Tài liệu Tài chính công ĐH_ Chương 5 docx

11/12/2009
1
TỔNG QUAN
LÝ THUYẾT THUẾ
PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH
11/12/2009
2
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 Thuế trong luồng chu chuyểnthu
nhậpvàchi tiêuxãhội
 Phạmvi ảnh hưởng củathuế
 Lý thuyếtthuế chuẩntắc
11/12/2009
3
THUẾ TRONG LNG LN CHUYỂN THU
NHẬP VÀ CHI TIÊU CỦA XÃ HỘI
Cá nhân - Hộ gia đình Doanh nghiệp
Thuế thu
nhập cá
nhân
Thò trường
hàng hóa
Thuế gián
thu
Thuế gián
thu
Thu nhập
Thuế thu
nhập doanh
nghiệp
Tài sản

Thuế tài sản
11/12/2009
4
THUẾ TRONG LUỒNG LN CHUYỂN THU
NHẬP VÀ CHI TIÊU CỦA XÃ HỘI
Thu nhập
Từ hoạt động
phi kinh
doanh
Lao động Thừa kế …. Tài sản
Từ sản xuất
kinh doanh
 Theo lý thuyếtvề tăng tài sản
thì thu nhậplàtổng các giá trị
trên thị trường củacáclợiích
đượchưở
ng dướidạng tiêu
dùng.
11/12/2009
5
 Phạmvi ảnh hưởng củathuế:
 Phạm vi do luật pháp quy định;
 Phạmvi kinhtế
PHẠM VI ẢNH HƯỞNG CỦA THUẾ
11/12/2009
6
 Phạmvi ảnh hưởng do luật pháp quy định:
 Xác định chủ thể chịu trách nhiệmpháplývề nghĩavụ
nộpthuế.
 Đốivớithuế gián thu giữachủ thể chịu trách nhiệm

pháp lý và chủ thể gánh chịuthuế có khác nhau. Ví dụ,
người tiêu dùng A mua một cây bút máy giá chưacó
thuế VAT là 10.000 đồng, thuế VAT là 10%. Vậy,
tổng số tiềnmàngườiA phải thanh toán là 11.000
đồng, trong đóngườiA phải gánh chịu 1000 đồng thuế
VAT. Về nghĩavụ pháp lý, doanh nghiệpphảicótrách
nhiệmnộpsố tiềnthuế này vào kho bạcnhànước.
PHẠM VI ẢNH HƯỞNG CỦA THUẾ
11/12/2009
7
 Phạmvi ảnh hưởng kinh tế:Thể hiệnmứcthay
đổi phân phối thu nhậpthựccủatừng chủ thể
do thuế gây ra.
 Chodùphạmvi ảnh hưởng của các loạithuế có
khác nhau, nhưng suy cho cùng chỉ con người
mớithựcsự gánh chịuthuế, trong khi các công
ty thì không.
 Người gánh chịuthuế ởđây gồm: các cổ
đông, người lao động, người tiêu dùng.
PHẠM VI ẢNH HƯỞNG CỦA THUẾ
11/12/2009
8
XÁC ĐỊNH NGƯỜI GÁNH CHỊU
THUẾ
 Khi thuếđánh vào ngườisảnxuất, họ sẽ gia tăng
gia để bù lạigánhnăng thuế .
 Gánh nặng thuế củangườisảnxuất= (Giátrước
thuế –Giásauthuế ) + Thuế nộpcủangườisản
xuất
 Khi thuếđánh vào người tiêu dùng, họ sẽ không

sẵnlòngmuanhiềuhànghóa, vìthế giá giảm.
Gánh
nặng thuế củangườitiêudùng:
 Gánh nặng thuế củangười tiêu dùng = (Giá sau
thuế - giá trướcthuế ) + Nộpthuế củangườitiêu
dùng
11/12/2009
9
(P)
P
1
=$1.50
(Q)
Q
1
= 100
A
D
S
1
(a) (b)
A
D
S
1
S
2
C
P
2

= $1.80
Q
2
= 90
$0.50
$2.00
Gánh nặng tiêu dùng = $0.30
Gánh nặng sảnxuất = $0.20
Price per
gallon (P)
(Q)
B
P
1
=$1.50
Figure 2
Ban đầu, cân
bằng ở mứcgiá
$1.50 và số lượng
100 đơnvị .
50 cent tiềnthuế
làm thay đổi
đường cung .
Gánh nặng thuế
đượctáchđội
giữangườisản
xuấtvàtiêudùng
11/12/2009
10
 Giả sử ngườisảnxuấtnộpthuế

 Gánh nặng người tiêu dùng = ($1.80 -
$1.50) + 0 = 30¢
 Gánh nặng sảnxuất = ($1.50 - $1.80) +
$0.50 = 20¢
XÁC ĐỊNH NGƯỜI GÁNH CHỊU
THUẾ
11/12/2009
11
 Quan điểm
 Lý thuyếtthuế chuẩntắc xem xét và đánh
giá chính sách thuế theo một khuôn khổ
hoặcdựatrênmộtchuẩnmựcnhất định.
 => Hình thành những nguyên tắcmangtính
định hướng xây dựng chính sách thuế.
LÝ THUYẾT THUẾ CHUẨN TẮC
11/12/2009
12
 Tính hiệuquả
 Cách thức đánh thuế như thế nào để “cái bánh” có
khả năng to ra, mọingườicóđược phúc lợilớnhơn
sauquátrìnhthuthuế.
 Tiêu chuẩnhiệuquả cổđiển: hệ thống laissez – faire
tạoramộtsânchơibìnhđẳng cho các cá nhân và tổ
chức, hoạt động theo lợi ích riêng củahọ, cạnh tranh
tự do.
 Tiêu chuẩnhiệuquả hiện đại: chính phủ nên sử dụng
thuếđểdịch chuyểnnềnkinhtế theo định hướng
mong muốn
NHỮNG TIÊU CHUẨN CỦA MỘT HỆ
THỐNG THUẾ TỐT

11/12/2009
13
 Tính công bằng
 Hai nguyên lý:
 Lợiích(đánh thuế dựa vào cái mà cá nhân lấy đi
từ xã hội “tiêu dùng”);
 Khả năng nộpthuế (đánh thuế dựa vào cái mà cá
nhân đóng góp cho xã hội-thunhập).
 Tiêu dùng hay thu nhậplàmcơ sở tính thuế công
bằng hơn?
NHỮNG TIÊU CHUẨN CỦA MỘT HỆ
THỐNG THUẾ TỐT
11/12/2009
14
 Tính đơngiản
 Hệ thống thuế phải đơngiản để tiếtkiệm
chi phí.
 Chi phí quảnlýhànhchínhthuế
 Chi phí tuân thủ
 Khắcphụctrốnthuế
NHỮNG TIÊU CHUẨN CỦA MỘT HỆ
THỐNG THUẾ TỐT
11/12/2009
15
NHỮNG TIÊU CHUẨN CỦA MỘT HỆ
THỐNG THUẾ TỐT
 Tính linh hoạt
 Đòi hỏithuế gắnchặtvớihoạt động kinh tế, phảnánh
thựcsự những biến động chu kỳ kinh tế .
Y

T
Δ
Δ
%
%
Độ co giãn củathuế =
Độ nổicủathuế =
Y
T
Δ
Δ
%
*%
%
Δ
T* là phầntrămthayđổitổng thu thuế không kểđến thay đổi
cơ sở thuế hoặcthuế suấthoặccả hai