CHUONG-15-1

I
chon ns,

Nhdng
d6 la

rr

ha

cao nhu

it miiy

',

tj;

sao ch6p

cta m{t

15

h6a

I

mdli

Khi dl

DoANH NGHTET oQc Quvi'u

ddc quydr
todn b6 x
quydn cfil
clidm kh61

mQt m6y tinh c6 nhin, c6 thd n6 dang ch4y mdt trong
nhLtng phi€n bAn Windows, h€ di€u hdnh drtgc biin trdn thi trUong cria tAp
doin Microsoft. O thoi didm khi Microsoft mdi thi6t k6 Windows nhidu nim
v€ trtrdc, h9 da dnng kf va nh{n drtgc chtng nh{n bin quydn tii chinh phri Hoa
Kj,. Chrlng nh6,n bin quydn niy cho Microsoft dQc quydn ddoc tao ra v2r b6n c6c
bin sao cira hQ didu hirnh Windows. Do d6 ndu khdch hing mu6n mua m6t bin
sao cta h€ didu hirnh nay, hg se c6 rdt it lrra chon kh6c ngoii viOc phai tra cho
Microsoft khoing 100 d6 la, ld mrlc giai mir c6ng ty niy b6n sAn phdm cira ho tr6n
thi trrrong. Microsoft drroc gqi li m6t doanh nghiQp dQc quydn trdn thi truong hd
didu hdnh Windows.

cta cdc nl
bin tay v0
thi truong
kh6ng phr

116u bqn dang sd hrru

1\

M6t tr',
d6i lirc ch

trong chui
vdn dd do
kh6c nhau
chinh phir
Microsoft.
c6ng ty chr
cta hai c6r
Tddng td r
trinh duy6r
s€ md r6ng
Microsoft .,
Kj, cung nh

Cdc quydt dinh kinh doanh cria Microsoft kh6ng dttgc m6 ti mQt crich chi tidt
bdi m6 hinh hinh vi cira doanh nghiQp dUgc ph6t tridn d trong chtlong tni6c.
Trong chriong d6, chring ta chi mdi phin tich cdc thi trdong canh tranh, li c6c thi
tniong c6 nhidu doanh nghiQp ctng bdn c6c loai hirng h6a gdn nhrt giSng nhau vi
do d6 hq c6 r{t it inh hrrdng l6n gi6 b6n. Ngugc l4i, mQt c6ng ty dQc quydn nhrr
Microsoft hdu nhLt kh6ng c6 d6i thir canh tranh trtlc ti6p, vi viy hq c6 quydn iltc
t6c dQng l€n gid bdn sdn phdm ctra ho tr€n th! truong.

Ndu nhu doanh nghiOp canh tranh Id nguoi chdp nhdn gid,th\ doanh nghi0p
dQc quydn lir ngrloi quydt dlnh gid. Trong chuong niry, chring ta se phAn tich him f
cira quydn lgc thf tntong niry. Qua d6, chring ta sC thdy ring quy€n lgc thi trrrong
lirm thay ddi m6i quan hQ girra chi phi cira m6t doanh nghiQp vd gi6 cira c6c sin
phdm m) ho bin tr6n thi trddng. Mdt doanh nghiQp c4nh tranh chdp nhAn mfc
gi6 c[ra sin lrrong ddu ra do thi tntong quy dinh vir sau d6 chgn mrlc sin lrrong mi
ho mu6n b6n ra sao cho gi6 b6n bing chi phi bi6n. Ngdgc I4i, doanh nghi€p dQc
quy€n l4i 6p d4t mQt mrrc gi6 cao hon chi phi bi€n. Hd di€u hinh Windows cta
Microsoft I?r m6t trong nhflng tniong hgp nhrt v{y. Chi phi bi6n cta hQ didu hdnh

Windows chi phi ph6t sinh mi Microsoft phii tri cho vi€c sao chep phdn mdm
niry vAo dia CD - chi li m6t vdi d6 1a. Trong khi d6 gi6 brin trdn thi tntong cta m6i
phi6n bin cira phdn mdrn niry cao hcrn chi phi bi6n cfia n6 nhi€u ldn.

C-hing,,,i gi ngai Irhiirr l.hi ii. tlranh nghii;,,1i. q,-Li'dr, biir.ic siri F,lrin-i
cira ho voi niit. gid rdt ,-;ro vt\ kha,.h hAng.ria ho drirlng nhri kh6ng co nhi6r.r lr-iri

I{GUYEN
MOt doanh
h6a cira ho
d6c quydn I

ngdoi biin

L

nhdp vd cirn
I

Doanh n
hincr hd;


CHUONG 15 DOANH NGHIEP DOC OUYEN

ndt trong
rg cta tap
hidu nim

pht Hoa

.i briLn c6c
r mgt ban

ii tri cho

ia ho tr€n
tnlong hd
ch chi tidt
tng tnldc.
, Iir c6c thi
g nhau vi
uydn nhu
quydn lgc
nghiQp

i

ich him
hi truong
ra cdc sin

*rdn

mrJc

l.t.igrr.rg mi

tri

theo mtic giri bdt k),do doanh nghi€p d6c quyin ddt ra.

Nhrlng ndu vay, tai sao Microsoft kh6ng b6n m6i bin sao windows a -t. i.ooo
d6 la hay thim chi la 10.000 d6 la? Ly do li bdi vi ndu Microsoft brin d mrtc giri
cao nhd viry, rdt it ngrroi sE mua sin phdm cria ho. Ltc niry moi ngdoi c6 le s6 mua
it mdy tinh hon, hoic chuydn sang dung m6t h€ didu hinh kh6c, hay dtng c6c brln
sao chdp kh6ng c6 bin quydn. M6t doanh nghidp d6c quyin c6 thd kidni sodt gi6
crla mrt hing ma ho b6n, nhung bdi vi mrlc gi6 cao se lim gidm s6 higng hing
h6a mi khdch hing mu6n mua, do d6 loi nhudn dQc quydn kh6ng phii li vl han.
Khi drinh gid hoat dQng sin xudt vir c6c quy6t dinh vi gi6 cria cdc doanh nghi€p
dQc quydn, chfing ta cung d6ng thoi xem xdt cdc tdc d6ng cira sg d6c qoyd"n ten
toin bd x6 h6i. Tttong tU nhd doanh nghi€p canh rranh, c6c doanh
a6.
"gii6p
c6 mqc ti€u t6i da h6a lgi nhudn. Tuy nhi6n muc ti€u niyc6
quy€1
nhidu
90nq
didm khdc bi6t girla hai loai doanh nghi€p. Trong thi truong canh tranh, hinh vi
cira cdc nhi sin xuit vd ngdoi rieu dtng vi lcf duong nhrr duoc didu khi€n bdi mQt
birn tay v6 hinh dd tnng thdm tdng ph6c loi kinh td. Nguoc l4i, c6c sin phdm tr€n
thl trrrong d$c quydn thuong kh6ng mang lai loi ich cao nhdt cho xa hOi bdi vi ho
khdng phii chiu t6c dQng trr srl canh tranh.
MQt trong Midi Nguy€n tac cia Kinh td hoc trong chrrong I di chi ra ring
d6i luc chinh pht c6 thd cai thiQn nhtrng k6t qui thi t.iong. Nhrlng phdn tich
rrong chdong nay s€ lim ro hon nguydn tic niry. Chrlng ta se drinh gid nhrrng
vdn dd do d6c quyin gdy ra cho xa h6i, ddng thdi se tha; lu6n vd caciech thfc
khdc nhau md cdc chinh phi c6 thd srl dung dd giii quy6t c6c vdn dd niy. vi dt1,
chinh phi Hoa Ky theo doi rdt sdt sao cric quy6t dinh kinh doanh cta tlp doin
N'licrosoft. vao nim 1994, ho da ngdn kh6ng cho Microsoft mua lai Intuit, m6t
cdng ty chuydn biin c6c phdn mim tii chinh c6 nhin hing ddu, bdi vi sU k6t
hqp

cria hai c6ng ty niy ndy s€ din d6n mQt su t{p trung quydn lUc thi truong
qud ldn.
Tuong tu nhrr v{y, viro nim 1998, 86 Trr phrip Hoa Kj,da phin d6i vi6c tich hop
trinh duydt Internet (IE) vio hQ didu hirnh windows vi ho cho ring sri kdt hgp
niy
se md r6ng quydn luc thi trttong cta Microsoft sang m6t
linh vuc khdc. Ngiy nay,
Microsoft vin ti6p tuc c6 nhi6u tranh cdi vdi c6c co quan ch6ng dQc quydn"t4i
Hoa
Kj'clng nhrt d c6c qu6c gia kh6c.
chon

rh

ngoii vi6c phrii

337

:IIGUYEt.I NHAN CtjN
OQC

QUYEU

g cira m6i

doanh.".gliep duoc goi ld tIQc quy€'nr khi d6 ln ngrtoi brin duy nhdt vi hing
htia cta hg kh6ng co cdc sin phdm thay thd gdn gni.
Nguy6n nhdn co bin cia su
dQc.quydn li cdc rio cin gia nhAp: M6t ao".rt ,g1i1p JOi quyd,,
duy tri vi th6la

nguoi ban duy nhdt tr6n thi truong bdi vi c6c doanh nghiQp
kh6c kir6ng thd gia
" "
nhip vir canh tranh vdi n6. Cric rio cin gia nh{p nAy co-ba i4ng
chinh,

;in

1

ghi€p dQc
dows cta

lidu hinh
hdn mdm

phdm
nhidu hia

MQt

Doanh nghi6p d6c quy en: nguoi b6n duy nhdt m6t s6n phdm cu th6
hang h6a thay thd gbn 9ui na o.

mi kh6ng

c6


338

PHA,l.r

Y

I

,-ri,r.-f'a,

i
I

.
.
.

Doc cluy€n ve nguon ltc. mot ngu6n lLtc quan trong cdn thi6t cho
sir.r xu{t duoc sd hiiu bdi rndt doanh nghiQp duy nhdt.

qul tlinh

I

ban

Bing

vi ilgudn l{c

nim.

Cu
c6 thd dnng
20

Cdch don giin nhdt dd mOt doanh nghiQp trd n€n dQc quydn Ih sd hrru m6t ngudn
h.lc quan trqng. Ching han nhrJ trong truong hgP thi trddng nddc sinh hoat trong
rnQt thi trdn d virng Old West. N6u c6c crJ dAn thi trdn sd hrlu nhidu gi6ng nrldc,
thi m6 hinh canh tranh mi chting ta dd thio luin d chrrong trddc s€ phin rinh
hdnh vi cta ngrloi bdn. Bdi vi s{ canh tranh girla c6c nh}r cung c6p nu6c, giri cria
mQt gallon nrldc sE duqc didu chinh bing vdi chi phi bi€n cta viQc bom th6m m6t
gallon nrIdc. Tuy nhi6n, gii st thi trdn chi c6 mQt gi6ng nrrdc duy nhdt vi nguoi
dAn kh6ng thd l5y drigc ntldc tr] c6c ngu6n kh6c, ngridi chir sd hrtu cria gi6ng
nddc duy nhdt niry se tlQc quydn cung cdp nddc. Do tI6, ngdoi niry s€ c6 quydn igc
thi trllong ldn hon rdt nhi€u so vdi c6c doanh nghiQp trong m6t thi tntong c4nh
tranh. Dic biQt trong trudng hgp hing h6a li c6c mit hing thidt ydu nhrl nudc,
ngrldi cung cdp dQc quydn c6 thd dat mQt mfc gi6 rdt cao, mic du chi phi bi€n crla
vi6c bom th€m mQt gallon ntldc kh6ng d6ng li bao.

cia chinh p
ddng y cria
dQc

quy€n t

RAt de n

bin quydn.

,

vd do d6 s€

tranh. Tuy r
hon vi thr"r
thoi khuydn
trd thirnh ct
se khuydn k
phdm cta

M6t vi dq didn hinh cta s{ xudt hiQn quydn lgc thi tniong th6ng qua vi6c sd
hiru m$t ngudn tiri nguy€n quan trong lA DeBeers, mQt cdng ty kim cuong d Nam
Phi. Drioc thinh l{p viro nim 1888 bdi Cecil Rhodes, mQt doanh nhAn ngrioi Anh
(v?r cung le mQt nha tiri trg chinh cho qui hqc bdng Rhodes), d nhidu thoi didm
Debeers da kidm so6t d6n 80 phdn trim sin lrrgng cta c6c m6 kim crtong tr6n
to2rn thd gioi. Mac du Debeers kh6ng hoin todn li mQt mQt nha dQc quydn, do thi
phdn cta n6 nh6 hon 100 phdn trim, nhung c6ng ty niry di c6 mQt sU chi ph6i rdt
ldn I€n gi6 cia kim cudng tr6n thi trdong.
Di c16c quy€n sd hrtu mQt ngudn t2ri nguy€n quan trqng li mQt nguy€n nhin
cht y6u cta sr3 dQc quydn, tr€n thuc t6 rdt hi6m 1aP ciLc doanh nghiQp dQc quydn
theo dang ndy. CAc n€n kinh t6 r{t r6ng l6n, vir c6c ngudn Igc thr:ong dugc sd htlu
bdi nhidu ngdoi. Thqlc ra, nhidu lo4i hing h6a drrgc mua b6n tr€n khip th6 gidi,
do tI6 ph4m vi thi trrrong ti,,I nhi6n c[ra chring thudng d quy md to?rn cdu. Vi v{y
c6 rdt it c6c vi dt1 vd c6c doanh nghiQp sd hriu mQt ngudn lrtc mir kh6ng c6 bdt cd
mQt sg thay th6 nio tddng xfng.

rr

Do do, ct
lin chi phi.

Tuynhi6n n
ddc quydn g
cta chrrong

J

00c quydn

t

M6t ngdnh c
cung cdp m(
xudt thdp ho_
th6 kinh td tl
di6n tdng chi.
Trong tnlon5
niro vdi chi p'
mQt s6 luong
chi phi binh ,

quyin do chinh ph0 tao ra

Trong nhidu trudng hqp, dQc quydn xudt hiQn do chinh phri cho phdp cdc cd
nhAn hal cloanh nghidp cl6c quy€n dugc ban m6t s6 lo4i hirng h6a hoac dich
r u Nlrrrrrg thirrlr tlr.,ang :rL tltrt qri!cln rlLirr. hinh thanh tii sti. tttanh e hir,l tri
tuyat r16i . illr .,ii,- nhi doi qu!t\tr trong tr,long lai Vi dr-r cic Vi Vtra thtic-ins, cAp ho

sd:

phdm bio.

blng sdng c
c6ng ty nQg
c6ng ty dui

chi phi th{p hon so vdi phdn ldn c6c nhi sin xuSt khic'
Ch(rng ta se thao lu{,n vin tit vd ttng dang dQc quydn niry.

Ogc

iriL.

nhilng ti.tii
c0a ngrloi r

Cac quy dlnh cfia chinh phi: Chinh pht trao cho m6t doanh nghiQp duy
nhdt quydn duoc sin xudt mQt viri lo4i h2rng h6a vir dich vu.
Quy trinh sdn xudt:MQt doanh nghiQp c6 khi ning sin xu{t hing h6a vdi

09< quyCn

bi

1

I

D6c quyE
ng hiep ro
thdp h:n

I


CHUONG 15 DOANH NGHIEP DOC OUYEN

) qud trinh
rghi€p duy
ng hoa vdi

m6t ngudn
hoat trong
;i6ng nr16c,
) phin {nh
i6c, giri cria
r thOm m6t
it va ngudi
L c[ra gi6ng
I quydn h:c

'riollg

canh

nhti

nr.tdc,

,hi bi6n cira

qua vi6c sd

ong d Nam
ngrioi Anh
r thoi didm
cuong trCn
rydn, do thi
chi ph6i rit
1uy€n nhin
,-dQc quy€n

doc sd hfru
ib thd gidi,
cdu. Vi viY
rg c6 b{t ct

thep cic cA
L hodc dich
,h chinh tri
rng cdP cho

339

minh cia hg.nhrrng gidy ph6p kinh doanh d6c quydn. Crlng c6
nhflng trrrong hop, chinh pht bio h6 d6c quydn bdi vi n6 thd hi€n nguygn vgng
ban be hay ddng

cta ngdoi ddn.

