Qua q trình nghiên cứu tơi đã tiến hành sử dụng phối hợp nhiều phương pháp
nghiên cứu đó là: Phương pháp điều tra, phương pháp đối chứng và phương pháp
tổng quát. Phương pháp điều tra không chỉ dừng lại ở điều tra thực trạng mà phải điều
tra từng giai đoạn trong suốt năm học. Ở mỗi giai đoạn tôi đều lấy kết quả đã đạt được
để đối chứng với kết quả giai đoạn trước, với kết quả năm trước và cuối cùng đi tổng
hợp số liệu và rút ra bài học kinh nghiệm.

Từ yêu cầu thực tiễn của việc dạy tập đọc nói chung và rèn luyện kỹ năng nói
cho học sinh lớp 4, tơi đã tự đặt cho mình phải nhận thức đầy đủ tầm quan trọng, yêu
cầu của bộ môn, đặc biệt về nội dung và phương pháp rèn kĩ năng đọc diễn cảm để
đáp ứng với yêu cầu đề ra.
Trong giảng dạy phân môn tập đọc, qua nhiều năm gần đây, tơi đã tích cực
nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm giảng dạy, cách truyền thụ kiến thức, đặc biệt là việc
rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh. Muốn rèn cho học sinh đọc diễn cảm
tốt, trước hết trong mọi giờ tập đọc giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách phát âm
chuẩn, đọc đúng đắn, có ý thức, trơi chảy, sau đó mới u cầu học sinh đọc diễn cảm.
Trong phương pháp dạy học những yêu cầu đó gọi là chất lượng đọc được thể hiện
đồng thời và chi phối lẫn nhau. Tính đúng đắn sẽ nâng cao tốc độ đọc và cho phép
đọc có ý thức hơn. Nếu khơng hiểu cái đang đọc thì khơng thể đọc lưu lốt và diễn
cảm được.
Đọc diễn cảm thể hiện ở kĩ năng dùng ngữ điệu, biết nghỉ hơi ở dấu chấm, ngắt
hơi ở dấu phẩy, hoặc chỗ cần tách ý, biết đọc liền các tiếng trong từ ghép, từ láy hoặc
cụm từ cố định. Ngoài ra cần biết đọc đúng giọng câu kể, câu hỏi biết phân biệt giọng
người dẫn chuyện với từng tuyến nhân vật có tính cách khác nhau. Đọc diễn cảm là
biểu hiện cao của đọc có ý thức và chỉ thực hiện đựơc trên cơ sở đọc đúng và đọc
nhanh. Do vậy dù đọc ở mức độ nào cũng phải yêu cầu phát âm đúng song cũng


không nên qua nhấn mạnh ở các phụ âm: tr – ch; r – gi; n – l; s – x làm giọng đọc mất
tự nhiên.
Để đạt được những yêu cầu trên tôi đã tiến hành các biện pháp rèn đọc diễn
cảm cho học sinh như sau:
3 . Các biện pháp tiến hành rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4:
3.1. Biện pháp 1: Phân loại học sinh
Sau khi nhận lớp, tôi đã ổn định chung tổ chức lớp. Qua tìm hiểu điều tra để
nắm chắc đối tượng học sinh và lựa chọn, đặc biệt là về kĩ năng đọc và phân loại học
sinh theo ba đối tượng:

