HỌC THUYẾT KINH tế CHỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG ANH NHỮNG nội DUNG được vận DỤNG vào HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN để PHÁT TRIỂN THƯƠNG mại nước TA HIỆN NAY

 

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
KHOA TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP

--------- o0o ---------

TIỂU LUẬN LỊCH SỬ CÁC HỌC THUYẾT KINH TẾ
 ĐỀ TÀI
HỌC THUYẾT KINH TẾ CHỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG ANH.
 NHỮNG NỘI DUNG ĐƯỢC VẬ
VẬN
N DỤNG VÀO HOẠT
HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN ĐỂ
PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI NƯỚC TA HIỆN NAY.

Sinh viên thực hiện

: Nguyên Thu Dinh

Mã sinh viên

: 2173402011168

Khóa lớp niên chế

: CQ59/10.29

Giảng viên hướng : Đặng Thị Thu Giang
dẫn

 


 

Hưng yên, ngày 13 tháng 12 năm 2021

 


 

MỤC LỤC
2

A- LỜI MỞ ĐẦU
B- NỘI DUNG

I. Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa trọng
trọng thương anh
  1. Hoàn cảnh ra đời
  2. Nội dung học thuyết
 
2.1. Giai đoạn hình thành - Học thuyết tiền tệ

3
3
3
3

 
2.2. Giai đoạn phát triển - Học thuyết trọng thương
 
2.3. Giai đoạn tan rã
  3.Đánh giá chung về học thuyết kinh tế chủ nghĩa trọng thương Anh

4
6
6

II. Những nội dung được vẫn dụng vào hoạt động thực tiễn để phát triển
thương mại của nước ta hiện nay
  1. Thực trạng thương mại ở nước ta

6

  2. Vận dụng học thuyết trọng thương vào thương mại của nước ta hiện
nay
 C, KẾT LUẬN

1

6
7
8


 

A- LỜI MỞ ĐẦU

Chủ nghĩa trọng thương ra đời còn nhiều hạn chế, nhưng với tư cách là học thuyết
kinh tế đầu tiên cũng đã đưa ra những lý luận cơ bản trong quá trình phát triển của
chủ nghĩa tư bản, tạo tiền đề cho nền sản xuất hàng hóa phát triển,và giải quyết
được vấn đề cấp bách về vốn trong giai đoạn đầu của chủ nghĩa tư bản.
Việt nam tiến lên Chủ nghĩa xã hội bỏ qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa trong điều
kiện kinh tế còn nghèo nàn, lạc hậu,dó là một nhiệm vụ rất hó khăn và trải qua quá
trình lâu dài. Một trong những tiền đề để hồn thành nhiệm vụ đó là thực hiện sự
nghiệp cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, trong đó vấn đề tạo dựng và tích
lũy vốn đóng vai trò quan trọng.
Phát triển thương mại, đặc biệt là thương mại quốc tế là một kênh thu hút vốn quan
trọng của đất nước. Do vậy,coi trọng sự phát triển của hoạt động thương nghiệp là
việc cần thiết.
Trong điều kiện thực tế nước ta hiện nay,phát triển thương nghiệp vẫn còn có thể
vận dụng những tư tưởng kinh tế của chủ nghĩa trọng thương. Tuy nhiên, cần phù
hợp với lịch sử và tình hình thực tế của từng giai đoạn nhằm mang lại hiệu quả cao
nhất.
Vì lí do trên bài viết này sẽ tập trung làm sáng tỏ vấn đề cơ bản sau đây : “ Học
“ Học
thuyết kinh tế của chủ nghĩa trọng thương Anh. Những nội dung của học thuyết 
kinh tế của chủ nghĩa trọng thương Anh được vận dụng vào hoạt động thực tiễn để 
 phát triển thương mại của nước ta hiện
hiện nay”.
nay”.