Bing sring chd vi ludt bin quydn li hai vi dq quan trqng. Ndu m6t c6ng ty drroc
loai thu6c mdi, ho c6 thd ndp don l€n chinh phri xin cdp
pha'm bio

:h.::1--0,
bing sring chd Ndu co quan kidm duy6t x6t thdy roai thu6c mdi tim ra dring li cta
c6ng ty ndp don, h9 se cdp bing sdng chd cho c6ng ty niy. Vdi bang sa.,g Jh6 nay,
c6ng ry dr.toc phdm d6c quydn sin xudt vi b6n loai dugc phdm n1y t.lng lrorrg
20 nim. Ctng tudng tU nhd vay, khi m6t nhi vin hoAn thAnh m6t tdc phdm, hq
c6 thd ding kf bin quyin tric phdm do. Bin quydn t6c phdm ld mQt sU dim bio
cira chinh phri ring kh6ng ai c6 thd sao ch6p vd bdn t6c phdm mi khdng dugc sr-r
ddng y cira tdc gii. Nhri v4y bin quydn tdc phdm da bi6n tdc gia thanh mot nhe
dic quydn trdn thi trddng ctia tric phdm cria hq.
Rdt dc nhan thdy t6c dQng vi sg inh hudng cria bing slng ch6 cung nhrr l*6Lt
bin quydn. Nhring vin bin ph6p lf niy cung cdp cho ngrroi sin xudt su i9. quydn
vi do c16 se ddn tdi cdc mtc giii cao hon so v6i cdc mrlc gi6 trong thi truongianh
tranh. Tuy nhi6n bing vi6c cho phdp cric nha sin xudt d6c quydn dinh
{ra.uo
hon vir thu vd loi nhuan nhidu hon, ludt ban quydn vi, bing sring ch6 cnn! ddng
thoi khuy6n khich cdc hinh vi ddng mong mu6n. c6c c6ng ty atro. auql phef
trd thdnh c6c nhi d6c quydn d6i v6i ciic loai thu6c mir hq bio ch6 ra, didu niy
s€ khuydn khich cdc hoat d6ng nghidn ciru. c6,c t6c gii dugc dQc quyin
b6n t6c
phdm cria minh s€ c6 d6ng co viet th6m nhidu cu6n s6ch hay hon.
Do d6, c6c vin bin phap lf vd bing srlng ch6 vi bin quydn mang lai ci loi ich
lin chi phi. Loi ich cria chring li tdng th6m dQng hJc cho c6c hoat d-6ng s6ng t4o.
Tuy nhi6n nhrrng loi ich niy cung bi girim di phdn nio do nhring t6n t-hat
ria srr
ddc quydn gAy ra. Nhrrng tdn thSt niy s€ drrgc d6nh gid ddy dir hon
d phdn sau
cta chrrong n2ry.
00c

quyin trl nhi€n

M6t ngdnh drtgc ggi li d6c quyin td nhi6nr khi m6t doanh nghi6p co khA
ndng
,rlg
mQt lo4i hdng h6a hay dich vu cho toAn bQ thi truong udi .hi phi ,a.,
:a-p
xudt thdp hon c6c doanh nghigp kh6c. D6c quydn td nhi€n
xuit hi6n khi c6 lo.i

kinh t6 theo quy m6 theo gi6i han mfc iin lddng tdong fng. Hinh I bidu
di6n tdng chi phi binh quin cta m6t doanh nghi€p
c6 tJi tn6finn t?theo quym6.
Trong t^Iong hop niy, m6t doanh nghi€p c6 thd san xu{t
tai b6t crl mrlc sin ltrgng
nio v6i chi phi thdp nhdt. Do d6, tai m6t mirc san lrrong nhdt
dinh, str xu{t hiEn
s,5 luOng ldn doanh nghidp se lim gidm sAn lrrong binh qu6n
vA lim ting tdng
1!t
chi phi binh qudn cira c6c doanh nghifp.
th6

D6c quy€n tr,r nhi6n: doanh nghi6p d6c quyEn do tinh hu6ng mi d d6
m6t doanh
nghiQp c6 thd cung cdp m6t hang hoa hay dich vu cho toin bQ thl truong
voi chi phi
thdp hon ld hai hoic nhiEu doanh nghi6p.


r

34O

PHAN

Hlnh
Loi

V

nANH

VI DOANH NGHIEP VA TO CHUC NGANH

th6 kinh

khr
chi
ngh
lai c

(hirii

1

ti

theo quy m6 giy

a

li6< quyin

M6t doanh nqhi6p ro drfd( (lo( quy6n tu nhi6n khi (d dudng
triirq rhi phi6lnh qudn giiim li€n tuc Trong trudng h0D niy,
n6ui6n hlonq tlud( (hia d6u tho ciic doanh nqhiep kh{( thi
mdidoanh hqiiEp sE sin xuet it hdn va tdng (hfphibinh quin
sEtinq l€n. Kdt qul l:r vdim6imricsin luong chotrud(, (hiphi
s€thdp nhdt ndu thldo m6tdoanh nghiCpsln xuet.

tun
-

KIEI

Tdnq

(hip6i

hai t

binhqu;n
0

lrog

(A

MQt vi du cria d6c quydn trJ nhi€n li

dfch vu cung c{P nrldc sinh hoat. Dd

cung cdp nrJ6c cho c6c cd dAn trong thi trdn, doanh nghiQp phii xAy dgng mQt hd
th6ng duong 6ng ddn nudc khip thi tr{n. N6u c6 nhi€u doanh nghidp khdc clnh
tranh, m6i doanh nghiQp se phii trri chi phi c6 dinh cho vi€c xAy dgng h6 thdng
cdp nrrdc. Di€u niy c6 nghia Ii, tdng chi phi binh qudn cta dich vqi cung cdp nrldc
sinh hoat s€ d mrlc thdp nhdt khi chi c6 duy nhdt mQt doanh nghiQp cung cdp
nddc cho toin b0 thi tr{n.
Trong Chrrong 11, chring ta di nhic d6n cdc vi du kh6c ctra dQc quydn t$ nhi€n
khi thAo luin vd h2rng h6a c6ng vit tii nguy0n c6ng. Chring ta da thdy ring hing
h6a nhbm co khA ning loai trtt nhrtng l4i kh6ng c6 tinh canh tranh trong tieu
dirng. Ldy vi du mQt cAy cdu it dugc sit dung v2r do d6 hdu nhu ching bao gio bi
tic duong. CiLy cdu niy c6 khi ning loai trti bdi vi tram thu ph( s€ ngdn cin mdt
s6 ngr,roi mu6n qua cdu. Tuy nhi6n n6 lAi kh6ng c6 tinh canh tranh trong vi6c
sit dqng vi vi€c srl dr.rng cta ngr,ioi niy kh6ng lim giim di khi ning sit dung cta
nhrlng ngdoi khric. Bdi vi t6n t4i chi phi c6 dinh dinh cho viQc xiy dr,lng ciy cdu
vi mQt chi phi bi€n rdt nh6 phit sinh tii viQc c6 tham mot ngrioi sil dgng, tdng chi
phi binh quin cria mQt len qua cdu (li tdng chi phi chia cho tdng s6 ldn qua) se t!'
iQ nghich vdi tdng s6 ldn qua cdu. Do tl6, ciy cdu ln mQt dang dQc quydn tr,I nhi6n.
MQt doanh nghiQp dQc quydn t{ nhi€n se it bin tAm tdi viQc c6 th€m d6i thri
mdi gia nhip se 12rm giim tli sfc manh dQc quydn cria n6. Th6ng thrtdng, mQt
doanh nghiQp s€ gip nhi6u kh6 khnn trong vi€c duy tri vi thd dQc quy€n cira hg
ndu nhu h9 kh6ng sd hrru mdt ngu6n tii nguy€n quan trong ho{c kh6ng c6 s!
bAo h0 tit phia chinh phir.
Leii nhuin cl, ilrtoc tii srJ dic quydn sF thu h(rt c{c doanh nghi(p gia nhip vio
thi trdong vir chinh nhdng doanh nghiQp m6i gia nh{p ndy s€ lirm cho thi trddng
trd n6n canh tranh hon. Ngrlc.ic l4i, viQc gia nh{p vio mQt thi truong s€ trd ndn
kdm hdp din hon n6u trong thi trdong tl6 da tdn t?i mQt nhd d$c quydn ttl nhidn.
Nhrrng doanh nghi€p mu6n gia nh{p v2ro thi trddng bi6t ring hq kh6ng thd dat
drtoc mfc chi phi thdp nhu nhir dQc quy€n t1r nhiOn dang c6, bdi vi sau khi gia
nhap, thi phdn ddnh cho m5i doanh nghiQp se trd nCn nh6 hon.
Trong m6t sd trliong hOp, quy m6 thi trtlong li y6u t6 quydt dinh tdi vi6c rn0t

rrgarrh n;\i, tli,.., l,hrlri li.Jr.,c qtrvdrt tti rtlriin hzrr kh6ng. Chtrng ta hrir tcni l',,
d11 ,. s lnirt riiv cir,r bic rlurr sring ('i1r' ctitr cii thd la mot d4ng d6c qtrv6n tti rthttr'
:

sA
ch,j
--: I

gir.i
I
I

I

I

chdi
varl
t

r()n
l

i

0oc
sri \
,l0c
tran
Phdi

trUo
thi t
stin l
T

doat
Khi
chti<
doar]

nao'
dLtor

rrl c('
hoei
l

N

tr Li t,
cl()rr

r

.1,

1-

,;1

kha:


r
CHUONG 15 DOANH NGHIEP DOC OUYEN 341

khi dnn s6 cria thi trdn con nh6 r'2r n6 c6 thd drip rlng toAn b0 nhu cdu di l4i d mtrc
chi phi thdp nhdt. Tuy nhi6n khi dAn s6 cta th! trdn ting l€n dAn tdi tinh trang tic
nshCn, se cdn phii c6 hai cAy cdu hoic nhidu hon dd d6p rlng toAn b6 nhu cdu di
lai cia nguoi din. Do do, khi thi trtldng md r6ng ra, n6 c6 thd chuydn dQc quy€n
tu nhi6n thinh mQt thi trudng c6 tinh canh tranh hon.
-

Tiinq

ct
binh

I

phi

qdr

NHANH; DOu la ba ly do c6 thd lhm cho thi trvong xucit hi€n d6c quy'€n? . Ldy
haividu v'€ s1t dQc quy'€n va gidi thich ly do cho tirng trudng hqp.
KtgM TRA

En_-

ho4t. Dd
1g mot he
:h6c canh
hC th6n8
cdp nudc

cung

c{P

r tU nhi€n
'ang hing

rong tieu
rao gid bi
r cin m6t
rong vi€c
dung cira
rg ciy cdu .
tdng chi
qua) se t!'

1,

tg

nhi0n.

n d6i tht
:dng, mot

3n ci.ra hq
trng c6 s[
'nhAp vio

lri trudng
;6 trd n0n

t{

nhi6n.

rg thd
ru khi
i

vilc

dat
gia

mOl

xem lai
r

tri

vi

nhi0n

frr

$r

oonun ilGHrEp oQc quvEr ouA
xufivA cffi cA rrUrxf rAol

RA

c[c quvfi o!r{H vE

Chung ta di bidt cdc nguydn nhAn din tdi dQc quydn, bAy gio chfng ta sE xem xdt
cdc doanh nghiQp niy quy6t dinh mr.lc sdn lugng mi ho se sin xudt cung nhrl mtlc
gi{ bdr.r ra nhtt thd nio. Cric phdn tich vd hdnh vi dQc quydn trong phdn ndy s€ girip
chring ta d6nh giri xem liQu dQc quy€n c6 d6ng drloc mong mu6n nhu nhi6u ngrioi
vin thdong nghi hay kh6ng, vi chinh phir c6 thd theo dudi nhttng chinh s6ch nio
trong cdc th! tnrong dQc quydn.
Ogc

quyin vi canh tranh

S{ kh6c nhau cd bin gitla m6t doanh nghiQp c4nh tranh vi mQt doanh nghifp
dQc quydn ld khd nnng Anh hrrdng l6n gi6 ci c(ra hAng h6a. Trong thi tnlong canh
tranh, m6t doanh nghidp li qud nh6 b6 dd c6 thd tric dQng l6n gi6 cria cdc sin
pha-m. Hg se phii chdp nhdn mfc gid dugc quy dinh bdi cdc didu ki€n cria thi
truong. Ngugc lai, bdi vi doanh nghidp dQc quydn li nhi sAn xu{t duy nhdt trong
thi trudng ctra ho, h9 c6 thd thay ddi giri ci cira sin phdm bing c6ch thay ddi mrlc
sin lrrong cung c6p ra thi trdong.
kh6c biQt gitra m6t doanh nghiQp canh tranh vi m6t

doanh nghiQp dQc quy€n li nghi€n cfu dr-tong cdu cta m6i lo4i doanh nghiQp.
Khi phAn tich qud trinh t6i da h6a lgi nhuAn cta c6c doanh nghiQp canh tranh d
chriong trudc, chtng ta minh hqa gi6 thi tntong li mQt driong nlm ngang. Bdi vi
doanh nghiQp canh tranh c6 thd b6n sin phdm cta hq tai bdt ct mrlc sin lrrgng
nio ho mu6n d mitc gi6 niy, driong cdu c[ra hq li mQt duong nim ngang, nhrt
duoc thd hi6n trong Hinh 2a. Vi sdn phdm mi cdc doanh nghiQp canh tranh bin
ra c6 r{t nhidu sin phdm c6 thd thay thd hoirn toin, dudng cdu cta h9 co gidn
IVl6t crich dd

ho?rn

th{y drtoc

srJ

toin.

Ngtroc lai, do doanh nghi€p d6c quy€n li nhir sin xudt duy nhdt trdn th!
truong, duong cdu cria n6 li duong cdu thf trddng. Th6ng thddng, duong cdu cria
doanh nghiQp dQc quy€n d6c xu6ng nhrr dugc minh hgJt.ong fti"t, Zb. N6u c6c
doanh nghiQp d6c quydn ting gid b6n, nguoi ti€u dung s6 mua it hirng hon. M{t
rnac, n6u ho giim sin lttong b6n ra, gi6 cira c6c sin pha'm s6 ting l€n.


342

PHAN

V

HANH VI DoANH NGHIEP VA IO CHUC NGANH

2

Hin h
gr1imo
Canh

r

du oia doanh nohi6o
ianh vi doanh noiri€b'

te";;;;'

Do cat doanh nghi€p canh tranh I) nguoi chdp nh6 n giii, drldng (iu (ia ho Ii mqr dtrono
ngang gi6ng nhU dud( th6 hi€n trong Hinh (a). Nguo( lai, doanh nghi€p d6r quyin lj
nhA (ung(,ip duy nh6t tr6n thi trudng (ta minh, ho c6 dudrrg r5u d6r xudng gidnq nhu
dud( th{ hien.tron! ttinh (b).
niy c6 nghia li doanh.nghiep it6c quydn ph;ii ch;p

t

9i6u
nnan oan 0mu(gta mapnon neu nnuh0muon tang tudng Dan ra.