Đối tượng 1: Học sinh biết đọc diễn cảm
Đối tượng 2: Học sinh mới chỉ biết đọc to, rõ, lưu loát.
Đối tượng 3: Học sinh đọc nhỏ, ấp úng, ngọng.
Dựa vào đó, tôi đã sắp xếp chỗ cho học sinh những em đọc yếu ngồi cạnh
những em đọc khá, đọc tốt để đôi bạn cùng tiến. Tôi tiến hành công việc tiếp theo là
giới thiệu cấu tạo chương trình mơn tập đọc để các em nắm được các chủ đề chính
trong từng học kì và cả năm học. Đồng thời nêu tầm quan trọng, yêu cầu cơ bản về
việc rèn luyện kỹ năng đọc diễn cảm giúp các em cảm thụ bài văn, bài thơ của từng
chủ đề. Hướng dẫn mỗi em đóng một quyển sổ để ghi những câu, những đoạn, bài
văn, bài thơ hay có giá trị về nội dung và nghệ thuật.
3.2. Biện pháp 2: Sự chuẩn bị của học sinh:
Trước khi học bài tập đọc, tôi dặn học sinh đọc nhiều lần ở nhà cho trôi chảy và
chuẩn bị trước phần câu hỏi, tìm hiểu nội dung bài trong sách giáo khoa, đề ra các yêu
cầu phù hợp với từng đối tượng học sinh.
3.3.Biện pháp 3: Tiến hành bài dạy
Sau phần tìm hiểu bài, tơi u cầu học sinh đọc thật tốt một đoạn nhằm “ thăm
dò” khả năng thể hiện sự cảm nhận nội dung bằng giọng đọc của học sinh .
- Qua giọng đọc của học sinh, tôi dẫn dắt , gợi ý để các em phát huy ưu điểm ,
khắc phục những hạn chế và tự tìm ra cách đọc hợp lí
Ví dụ : bài Tập đọc “ Khúc hát ru những em bé lớn lên trên lưng mẹ”
“....Em Cu tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan/ đừng rời lưng mẹ
Mẹ giã gạo/ mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng/ giấc ngủ em nghiêng
Mồ hơi mẹ rơi/ má em nóng hổi


Vai mẹ gầy/ nhấp nhơ làm gối .”
Bài đọc nói lên tình u của người mẹ Tà ơi đối với con và đối với cách mạng khi đọc
bài các con đọc với giọng như thế nào ?. Vậy để thể hiện tốt diều này chúng ta cần

nhấn giọng vào những từ ngữ nào ?
Việc giáo viên đọc mẫu nhằm minh họa, gợi ý hoặc “ tạo tình huống” cho học
sinh nhận xét , giải thích , tự tìm ra cách đọc .
Ví dụ : Bài “ Tre Việt Nam”
Giáo viên đọc mẫu ,yêu cầu học sinh : Nghe và phát hiện cách đọc của cô ( ngắt nhịp
ở chỗ nào, nhấn giọng hay cao giọng, kéo dài giọng ở từ ngữ nào ?....Vì sao khi đọc
câu thơ có dấu chấm hỏi cô chỉ cần nhấn giọng ở các từ “ lũy, thành” mà không cần
đọc cao giọng ở tiếng cuối câu hỏi ?....
...Thân gầy guộc, lá mong manh /
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi ?
Sau đó giáo viên cho học sinh thực hành luyện đọc diễn cảm ( theo cặp, theo
nhóm ) để các em tự rút kinh nghiệm cho mình, hình thành kĩ năng nhận xét và tự
nhận xét . Tiếp theo tổ chức thi đọc diễn cảm trước lớp để các em học tập lẫn nhau và
được giáo viên động viên , uốn nắn .
Tuy nhiên , trước khi dạy bài đọc tơi cần tìm hiểu kĩ bài dạy xem bài Tập đọc
đó là văn bản nghệ thuật hay là phi nghệ thuật .
1 . Đối với văn bản nghệ thuật tôi hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm thông qua
dẫn dắt, gợi mở giúp các em thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với sự
việc, hình ảnh, cảm xúc, tính cách nhân vật trong bài ..., Cụ thể là
* Học sinh bước đầu biết làm chủ giọng đọc, nhấn giọng những từ gợi tả, gợi
cảm,từ ngữ chìa khóa làm nổi bật ý chính trong câu.
Ví dụ : Bài Tập đọc “ Con sẻ”
“ Bỗng từ trên cây cao gần đó, một con sẻ già có bọ ức đen nhánh lao xuống
như hịn đá rơi trước mõm con chó. Lơng sẻ già dựng ngược, miệng rít lên tuyệt vọng
và thảm thiết . Nó nhảy hai ba bước về phía cái miệng há rộng đầy răng của con
chó .
Sẻ già lao đến cứu con, lấy thân mình phủ kín sẻ con. Giọng nó yếu ớt nhưng hung dữ
và khản đặc ...”
Khi đọc đoạn 2, đoạn 3, Tơi gợi ý HS “Hình ảnh sẻ mẹ lao xuống lấy thân mình che
trở cho con” được tác giả miêu tả rất sinh động, khi đọc đoạn này các em cần nhấn