2


 

B- NỘI DUNG

I. Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa trọng thương anh
1. Hoàn
Hoàn cảnh
cảnh ra đời
đời
Từ thế kỷ XV- XVII, ở nước Anh nền kinh tế đã phát triển, sản xuất nhỏ của
nơng dân nhanh chóng bị xố bỏ và chuyển lên sản xuất lớn tư bản chủ nghĩa.
Trình độ phát triển chủ nghĩa tư bản ở Anh so với ở Pháp đã vững chắc và chín
muồi hơn. Điều đó làm cho chủ nghĩa trọng thương Anh (Kể cả kinh tế chính trị tư
 bản cố điển Anh)
Anh) triệt để và chín muối hơn ở Pháp và các nước khác.
 Ngay từ thế kỷ XIV- XV, nếu ở Pháp còn chủ
chủ yếu là địa tơ hiện vật, thì ở Anh hình
thức địa tơ tiền đã phổ biến, điều đó chứng tỏ quan hệ hàng hoá - tiền tệ ở Anh
 phát triển hơn ở Pháp. Chủ nghĩa tư bản ở Anh phát triên rất sớm, sau Hà Lan. Từ
thế kỷ XVI ở Anh đã tiến hành cuộc cách mạng ruộng đất, đó là q trình tước
đoạt rất khốc liệt đối với nơng dân Anh, theo Mác, đã ghi vào lịch sử nước Anh
những
dịng
đâycừu
máu
và nước
mắttriển
khơng
phai.
Ngồihố,
ra, làở điều
thể kỷ
XVđềXVI nghề
ni

ở Anh
đã phát
trở bao
thànhgiờkinh
tế hàng
kiện
ngành dệt, da của Anh phát triển, sản phẩm của ngành cơng nghiệp này trở thành
một hàng hố có ưu thế lớn của nước Anh trong ngoại thương. Sự phát triển công
nghiệp của Anh ở thế kỷ XVI là bước chuẩn bị quan trọng về điều kiện kinh tế - xã
hội cho cách mạng tư sản Anh.
Cùng với sự phát triển chủ nghĩa tư bản ở Anh là sự phát triển ngoại thương, nghề
đi biển, sự bành trướng thị trường thế giới,
giới, kéo theo đó là sự xâm chiếm và cướp
 bóc thuộc địa, có thể nói,
nói, thế kỷ XVII là thế
thế kỷ tước đoạt thuộc địa lớn
lớn nhất ở Anh.
Tất cả những điều kiện trên đã làm cho chủ nghĩa trọng thương Anh phát triển và
nó đã đóng vai trị quan trọng trong quá trình đẩy nhanh sự phát triển của công
nghiệp, thương nghiệp, mở rộng thị trường, ... làm cho nước Anh dễ dàng chuyển
từ chế độ phong kiến lên chế độ tư bản chủ nghĩa.
2. Nội dung
dung học
học thuyết
thuyết
2.1.
2.1. Giai
Giai đoạn
đoạn hình
hình thàn

thànhh- Họ
Họcc thuyế
thuyếtt tiề
tiềnn tệ (Bảng
(Bảng cân
cân đối tiền
tiền tệ - thế
thế kỷ
XVI)
Đại biểu của học thuyết tiền tệ là William Staford (1554 – 1612)

3


 







Tư tưởng trung tâm của ông là “Bảng cân đối tền tệ”, thục chất là ngăn chặn
không cho tiền chạy ra nước ngồi , khuyến khích mang tiền từ nước ngoài
về.
Với lý luận cân đối tiền tệ, William Stafford cho rằng ngoại thương sẽ đem
về nhiều tiền cho quốc gia. Ơng đề ra chính sách ngoại thương “xuất ra nước
ngồi nhiều hơn mua ở nước ngoài về”.
Tư tưởng trọng thương giai đoạn này được biểu hiện rõ nét trong quan điểm
trọng thương của William Staford được trình bày trong tác phẩm “ Trình bày

tóm tắt một vài lời kêu ca của đồng bào chúng ta ” (1581 ) .

