Tài liệu Linux cho người dùng doc

Linux cho ngu
’
o
`
’
i dùng
Tác gia
’
: Kostromin V. A.
Di
˙
ch bo
’
’
i: Phan Vı
˜
nh Thi
˙
nh
Mu
˙
c lu
˙
c
1 HD
¯
H Linux: li
˙
ch su
’
’

và các ba
’
n phân pho
ˆ
´
i 2
2 Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows 3
2.1 Chua
ˆ
’
n bi
˙
cài d
¯
a
˘
˙
t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.2 Phòng xa và nhu
˜

’
ng lo
`
’
i khuyên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2.3 Phân vùng trên d
¯
ı
˜
a và quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.3.1 The
ˆ
´
nào là ca
ˆ
´
u trúc "hình ho
˙
c cu
’
a d
¯

ı
˜
a" . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.3.2 Phân vùng và ba
’
ng phân vùng cu
’
a d
¯
ı
˜
a . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.3.3 Quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng HD
¯
H công ty Microsoft . . . . . . . . . . . . 8
2.3.4 Va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ

`
vo
´
’
i các d
¯
ı
˜
a lo
´
’
n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
2.4 Lu
˙
’
a cho
˙
n trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2.4.1 Trình kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng LILO cu
’
a HD
¯
H Linux . . . . . . . . . . . . . . . 11
2.4.2 Các trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng khác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
2.4.3 Các phu
’
o
’
ng án kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙

ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
2.5 Chua
ˆ
’
n bi
˙
các phân vùng trên d
¯
ı
˜
a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
2.5.1 Lo
`
’
i khuyên khi ta
˙
o phân vùng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
2.5.2 Chu
’
o
’
ng trình d
¯
e
ˆ
’
phân chia o
ˆ
’
d

¯
ı
˜
a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.6 Windows NT và Linux: kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng qua OS Loader cu
’
a NT . . . . . . . . . 17
2.7 Su
’
’
du
˙
ng trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.7.1 Cài d

¯
a
˘
˙
t và ca
ˆ
´
u hình LILO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.7.2 Cài d
¯
a
˘
˙
t các he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành khác sau Linux . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.7.3 Chuye
ˆ
’
n thu
’
mu
˙
c /boot lên phân vùng DOS . . . . . . . . . . . . . 23

2.8 Kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Linux tu
`
’
MS-DOS ba
˘
`
ng loadlin.exe . . . . . . . . . . . . . . . 24
3 Bash 27
3.1 He
ˆ
˙
vo
’
là gì? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
3.2 Các ký tu
˙
’
d
¯
a
˘
˙

c bie
ˆ
˙
t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
3.3 Thu
˙
’
c thi các câu le
ˆ
˙
nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3.3.1 Thao tác ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3.3.2 Thao tác & . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3.3.3 Thao tác && và || . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3.4 D
¯
a
ˆ
`
u vào/d
¯
a
ˆ
`
u ra tiêu chua
ˆ
’
n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3.4.1 Dòng du
˜

’
lie
ˆ
˙
u vào-ra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3.4.2 Le
ˆ
˙
nh echo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3.4.3 Le
ˆ
˙
nh cat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.5 Chuye
ˆ
’
n hu
’
o
´
’
ng d
¯
a
ˆ
`
u vào/d
¯
a
ˆ

`
u ra, d
¯
u
’
o
`
’
ng o
ˆ
´
ng và d
¯
a
ˆ
`
u lo
˙
c . . . . . . . . . . . . 31
3.5.1 Su
’
’
du
˙
ng >, < và >> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
MU
˙
C LU
˙
C iii

3.5.2 Su
’
’
du
˙
ng | . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3.5.3 D
¯
a
ˆ
`
u lo
˙
c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
3.6 Tham bie
ˆ
´
n và các bie
ˆ
´
n so
ˆ
´
. Môi tru
’
o
`
’
ng cu
’

a he
ˆ
˙
vo
’
. . . . . . . . . . . . . . . 34
3.6.1 Các da
˙
ng tham bie
ˆ
´
n khác nhau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
3.6.2 Da
ˆ
´
u nha
˘
´
c cu
’
a he
ˆ
˙
vo
’
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
3.6.3 Bie
ˆ
´
n môi tru