giọng vào những từ ngữ nào?
Học sinh biết nhấn giọng vào những từ gợi tả hành động , dáng vẻ của sẻ già
khi lao xuống cứu con.


* Học sinh biết thể hiện ngữ điệu , sự thay đổi tốc độ, cao độ, cường độ, trường
độ ...phù hợp với từng loại câu kể, câu hỏi, cảm cảm, câu khiến .
Ví dụ: Bài Tập đọc “ Ga- vrốt ngoài chiến lũy”
Khi đọc đoạn miêu tả chi tiết thể hiện lòng dũng cảm của Ga- vrốt , giáo viên
lưu ý học sinh sự thay đổi giọng đọc như sau :
“ - Cậu làm trị gì đấy ? - Cuốc - phây - rắc hỏi ( Câu hỏi thể hiện sự ngạc
nhiên )
-

Em nhặt cho đầy giỏ đây !( Câu cảm thể hiện sự bình tĩnh )

Cậu khơng thấy đạn réo à ?( Câu hỏi như nhắc nhở Ga- vrốt khơng được
liều mình)
Ga - vrốt trả lời :
Có chứ nó rơi như mưa ấy . Nhưng làm sao nào ?( Khi đọc lên giọng ở câu
hỏi thể hiện sự hồn nhiên )
Cuốc- phây- rắc thét lên
-

Vào ngay !( Câu khiến thể hiện sự đề nghị , mệnh lệnh kèm sự lo lắng )

-

Tí ti thơi ! - Ga - vrốt nói ( thể hiện sự tinh nghịnh )

Trong đoạn đọc diễn cảm tôi cũng lưu ý học sinh: Đối với bài văn xi ngồi việc đọc
tốt các câu chúng ta cịn phải biết ngắt hơi ở chỗ khơng có dấu câu nhưng chỗ đó là
chỗ tách ý .
Ví dụ : Bài tập đọc “ Con sẻ”
HS ngắt câu dài “ Chợt / nó dừng chân và bắt đầu bị, tuồng như đánh hơi thấy vật
gì.” hoặc câu “ Bỗng / từ trên cây cao gần đó, một con sẻ già có bộ ức đen nhánh lao
xuống như hịn đá / rơi trước mõm con chó .”
* Tơi hướng dẫn học sinh đọc phân biệt lời kể của tác giả với lời nhân vật . Đọc
phân biệt lời của các nhân vật sao cho phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và tính cách
của từng nhân vật ( ngườu già , trẻ em , người tốt , người xấu ...)
Ví dụ : Bài Tập đọc : “ Khuất phục tên cướp biển”
Trong bài đọc có 2 nhân vật chính là Bác sĩ Ly - một người nhân hậu , điềm đạm
nhưng nghiêm nghị , cương quyết và tên cướp biển - chúa tàu hung hãn , dữ tợn .
Trước khi học sinh đọc diễn cảm, tôi yêu cầu các em cần tìm hiểu bài thật kĩ. Khi đó
HS đọc lời nhân vật sẽ phân biệt được giọng đọc dựa vào tính cách nhân vật ( người
tốt , người xấu ).
Trong bài cùng là câu hỏi nhưng trong đoạn đối thoại sau, tính cách của hai nhân vật
thể hiện khác nhau hồn toàn.
“ ...