(.)fihg

du

d.

mOrdo..rh

r{hlo(arh

rrdrh

(t)ottlg Ard.n{rdordrngh[DdkS4,ai
1

Gii

GiA

l

,:
d
(6u

6

(iu

0

Sin

lrorg

0

1

Dddng cdu thi trudng thd hi€n gidi h4n trong vi6c hridng loi tti quydn lgc thi
trdong cria c6c doanh nghi€p d6c quy€n. Ndu c6 thd, doanh nghiQp dQc quydn r{r
mu6n biln c6c sin phdm cria ho d mitc sin lrrgng l6n v6i mrlc gid cao.
Duong ceu thi trudng khdng cho ph6p cric doanh nghidp ddc quydn thqc hifn
didu n2ry. Cu thd, dttong cdu thi trudng m6 ta cdc kdt hgp girra gi6 vi sAn lugng
mh doanh nghiQp dQc quydn c6 thd c6. Bing c6ch thay ddi sin luong sin xudt (hay
n6i cdch kh6c li gid b6n thay ddi), doanh nghiQp dQc quy€n c6 thd chqn bAt crr
tlidm ndo trdn duong cdu, nhung ho kh6ng thd chon bdt cf didm ndo nim ngoii
duong cdu.
V{y doanh nghiQp d6c quydn sE chon mtc giri vA mirc sin lrrgng nio? Gi6ng
nhu d6i vdi c6c doanh nghi€p canh tranh, chring ta hay gii dinh ring muc ti6u cia
cdc doanh nghiQp ddc quydn li t6i da h6a loi nhudn. Do loi nhuin cria m6t doanh
nghi€p bing tdng doanh thu tril tli tdng chi phi, trong phdn ti6p theo chring ta s€
nghidn ciiu doanh thu cira c6c doanh nghi6p dQc quydn tI6 c6 thd hidu dtrgc hirnh
vi cria ho.
Doanh thu c0a doanh nghiep dQc

8

sln ludng

quyin

Gii st trong mQt thi tr6n chi c6 duy nh{t m6t doanh nghi€p

cung c6p nttoc sinh
hoat. Bing I cho thdy doanh thu cira doanh nghiQp dQc quydn niy phg thue,c vio
hlong nudc cung cdp nhr: th6 nio.
Hai cdt driu ti6n thd hiQn bidu cdu c&a doanh nghiQp dQc quydn niry. N6u doanh
nghiEp niy chi cung cdp mQt gallon nudc, gi6 cira gallon ntidc d6 la t0 d6 la. Khi
sin lrrong li 2 gallon, gid se giim xu6ng 9 d6 la. N6u sin lrrgng ting l€n 3 gallon,
gid s€ ti6p tuc giir.n xu6ng chi con 8 t16 la, r,'.v.... N6u b4n v€ mOt dd thi thd hi4n
nh[Ing con s6 trong hai cdt niy, ban sE c6 mQt drrong cdu d6c xu6r.rg.

( ot tlr.i ,t thi lri.-i, ltiiLt ti,,a, L llrrr cira nha.Lr. qul.err ddot trnh binc c.l lr l.ll
lrir.irrg biin rzr i,'r.,.rt lr rrhil vdi giii bdn tri cirt thri l). (.i,t thii "l tinh t,rarr ,.,,,1alr

tltu I
d()11

tdr.rg
I

doa

i

d oa!

C
chinf

mot
thr,r k

crutg
rhi te

rhii

4

Bi

nghi(
gia bt,

tii3u
lirc ni
bien
b:in rl
thu citien. I.

i

thLt 4
I

Dd

so vdi

quydr
thu (I

,J
CHUONG 15 DOANH NGHIEPDOC OUYEN

Ejng

mdt dui,nq
)c quyEn

li

luqng nud(

rgi6nq nhrr
r phli
(0)
0gallonl

Gii

Idng do.nh thu

lP)

(tR= P\Q)

Doanh dru binh

I

t0

10

t0

lr0

9

t8

9

8

24

8

1

28

7

6

30

6

30

5

4

28

4

3

74

l

lr

quin

IAR: rRtQ)

Doinh thu bi6n

IMR= Lfn I
J10

yen

^Ql

343

1

Doanh thu bi6n,
doanh thu binh quin
vd t6ng doanh thu oia
doanh nghiGp 116r quyin

8
6

4
4

2

0
6

-4

Sin lvonq

,dr.r

htc thi
quydn rdt

thric hi€n
san hlong
r xudt (hay
ron bdt crl
nim ngoii
iro? Gi6ng
uc ti€u cta
n6t doanh

:hirng ta st
dtiqc hirnh

"nddc
r

sinh

thuQc vio

N6u doanh
) d6 la. Khi
in 3 gallon,
;hi thd hi0n
ng cdch ldy
rcArt doanlr

thubinh quAn ciradoanh nghiQp dQc quydn, lA ldgng doanh thu c6 dugc tr€n m6i

don vi brin ra ve dridc tinh bing clchldy tdng doanh thu d cQt thrl 3 chia cho
tdng sin lugng b6n ra d c6t thrl nh{t. Nhri chirng ta da thio luAn d chrrong trudc,
doanh thu binh quan lu6n bing gid b6n cta hirng h6a vir didu niry d(ng cho cA c6c
doanh nghidp c4nh tranh ldn cdc doanh nghiQp dQc quydn.
C6t cu6i ctrng cta BAng 1 li doanh thu biAn c:i'a doanh nghiQp dQc quydn, ddy
chinh lir mitc doanh thu m2r doanh nghiQp tlQc quydn nh{n dugc khi bdn th6m
mQt don vi s6n phdm. Doanh thu bi€n chinh lir miic thay d6i trong tdng doanh
thu khi tdng sin lttong ting th6m mQt don vi. Vi dU, khi doanh nghiQp dQc quy€n
cung cdp 3 gallon nrrdc, ho se c6 tdng doanh thu li 24 d6la. Ndu ting l6n 4 gallon
thi tdng doanh thu s€ ting l€n 28 d6 la, nhrr v{y doanh thu bi€n cia gallon nr.ldc
rhu 4 le 4 d6 la (28 - 24.

Bing I cho chting ta mQt kdt luln rdt quan trqng dd hidu ddoc hinh vi cira doanh
nghidp dQc quy€n: doanh thu bi\n cia mbt doanh nghi\p dQc quydn lu6n thdp hon
gii bin cia hdng h6a d6.Yi du, ndu nhd tlQc quydn nALng sin hlong nr't6c cung cdp
ttt 3 l6n 4 gallon, t6ng doanh thu cta hq chi ting th€m 4 d6 ia, dtr n.r6i gallon nudc
l[c niy vin duOc b6n 6 mtcT d6 la. D6i vdi doanh nghidp dQc quydn, doanh thu
bi6n lu6n thdp hon giri b6n bdi vi driong cdu cria hg ddc xu6ng. Dd ting sdn lrtgng
bin ra, ho s€ phii b6,n d mfc gi6 thip hon. Do d6, dd b6n gallon nttdc thrl 4, doanh
thu cria doanh nghiQp dQc quy€n se phiLi giirn bdt I d6 la cho m6i 3 gallon nrrdc ddu
ti6n. Khoin 3 d6 la mdt di niry chinh ld sU ch6nh lQch girra mrlc gi6 cria gallon nrldc
thtl 4 (7 dd la) vir doanh thu bi6n cira gallon nudc thil a ( d6 Ia).
Doanh thu bi€n ctra c6c doanh nghiQp dQc quy€n c6 nhidu didm khric biQt
so vdi doanh thu biCn cta cic doanh nghiEp canh tranh. Khi doanh nghiQp dQc
quydn ting sin lrrgng b6n ra, hlnh vi niy se gAy ra hai hiQu rlng l€n t6ng doanh
thu (P x Q):
. HiAu tng sdn ltong: SAr-r lugng b6n ra nhi€u hon, ddng nghia Q cao hdn,
didu niy se d6n tdi xu hrrdng ting l€n clra tdng doanh thu.

344

PHAN

Hinh

V HAI]H VI DOANH

NGHIEP VA TO

l

NGANH

ftiph,

Gi

ouilng ciu vi Orimg doanh thu bi6n

oa doanh nghiip

CHt](

d6<

10

quydn

oudnq (6u (hothlysrn lrtong tdr ddng
toi qi,l bdn nhu thd nlo. Trong khi t i
duonq doanh thu bi€n cho thiy doanh
thu cria doanh nghi0p dOc quy6n thay
ddi bao nhi€u khisdn lufig ting l6n 1
tlon vi. 8di vi giii cia t,it cl ciic don vi
biin ra phCiqidm khidoanh nghi6p ddc
quydn ting sln luorg, doanh thu bien
lu6nthSp hon giii bdn.

llo.nh il

trl
9

8
7

6ii Qc qr,y

5
5

4

tiu

3
1

Doanh

lhl

(Doanhthu
bi6n

binhquen)

l
0

l

r2345

78

sln ludng n(d(

2

3
4

.

HiQu rtng giti: Gi6 gilm, ddng nghia P thdp hdn, didu
hudng giim tdng doanh thu.

niy

s€ d5n

tdi

xu

Bdi vi doanh nghiQp c4nh tranh c6 thd b6n bdt crl milc sin lrtgng nio ho mu6n tai
mrlc girl thi trttong, do d6 hq kh6ng chiu t6c dQng cira hi€u rlng gi6. Khi ho ting
tdng sin ltlgng l€n I don vi, hg se nh{n mtlc gi6 thi truong cho I don vi tdng thdm
d6 vi mtc gi6 nh{n drtgc ndy kh6ng hd th{p hon so vdi mtc gi| ciua c6c don vi
sin phdm di drrqc biin tnldc d6. Didu ndy li bdi vi, doanh nghiQp c4nh tranh lir
ngdoi chdp nh{n giri, cho n6n doanh thu bi6n ctra h9 bing v6i gi6 brin. Ngdgc lai,
khi doanh nghiQp dQc quy€n tdng t6ng sin lugng I6n I don vi, hq phii giim giri
bin xu6ng vir didu niy se lim giim doanh thu thu dtigc tr) c6c don vi sin phdm
da duoc bdn trddc d6. HQ qul li doanh thu bi6n cira cira doanh nghi€p d6c quydn
lu6n thdp hon gi6 brin.

Hinh 3 thd hi€n duong cdu vi drtong doanh thu bi€n cria m6t doanh nghidp
d6c quydn. (Do gi:i b6n cta hq l€n bing vdi doanh thu binh quin, drrong cdu cfrng
chinh ld duong doanh thu binh quAn). Hai duong niy lu6n lu6n bit ddu tai ctrng
mQt didm tren truc tung do doanh thu bi€n cta don vi sin phdm b6n ra cldu ti6n
bing vdi gid b:in. Tuy nhi6n bdi vi ly do m) chring ta vrJa thio luan d tren, kd til
don vi sin phdm thit 2 trd cli doanh thu bi€n ctra doanh nghiQp dQc quydn lu6n
thdp hon gid brln, do d6 drtong doanh thu bi6n cta ho nim drtdi duong cdu.
Ban c6 thd thdy d Hinh 3 (cung nhtl trong Bing 1) ring doanh thu bi€n thdm
chi con co thd bi Am. Doanh thu bi6n nh6 hon 0 khi hieu fng gi6 d6i vdi doanh
thu ldn hon hiQu [tng sin lrrong. Trong trddng hgp ndy, khi doanh nghi€p ddc
quydr.r ting sAn luong thdni m6t don vi, gi6 s€ giim mdt mfc dt dd lim cho

tdng doanh thu giim xr-r6ng, ngay ci khi doanh nghiQp dang b6n ddgc nhidu
sin phdm hon.

Tdida hria loi nhu6n
khi nghi6n cfu doanh thu cria mQt doanh nghiQp dQc quydn, chung ta se tidp
tuc nghidn crJu xem doanh nghiQp n?ry t5i da h6a lgi nhu{n bing cdch nio. Trong
ChLfrrrle l, ch(ng ta tihg nhic ddn m6t trong Midi Nguy|n li, cia Kinh td hot li
nhitng ngdoi duy lf suy nghi t4i didm cin bi6n Nguy€n ly niy dring cho ci d,ranh
Sau

nghiQp c
dgng nh,
quy€'n vi

Hinh
doanh ni
drlong
cdc

c2l

duor

chudng t
chring ta
t6i da ho,

Ddu t
mtlc sin
bi6n. Gii

thu ting I
l6n. Vi vd
nhu{n ba

Di€u r
Trong tru
giim sin
thu mdt dting lgi n
Cuoi

c-

tdi Ql"rr:i, md tai do
cdch ldy d.
Hinh +, d

Trong
chon miit
(anh ti.!,i
da

h6a Irri


CHUONG 15 DOANH NGHIEP DCC OUYEN

(hiPhira
t oanh

2....!) rau d6 irdong (ru

la gi, brn tudng rhg vdl

thu

m0( sln luong nly.

di

l.odutiin,

dloh mfc lan luFg mi qi d6
loi nhurn h t6i da...
0J d9( quydn
I
I

Tdng

I
I

Hinh 4

dldm giao nhau

giub fiJdng doanh thu bien
vi itudru (hi phi bion quyEl

diphibinh quin

345

I6i da hria loi nhu6n

vfi doanh nghi0p

aldi
d6< quydn

Mot doanh nghi€p doc quydn trii tla
hria loi nhuin blnq <6sdn ludno mi tai dd doanh thu biEn
llnq rhiItrili6n laidm A). Sau dd ho
s t du nq tlrron q c6 u dd tim ra m r?r q i6

m) khirh hlno mua h6t mrlt sln
Ilonqd6(fidm6).

(iu
[g nulk

I

O

Doanh thu bi€n
0

dn toi

th€m

6c don vi
r tranh li
rlgdoc lai,

i giim gii

sin

o

ovA

o1

sin lildng

xu

mu6n tai
ri hq ting

ing

phibian

phdm

l6c quydn

nehi€p dgc quy€n v2r doanh nghiQp canh tranh. Trong phdn niy, chung ta s€ dp
d[ng nhung phAn tich vd didm c{n bi€n vio cec quy6t dinh cria doanh nghi€p dQc
quydn vd mrlc sin ldgng sin xudt.