- Mục đích: giữ khối lượng tiền tệ hiện có, tăng tích trữ tiền tệ.
- Phương thức thực hiện:
  + Xây dựng cán cân tiền tệ nhập siêu.
  + Điều tiết lưu thông trọng thương.
  + Kêu gọi nhà nước can thiệp vào kinh tế (can thiệp hành chính).
- Ý nghĩa: Tích lũy tiền đáp ứng nhu cầu của sản xuất và lưu thơng hàng hóa.
 Như vậy, giai đọan này, những nhà trọng thương chỉ hiểu tiền với chức năng
 phương tiện cất trữ,
trữ, chua hiểu bản ch
chất
ất và quy luật lưu thông
thông tiền tệ.
2.2.. Giai
2.2
Giai đoạn
đoạn truỏng
truỏng thàn
thànhh - Học thuyế
thuyếtt trọng
trọng th
thươn
ươngg (Bảng
(Bảng cân
cân đối thươ
thương
ng
mại từ cuối thế kỷ XVI đđến
ến giữa thế kỷ XVII).

Đại biểu của chủ nghĩa trọng thương Anh giai đoạn này là Thomas Mun(15711641).




Ông là thương nhân và là một trong những viên giám đốc của cơng ty Đơng
Ân và đã bảo vệ hành động bóc lột của cơng ty đó .
Tư tưởng trung tâm của Thomas Mun là “ Học thuyết trọng thương ”. Sự
thay thế học thuyết tiền tệ bằng học thuyết trọng thương là do sự đòi hỏi của
 phát triển sản xuất hàng hoá, sự phát triển của thương nghiệp trong nước và
thế giới. Nguyên tắc nổi tiếng trong giai đoạn này là: bán nhiều, mua ít, như
vậy tiền tự nó sẽ chạy vào trong nước , không cần đến các biện pháp hành
chính của nhà nước . Học thuyết trọng thương đã đặt vấn đề không phải là
4


 



giữ khối lượng tiền tệ có sẵn trong nước mà là làm tăng lượng tiền tệ trong
nước.
Ông đã phê phán gay gắt học thuyết tiền tệ, đồng thời phát triển lý luận về
 bảng “ Cân đối thương mại ”. Ông cho rằng, “ Cân đổi tiền tệ ” không phải
là chính , mà “Cân đối thương mại ” mới là chính do đó xuất khẩu phải
nhiều hơn nhập khẩu . Ơng coi ngoại thương là cơng cụ bình thường và tốt
nhất để làm cho đất nước trở nên giàu có và tích luỹ tiền tệ; rằng khơng có
 phương pháp nào khác để kiếm tiền, trừ thương mại, thương mại là hòn đá
thử vàng đối với sự phồn thịnh của một quốc gia. Ông cho rằng, việc giữ
tiền lại trong nước Anh khơng làm tăng thêm lượng cầu ở nước ngồi đối

với hàng hoá nước Anh; việc thừa thãi tiền trong nước thậm chí có hại và
làm cho hàng hố tăng giá .

- Mục đích: tăng khối lượng tiền tệ quốc gia
- Phương thức:
+ Xây dựng bảng cân đối thương nghiệp suất siêu.
  + Nhà nước vẫn là công cụ đắc lực (can thiệp nền kinh tế).
  + Điều
Điều tiết
tiết lưu thơng hàng hóa. H
Hai
ai phương
phương pháp
pháp thực
thực hiện thương mại có lợi:



Xuất khẩu hàng hóa: H1 – T – H2 (H1 > H2; mua nhiều bán ít)
Phát triển thương mại gián tiếp: T1 – H – T2 (T2 > T1; mua rẻ bán đắt).

- Ông đề ra 10 biện pháp thực hiện thương nghiệp xuất siêu:
  + Mở rộng việc trồng cây công nghiệp.
  + Giảm việc nhập khẩu hàng hóa giá rẻ.
  + Xuất khẩu hàng hóa bằng tàu của nước Anh.
  + Tiêu dùng tiết kiệm tài nguyên.
  + Phát triển nghề đánh cá.
  + Phát triển thương nghiệp làm giàu.
  + Xuất khẩu tiền tệ.