Chúa tàu trừng mắt nhìn Bác sĩ , quát :
- Có câm mồm khơng ? ( đọc giọng thể hiện sự hung hãn của tên cướp khi đập
tay xuống bàn quát Bác sĩ Ly)
Bác sĩ điềm tĩnh hỏi :
- Anh bảo tôi phải không ?( giọng tự tin , điềm tĩnh nhưng hết sức nghiêm
nghị ).
Khi tên chúa tàu cục cằn bảo “phải”, bác sĩ nói :
- Anh cứ uống rượu mãi như thế thì đến phải tống anh đi nơi khác .
Cơn giận của tên cướp thật dữ dội. Hắn đứng phắt dậy, rút soạt dao ra, lăm

lăm chực đâm. Bác sĩ Ly vẫn dõng dạc và quả quyết :
- Nếu anh không cất dao, tôi quyết làm cho anh bị treo cổ trong phiên tòa sắp
tới.( giọng đọc bình tĩnh, cương quyết bảo vệ lẽ phải )
* Ngồi ra tôi giúp học sinh thể hiện ngữ điệu phù hợp tình huống miêu tả
hay thái độ cảm xúc của tác giả ( vui, buồn, nghiêm trang, giận giữ ...)
Ví dụ: Bài Tập đọc “ Con sẻ”
Khi đọc đoạn cuối miêu tả tình cảm của tác giả đối với con chim sẻ bé nhỏ “ Vâng,
lịng tơi đầy thán phục, xin bạn đừng cười. Tơi kính cẩn nghiêng mình trước con chim
sẻ bé bỏng dũng cảm kia, trước tình yêu của nó.”
HS đọc đoạn với giọng vui, nhấn giọng một số từ ngữ gạch chân thể hiện sự trân
trọng, kính phục của tác giả đối với tình yêu của sẻ mẹ đối với sẻ con .
Tuy nhiên học sinh đọc diễn cảm như thế nào còn phụ thuộc vào sự cảm nhận riêng
của từng em . Tôi không áp đặt cho các em một cách đọc theo khuôn mẫu.
2. Đối với loại hình văn bản phi nghệ thuật
Giáo viên hướng dẫn HS xác định được ngữ điệu đọc sao cho phù hợp với mục đích
thơng báo, làm rõ những thơng tin cơ bản, giúp người nghe tiếp nhận được những vấn
đề quan trọng hay nổi bật trong văn bản. Điều này giúp cho HS khắc phục được
những cách đọc thiên về hình thức hoặc diễn cảm tùy tiện .
Ví dụ : Bài tập đọc “ Vẽ về cuộc sống an tồn”
Học sinh biết đọc đúng bản tin (thơng báo tin vui ) đọc rõ ràng, rành mạch , vui tốc độ
khá nhanh, lưu ý ngắt nghỉ hơi đúng sau các dấu câu, nghỉ hơi tự nhiên, tách các cụm
từ trong những câu khá dài .
“ UNICEF Việt Nam và báo Thiếu niên Tiền phong / vừa tổng kết cuộc thi vẽ
tranh của thiếu nhi với chủ đề / “ Em muốn sống an toàn”
Để học sinh lớp 4 từng bước hình thành kĩ năng đọc diễn cảm, giáo viên đọc mẫu ,
giúp học sinh luyện tập thể hiện sự cảm nhận về nội dung, ý nghĩa của bài qua giọng


đọc . Ngoài việc thống nhất cách đọc chung, mỗi học sinh có cảm thụ riêng , từ đó có
cách dọc diễn cảm bộc lộ sự sáng tạo. Để phát huy tính sáng tạo của học sinh khi đọc