Hinh 4 bidu thi drrong cau, dddng doanh thu bi6n vi dttdng chi phi cfia mdt
doanh nghidp dQc quy€n. Tdt ci nhttng drrong niry c6 nhi6u d{c didm quen thu6c:
drtong cdu vi duong doanh thu bi6n trong hinh niy gi6ng nhrr trong Hinh 3, con
cdc dttong chi phi thi gi6ng nhu cec dttong chi phi mi chring ta da thiy d hai
chttong tntdc. Nhring dttong n)y chfa dgng tdt cA c6c th6ng tin cdn thidt girlp
chring ta xeic dinh mrlc sin lrrgng niro doanh nghiQp dQc quydn sE chon dd c6 thd
t6i da hoa loi nhu6,n.
Ddu tidn, hay giA dinh ring doanh nghiQp dQc quydn niy dang sin xudt d m6t
mrlc sin luong thdp Q1. Trong trddng hgp niy, chi phi bi€n nh6 hon doanh thu
bi6n. Gii srl doanh nghiQp niy ting t6ng mtlc sin luong l€n I don vi, phdn doanh
thu ting th€m s€ ldn hon so vdi chi phi ph6t sinh th0m, vd do d6 lgi nhuin se ting
l6n. Vi viy, khi chi phi bi€n nh6 hon doanh thu bidn, doanh nghiQp c6 thd ting lgi
nhuin bnng citch ting sin lrrgng.
Didu niy cirng duoc :ip drlng cho c6c milc sin ldong cao, ching h4n nhu Qz.
Trong trdtrng hop niy, chi phi bi6n ldn hon doanh thu bi€n. N6u doanh nghiQp
gilm sin luong di mQt don vi, thi chi phi ti6t kiQm dugc se ldn hon phdn doanh
thu mdt c1i. Vi vAy, khi chi phi bi€n ldn hon doanh thu bi€n, doanh nghiQp c6 thd
tlng lgi nhuin bing crich giim srin lugng.
Cu6i ctrng, doanh nghiQp dQc quydn di€u chinh milc sAn lrrong cho tdi khi dat
Qp1a1, tai didm niy doanh thu bidn bing v6i chi phi bi6n. Do d6, m*c sdn l*ong
id,6 doanh nghiQp dQc quydn c6 thd t6i da h6 a loi nhudn dioc xdc dinh bd ng
a) 'di ett giao nhau girta dtdng doanh thu biin vd dtdng chi phi bian. d t16n
4, did'm giao nhau niy ld A.
Trong chrtong trtt6c, chring ta d6 bi6t ring c6c doanh nghiQp canh tranh cring
mfc sln ldong tai didm doanh thu bi6n bing chi phi bi6n. Doanh nghiQp

tranh vir doanh nghiQp dQc quydn gi6ng nhau khi tuan theo nguydn tic tdi
a loi nhuAn nAy. Tuy nhi€n c6 mQt didm khric bi6t quan treng gifta hai lo4i


I
I

346

PHAN

V HAIiH /

TTOANH I]GHIEP

NGAI'.]I

\,,A TO

'HU(_

nay il6 ld: doanh thLr bi6n cira m6t doanh nghiQp canh tiernh
beng giri bdn, trong khi do doanh thu bi6n cira doanh nghiQp dQc qu1'€n l4i thdp
hon girl bln. Do d6, ta c6:

hinh

clt_ranh nghiQp

P:

MR -- MC.
OOi vdi doanh nghiOp canh tranh:
D6i voi doanh nghiQp dQc quydn: P > MR = MC.

Nhrl v{y chring ta c6 thd th{y drtgc ring, didm khdc biQt chinh y6u gitla thi
trddng cqnh tranh vir thf truong dQc quydn ld: trong thi tnldng canh tranh, gia bdn
bdng chi phi bibn; ngtdc lai trong thi tundng dQc quy€n, gid bdn cao hdn chi phi biAn.
Ph6t hi€n niry lir c{c kj. quan trgng dd hidu dugc tdn th{t xi hQi do sg dQc quydn
giy ra m2r chung ta se thdy ngay sau ddLy.
AN

((i BIIT

Tai Sao Doonh Nghiilp Dgc Quydn
Khdng C6Dudng Cung

(6 th6 ban tUng dd

!

ring chtlng ta tl6

st1

dung

hdi vd mric sin h.rong mi doanh nghiEp dqc quydn

trudng d6( quyEn.

chinh hq

Tuy nhi€n chring ta vin thrra d6 clp tdi tludng
(ung thi trudng. Ngrto.c lEi, khi chring ta bdt tldu

m(c sin lugng tld cung t6p cho thi trrldng.

(A trong

(;c thi trudng canh tranh

til

nhit lu6n

lir

Chuong 4 trd lAi dey, hai tU quan trong
cung ud tdu
Oi€u gi

di xiy

ra vrii drldng cung?

Mir dt

cr1

tludng (ung. Dudng cung

rho chring ta bidt mfr s6n luong mir cit doanh
nghiEp sE cung (6p (ho thi truong voi mOt mfc Aid

niy tlring cho cdc doanh nghi0p
ranh tranh, nhflng ngrloi chSp nhan giii. Nhung
doanh nghiep doc quydn lai khac vt h0 la ngudi
cho sin. Kh;ii niOm

cf mf( giii niro bdi

l) ngudi quy6t dinh mfc giii bdn tung nhu
thur td,

cdc quy6t dlnh v€ mrlc

sin lrtong

cung cdp cho thi trudng c0a cdc doanh nghiip dQt

quydn luOn

gin li€n vdi iludng ciiu cta

dang r0a drlong niy
cil<

doanh nghi€p doc quy6n tu dua ra (6c quy6t dinh
v6 mric sin ludng biin ra (nhu tl6 tltloc ph6n tkh d

n€n), nhrrng ho kh6ng

Tr€n

sE

ho. Hlnh

quy6t dinh hinh dang dudng

-

clng chinh lit tltrdng gitip xiit
dinh m(c sin ludng mi tai d6 lgi nhuen c0a doanh
doanh thu bi€n

nghiQp dQc quy6n duoc t6i da htia. Trong thi truong

canh tranh, tlrtdng

tiiu kh6ng tltloc si dung khi

phin tkh ciic quyit tlinh vd mric sdn luong, nhrtng
d6i vdi thi trrlong ddt quy€n thi lti khiic. Ori clng
la

li

chipbir

blnhquir,

Ldi nhua

Viy

doan,
nhudn cir

nhnc lai

r''

C6ng thtt

cau

tluong rdu thi trudng v) dttdng chi phi cta doanh
nghi0p dd phin tich giii biin c0a hlng h6a trong thi

phin tich gi;i

Idnq

Trong di,:
chi phi bi

quyit dinh giii biin. Vi vly thit v0 nghia khi dit
se (ung (dp ra thi truong tai bdt

r;r

6ii d|< quy€o r

Didm cin bing giira doanh thu bi€n vi chi phi bi6n x6c tllnh miic sin higng mi
tai d6 ci hai lo4i hinh doanh nghiQp dat ahloc mrlc lgi nhuin t6i da. Stt kh6c biQt
nim 6 m6i quan hQ gitra giri bdn vdi doanh thu bi6n vi chi phi bi€n.
Vay bing c6ch niro doanh nghiQp tlQc quydn x6c dinh mrlc gi6 mi t4i d6 hQ c6
thd dat tlrtoc mric lqi nhu{n t6i da? Duong cdu s€ tri loi cho cAu h6i niy bdi vi
n6 cho thdy m6i quan hQ giria mitc gi6 mir kh6ch hing sdn ldng tri vA h:ong hing
h6a drigc b6n ra. Vi viy, sau khi doanh nghiQp dQc quydn da chqn drtgc mtc sin
Itigng b6n ra mA tai d6 doanh thu bi6n bing chi phi bi€n, hq sil dung tlrtong cdu
dd tim ra mr:c gi6 cao nhdt mir hg co thd b6n h6t m(tc sin lugng d6. Trong Hinh
4, mrlc gi6 m2r t4i d6 doanh nghiQp tlQc quydn dat dr:qc lgi nhuin t6i da lir didm B.

rl

(hiphr

Ih.nh thr

do tai sao rhring ta kh6ng bao gid nhtrt d6n

duong rung (ua doanh nghrep doc quyen

C6ng thii
tranh) ch
nhrl trontr

Chirnl
(canh BCp
li loi nhrr
(canh DCt6ng loi rrNGHI
TiNH H

Nhrr chiLl
dinh gi:r t
chftng tii ,


cHUoNG 15 DoANH

h tranh
lai th{p

NGH]EP

DoC QUYEN 347

(hiPhivi
Hinh 5

Doanhthu

Loi

doanh nghiEp d6c quy6n

(hiphibiCn

6iJ d6( quy6n

Dien

E

Ldi

_,

nhuin

fdngdrphi

rdc biqt

brnhquin

gi5 tl6< quydn

;irla thi
gid bdn
hi biAn.
: quydn

phdm bdn itiroc.

sln luoB

ldi nhuen c0a doanh nghi0p

tfOc

quyin

Viy doanh nghidp d6c quydn thu ddoc bao nhi6u loi nhuin? Dd bidt ddgc ldi
nhu{Ln cta doanh nghi€p d6c quydn drrgc thd hi6n nhrr th6 ndo tr€n dd thi, cdn
nhic lai rdng loi nhu6n bing tdng doanh thu (TR) trii di tdng chi phi (TC).
Loi nhuAn= TR C6ng thrlc

niy

TC.

c6 thd drroc vi6t lai nhd sau:

Lsi nhudn

: eMe - TC/e) x e.

Trong d6: TR/Q le doanh thu binh quAn, hay chinh
chi phi binh qudn (ATC). Do d6 ta c6:
tlit ciu
nio bdi
rng nhU

luong

i0p dqt
H)nh

lduong

iip

xdr

i doanh ,

li

giri b6n (p), vn

TCle li t6ng

Loi nhudn:(P-ATC)xQ.

: quy€n

o.

trrrditdnq chi phibini

cdu

g Hinh
Jidm B.

r

fno vdi

quin, quin thu tluoc tUm6isin phdm bdn
ra. (hi6u noano D( l) s6luono sln

(

0

E8(D tudno

mric

(iu

6 hs.6
r bdi vi
rg hlng
rrlc sin

lng

D

tkh hinh

loinhuin cta doantr n6hie6aor
quy6n. (hi6u cao B( rta hinh blrio

Idng (hiphibinh qu8n

ds(qoyin

rng mi

nhuln oia

C6ng thuc tinh loi nhud,n niy (cung drroc rip dung cho c6c doanh nghiQp c4nh
tranh) cho ph6p chting ta do luong loi nhuan cta c6c doanh nghi6p-tl6c'quydn
nhu trong dd thi d tr6n.

Chung ta hiy xem x6t phdn drrgc t6 dim trong Hinh 5. chidu cao cria hinh
bing-giri dQc quy€n trrr di tdng chi phi blnh quAn p - ATc,crlng chinh
l:i".h
?C)
la loi nhuin binh qu6n thu drtoc tr€n m6i sin phdm
bdn ra. chidu ngang cira hinh
(canh DC) li sin lugng bdn ra,
oo
tlo, dien tich cira hinh scoE chinh li
eva1.
tdng loi nhudn md doanh nghi6p d6c quy€n thu drtoc.

.

truong:
rng

khi

nhung,
)o c0ng:"

rit

ddn?:

{GHIEN C-UU
INH HUoNG

.l.r.rt
Iny gid

Duoc Phdm DlcQuydn Vd ThudcThay Thd

da phan tich, thi trdong dQc quy6n vi thi trddng canh rranh x6c
bdn theo cdc c6ch khdc nhau. Tr€n thuc t€', thi truong diroc pha'm ri noi
chring ta c6 thd kidm chitng ly'
thuy6t niy bdi n6 c6 ca hai loai cdu tr[c thi trtrong
q.!nh

ta_


I
348

HUC NGANF

PHAN V

Ihi

t

Udng (.i( loai dud( phdm

0 thdi tlidm

khit,
nhri,

ii

(hi phi
Doanh thu

Hinh 6

bin

blng siing chd mang

lai ddr quydn (ho m6t doanh
nghiap duoc bin m6t loai dud(
ph5m, doanh nqhi€p niy sE b6n
sin phim ria ho d mri< gid dOr
quydn, (ao hdn rdt nhidu

so

vdi(hi

phi bi6n cta vitu sCn xudt ra nti.
l(hiblng sdng doanh nghi6p mdi nhly vio thi

trutnq nly, ltm tinq tinh canh
tranh (ta thitrudnq. Kdtque li qi6
biin gidm trl mri'< qiii d6c quydn
xudng blng mricchiphibi€n.

sur
nhai

Gil du&
bonq thd qhn
brnq 5lnq
dn hLu

d{
llt

(i

i

Ktd[

dr'r&raothi
btns

r*! d{
h(\hf

lv

O phibiin

h6

.dnj

(iu
oornh thu

biin
0

Sln lumg
4a< q,Jy{n

Sio lumg
(.nh[-dnh

gn

rd{

ludng

niy. Khi mQt c6ng ty duoc biro ch6 ra mQt loai thu6c mdi, bing sing ch6 se cho ho
d6c quyin b6n loai thu6c niy. Song cu6i ctng, bing siing ch6 nay cung h6t hieu
lrtc vi c6c cdng ty kh6c c6 thd sin xu{t vi brin lo4i thu5c niry. Lric n?ry, th! truong
chuydn trr d4ng dQc quydn sang canh tranh.
Didu gi se xay ra vdi gi6 cria mQt lo4i thudc khi bing s6ng ch6 cira n6 hdt hi6u
l\ic? Hinh 6 minh hoa cho thf trutong c[ra mQt Ioai drrgc phdm th6ng thrrong.
Trong hinh n2ry, chi phi bi6n cria vi6c san xudt ra loai thu6c niy Ii kh6ng ddi.
(Trdn th{c t6, didu niry cring gdn d(rng cho nhidu lo4i drtgc phdm). Trong su6r
thoi gian bing sring chd vin con hiQu l1tc, doanh nghigp dQc quydn tdi da h6a loi
nhuAn bing c6ch sin xu6t tai mfc sAn lugng c6 doanh thu bi€n bing chi phi bidn
v2L b6n ra d mrlc gi6 cao hdn so vdi chi phi bi€n. Tuy nhi6n, khi bing sring chd hdt
hiQu lgc, lgi nhu{n tri vi6c sAn xudt loai thudc niy s€ thu hut c6c doanh nghidp
kh6c tham gia vio thi trudng. Lric n2ry thi trudng trd n6n canh tranh hon, gi6 bin
se girlm xu6ng bing chi phi bi€n.
Nhttng di€n bi6n thuc td tr€n thi trddng drldc phdm ctng trrong trl vdi lf
thuydt niy. Khi bing siing ch6 crla mQt lo4i drtgc phdm hdt h4n, cdc c6ng ty khric
ngay lip tiic nhiy vio vi bit ddu bdn cdc loai sin phdm vdi cic thAnh phdn h6a
hoc tdong tr,,i nhd lo4i drroc phdm mang nhin hi6u cria nhi dQc quydn trttdc diy.
C6,c sin phdm niry drrgc gAi le drrgc phdm thay th6. Vi tlfng nhrt nhrtng gi chring
ta drl do6n trong phAn tich d tr€n, gi6 cira c6c loai dUqc phdm thay th6 c4nh tranh
thdp hon rdt nhi6u so vdi giri b6n ctra nhi d6c quydn.
Tuy nhien, vi€c mOt bing sang ch€ h€t han kh6ng ldm cho doanh nghiQp dQc
quydn mdt di todn bQ quydn luc thi truong cira ho. Nhi€u kh6ch hirng vin trung
thinh vdi nhan hiQu thu6c nriy, c6 le vi ho sg ring cdc sin phdm mdi kh6ng hoin
toin gi6ng vdi io4i thu6c mir ho vln srl dgng nhidu nim nay. Do d6, doanh nghiQp
dQc quy6n trr.ldc kia v6n c6 thd ti6p tUc bdn d mrlc gid cao hdn so vdi gi6 bdn cta
c6c d6i thir canh tranh m6i xudt hiQn.
Vi du, m6t trong nhilng Ioai thu6c ch6ng trdm cim ddoc sit dgng rdng rii

nhdt hi6rr nay la tl-rr-rii, t1tro1g1ins c6 s6 ltitlng khdch hing l6n tcri hing tri6u rrgttctr
rl Hoa Ky. \'r blng sang ch6 cta tluoxetine hdt hieu luc vio ndm 2001. ngar nav

Lteu
ta da
btin S

hing;
doan

clra r,
monI
quydrj
I
I

no lal
cua

t
CI
hgc p
do lut
thang

'rh

I

hoa tr
ho nh
Trong'

chinh
Co
Chuor
thi tru
mong
thang"i
cic ng
tranh, '
tdng p!
I

Tdn

th

ChLrng
cltirtc t1
nay khr


:CHUONG 15 DOANF] NGHIEP DOC OUYEN

349

r.hich h2rng co the lUa chon ho{c li mua fluoxetine chinh hnng ddoc b6n dddi
."iln hieuirorur, ho{c ld mQt phi6n bin khric tudng td' Hi6n nay Prozac dtloc

ui" a -". gi6 cao hon khoing ba ldn so vdi m6t lo4i fluoxetine nhan hi6u khdc.
Ir'ura. utlivd gia v6n ddqc duy tri Ii bdi vi nhi6u kh6ch hirng cho ring fluoxetine
kh6ng chdt lugng bdng Prozac' !
nnan t,le, khric
gidi thich cach thuc ma doanh nghiQp dQc quy'An chon muc sdn
KtdM TRA NHANH: Hdy
dd sdn xudt va muc Aia bdn ra?

ri6n

,lro-Ig

cho hg
6t hi6u

tnlOng
rdt hi€u
.huong.

rng ddi,
ng su6t
h6a lqi
phibi€n
; ch6 h6t
r nghiQp
, giri bdn

{

vdi lf

5 ty khic
,hdn h6a
'dclc ddY.

gi chung
nh tranh
,hiQp d0!