5


 

  + Miễn thuế xuất khẩu đối với
với hàng hóa làm bằng
bằng nguyên liệu nước
nước ngoài
ngoài hoặc
hoặc
được sản xuất trong nước.
=> Tư tưởng của chủ nghĩa trọng thương giai đoạn này vẫn mang đặc trưng cơ bản
của chủ nghĩa trọng thương , như đánh giá cao vai trò của tiền tệ , đề cao hoạt động
thương
mại,
họ chohọrằng,
lợi nhuận
là do
lưu thông
traogiai
đổi
sinh ra ...
Tuyvànhiên,
có những
tiến bộ
hơnlĩnh
so vực
với chủ
nghĩa mua

trọngbán,
thương
đoạn đầu. Họ đã phê phán gay gắt những nguyên tắc của học thuyết tiền tệ và xây
dựng học thuyết trọng thương với bảng “ Cân đối thương mại ” : Xuất siêu. Đồng
thời đưa ra các giải pháp để thực hiện xuất siêu
  2.3. Giai đoạn tan rã (Cuối thế kỷ XVII – nửa đầu thế kỷ XVIII)
- Nguyên nhân: kinh tế hàng hóa tư bản chủ nghĩa đã nảy sinh và phồ biến.
- Mâu thuẫn lí luận: lưu thơng tiền tệ lưu thơng hàng hóa sản suất (dường như
nguồn gốc của cải nằm trong lĩnh vực sản xuất).
- Chính sách:




 Khuyến khích phát triển sản xuất.
 Mở rộng tự do thương mại.
 Giảm sự can thiệp của nhà nước vào kinh tế.

=> Manh nha xuất hiện hệ thống lí luận mới phù hợp trường phái cổ điển.
3. Đánh giá chung về học thuyết kinh tế chủ nghĩa trọng thương Anh
 Như vậy, học thuyết
thuyết kinh tế của chủ nghĩa
nghĩa trọng thương Anh ở cả hai giai đoạn đều
cho rằng nhiệm vụ kinh tế của đất nước là phải làm giàu, tích lũy tiền về càng
nhiều càng tốt; chỉ là phương pháp tích lũy khác nhau. Cả hai giai đoạn đều coi
trọng vai trò của nhà nước, chỉ khác về cách can thiệp; chủ yếu do chưa biết đến
các quy luật kinh tế. Học thuyết trọng thương Anh đã phản ánh và thúc đẩy tích lũy
nguyên thủy tư bản, đẩy nhanh sự hình thành chủ nghĩa tư bản và nền sản xuất
hàng hóa tư bản chủ nghĩa.
II. Những nội dung được vẫn dụng vào hoạt động thực tiễn để phát triển

thương mại của nước ta hiện nay.
nay .
1. Thực
Thực trạng
trạng thươ
thương
ng mại
mại ở nnước
ước ta
ta
6


 

Đại hội VI của đảng đã chủ trương phát triển nền kinh tế nhiều thành phần và thực
hiện chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế từ cơ chế kế hoạch hóa tập trung sang cơ 
chế hạch tốn kinh doanh XHCN. Sau hơn 20 năm đổi mới, nền kinh tế nước ta đó
cú những bước phát triển tột bậc: GDP tăng 3 lần trong gần 20 năm qua. Thu nhập
 bình quân đầu người từ 200 USD/năm tăng lên gần 500 USD/năm, gấp 2,5 lần.
Điều quan trọng là nền kinh tế thực sự hoạt động theo tín hiệu của thị trường. Tỷ
trọng nông nghiệp trong các ngành kinh tế giảm xuống, nhưng những phân ngành
theo nhu cầu của thị trường được phát triển nhanh như đánh bắt và nuôi trồng thủy
hải sản, cây thực phẩm, cây công nghiệp... Công nghiệp và xây dựng, thương mại
và dịch vụ phát triển có tỷ trọng không ngừng tăng trong nền kinh tế. Riêng xuất
khẩu đến nay đã chiếm khoảng 50% GDP Nền kinh tế Việt Nam có những bước
 phát triển nhanh và bền vững là do Đảng
Đảng và Nhà nước ta đã nhận thức đúng đắn về
kinh tế thị trường, nhìn nhận thẳng thắn sai lầm trong tư duy, phát huy sáng tạo cơ 
sở của kinh tế thị trường TBCN, và điều quan trọng nhất là nhận ra và giải quyết

được mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam
2.2. Những nội dung của chủ nghĩa trọng thương được vận dụng vào hoạt động
thực tiễn để phát triển thương mại của nước ta hiện nay.