diễn cảm cách tốt nhất là giáo viên tổ chức cho học sinh luyện tập “ tự bộc lộ” ( trên
cơ sở đọc mẫu của giáo viên và kết quả tìm hiểu bài ) qua đó giáo viên điều chỉnh
cách đọc cho học sinh , tránh phân tích quá chi tiết về cách đọc. (Ví dụ : Xác định chỗ
ngắt hơi, cao giọng , thấp giọng ...) rồi sau đó mới chuyển sang luyện đọc và dọc theo
một cách giống hệt nhau.
Khi học sinh luyện đọc giáo viên phải tạo được trong lớp một khơng khí thoải
mái để học sinh dễ trực cảm với bài văn, có tâm trạng chờ đợi và chú ý nghe giáo viên
đọc và cũng từ đó các em có thể học tập và bắt chước thầy.
Trong khi rèn đọc diễn cảm tôi thường xuyên chú ý đến những học sinh rụt rè nhút
nhát, tôi thường xuyên khuyến khích khơng gắt gỏng để các em luống cuống.
Đối với học sinh nghịch ngợm phân tán tư tưởng, không chú ý đến tiết học, tôi thường
để ý thỉnh thoảng chỉ định các em đọc tiếp.
Đối với học sinh đọc yếu, ngồi việc hướng dẫn đọc dứt khốt từng từ, cụm từ, với
câu dài cho học sinh ngắt hơi đúng chủ đề ra yêu cầu rèn đọc ở nhà, kiểm tra lại
những yêu cầu đã đề ra đối với học sinh, việc này phải được tiến hành thường xuyên
không được ngắt quãng.
Cuối mỗi tiết học tôi thường tổ chức thi đọc diễn cảm để các em thi nhau thể hiện
giọng đọc của mình. Qua đó học sinh được đánh giá, nhận xét cách đọc, giọng đọc
của bạn để rút kinh nghiệm cho bản thân.
Tóm lại, sau mỗi giờ tập đọc tơi thường kiểm tra chất lượng đọc của học sinh
thông qua đọc thành tiếng (cả 3 đối tượng Giỏi + Khá + Trung bình) xem các em đã
đọc diễn cảm chưa và nhắc nhở các em về nhà tiếp tục luyện đọc.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Qua quá trình giảng dạy, nhờ đã kiên trì bên bỉ áp dụng những biện pháp rèn
đọc như đã nêu trên. Tôi đã tiến hành khảo sát và có số liệu như sau:
Lớp 4A:

Sĩ số: 29 học sinh
Đọc nhỏ, ấp úng

Đọc to, rõ, lưu Đọc diễn cảm
loát

Đầu năm

5 – 17,2 %

21 – 72,5 %

3 – 10,3 %

Cuối học kì I

3 – 10,3 %

19 – 65,6 %

7 – 24,1 %

Giữa HKII

1- 3,4%

18 – 62,6%

10- 34,4%


Qua kết quả khảo sát và số liệu ghi chép tôi rất phấn khởi thấy trong các giờ tập
đọc học sinh say mê học và lớp học sôi nổi, kỹ năng đọc diễn cảm được nâng cao rõ