'irn trung
)ng hoin
rh nghieP
i b6n cira
rQng rii
iQu ngtldi

1

ng2rY naY

Uong

p-n rxfit PH0c tgl

Do oQc ouYEn GnY RA

m$t c6ch t6t tld t6 chitc thi trudng hay kh6ng? chring
Li€u doc quydn co phil In
c4nh tranh, doanh nghiQp tlQc quydn
I^ ha tt ay ie"g, trdLi ngdoc vdi doanh nghiQp
phi bidn. Ttt phrrong di€n cta thdch

Ujn .a. phdm-cta hqt mfc gi6 cao hon chi
giai cao n.ty lam cho hq kh6ng y€u thich dQc quydn' Trong khi d6' cic
r'in",
dQc quydn l4i thu dugc lqi nhuin tii mrlc gi6 cao niy. Ttt quan didm
"gt,*p
.,i" ntir""g ngdoi cht doanh nghiQp dQc quy€n, m(c gi6cao-lirm.cho.hg lu6n
Juy tri sg dgc quydn. Li6u nhtrng loi ich mi chri doanh nghiQp dQc
,r.,ong
tieu dung phii chiu tdi mrlc
ouua"n aat dUOc co lon hon nhrtng chi phi mi ngrloi
drlng trdn lgi ich
io'ta,n., .tro sd ddc qLry€n trd th)nh mQt didu mong mu6n ndu

ir.ii,

-u.

-"6"

cta toirn xa hQi?
chfing ta c6 thd

cu cria.kinh t6
c6ch srt dgng c6c
96ng
tld'
hqc phuiqi. Nhu da phin tich trong Chrlong 7, t6ng th?ng dri d-rtOc sit dung
Tdng
do liOng phric lgi kinh td cria ngddi mua v?r nguoi b6n trong mQt th! trdong.
rh{ng du: ia td"g cira th{ng drr iira ngrroi ti6u dung vir thing dr: cria nhir sin xudt.

tri tdi cau h6i ndy bing

Thang dU ctra ngrioi ti6u dtng I?r srr san long chi tri cta ho cho mot loai hlng
h6a trii Ji s6 ti6n ma hg thltc t6 phii tr6. Thing drr cta nhir sin xudt li s6 tidn mi
ho nhin dlrgc khi b6n dugc mot sin phdm trtt di chi phi sin xuSt sin pha'm d6.
Trong tniong hgp mi chring ta dang xem x6t, chi c6 duy nh6t mQt nhe sln xuSt chinh li doanh nghiQp dQc quYdn.
C6 le b4n crlng co thd hinh dung ra dugc k6t qui cria phin tich niry- Trong
Chrrong 7, chring L aa ai d6n kdt lu{n ring didm cin bing gitra c_ung vi cdu trong
thi truo:ng c4nh iranh kh6ng chi ld mQt k6t qua td nhien mir con li mQt di€u tligc
mong chJ. Bin tay v6 hinh iira thi trddng s€ phin bd cdc ngudn Igc sao cho t6ng
thqn! du dat dugc lu6n 6 m(lc ldn nhdt c6 thd. Doanh nghiQp dQc quydn phAn b6
cdc ngudn lgc theo mOt c6ch kh6c v6i cdc doanh nghiQp trong thi tnidng c4nh
tranh, do d6 theo mQt nghia nio d6y, n6 din tdi sg th{t b4i trong viQc t5i da h6a
tdng phirc lgi kinh t6.
Tdn

thdt

vO ich

Chring ta hay bit ddu bing c6ch xdt xem doanh nghiQp dQc quy€n sE lirm gi n6u n6
dudc ai6u hlnh bdi m6t ;ha hoach dlnh xa hQi t5t bung. Nha hoach dinh xn hOi
niy kh6ng chi quan tAm tdi lgi nhu{n mi chfi doanh .,ghi4p th* dtloc, mir con ci


I
35O

PHAN

V

HANH /I DOANH NGHIEP VA TO CHUC NGANF,

6ii

Hrnl

Hinh 7
qu.i
higu
Md( sen luOU

(hr phibi6n

Tinl
Dod

Nhi hoath dinh xi h6i t6t bung vdi
6itt4
d6ivdi
n$Jfi mua

-

(hiphida

doanh nghiep doc quYdn

Cru (gii

$iphi(la

Gii

ti

ti dti

mua

sln ld$rg

0

6d

ti

ntert h)trq df

du*blhd|d pti
rni

h9

ddira.
Mft 5ln lwng

ihi

rE nh6 hdn

trir(
nd.

llrl

I

hi
truoi
ng

datl

khi

hinhl
cdu

(

hda

6iphibicn.

phi il

nhi

(Jrtrid ['*htiru
Qt

(

ph,ii

ohibi6n dE sin-xu5t ra hirng h6a ilo.
l6n hon mrlc sln luoq ney, qi6 tri
hirnq h6a tl6ivdinguoimua c6n biin

ddi

Ydi nglJd

d6( quy{n

mono niudn idi da h6a tdnq thinq du
trudnq sE thon mfc sin
trCn
d d6 dudnq <6u vi duong
mil
ludnq

rhiohibi6n oiaonhau. DtJd m(( nly,
oii'tri ria 6irno h6a drii vrfi nqrldi
mua rin bi€n (qi6ng nhrr iil* Phln
iinh tr€n dudnq (5u) sE l6n hdn (hi

vd ngud mua)
doanhnghlap

gia

nM hcr dri

I

phltradditrt.

B}
xuit r

hiau que

dLtoc

ging
nhrtng lgi ich mir kh6ch hing cria doanh nghiQp niy nhin ddgc' Ong ta se c6
t5i da h6a tdng th}ng dri, li t6ng cira th{ng dd (lgi nhuan) ciia nhi sin xudt vi
hing
thqng du cr:," n-g,:oi tieu dtrng. Hay nhd ring t6ng thflng du bing gi6 tri cira
sin xudt hing
trOa tlOi voi kh6ch hirng trtt di cdc chi phi phrit sinh trong qu6 trinh
h6a tlo cta doanh nghiQP dQc quYdn.
Hinh 7 phAn tich vi6c nhir hoach dinh xa hQi t6t bUng n2ry sE chon milc sAn
lrrgng dQc iuydn nhu th6 nio. Dttong cdu phin lnh gi6 tri cria h2rng h6a d6i vdi
khec[ hing vi d.rgc do luong bang sg sin long chi tri cta kh6ch h?rng cho hAng

dQc quydn
h6a d6. Drring chi phi bi€n phin 6nh nhting chi phi mi doanh nghiQp
phii trA. Do dZ, mic sdn l*Eng c6 hiQu qud xa hbi drtoc xdc dinh tai didm giao nhau

gitta fuidng cdu

fi

dndng chi phi biAn.

Dd6i m(lc sin luong niy, gi6 tri cira m6i don vl hirng h6a ting th6m md khrich
ting sin
hirng nh{n duoc s€ lOn hon chi phi cria vi€c cung tng n6 vA do d6 viQc
ldqig se IIm tlng tdng th4ng du. Tr6n mrlc sin Irtgng niy' chi phi cria viQc sin
*.,{tih6* m6t dJn vi hing h6a s€ ldn hon gi6 tri mir khdch hing nh{n tlrtoc tti
Tqi mrlc
clon vi hirng h6a d6, v?r do v{y giirn sAn Irrgng s6 l2rm ting tdng th{ng du'
sln lttgng t6i rru, gia tri mir kh6ch hing nh4n dugc ttt m6i don vi h2rng h6a ting
th€m se bang voi chi phi bi6n cta qud trirrh sAn xudt'
Ndu mQt nhir ho4ch cllnh xa hQi t6t bung didu hinh doanh nghiQp dQc quvdn'
dttgc
doanh nghiQp ndy co thd d4t drtgc mrlc hi€u qui bing c6ch chon mrlc gid
tim thdy tai didm giao nhau gitla drtdng cdu vi dr:ong chi phi bi6n' Do v{y'.nhit
hoach dinh xa h6tie chon mrlc giri bing chi phi bi€n tddng tU nhrr doanh nghiQp
dQc
c4nh tranh, nhtrng lai kh6c d ch6 t6i da h6a loi nhuan crja doanh nghiep
xdc
quydn Didu ney ta bOi vr, milc gid niy se cho kh6'ch hing mQt tin hiQu ch(nh
lri(lllg
rl.t.-hi phi san -ruit hi\rrg hoa vr\ hc, se hi6t c6ch rll''ra dd

hi6u qtrii

doanl
grua (
m?r nl
chi pl
tluyi it

Th
rluri c:
bidn g
sin ld
d niiii
giri gii
qtrydn
g.in cl
dat du
cac gl,

Tir
ich trc
va dtt (

ram gt

dubiI
la phdquydn

Nh
vtr ich

nhunp
vir , [;r
I

tlrtu

e


--

I

CHUONG 15 DOANH NGHIEP DOC OUYEh/ 351

I
!

linh 7
u

Do
vriti

cao hon

ii,lit5t c; ktrS
fildng
rc1ty,

nq[di
: phln
on rhi

i'.

gid tri

'

n bi6n

.

m(c sin
,a d6i voi

cho

h2rng

Qc quydn

jao

ni

nhau

khdch

ting sin
r viec

sen

r duoc

tit

.'Tai mrtc
hoa ting
6c quydn,
gia drlgc
) vay,

chinh
sin lu

Gii
(0< quyrn

Doanh

thu

irinhtam qidc ddd( tao thinh bdiduonq
i;u (li drrAnq phen itnh gi6 tri (td h;ng
otrJblCn

hinq) vi drdng chi
(t; duong phin iinh chiphicria

(iu

biei

hria d6i vdi khiich

irhi sln xu,it tl6c quY6n)

: c6 ging
r xudt vi
cua hirng
udt hing

Tdnrhir v6 kh

doanh nqhidp d6c quy6n biln ri mrir

chiphibi6n, cho nEn khong
gid giii
[ricia hirng h6a iao hon rhi phId6 mua
nf. Oo a0, mtc siin lugng m) doanh
nohi€o do< quydn sdn xuitv) biin ra thi
irioit ttrSp lon so vdi mf( sen ludng
i:t hi?u oul xa h6i. Nhtfiq l6n lhal vd
[-h arro, ihd hien b]nq di6n tich rta

nii

irrgdu
tc sln

r6a dti.

Chiphlbi6n

quYin
Tinh tfi6ng hi6u quii oia d6c

qui

ng

Giii

Hinh 8

I

0

gn ll81q sln llrdnq
do(quy{n hieu qul

tAn hrdng

Bdng c;ich so senh mfc sAn lugng mi doanh nghiQp dQc quydn chon d€'sin
xudt voi milc sin lrrong mA nhi ho4ch dinh xa hQi chgn, chtng ta c6 thd drinh giri

duoc nhiing tric dQng v€ m{t ph6c loi cria sd dQc quydn. Nhu chtng ta da bi6t,
doanh nghi€p dQc quyin san xudt vir bdn ra tai mrlc sin luong li didm giao nhau
giria ddong doanh thu bi6n vir duong chi phi bi6n, trong khi do mric sin lutong
mi nhi ho4ch dinh xa hQi chqn l4i li didm giao nhau girta dttong cdu vi drtong
chi phi bi6n. Hinh 8 s€ cho chfing ta thdy ro hon sd so srinh niy. Doanh nghiAp dbc
quy|n sdrt xudt 0 mtlc sdn l*ong thdp hon mitc sd.n lrong hiAu qud xa hdi.

'Ih6ng qua gi6 dQc quydn, chung ta cfing c6 thd thdy dugc tinh ch{t kh6ng hiqu
qui cia dQc quy6n. Bdi vi drrong cdu thi tnlong bidu di6n m6i quan h6 nghich
bi6n girla giri vir sAn lrtong, m(tc gi6 cao hon mrlc hiQu qurl s€ ddng nghia vdi mtc
sin luong thdp hon mrlc d4t hiQu quA. Khi doanh nghi6p d6c quydn bdn sAn phdm
o rnrlc giai cao hon chi phi bi6n, m6t s6 kh6ch hing ti6m ning cta hg se d6nh
gii girl tri cia hing h6a cao hon chi phi bi€n c[ra n6 nhung lai thdp hon gid dQc
quy'dn. I)o vdy hS s€ khdng mua sin phdm niy. Di€u niry I?r bdi vi gi6 tri mi hq
gin cho sin phdm niy ldn hon chi phi sin xudt ra n6 v2r do d6 kdt qui Ii kh6ng
d4t drttrc r.nrlc hi6u qui. Vi v{y, viQc tlinh girl cta doanh nghiQp dQc quydn cAn trd
c{c giao dich thuong mqi c6 lgi cho ci hai b6n.
Tinh kh6ng hiQu qud cira dQc quydn drrgc do hlong bing tam giac tdn th6t v6
ich trong Hinh 8. Do dttong cdu phin 6nh giri tri cria hing hda d6i v6i kh6ch hing
vir drtong chi phi bi€n phin 6nh chi phi cta nhi sin xu{t dQc quy€n, diQn tich cira
tam gidc t6n thdt vd ich girla duong cdu vi drrong chi phi bi6n chinh Ii tdng th4ng
hi *at di do qu6 trinh lirm gi6 cira doanh nghidp dQc quydn. DAy cfrng chinh
9u
ld phdn mat di trong phric lgi kinh td mi nguydn nhAn li do doanh nghiQp dQc
quydn s[t dung quydn lgc thl truong cira ho.
Nh0ng tdn thdt v6 ich do dQc quydn giy ra cirng gi6ng nhti nhrtng tdn thdt
v6 ich do thud gdy ra. Do d6 doantrnghiQp a6c quye"lhgichdt cang gi6ng nhtr
nntlng nhar thu thu6 td nhAn. Nhri chring ta dd th{y trong Chdong 8, thud drinh
vlo hing hoa tao ra m6r khoing crich gitra s1i sin ldng Inl t.a .iu kh6ch hing
touoc Phen anh tr6n duong cdu) vi chi phi cira nhi sAn xudt (duqc phln 6nh tr€n

t-

I

352 PHAN

,

'a

l

ddong cung). Doanh nghiQp dQc quydn tAn dung quydn lttc thi tniong bdng cdch
bdn ci-mLtc gid cao hon chi phi bi6n, do do ho cung tao ra kh6ng c6ch tuong tii.
O cd hai trutng hgp, nhrlng khoing n2ry lirm cho sAn lugng hirng h6a b6n drtoc
giim xudng mric thdp hon mrlc sin lrtgng t6i uu vd m{t xi hQi. Sr'1 khdc biQt giria
hai tntong hgp niy li trong khi chinh ph0 nhin duqc ngu6n thu tt thud, thi loi
nhufn dQc quy€n l4i chiy vd trii c6c doanh nghiQp td nhin.

tigu lqi nhu6n d9< quyin cti phli

li

mgt sUtdn thdt

xi

phdt sitrh n

phi n?ry vir

l

KIEMTRA N]
h6a tdng thdt
vdi khai ni€6

hQi?