’
o
`
’
ng PATH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.6.4 Bie
ˆ
´
n môi tru
’
o
`
’
ng IFS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.6.5 Thu
’
mu
˙
c hie
ˆ
˙
n tho
`
’
i và thu
’
mu
˙
c cá nhân . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.6.6 Câu le

ˆ
˙
nh export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.7 Khai trie
ˆ
’
n bie
ˆ
’
u thu
´
’
c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.7.1 Khai trie
ˆ
’
n da
ˆ
´
u ngoa
˘
˙
c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.7.2 Thay the
ˆ
´
da
ˆ
´
u ngã (Tilde Expansion) . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

3.7.3 Phép the
ˆ
´
các tham bie
ˆ
´
n và bie
ˆ
´
n so
ˆ
´
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.7.4 Phép the
ˆ
´
các câu le
ˆ
˙
nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.7.5 Phép the
ˆ
´
so
ˆ
´
ho
˙
c (Arithmetic Expansion) . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.7.6 Phân chia tu

`
’
(word splitting) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.7.7 Khai trie
ˆ
’
n các ma
ˆ
˜
u tên ta
ˆ
˙
p tin và thu
’
mu
˙
c (Pathname Expansion) . . 41
3.7.8 Xóa các ký tu
˙
’
d
¯
a
˘
˙
c bie
ˆ
˙
t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
3.8 Shell - mo

ˆ
˙
t ngôn ngu
˜
’
la
ˆ
˙
p trình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
3.8.1 Toàn tu
’
’
if và test (hoa
˘
˙
c [ ]) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
3.8.2 Toán tu
’
’
test và d
¯
ie
ˆ
`
u kie
ˆ
˙
n cu
’
a bie

ˆ
’
u thu
´
’
c . . . . . . . . . . . . . . . . 43
3.8.3 Toán tu
’
’
case . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
3.8.4 Toán tu
’
’
select . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
3.8.5 Toán tu
’
’
for . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
3.8.6 Toán tu
’
’
while và until . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
3.8.7 Các hàm so
ˆ
´
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
3.8.8 Tham so
ˆ
´
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

3.9 Script cu
’
a he
ˆ
˙
vo
’
và le
ˆ
˙
nh source . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
3.10 Câu le
ˆ
˙
nh sh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Danh sách ba
’
ng
2.1 Ca
ˆ
´
u trúc cu
’
a sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng chính . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2.2 Nhu ca
ˆ
`
u su
’
’
du
˙
ng không gian d
¯
ı
˜
a cu
’
a HD
¯
H . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3.1 Các câu le
ˆ
˙
nh d
¯
a
ˆ
`
u lo
˙
c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

3.2 Thay the
ˆ
´
các tham bie
ˆ
´
n d
¯
a
˘
˙
c bie
ˆ
˙
t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
3.3 Ký tu
˙
’
xác d
¯
i
˙
nh da
˙
ng da
ˆ
´
u nha
˘
´

c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
3.4 Các ký tu
˙
’
ta
˙
o ma
ˆ
˜
u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
DANH SÁCH BA
’
NG 1
Lo
`
’
i nói d
¯
a
ˆ
`
u
D
¯
ây là ba
’
n di
˙
ch cuo
ˆ

´
n "Linux cho ngu
’
o
`
’
i dùng" (sêri sách tu
˙
’
ho
˙
c) cu
’
a Kostromin Victor
Alexeevich co
ˆ
˙
ng thêm mo
ˆ
˙
t vài (ra
ˆ
´
t ít) kinh nghie
ˆ
˙
m su
’
’
du

˙
ng Linux cu
’
a teppi. Ba
’
n go
ˆ
´
c d
¯
u
’
o
˙
’
c
vie
ˆ
´
t trên tie
ˆ
´
ng Nga. Theo yêu ca
ˆ
`
u cu
’
a Kostromin A. V., xin d
¯
u