rệt. Có nhiều em đầu năm học đọc nhỏ , chưa trôi chảy, đến giữa học kì 2 các em đã
đọc to, rõ ràng, lưu lốt hơn. Những em học trung bình khá trở lên đã đọc diễn cảm
bài văn theo đúng yêu cầu đề ra. Tuy kết quả chưa được mỹ mãn như ý nhưng đó
cũng là thành cơng bước đầu nghiên cứu, mày mò ra biện pháp rèn đọc diễn cảm cho
học sinh của mình.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. KẾT LUẬN:
Trên đây là một vài phương pháp rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4, để đạt
được những kết quả trên qua kinh nghiệm giảng dạy tôi tự rút ra một số kết luận sư
phạm như sau:
Muốn rèn cho học sinh đọc diễn cảm tốt trước hết người thầy phải có nghiệp vụ
sư phạm tốt, đặc biệt đọc mẫu của thầy phải chuẩn, hay, có sức cuốn hút học sinh vì
trong khâu rèn đọc thì việc đọc mẫu của thầy giáo có ảnh hưởng rất lớn đối với học
sinh. Các em sẽ theo dõi lắng nghe thầy đọc và coi đó là chuẩn mực để bắt chước để
so sánh đánh giá với giọng đọc của mình. Chính vì vậy thầy cơ cũng phải có sự chuẩn
bị chu đáo, mỗi từ ngữ cơ đọc, nói đều phải chuẩn mực.
Giáo viên phải nắm chắc đối tượng học sinh để có những biện pháp dạy học đạt
kết quả cao nhất nhằm phát huy hết tính tích cực trong học tập, tổ chức điều khiển
khéo léo gây bầu khơng khí sơi nổi kích thích hứng thú học tập và nâng cao ý thức tự
giác của học sinh.
Giáo viên cần phải tìm hiểu chắc nội dung cơ bản của chương trình sách giáo
khoa, sách hướng dẫn, sách soạn bài để học sinh nắm vững nội dung bài, hướng dẫn
rõ cách đọc từng đoạn văn, đoạn thơ cho học sinh hiểu. Thực tế cho thấy sách giáo
khoa Tiếng việt, sách soạn bài và sách hướng dẫn phải thừa nhận là có nhiều ưu điểm
nổi bật. Tìm hiểu phần hướng dẫn chung trong sách đa số giáo viên đã nắm được cơ
bản của phương pháp giảng dạy mới song đi sâu vào từng bài cụ thể thì sự lúng túng
và vấp váp lại khơng ít. Do vậy nắm vững sách, hiểu ý đồ của người biên soạn là quan
trọng song chưa đủ còn đòi hỏi đến vai trò chủ động sáng tạo và ứng xử linh hoạt đối
với từng đối tượng học sinh khác nhau mới đem lại hiệu quả cao.
Giáo viên giàu lòng yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình gương mẫu trong phương

pháp soạn giảng, phát hiện kịp thời đọc sai, đọc ngọng trọng học sinh. Giáo viên phải
kiên trì uốn nắn, sửa chữa cách phát âm sai cho học sinh thật tận tình chu đáo.
Giảm bớt hoặc sửa lại câu hỏi cho sát với từng đối tượng học sinh, tránh giảng
triền miên, nói nhiều, viết nhiều trong khi học sinh đọc còn yếu.


Ln động viên khuyến khích học sinh khi các em có tiến bộ. Rèn cho các em
đọc trước đám đơng, tổ chức thi kể chuyện, ngâm thơ, đọc diễn cảm trong lớp, trong
trường vào những ngày sinh hoạt tập thể, kỷ niệm ngày lễ lớn. Yêu cầu mỗi học sinh
phải có quyển sổ ghi chép để chép những câu thơ, câu văn, bài thơ, bài văn hay dưới
sự hướng dẫn của giáo viên.
Phối hợp nhịp nhàng về chương trình mơn tập đọc với các môn học khác như:
Tập làm văn, kể chuyện...
Trên đây là một số suy nghĩ và việc làm cụ thể của tôi về vấn đề rèn đọc diễn
cảm cho học sinh lớp 4 Trường Tiểu học và THSC Phương Viên . Với phương pháp
rèn đọc này sẽ có tiền đề để tiếp tục dạy mơn tập đọc ở lớp 5 và các lớp trên đạt kết
quả tốt.
2. KIẾN NGHỊ
Để chất lượng đọc của học sinh tiếp tục được nâng cao, tôi mạn phép đưa ra
một vài ý kiến đề xuất với các cấp chỉ đạo như sau:
Cần quan tâm hơn nữa đối với giáo viên tiểu học, thường xuyên bồi dưỡng
chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên ở các phân mơn, nhất là mơn Tập đọc.
Có đầy đủ đồ dùng dạy học cho giáo viên.
Hàng năm tổ chức phong trào thi kể chuyện, ngâm thơ, đọc diễn cảm cho giáo
viên, cho học sinh trong khối, trong trường và tồn huyện.
Qua qua trình giảng dạy mơn Tập đọc đặc biệt về rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4
tơi thấy cịn nhiều khó khăn và có những mặt hạn chế.
Về học sinh: Một số em học sinh còn đọc ngọng đọc vẫn chưa được hay lắm,
bản thân cần phải học hỏi và rèn luyện nhiều hơn.
Thông qua thực tế giảng dạy trên lớp hàng ngày tôi đi đến kết luận rằng: Muốn