Ngddi ta rdt d€ kdt tQi doanh nghiQp dQc quydn li truc Igi tr:I chi tieu cfia dAn
chting. Vir thgc td cung cho thdy doanh nghiQp dQc quydn thu v€ nhidu lqi nhuin
hon nho quy€n lgc thi trudng cira hq. Tuy nhi€n theo nhrJng phAn tich kinh t6vd
dQc quydn, lgi nhu{n cta doanh nghiQp dQc quydn khdng phii hic niro cung li
mQt tdn thdt d6i vdi xa hQi.
Gi6ng nhrr cdc thf tnlong kh6c, phuc lgi tr€n thi trrrong dQc quydn cfrng bao
gdm phric lgi cria ngdoi ti€u dtng vd cira nhi sin xudt. M6i khi ngudi ti€u dung
phii tri th€m I d6 Ia do doc quydn thi hq bi thi€t 1 d6 la con nhi sin xudt thi dr:gc
Iqi I d6 Ia do. Stl hodn ddi cta I d6 la niry tti tfi ng'Idi ti€u dung sang trii nhi sin
xudt kh6ng lirm thay ddi tdng thing du tr6n thi trudng - li tdng th4ng dd cta nguoi
ti6u dung vir cria nhir sin xudt. Hay n6i c6ch kh6c li lqi nhuin dQc quy€n bin thAn
n6 kh6ng lim giAm di chi6c b6nh kinh td mi chi lirm cho mi6ng b6nh cria nhir sin
xudt ldn hon trong khi thu hgp midng bdnh cira ngttoi ti6u dr\ng. Ngo4i tril m6t li
do nio d6 mi ngrroi ti6u dtng drlng drigc hrtdng lgi hon nhi sAn xudt - m6t denh
gi6 chudn tdc vi sr,.i cdng bing, ,niot ra ngoiri ranh gidi ctra hiQu qui kinh t6 - thi loi
nhuin dQc quy€n kh6ng phAi ld mQt v{n d€ ti€u cqlc cria xi hQi.
V{n d€ d6i v6i thi trrrong dQc quydn nAy sinh khi hq sin xudt vi bdn d mrlc sin
lugng thdp hon milc sin lugng mi d d6 tdng th4ng du d4t tlrrgc mrlc t6i da. Do
d6, t6n thdt vd ich cho bi6t chi6c b6nh kinh t6 bi thu hgp di bao nhi6u. Sg m{t m6t
niy c6 m6i quan hQ vdi mtlc gi6 cao mir doanh nghiQp tlQc quydn d4t ra: ngrldi

ti€u dtrng sE mua it hing h6a hon khi doanh nghiQp d6c quydn ting gi6 b6,n lOn
tr€n m(Ic chi phi bi€n. Tuy nhi€n chtlng ta cdn nhd ring lgi nhuAn thu drtqc til
viQc b6n nhr.rng sin phdm d mrlc gid cao hon niy kh6ng phAi li mQt tdn thit xi
hdi. Vdn dd nim d ch6 doanh nghiQp dQc quydn dang sin xu{t d mtc sdn lugng
th{p hon mrlc sin ltlgng hiQu quA. NgtrQc l4i, n6u mrlc gid cao mA doanh nghigp
dQc quydn d{t ra kh6ng lim giim srlc mua tr€n thi trdong, thi n6 s€ lAm tlng
thdng du cira nhi sin xudt mQt ltrgng bing lugng giim xu6ng trong thlng dr: cta
nguoi tieu dirng. Didu niy c6 nghia li tdng th4ng drt vAn kh6ng ddi gi6ng nhu
trdong hqp doanh nghiQp dQc quydn duqc dl6u hinh bdi mQt nhd hoach dinh xi
hQi t6t bring.
Tuy nhi6n, vAn c6 mdt tnldng hgp ngo4i I0 c6 thd xiy ra. Gil srl nhrt dc,anh
nghiQp dQc quydn phii tri th€m mQt khoin phi dd duy tri vi tri dQc quy€n cria n6'
Vi du, m6t doanh nghiQp co dtioc d6c quydn do nhir nddc bio h0, cdn tuy6'n thdm
nhitng nhir vin dQng hanh lang cid thuvdt phuc cd,c co quan ch[lc ning chc, phdp
tlLr', tIi ' i tri tlor qtrrt{n . irr h,, Trong tt tloti8 hcjl t-tii' '.I,.ttll-r nghiep dot qttr , 'r se
stl tlrrng rrot phan lrri nhuAn thu dtioc ttt stt d6c quvdtr,.16 tra cho nhung chr phr

PHAN BII
Tti trudc dd
phdm c[ra h
nhidu trtlonl
tugng khi{ch
l2r nhu nhau.
Trddc kh
vd gi6, chrin
phAn biQt gid

nhau. Khonl
khrich hing r
giri thi trr,ion

cho mQt kh6'
phAn bi6t giri
nhdt dinh.

(iu

chuyGn

Dd hidu li dr
hiy xem vi dr
li Readalot.

I

thuy6t mdi. I
2 tri0u d6 la t

ring phi in sl
thu tti viQc br
vdy, v6i tLt c6rniy nhrr th6 i
Brtdc cldu'
marketing ct'

gii.

D6li

10C

mua n6. Ngol

tri cao nhdt 5

Ph6n biQt
cho nhfnc


v
CHUONG 15 DOANH

quy'€n vd m uc sdn lvqn g tdi da
HAN H: M 0c sd n lvong ci a doanh n ghi A p !6c
nay c6 mdi quan h€ nht thd ndo
iarn thQng du khdc nhau nhuihd nboz sv khdc bi€t
khai niQm tdn thdt v6 ich?

K1EM

ii

voi

TRA

pHnil

ia din

N

BIET GIA

gii dinh rang doanh nghiQp dQc-quydn.b6n sin
Tu tru6c d6n nay chring ta ludn
hang d mot mrlc gi6 gi6ng nhau' Nhr'ing c6
,f,anl .i " ho cho tdt ci cdc klaJtr
cho c6c d6i
hgp, mQt sin phdm ddqc;6n d c6c mrlc gii khric nhau
nhrrng sin phdm nay
kL,t hia.,ir.rri. r,r,ut', at chi Phi cta viec si'n xudt ra
li phAn biQt gi6''
iinfr"u nft"". uantr vi niy dugc goi
s{.ph6n biQt
dQc qly9i
:"
Trttdc khi tim hidu vd hirnh vi cira doanh nghiQp
khdng t6n tAi vi€c
,d sii. chfns ta cdn hlu f ring trong th! trudng canh tranh
quaini6'iounh nghrcp cung b6n cd9 san phdm,gi6ng
nit igp nao chiu b:in mot mfc gi6 thip hon cho bdt crl
sin phdm niro mi ho mu6n d mrlc
ff,a.ir nang""ao vi ho c6 ttti Ua" b{t k} ltrqng
lai ndu c6 doanh nghiQp ndo mudn bd'n d mrlc gi6 cao hdn
*ta ini ,tri"g' Ngugc
Dd co thd
t i.,g tfri ngr-lOi kh6ch nny-se tim t6i doanh nghiQp kh:ic'
3fr" r;oiU,ait,
'uiii
mitc d0
gi, u6n, d"oanh ighiQp cdn phii co quvdn lgc thi trddng d m6t
prrl,

nhdt dinh.

nhuin
t6 v€
lir

fi;;; "rd;t
il;;;

rng bao

u dtng
hi drioc
nhir sin
,a ngrldi

;ffi;;;,;"#iol rr.i
ffi -#;;;;iiount

,in thin

nhi sin
mQt

353

ffi;;y

itgitta
thi loi

ii

DOC OUYEN

hQi tii s{ dQc quydn se bao g6rn ci'L nhxng chi
,,h6t sinh ntry. Ndu v{y, tdn thdt xa
gdy ra'
re .,hrrng tdnihdt v6 ich do mrlc gid cao hdn chi phi bidn

I cech
ng t\r.
dugc

'h
:ung

NGHTEP

lf

rot denh
- thi lgi

mtlc sin
ii da. Do
mdt m6t

(iu chuy6n vi
I

sU Ph6n

bi6t giii

-a: ngddi

l4i c6.sg phAn biQt vd giri' ch[ng ta
Dd hidu lyi do tai sao doanh nghiQp dQc quy€n
c6ng ty xudt bin c6 t€n gQi
rr.y l<.- ir du sau day. Gln srr [anin gi6m d6c cria m6t

i bdn

in

l€n

tltlQc til
11 thdt xe
in lrtgng
h nghi(P

llm tdng
r! dti cia
,i6ng nhti
h dlnh xi

htt

doanh

6n cira n6'
rvdn th6m
itro phiP

.

ouydn

ne

.i,i

sE

Pltt

t

m.t cu6n tidu
ia,- gia c(rsach b6., chay"nhdt cira nht xr:dt bin vua vi6t
",. oe ll,o mqi thrl don gia"' t'av gii dlnh ring b4n tri cho t6c gia :'av
iirr;!f;;;.
gii sfi
iirier ao r" trsn g6i dd tIQc quydrixudt biritdc phdm m6i Chring ta cfrng doanh
.Ujprri i" ,a.i, Ui.tg tnhring gii thuydt nhu
thu"ttr viQc b6n sdchirii ai i trieu io tu t* cho t6c giA' V6i
gi6 b6n cta cu6n s6ch

rOi ,u cdch lir gi6m d6c cria Readalot, b4n s€ quydt dinh
"ay,
niry nhrt th6 nio?
cu6n s6ch' BQ ph{n
Brr6c ddu ti€n ban cdn lirm Il tinh todn ltigng cdu cria
bdi hai dang. d$c
marketing cira c6ng ty cho ban bi6t ring cu6n slch.dugc chri f
dO la dd
gii. D6 ln 100.000 ban dqcreihim m0 tic phdm vir hq sen l6ng tri t6i 30
chi sin Iong
irua no. Ngoii ra, cu6n s6ch cirng c6 400'060 ban dqc it hAm m0 hon
tri cao nhdt 5 d6 la dd mua n6.
L

i.."a"f

gi5 kh5c nhau
PhAn biQt gi6: h5nh vi b5n m6t hing h6a nio d6 theo n h0ng mfc
cho nhOng kh6ch hing kh6c nhau.


354

PHAN

V

r

HANH VI DOANB NGHIEP VA T6 CHUC NGANI

N6u Readalot bdn m6t milc gid nhtt nhau cho tdt ca cdc khtich hdng, mil; gi{
ndo s€ gi(rp c6ng ty t6i da hoa tLloc loi nhuqn. C6 hai mitc giri cdn xem xdt: 3() d6
la ld mrlc gid cao nhdt vi c6ng ty vin c6 drioc 100.000 b4n dgc cudng nhi6t, vd
5 d6 la li mrlc gid, m2r c6ng ty c6 thd bdn drroc cho toirn bd 500.000 ban doc trdn
thi tnidng. Cdu h6i vd mrlc gi6 brin cta Readalot c6 thd dugc giii quydt bing mgt
bAi to6n s6 hoc don giin. T4i mfc gi6 30 d6 la, c6ng ry b6n dudc 100.000 biLn, thu
vd 3 triQu d6 la vi loi nhuAn Ia I tri€u dd la. d mtic gi6 5 dd Ia, c6ng ty bin duoc
500.000 bin, thu vd 2,5 triQu d6 la vri lgi nhuin tl4t dugc la 500.000 d6 la. Do d6,
tld t6i da h6a lgi nhu{n Readalot s€ b6n d mrlc gi6 30 d6 la vir b6 qua 400.000 ban
dqc k6m cudng nhiQt hon.

11c

Or

d0

qu

dr
ph
kh
do,

Crin lrtu f ring quydt dinh nAy cira Readalot se tao ra nhirng tdn thdt v6 ich. C6
400.000 ban dgc sin ldng trA 5 d6 la cho cu6n s6ch, vir chi phi bi€n cria viQc sdn
xu{t ra n6 bing kh6ng. Do d6, khi c6ng ty brin d mrlc gi6 cao nhdt, tdng thgng drr
bi mdt di lA 2 tri€u tl6 la. T6n thSt v6 ich nAy li m6t sU kh6ng hi6u qu6 vi n6 se
xudt hi€n m6i khi nhi d6c quydn b6n sin phdm d mrlc gid cao hdn chi phi bi6n.

nh
dol
d0r

rhd

Gii sil b0 phin marketing cira cdng ty Readalot phrit hiQn ra ring: hai nhom
kh6ch hing niy nim d hai thi trudng ridng bi6t. Nh6m b4n dgc cudng nhiQt s6ng
d Uc trong khi nh6m con lai s6ng d Hoa K). Ngoiri ra, nh6m ban d6c d nttdc niy
se kh6 long mua dddc sdch d nddc kia.
Trong tnlong hop niy, Readalot se thay ddi chi6n hloc marketing cfia ho vi
ting lgi nhu{n bang c6ch: d6i vdi 100.000 ban dqc d Uc, h9 s€ bdn cu6n s6ch voi
gi6 30 d6 la, con d6i vdi 400.000 ban doc d Hoa Kj,ho se b6n cu6n sdch d mirc 5
d6 la. Nhd vAy, doanh thu thu ddqc la 3 tri6u d6 la d Uc vd 2 tri6u d6 Ia d Hoa Kj,,
tdng cQng lai lA 5 triCu d6 la.
Do tlo lgi nhuin tlat drigc s€ li 3 triQu d6 la, ldn hon rdt nhi6u so vdi mrlc loi
nhuiLn I triQu d6 la khi c6ng ty b;in d m6t mrlc gi6 chung cao nhdt lir 30 d6 la cho
khrich hing vir Readalot duong nhi€n s€ chon chinh s6ch phAn bigt gi6 ndy.

xu{t bin Readalot chi li mQt gia thuydt, nhung n6 m6 ti
chinh x6c ho4t d6ng kinh doanh cira nhi€u nhi xudt bin tr6n thdc t6. Ching h4n
nhu c6c loai sdch girio khoa thrrong dudc ben d chiu Au vdi gie thdp hon so v6i d
Hoa Kj,. Hinh vi ph6n bi6t gi6 con drroc thd hi€n ro rirng hon trong s\i phAn chia
ra s6ch ra lim hai loai: bia cring vi bia mdm. Khi mQt nhir xudt bin c6 drroc mQt
tiic phdm mdi, ban ddu ho se xudt bin d dang bia cttng c6 gi6 bdn cao, sau d6 m6t
thoi gian ho mdi phit hdnh drrdi dang bia mdm vdi gi6 b6n r€ hon. Bing cdch brirr
phi6n bin bia cfng cho nhting dQc gii cu6ng nhi€t vi phi6n bAn bia mdm cho
nhttng dQc gii k6m cu6n nhi€t hon, nhi xudt bin da c6 henh vi phin biQt giri vi
thu drtoc loi nhuAn ldn hon.

CAU chuyQn vd nhA

sl1 (

KYr

lirr
chir

I

I

bict

I

xud'
d0c
cu6

cdd
grd t
i

(
sU ti
ti6u

tri

d

dtni
re

kI
i

Nhid

chui
biQt 1'

c6 ttl
I

i nghia cria ciu chuy0n
Gidng nhu nhrlng cdu chuyQn ngg ngdn khic, cAu chuy€n vd nhA xudt bin
Reatlalot di drirr'r cich di6tr h6a. nhttng n6 mrnq lzri chiing ta nhidu bii ho. r'u
th€. cau chut en na\' .unq cr1p .h() chr,rng ta ba hai hoc vd hinh vi phin bi6t ei ,

td cdt

cta t
Tr
l.l

ricl

th.;rn!


cHUoNG 15 DOANH NGHIEP OOC OUYEN 355

ilc

gid

30 d6
,i€t, vi

rc tr€n

r$m6t
in, thu
-r'dugc

Do d6,
00 bqn
ich. Cd

i6c sin

ing

drt

in6se
ibi6n.

nh6m
€t s6ng
Ioc nily

L

rhovi
6ch vdi

imfc5
i{oa K},
rnrtc lqi
i la cho
v.