Một là, trong kinh tế đối ngoại, vận dụng các tư tưởng “Bảng cân đối tiền
tệ”, “Bảng cân đối thương mại”, vận dụng tư tưởng hạn chế xuất khẩu
nguyên liệu thô trong việc đánh thuế xuất khẩu các hàng hóa ngun liệu
như than, khống sản chưa qua chế biến, dầu mỏ... để nâng cao giá trị gia
tăng, tạo nhiều việc làm trong nước.
Hai là, vận dụng tiền đề “Mục đích của hoạt động kinh tế là lợi nhuận”, từ
đó đưa ra các chính sách phù hợp để lưu thơng hànghóa trong nước và quốc
tế.
Ba là, vận dụng các chính sách bảo hộ mậu dịch một cách hợp lí, đúng mức.
Bảo hộ hợp lí, đúng mức là hình thức và mức độ bảo hộ có làm giảm sức ép
cạnh tranh của hàng ngoại trong thời gian đầu, nhưng về lâu dài cần phải
thúc đẩy sản xuấ trong nước vươn lên, nâng cao sức cạnh tranh chứ không
dựa mãi vào hàng rào thuế quan bảo hộ. Như thế trong quá trình phát triển
cần giảm sự bảo hộ để chuẩn bị cho điệu kiện nước ta tham gia vào nhiều tổ
chức, liên hiệp quốc tế.

7


 





Bốn là, vận dụng về vai trò của Nhà nước trong việc điều tiết kinhtế. Đối với
sản xuất trong nước, Nhà nước cần áp dụng các chínsách, biện pháp hỗ trợ 
và tạo điều kiện cho nhà sản xuất nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa.
 Năm là, vận dụng về sự cho phép bn bán ở những nơi có lợcho thương
nhân. Việt Nam phải đẩy mạnh quan hệ kinh tế với các nước, đặc biệt là các
nước trong khu vực, thơng qua chính sách ngoại thương tích cực, dần dần
 phát triển ngoại thương nước ta theo hướng xuất siêu.

Trong điều kiện nước ta hiện nay, những tư tưởng kinh tế của chủ nghĩa trọng
thương vẫn cịn có ý nghĩa, điều này được thể hiện rõ nét trong việc chú trọng phát
triển thương nghiệp (bao gồm nội thương và ngoại thương) nhằm tạo tiềm lực về
vốn cho q trình cơng nghiệp hố - hiện đại hóa đất nước, xây dựng thành công
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Tuy vậy, việc vận
dụng tư tưởng kinh tế của chủ nghĩa trọng thương phải được kết hợp chặt chẽ với
các chính sách kinh tế vĩ mơ của nhà nước nhằm đảm bảo cho sự phát triển ổn định
của nền kinh tế đất nước.
C. KẾT LUẬN
Trong điều kiện nước ta hiện nay, những tư tưởng kinh tế của chủ nghĩa trọng
thương vẫn cịn có ý nghĩa, điều này được thể hiện rõ nét trong việc chú trọng phát
triển thương nghiệp (bao gồm nội thương và ngoại thương) nhằm tạo tiềm lực về
vốn cho q trình cơng nghiệp hố - hiện đại hóa đất nước, xây dựng thành công
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Tuy vậy, việc vận
dụng tư tưởng kinh tế của chủ nghĩa trọng thương phải được kết hợp chặt chẽ với
các chính sách kinh tế vĩ mơ của nhà nước nhằm đảm bảo cho sự phát triển ổn định
của nền kinh tế đất nước.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1, Giáo trình lịch sử các học thuyết kinh tế, NXB Học Viện Tài Chính
8


 

2, />u-tuong-kinh-te-cua-chu-ngh
te-cua-chu-nghia-trong-thuo
ia-trong-thuong-yng-ynghia-doi-voi-su-phat-trien
nghia-doi-vo
i-su-phat-trien-kinh-t-3bq2t
-kinh-t-3bq2tq.html
q.html
3, /> />24727-ta-i-lie-u-tham-kha-u-tham-kha-o-ca-c-ho-c-th
o-ca-c-ho-c-thuye-tuye-tkinh-te-cu-a-chu-nghi-a-t
kinh-te-cu-achu-nghi-a-tro-ng-thuong.h
ro-ng-thuong.htm
tm

9