’
o
˙
’
c d
¯
u
’
a ra các liên ke
ˆ
´
t to
´
’
i ba
’
n
go
ˆ
´
c d
¯
ây:
/> />Lo
`
’
i ca
’
m o
’

n
Xin ca
’
m o
’
n các bác sau d
¯
ã giúp d
¯
o
˜
’
: Kostromin V. A. d
¯
ã vie
ˆ
´
t mo
ˆ
˙
t cuo
ˆ
´
n sách ve
ˆ
`
Linux cho
ngu
’
o

`
’
i dùng mo
´
’
i tuye
ˆ
˙
t vo
`
’
i; Tru
’
o
’
ng Ma
˙
nh Cu
’
o
`
’
ng d
¯
ã dành cho teppi mo
ˆ
˙
t khoa
’
ng không trên

d
¯
e
ˆ
’
d
¯
a
˘
˙
t cuo
ˆ
´
n sách này; hai bác Nguye
ˆ
˜
n D
¯
a
˙
i Quý và Nguye
ˆ
˜
n D
¯
a
˘
˙
ng
Hoàng Tuân d

¯
ã giúp trong vie
ˆ
˙
c su
’
’
du
˙
ng L
A
T
E
X. Bác Nguye
ˆ
˜
n D
¯
a
˙
i Quý d
¯
ã d
¯
o
˙
c và su
’
’
a cho

phiên ba
’
n 0.9. Xin hãy gu
’
’
i thu
’
nha
˘
´
c teppi ta
˙
i ne
ˆ
´
u nhu
’
teppi có quên ai d
¯
ó.
Ba
’
n quye
ˆ
`
n
Cuo
ˆ
´
n "Bash cho ngu

’
o
`
’
i dùng" này su
’
’
du
˙
ng ba
’
n quye
ˆ
`
n GPL. Nói mo
ˆ
˙
t cách nga
˘
´
n go
˙
n, ba
˙
n có
the
ˆ
’
làm ba
ˆ

´
t ký thu
´
’
gì: in, ta
˘
˙
ng, bán, d
¯
o
ˆ
´
t, nhu
’
ng xin hãy thêm hai d
¯
u
’
o
`
’
ng da
ˆ
˜
n sau vào các ba
’
n
sao cu
’
a mình:

/> />Tác gia
’
Kostromin V. A. cu
˜
ng nhu
’
ngu
’
o
`
’
i di
˙
ch không chi
˙
u trách nhie
ˆ
˙
m ve
ˆ
`
ha
ˆ
˙
u qua
’
do vie
ˆ
˙
c su

’
’
du
˙
ng cuo
ˆ
´
n sách này gây ra.
Phiên ba
’
n và ca
ˆ
˙
p nha
ˆ
˙
t
Phiên ba
’
n 0.9
Ca
ˆ
˙
p nha
ˆ
˙
t cuo
ˆ
´
i cùng Ngày 9 tháng 2 na

˘
m 2005
Mo
˙
i d
¯
e
ˆ
`
nghi
˙
su
’
’
a d
¯
o
ˆ
’
i, thông báo lo
ˆ
˜
i chính ta
’
, lo
ˆ
˜
i kie
ˆ
´

n thu
´
’
c cu
’
a ba
’
n di
˙
ch cu
˜
ng nhu
’
d
¯
e
ˆ
`
nghi
˙
giúp
d
¯
o
˜
’
di
˙
ch xin gu
’

’
i cho Phan Vı
˜
nh Thi
˙
nh theo d
¯
i
˙
a chı
’