6 m6ti
ing h4n
so vdi d
rAn chia
rQc mQt

d6 mQt
rich bdn
r€m cho

;t

gi6

vi

.udt bin
hqc. Cu
Qt gi6.

hgc ddu ti6n v?r ro rAng nhdt li phdn bi6t giri li mQt chi6n lrrgc hqp li .td
doanh nghi0p dQc quydn t6i da h6a loi nhuAn. Cu thdli bing c6ch bin sdn phdm
d cilc mrtc giri kh6c nhau cho cric d6i tuong kh6ch hing kh6c nhau, doanh nghiQp
dQc quydn c6 thd ting mtc lgi nhuin. Didu d6ng ch[ y d day la doanh nghiQp dQc
quy€n c6 chinh sdch phnn biQt gi6 sE b6n sin phdm cho m6i ddi tugng kh6ch hing
is cdc mrtc giri gdn bing mfc mir h9 sin long tri, hon li chinh s6ch bdn mQt gi6.
B2ri

hgc thf hai li hirnh vi phXn bi6t giri doi h6i doanh nghiQp phii c6 khi nnng
phAn lo4i khich hing dga tr€n mrlc dQ san long chi ti€u cia hg. Trong vi dg d tr€n,
kh6ch hing drigc phin chia theo vung dia l1i Tuy nhi6n d c{c tnlong hqp khdc,
doanh nghidp dQc quydn c6 thd phAn loai kh6ch hirng dga tr€n c6c ti€u chi kh6c
nhd tudi t6c, thu nh{,P.
B?ri

Mgt he qui cta biri hgc thrl hai le mQt s6 ydu td thi thuong c6 thd cin trd hoat
dQng phAn bigt gid cira doanh nghiQp. Cu thd, m6t trong nh0ng ydr.r t6 niry li ho4t
dQng kinh doanh chdnh l€ch giri, l?r hoqt dQng mua hing ttl mQt thi trrlong c6 gi6
thdp hon sau d6 bdn lai tr€n mQt thi trddng khdc co gi6 cao hon dd hudng lgi til
s{ chdnh lQch gi6. NhLi 6 vi du tr6n, ndu cdc nhi sdch d Uc c6 thd mua s6ch d Hoa
Ki dd b6n lai cho khrich hirng d Uc, hoqt dQng kinh doanh ch€nh l6ch gi6 niy s€
llm cdn trd hoat dQng phnn biQt gi6 cria Readalot bdi vi se kh6ng c6 ngdoi Uc nio
chiu mua cu6n s6ch d6 d mtc gi6 cao hon.
Di€u ngac nhi6n nhdt la bii hqc thf ba trJ ciu chuy€n cira ch[ng ta: vi6c phdn
biQt giri c6 thd lim gia tdng phtc lgi kinh td. Nhu chring ta dd bi6t, tdn thdt vO ich

xudt hiQn khi Readalot b6n mQt mrlc gi6 duy nhdt Iir 30 d6 la bdi vi hic d6 400.000
d6c giA k6m cudng nhiQt hon se kh6ng mua s6ch dt cho ho drinh giri giri tri cria
cu6n sdch ldn hon mrlc chi phi bi€n. NgtIgc l4i, khi Readalot phAn biQt gi6 b6n, t{t
ci dQc gii d€u mua s6ch, vi k6t qui d4t duqc le s{ hiQu qud. Do d6, viQc phin biQt
gid bdn c6 thd lo4i b6 su kh6ng hiQu qui t6n tai trong gi6 dQc quydn.
Cdn luu y ring trong vi du trdn, phric loi ting 16n tir hirnh vi phin bi€t gi6 Ii do
s{ ting l€n trong thdng drl cira nhir sin xudt chf khdng phAi thang du cta ngudi
tidu dung. Khdch hring kh6ng drroc hLtdng lgi gi khi mua sdch vi mrlc giri mi h9
tri dring bing gi6 trf mi hg gin, cho cu6n sdch, do d6, hq kh6ng co th{ng du tieu
dung. Mttc ting l€n trong tdng thdng du dat duqc trt hirnh vi phAn biQt gi6 chinh
li khoin loi nhuAn ting th€m mi nhi xudt bin Readalot thu drtqc .

t{hrrng

phin tich vi hinh vi ph6n bigt giti

Chring ta hay ctrng phAn tich m6t cech ky lddng hon vd t{c clQng c0a hinh vi ph6n
bi0t gid l6n phric lgi kinh t6. Hay bit ddu bing viQc gid srl doanh nghiQp dQc quydn
c6 thd phin biQt giri bdn mgt c6ch hoirn hio. Hirnh vi phhn biQt gid hodn hdo m6
ti cdc tinh hu6ng doanh nghiQp dQc quydn bi6t chinh x6c mrlc dQ sin long chi trA
cira ttlng d5i trtong khdch hing vi do d6 hq c6 thd tlua ra c6c mfc gi6 khdc nhau.

Trong vi du cira ch0ng ta, doanh nghiQp d$c quydn b6n cho m6i d6i tugng
khdch hing c6c mrlc gi6 dring bing mitc san long tri cia hq vi thu vd toan bO
thing drr.


I
355

V

PHAN

HANH VI DOANH NGHIEP VA TO CT1UC IIGANI-

mf( 9ia giong nhau tho t'it tiiitrino.tdno thint drrtronrithiirrrdnd niv blnq tdng (ta ldinhuan (thang du(ta nha san
iijri'd,r *'it'?ttr tr jnq.itni llt iho t65v ddanj nshiep tl{c quv6n-t6 khi
Hrnh ta) cho

Hinh 9
Phri( ldi khi6 vi kh6ng (6
hinh vi phan biGt gi6

thiv doanh nqhi€p dot quy6n

ban m6t

i'riilri

n;no nhin bi6t oi6 mot (il(h hoirihao.

Do

mf(

theng du

(ia khii(h heng bang

0, tong

cria aoantr nshi€p' BIng cdch so s6nh haihinh niy, ban
viph6n biEt qiii hoin h6o lem ting ldinhuan fio nha5in-xual, qua
du, nhunghiilaihm giam dimfcthang du(ua ngudr treu 0ung'

iffi;i,Iil'hh-h d;,iatointruin
cri

thEthiv rlnq hinh
t6rig tdrigrhing

tii lim
(a) 0O< quydn vdl

n0t

gld brn duY

(b)oO(qurft.6srt

nMt

er b4t glt hoan

hlo

66

Gi

Tdn

tMt

vo

Lqinhuan

Doanh

tru

5ln luong Mn dud(

Citcvit

(;U

ftiphibien

6iii v6

(iu

tuot re

tranh,:

bi6n

0

sdch m,

d6i ttto
ch[ng t

id
(hiphibi6n

Ldinhuen

lim tin

C6c doi
doanh I

Ihing dutii{ d'rng

ck dk quy{n

nghig;
co the
kh6ng r

5ln luorg

0

sin ludng bJn

duu(

t& kqrs

Hinh 9 minh hoa mfc th{ng du cia nh?r san xuSt vir ngrloi ti€u dung d hai
trddng hgp c6 vir kh6ng c6 hinh vi phin biQt gi6. Dd cho don giin, hinh niy drigc
kh6ng ddi'
ve tr6i gii thuy6t rang ir(rc gi6 trung binh trdn m6t don vi hing h6a li
Khi
c6 nghi"a In chi phi bftn vi t6ng chiphi binh quin bd,ng nhauvit kh6ng d6ikh6rig c6 hanh vl phAn biQt gi6, doanh nghiQp tlQc quydn bin d mQt mfc gid duy
nhdt Jao hon chi pf,i Uicn gi6ng nhd trong Hinh 9a. T4i mtlc gi6 niy, s{ dQc-quydn
cria sin phdm cao
sE tao ra tdn thrt vd ich vimQi sd khdch hing dd'nh gi6 gi6 tri
hon chi phi bi€n nhung hg kheing mua 6 milc gi6 cao d6' Nhring khi mQt doanh
nghiQp co khi ning phnn biQt gii mQt cich hoin hio, gi6ng nhtl trong Hinh 9b'
,riAi tfra.f, hang ddu d:inh gid giri tri cria sin phdm cao hon chi phi bi€n n6n mua

n6 vir tri dirng"mrrc tro san tong. Vi do v{y, t5t ca ca cdc hoat dQng mua bdr.r c6
Iqi cho ci hai 6en (ngtroi b6n vir ngddi mua) di6n ra, kh6ng c6 t6n th6t v6 ich vir
toirn bQ th4ng du c6-drigc tt thi trrrdng chiy viro ttii cria nhir sin xudt dQc qLrydn
dtr6i d4ng lgi nhu{n.
Duong nhi€n, tr6n thgc t6 hinh vi phAn biQt gi6 kh6ng bao gio d4t drrgc stt
hodn hio]Kh{ch hing se kh6ng bd6c viro cta hang vdi nhfrng th6ng b6o vd ir.rtlc
sin long chi tra cira hq. Thay vio d6, cdc doanh nghiQp thgc hiQn hirnh.vipliin
biQt gi6[ing cdch phAn lo4i khrich hing thirnh titng nhom nhrt: gii v2r tr6;.nhiing
nguii ai mia sAm'v2ro nghy thttong vir, nhting ngtroi di mua sim viro cu6i ttrdnr
tf,a.n na.,g d Uc vA khain hang d Hoa K), v.v. Kh6c vdi khdch hirng trong cAu

ti0u
chuyQn vd ihl xudt bdLn Readalot, tr€n thtlc td ngay trong m6i nh6m, ngrrdi
dung cung c6 n.r[rc sin long chi tri kh6c nhau. Didu niy lim cho viQc phin bi6r gid
ni6t cdch hodn hio trd ndn bet kha thi.
Viy hinh vi phin biQt gi6 kh6ng ho)n hio s€ t6c dQng tdi phric lgi ni-rr1 th6
',ng
,.,"o? ti,. phi. tich vd ,hung chien lLtgc dlnh girl thtic/ng kh6 phttc t4p I'i kl
doenh
co cau triloi t6ng qult cho c-au hoi niry.. So voi nhting k6t qui tlat duoc cria

bi€n c[r;
tu6i ha)
phim la
hg dane
hing co
se teng
:

Gi6 v6
Hdu hr{t
hon cht
sao vidc
m6y ba1
nhring I
long chi
khrich h
vi c6 xt
qua ddn
trong vi,

I

PhiSu

g

brlo, tafidd drlorl
c6ng ty:

trdn sin.
CArt

phAn bit
cit nhttr,
ngdi ctit
doanh r
phl.ftr -,

nhiing.


I
cHUoNG 15 DoANH NGHIEP EOC oUYEN 357

nehiip dOc quydn voi chinh xch mQt gid, h2rnh vi phAn biQt girl kh6ng hoirn hio
cJ thd lirm tring th{Lng du trdn thi trddng tdng l6n, giAm xu6ng, hay thArn chi
kh6ng d6i. Vi chring ta chi c6 th6'chic chin mQt didu ring hinh vi phAn bi6t gi6
lim tlng lqi nhuAn cho doanh nghi€p dQc quydn, n6u kh6ng thi ho s€ chon chinh
sAch mQt gi6 cho tdt ca cac khrich hing.

khiich

c6

a nhir

sin

in

khi

co

rg 0,

trinq

r niry,

ban

xuat,qua

iuding.

(dc vi du

vi hinh vi Phin bi0t giii

Cic doanh nghiQp trong ndn kinh t6 cira chring ta sil dgng nhi€u chi6n lttgc kinh
doanh kh6c nhau dd b6n sin phdm cta hq d c6c mtc gi6 kh6c nhau cho nhrlng
d5i tuong khdch hing kh{c nhau. Dd hidu ro hon vd c6c h2rnh vi phin bi€t gi6,
chung ta hay xem x6t nhfrng vi du du6i diy.

n

luqnq

rng d hai

niy

drrgc

r6ng ddi,
d6i. Khi

Giii v6 miiy bay Ch6 ngdi trdn m6y bay duqc b6n d nhidu mitc gi6 kh6c nhau'
Hdu hdt cic hang hing kh6ng se brin v6 khrl hdi giiia hai thdnh ph6 vdi mrlc gi6 rE
hon cho nhrrng kh6ch hing d qua ddm thrl biy. Tho4t nhin, di€u niry c6 v€ 14. Tqi
sao vi0c khdch hing co d qua d€m thu bAy hay kh6ng, l4i li6n quan tdi giri ctra v6
miybay? Bdi vi dAy chinh li co sd dd phdn loai nhttng kh6ch h2rng doanh nhAn vA
nhrtng khrich h?rng di nghi. Ndu d6 ld kh6ch hing doanh r.rhAn ho sE c6 mfc sin
Iong chi tri cao v) hdu nhr,i hq se kh6ng d qua d€m thrl biy. Ngtlgc l4i, ndu d6 lA
khrich hAng di l4i vi nhring ly do c6 nhAn, ho se c6 mtc sin long chi tri thdp hon
vi co xu hudng d qua d0m thri biy. Do d6, bing c6ch brln cho c6c kh6ch hing d
qua ddm thrt biy vdi m(tc gid rE hon, cdc hang hAng hing kh6ng da thinh cdng
trong vi6c thttc hien hinh vi phdn biQt gi6.

c gi6 duy
Qc quydn
>hdm cao
Qt doanh

Hinh

9b,

ndn mua
ra biin c6
vd ich vi
6c quydn
F

drlqc

Lo

Phidu giAm giii Nhi€u c6ng ty in c6c phidu giilm giitcho kh6ch h2rng tr€n c6c to
b6o, t4p chi hay trdn internet v2r khdch hing chi phii cit c6c phi6u giAm gid niy
dd drroc hudng mtlc gi6 du dai 50 cent cho ldn mua h2rng tidp theo. Tai sao c6c
cdng ty lai phrit nhtlng phi6u giim gid niy mi kh6ng giim gi6 trrrc ti6p 50 cent

sU

v€ mtic

ti vi

phAn

16; t-rhtlng

:u6i tudu
trong ciu
rgric,i tiCu

in biQt

gid

;i nhtt thd
vir l.:hdng

:ta doanh

chiiu phim Nhi6u r4p chi6u phim bin vi

cho trd em vir ngrJoi cao
tudi 16 hon so vdi nhttng d6i tugng kh6ctL hing khic. d trong thi tniong canh
tranh, tlidu niy c6 thd rdt kho hidu vi d d6 gid bdn bing chi phi bi€n rnir chi plii
bian cira vidc cung cdp mQt ch6 ng6i cho tdt ca c6c d6i tugng khrich hing dt ldn
tudi hay nhd tudi ddu li nhrr nhau. Nhdng hinh vi phdn biQt gi6 cria c6c r4p chi6u
phim lai trd n€n d6 hidu khi hq c6 quydn lgc thi trudng trong khu v{c dla lf mA
irq dang ho4t dQng va n6u nhd trd em vi ngddi cao tudi la nhtlng d6i ttigng kh6ch
h?rng c6 mtc sin long chi tri thdp hon. Trong tnlong hgp niry, cic r4p chi6u phim
se ting ddgc lqi nhuin bing hinh vi phAn biQt gi6.
Gi6 v6 rgp

'ien

tr6n sin phdm?
I

Cdu

tri ldi le bdi vi phidu giim gid cho phep clc c6ng ty thUc hiQn hhnh vi

phAn biQt giri. Hq bi6t

ring kh6ng phii ai cfing di thoi gian vi ki€n nh6n dd ng6i

cit nhrlng phi6u giim gid n2ry. Hon thd nrfa, sd san long b6 thdi gian vir c6ng srlc
ngdi cit nhring phidu giim giri niry c6 m6i quan hQ v6i sd sin ldng chi tri. MQt
doanh nhAn giiru c6 vir bdn rQn thrrong se kh6ng b6 thoi gian ra ngdi c{t nhtng
phi6u giim gi6 tr€n c6c to bdo vi hg thrrong Ii nhttng khrich hing sin sing mua
nhiing sin phdm d mrlc gi6 cao hdn. Ngtigc lgi, nhting ngrldi thdt nghiQp thdong


I
358

PHAN

V

nAI']H V DoAI]B NGHIEP VA TO CHUC NGANH

se ciit nhiir.rg pl.ri6u

giinr gid vd cri muc sin long chi trd thdp hon. Do d6, bing

Tir

cich bin sin phdm d rntic gi6 thdp hon cho nhrlng khdch hirng c6 phidu gi6m giri,
c6c doanh nghiQp da thinh c6ng trong vi6c phin biQt gi6.