rèn luyện cho học sinh đọc diễn cảm tốt thì vai trị của người thầy giáo đặc biệt quan
trọng bởi người thầy giáo luôn là tấm gương sáng, mẫu mực trong cách đọc diễn cảm
để học sinh bắt chước. Trong mỗi giờ tập đọc, người thầy phải hướng dẫn cách đọc
cho học sinh thật tỉ mỉ từng từ ngữ, từng câu văn, từng đoạn văn, phải kiên trì uốn
nắn, sửa chữa kịp thời tuỳ theo từng đối tượng học sinh thật tận tình chu đáo.
Vì vậy mỗi giáo viên phải thực sự yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình gương mẫu
trong phương pháp soạn giảng, ln ln trau dồi nghiệp vụ, học hỏi kinh nghiêm của
các bạn đồng nghiệp để nâng cao chất lượng dạy và học ở các môn đặc biệt là môn
tập đọc ở tiểu học.
Trên đây mới là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi trong việc rèn đọc diễn cảm
cho học sinh trong giờ Tập đọc lớp 4, trong thực tế giảng dạy mỗi người đều có suy
nghĩ, kinh nghiệm, bí quyết nghề nghiệp riêng của mình nhằm mục đích cuối cùng là
nâng cao chất lượng dạy và học. Có lẽ SKKN của tơi cịn nhiều thiếu sót và hạn chế,


tôi mong được các cấp trên cùng các bạn đồng nghiệp góp ý kiến bổ sung để kinh
nghiệm dạy học của tơi thêm phong phú, hồn thiện, góp phần nhỏ bé đưa sự nghiệp
giáo dục phát triển.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
....................., ngày 26 tháng 2 năm 2019
Phê duyệt của thủ trưởng đơn vị

Người viết sáng kiến

.....................................................

TRUNG TÂM HỖ TRỢ GIÁO DỤC
Cung cấp dịch vụ:
- Nhận cung cấp các bộ giáo án Mầm Non, Tiểu Học, THCS tất cả các bộ mơn soạn
theo hình thức chuẩn kiến thức kĩ năng, soạn mới 5 hoạt động, phát triển NL, PC

người học.
- Nhận làm các đề kiểm tra các môn, các lớp của khối Tiểu Học và THCS.
- Nhận thiết kế giáo án, bài soạn power point thao giảng, thi GVG các cấp
- Nhận thiết kế bài giảng Elearning ... theo yêu cầu.
- Cung cấp các loại đề tài, sáng kiến theo chuyên đề, sáng kiến kinh nghiệm theo yêu
cầu các bậc học Mầm Non, Tiểu Học và THCS.
- Nhận làm các loại bảng biểu, quyết định, báo cáo...
- Cung cấp và hồn thiện các loại hồ sơ, kế hoạch chun mơn tổ, nhà trường...
- Cung cấp tư liệu giáo dục, học cụ, ý tưởng giải pháp giáo dục...
* Các sản phẩm đều do các thầy cô giáo viên giỏi các cấp, nhiều kinh nghiệm trực
tiếp chắp bút hoàn thiện
* Cam kết đảm bảo uy tín, chất lượng sản phẩm, phục vụ tận tình và chu đáo, bảo
mật thơng tin thầy cơ.
Thầy cơ có nhu cầu xin liên hệ ĐT: 0936.622084
Hoặc trao đổi, liên hệ, góp ý vào địa chỉ gmail:
Trân trọng cảm ơn q thầy cơ đã quan tâm!
Ln ln sẵn sàng phục vụ q thầy cơ tận tình, tận tâm, chu đáo !