Ner

Phi

H6 tro tiri chinh Nhi€u trudng d?i hoc vi cao tling c6 nh0ng h6 trd vd mat tAi
chinh mir sinh vi6n cdn. Chring ta c6 thd dttgc xem chinh s6ch niy nhrr mQt d4ng
cria sg phin biQt giri. Nhdng sinh vi€n giiu hon se c6 ngudn tiri chinh ddi dio
hon vir do d6 c6 mrlc sdn ldng chi tri cao hon nhttng sinh vi€n cdn tdi nhdng trg
gitip vd tiri chinh. Bing cdch l{y mrlc hqc phi cao vi dtia ra su trd girip tii chinh
c6 chon loc, cic tnJdng clai hoc vi cao ding thgc chit dang cung cdp dich vU gido
duc cira minh d mtlc gi6 drtgc dga tr€n gi6 tri mir sinh vi€n nh{n dugc ttt vilc hqc
d tntong d6. HAnh vi n2ry ctng gi6ng nhrr cdc hiurh vi phAn biQt gi6 cta doanh
nghidp d6c quydn.

circ

ndi
hol
Ki',
qua
duq
ch6

vid

Gilm gi5 theo sd lUgng Trong ciic vi du ttt tnI6c d6n

nay, chring ta lu6n gii
dinh ring doanh nghiQp dQc quydn b{n cric mrtc gi6 khdc nhau cho cic d6i tttgng
khrich hing kh6c nhau. Nhrlng d6i khi, hg cfing phdn biQt gi6 brin bing c6ch b6n
c6c mfc giri kh6c nhau cho cirng m6t d6i trtgng kh6ch hirng dga vAo s6 lrtong sin
phdm mi hg mua. Vi dg, nhidu doanh nghiQp giim gi6 cho nhttng kh6ch hing
mua vdi s6 lugng ldn. MQt tiQm bdnh c6 thd b6n m6i chi6c bdnh rdn vdi gid 50
cent, nhr.Ing chi ldy 5 d6 la cho m6t tA ( l2 chi6c). DAy cirng li mQt dang c[ra hinh
vi phAn biQt gi6 bdi vi khich hing phii tri cho chi6c bdnh ddu ti€n cao hon so
vdi chi6c thrl 12. Giim gid theo s6 luong thuong la mQt chinh s6ch phdn biQt gii
thAnh c6ng bdi vi m(ic d6 san ldng chi trl cho m6t don vi sin phdm mua th€m
c[ra kh:ich h?rng s€ giim di khi ho mua nhi6u sin phdm hon.

chc

ha.,
tidr:

nir.il
ldnt
didi

de(
quy
Nht

bin

KIEM TRA NHANH: Hay ldy hai vi du vb hanh vi phLn biQt gia. Hinh vi phdn biQt gia hoan
hdo tac dQng t1i mtc thdng du cla ngvditi€u dtng, nhd sdn xudt va muc tdng thQng du

ciicl

nhu thd ndo?

nhi,
sti

(HiNH sAcu c0n cHilrH pr0 odrvOl

cirn
t6cf

cAc DoANH NGHTEP oQc Ouvtx

lu{t
trdt

Chring ta tli thdy ring, khric vdi cic doanh nghiQp trong th! trddng canh tranh,
doanh nghi€p ddc quydn thdt bai trong vi6c phAn bd cic ngudn lgc mQt c6ch
hiQu r1ui. Cdc dc'anh ngtriQp tl6c quydn sin xudt d miic sin lugng thfp hon mrlc
sAn lrtong m2r xi hQi mong mu6n vd do d6 b6n d mrlc gi6 cao hon chi phi bi6n.
Cdc nhi hoach dinh chinh s6ch giii quy6t v5n d€ dQc quydn theo m6t trong bdn
c6ch sau:

.

.
.

Tim cdch lirm cho c6c nginh dQc quydn trd n€n c4nh tranh hon.
Kidm so6t h2rnh vi cia c6c doanh nghiQp dgc quy€n.
Chuydn d6i m6t s6 doanh nghiQp d6c quydn trl nhdn thinh doanh nghiQp
nhA ntt6c

.

Kh6ng

lim gi cti

s

jc6n',

mui'
hon.
han
nhA:

hin

xal
I

Iai I
l.lr;i

cHUoNG

beng
rt gi6,

tii

r6t

dSng

i!.dio
ng

tro

chinh
u gido

ic hgc

loanh

)n gii
tuqng
:h

bin

rg sAn
hitng
gid 50
,

'

h2rnh

ron

SO

iQt gi6

th€m

a hodn

ing du

[ranh,
,L

c6ch

n n-rfic
i bi6n.
rg b6n

rghiQp

Iing

ls

DoANH NGHtEp DCc ouyEN 359

mrlc d6 canh tranh bing lu6t chong it6c quyin

Ndu Coca-Cola vi PepsiCo mu6n sdp nh{p vdi nhau, thdong vu niy s€ bi chinh
pht li€n bang theo doi rdt sat sao tnldc khi chinh thilc co hiQu h1c. Crlc lu{t su vir
c6c nhir kinh td hoc trong BQ Tu phdp c6 thd nghi ring vi6c sdp nh{p hai tAp doin
niy s€ lirm cho thf trtlong dd u6ng giii khrit d Hoa Ki'trd n0n kem c4nh tranh
hon rdt nhi6u vi do d6 n6 c6 thd lAm giAm phirc loi cta tohn bQ n€n kinh t6 Hoa
Ky. Vi li do niry, BQ Tr: ph6p s€ phin d6i viQc set nhaP niry vir drra n6 ra tda. Ndu
quan toa ddng f vdi nhrlng quan ngai cira BQ Tu ph6p, hai tAp doin niry se khdng
dtigc phdp srip nh{p vdo nhau. DAy crlng chinh lir m6t trong nhrlng ho4t dQng
ch6ng dQc quydn dd ngin t{p doin phdn mdm khdng 16 Microsoft mua lai Intuit

vlo nim

1994.

cric b6 lu{t ch6ng d$c quydn, chinh phir sit dung quy€'n ndy d6i v6i
cdc doanh nghiQp ttr nhAn. Ludt ch6ng dQc quydn g6m nhi6u didu khoin nhim
han ch6 s(lc manh dQc quydn ctra c6c doanh nghiQp. Luat ch6ng dQc quy6n ddu
tidn vir quan trong nhdt ln b0 luit Sherman, dugc Qu6c h6i Hoa Ki, th6ng qua vio
nim 1890 nham lim giiLm quydn lgc thi truong cria cdc t{p doin dQc quydn cr,ic

Itln vh ddy quydn lgc duoc cho li c6 khA nlng th6ng tri ndn kinh td Hoa Kj, d thdi
didm d6.
DrJa

vio

"Nhrlng n6u chung ta srip nh{p vdi Amalgamated, ch(ng ta se c6 dir ngu6n ldc
dd ddi ph6 vdi viQc vi pham luat ch6ng dQc quydn do vi€c sriLp nhip niy giy ra."
BQ lu{t ch6ng dQc quydn Clalton, dugc th6ng qua vio nim 1914, d6 ting thdm
quydn cho chinh phfi Hoa Kj,ddng thoi hqp ph6p h6a quy€n khdi kiQn td nhin.
Nhu Toa 6n t6i cao Hoa Kj' ttlng tuydn b6, cdc bQ luit ch6ng dQc quy€n li "mQt
bin hidn chrrong toin diQn vd tg do kinh td nhim bio v€ stt c4nh tranh t1r do mQt
cdch kh6ng han chd, nhrr li m$t nguy€n tic thriong m4i'1
Voi c6c bQ lu4t ch6ng dQc quydn, chinh phri c6 thd thfic ddy c4nh tranh bing
nhi6u c6ch khiic nhau. Chinh phir c6 thd ngin cAn cAc vu sdp nh{p, gi6ng nhtt
sq sdp nh{p giila Coca-Cola v2r PepsiCo nhr: gii dinh d tr6n. Ngo2ri ra chinh pht
cung c6 thd chia nh6 cilc c6ng ty. Vi dtr, vio nlm 1984, chinh phir Hoa K) da
tdch t{p cloirn vi6n th6ng AT&T ra thirnh trlm c6ng ty nh6. Cu6i ctng, cdc bQ
luat ch6ng dQc quydn ngdn cin cdc c6ng ty ph6i hqp vdi nhau nhim l?rm cho thi
trdong trd n€n kem canh tranh hon.
ViQc gi cung c6 hai mIt vir cdc b0 luit ch6ng dQc quydn cung v{y. D6i khi, cic
c6ng ty sdp nhdp vio nhau khdng nhim lirm giim tinh canh tranh mir bdi vi ho
mu6n giim chi phi sin xu{t th6ng qua viQc hgp t6c sin xudt tld dat hi€u qua cao
hon. Lgi ich cta nhfrng vu sdp nh4p niy duqc goi li sic mqnh tdng hop. Ching
han nhrt trong nhfrng nim gdn diy nhidu ngAn hing d Hoa Kj, tln ti6n hinh srip
nhAp thdng qua vi6c kdt hgp cric nghiEp vu v6i nhau dd cit giim s6 nhAn vi0n
hirnh chinh. Ndu luit ch6ng dQc quydn ra ddi vdi muc ti€u li ning cao phric lgi
xa h6i, thi chinh phir phii bidt c6ch phAn bi€t dAu li nhung vlr sdp nhip mang
lai loi ich chung, tliu li nhring truong hgp ngrloc l4i. Do d6, chinh phir phii c6
khi ning do h.tong v2r so s6nh girla nhrrng lOi ich xd hQi dat drtgc tii nhrtng stt

ph6i hdp niLy voi nhrlng t6n th6t xa h6i do srJ suy giim mrlc d0 canh tranh tren


360

PHAN

V

HANI.I V] DOANH NGHIEP VA T.J CHUC NGANH

thi nghr
thi truong gay ra. Nhrlng ngLldi Phan C'5i cdc b0 luat ch6ng ciQc quydn
phdn tich cin
ngo vC tfia"ning chinh pni .o ine tnUt hiQn chinh xdc nhting
thi6t vd lgi ich vh chi Phi.

Qutn

lf

vdn dd dQc quydn li kidm
MOt c6ch kh6c mir chinh phir sii dsng dd tl6i ph6 v6i
thudng.drrgc. 6p
soit hinh vi c(ra c6c doanh nghiQp tl5c quydn' Giii phip niry
t:"g
cdp nrl6c'
c6c doanh nghiQp d$"c q"ydn-tg nt'ien nhrt c6ng ty
l"y
gi6 nio mir hs

rf dien lqic. Nhting c6rig ty ney kh'6ng tlrrgc ph6p.brtur d b{t c(t mfc
mu6n, mi gid b{n-cria hq bi cdc cd quan nhA nrldc kidm soAt'
phi n€n th-ia ra mrlc gi6 nio cho doanh nghiQp dQc quydn tg nhi€n?

v) t1-ru.
quin ii'
gid cao
quAn, c[
theo ch

nghi€p'
hhng hr
gi6ng n

;;;fi;

Viy chinh
gi6 d6.n€n bing
oay ii m6t .au trOi kh:i h6c bria. Iigttoi ta c6 thd-cho ring mrlc
nghili d6c quy€n' N6u mric gid bing mfcchi phi
-,t. .f,i phi bi€n cria doanh
thang dri dtigc t6i
bien, ngjOi ti€u dtng se mua h& mric sin lrrgng mA tqi d6 t6ng
hiQu quA'
da h6a"va do d6 s{ ptta., UO c6c ngudn Igc se trd n€n c6
vi€c dinh. gi6
Tuy nhi0n, c6 hai vdn d€ thgc ti6n niy sinh ttr hQ th6ng quillf
nghia'
tteo .t i phi bi6n. Vdn dd tht nhdt nly sinh tii drtdng chi phi' Theo dinh
giim ddn Nhu

J.""f "gniep dQc quy€n tg nhi€n c6 tdttg chi ptri binh quAn
quin giim ddn' chi
chung taia tiiao tuan irong Chrrong t3, khitdng chi phi binh
cho tnldng hqp
pt iUie" se nh6 hon t6ng.[i phi Ui,;t qudn' Hinh 10 se minh hQa
phi c6 dinh ldn.vir c6
nay va cho tnidng hqP ifia mQt doanh nghiQp c6 mtc chi
ra mfc gi6 bing
mrlc chi phi blen kh6ng ddi. N6u.o qu"n-qttat' If nhir nu6c drla
quin cfia
voi mric chi phi bi6n vi mrtc gi6 niy phii nh6 hon t6ng chi phi binh
mttc giri thdp nhu
doanh nghiQp thi doanh nghiqi dO tc Bi ia Thay vi phAi bln d
viy, doanh nghiQp dQc quy€n s€ roi kh6i nginh'
theo nhidu-ciich'
C6c co quan quin I/ nhir nu6c c6 thd giii quy6t vdn dd niy
cl1 aSantt
tuy nhi6n ti,O.,g .O ceih neo li hoirn hao' UOt trong s6 d6 lir trg
khoin 16
njhiqp aa. quyIn. C6 nghia lir, chinh pht s€ ch{p nhin chi tra nhring
ai.,t gia theo chiphi bi6n giy o' r"y nhi0n' dd chi tra cho nhtlng khoin
al
dinh thu6'
,.g "ie.
.dp .,in Jninn pht cdn phli tlig ngudn thu ngAn srich bing c6ch

fil

Dinh gi6 thco dri Phi bi6n cin
doanh nghi{p (0< qtry6tt ttl tthiGn

\

Do doanh nqhi0p d6c quYin trl
nhi€n (6 t6ni (hi phibinh quan

qi6m d5n, chi phi biEn cta ho
nhd hon t6ng ouin. Do do ndu t5< cd quan

itnq

riuin li nhi nrldt v€u t5u doanh
riqhio6 d6c quydniunhien biin d

T6nq

ldngd,phi

d pii

binhquln

binhquSn
Mfc qi6

(hiphibian

ki6m s6iit

binh quin
nqhiip

diPhi

(6u

v) do ilo

doc quy6n

sE

doanh
bithua li

dQc qu1

cqnh tr
nhir d6r
gi6 b6ni
Tr€n th
cdc doa
giim ct
dinh gi1
S0

hflu

Chinh i

nhir nui
td nhAr
phrip tl
hrlu vir
diQn. O
ph6t th'
C6c
cdc doa
doanh r
c6 dQn;
mQt ph

Kh6ng

mrlr oi6 binq vdi m(( (hi Phi
biCn.6ia st thep hon t'6ng

(vi cun

kh6ng
nddc d
.^ .t
vlec cu
nhring:
thd li n'
cit gi6icdc phi

ci6

Hinh 10

V{n

$n ludrg

C6c chi
han ch

khdng