Chu
’
o
’
ng 1
HD
¯
H Linux: li
˙
ch su
’
’
và các ba
’
n phân pho
ˆ
´
i

Chu
’
o
’
ng 2
Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính
vo
´
’
i Windows
Va
˙
n su
˙
’
kho
’
’
i d
¯
a
ˆ
`

u nan – Trung Quo
ˆ
´
c
Thông thu
’
o
`
’
ng trên các d
¯
ı
˜
a cu
’
a ba
’
n phân pho
ˆ
´
i Linux d
¯
ã có hu
’
o
´
’
ng da
ˆ
˜

n nga
˘
´
n go
˙
n cách cài d
¯
a
˘
˙
t
Linux. Ngoài ra, trên Internet ba
˙
n có the
ˆ
’
tìm tha
ˆ
´
y ra
ˆ
´
t nhie
ˆ
`
u cuo
ˆ
´
n sách nó ve
ˆ

`
va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
này. Và ta
ˆ
´
t
ca
’
các ba
’
n phân pho
ˆ
´
i lo
´
’
n (Debian, Slackware, Fedora, Mandrake, ) d
¯
e
ˆ
`
u d
¯

ã có cuo
ˆ
´
n hu
’
o
´
’
ng
da
ˆ
˜
n cài d
¯
a
˘
˙
t ra
ˆ
´
t chi tie
ˆ
´
t, cho mo
˙
i tình huo
ˆ
´
ng su
’

’
du
˙
ng. Hãy cho
`
’
d
¯
o
˙
’
i và hy vo
˙
ng trong tu
’
o
’
ng lai
không xa se
˜
có ba
’
n di
˙
ch Tie
ˆ
´
ng Vie
ˆ
˙

t cu
’
a nhu
˜
’
ng cuo
ˆ
´
n sách này. Chính vì va
ˆ
˙
y trong cuo
ˆ
´
n sách
này, tác gia
’
se
˜
không d
¯
u
’
a ra các bu
’
o
´
’
c cu
˙

the
ˆ
’
cu
’
a vie
ˆ
˙
c cài d
¯
a
˘
˙
t, mà xin ba
˙
n d
¯
o
˙
c hãy tìm các
cuo
ˆ
´
n hu
’
o
´
’
ng da
ˆ

˜
n tu
’
o
’
ng u
´
’
ng. Thay vào d
¯
ó là nhu
˜
’
ng gì ba
˙
n ca
ˆ
`
n bie
ˆ
´
t và chua
ˆ
’
n bi
˙
tru
’
o
´

’
c khi cài
d
¯
a
˘
˙
t, d
¯
o
ˆ
`
ng tho
`
’
i, tác gia
’
se
˜
d
¯
i cu
˙
the
ˆ
’
và chi tie
ˆ
´
t vào nhu

˜
’
ng gì d
¯
a
˘
˙
c bie
ˆ
˙
t khi cài d
¯
a
˘
˙
t Linux trên máy
tính d
¯
ã có mo
ˆ
˙
t trong các he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành Windows cu

˜
ng nhu
’
vie
ˆ
˙
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng nhie
ˆ
`
u he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành.
Va
ˆ
´
n d

¯
e
ˆ
`
o
’
’
cho
ˆ
˜
, pha
ˆ
`
n lo
´
’
n ngu
’
o
`
’
i dùng Vie
ˆ
˙
t Nam tru
’
o
´
’
c khi ba

˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u ho
˙
c Linux d
¯
ã làm quen và
ra
ˆ
´
t có the
ˆ
’
d
¯
ã có kinh nghie
ˆ
˙
m su
’
’
du
˙
ng các HD
¯

H dòng Windows nhu
’
Windows 98, Windows
2000 và Windows XP. Và trên thu
˙
’
c te
ˆ
´
thì ta
˙
m tho
`
’
i Linux khó có the
ˆ
’
là HD
¯
H d
¯
a
ˆ
`
u tiên mà ngu
’
o
`
’
i

dùng làm quen. Nhu
’
the
ˆ
´
, mo
ˆ
˙
t cách tu
˙
’
nhiên, ne
ˆ
´
u ngu
’
o
`
’
i dùng d
¯
ã làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i HD
¯
H Windows

và quye
ˆ
´
t d
¯
i
˙
nh thu
’
’
nghie
ˆ
˙
m vo
´
’
i Linux, thì ho
˙
không muo
ˆ
´
n ma
ˆ
´
t d
¯
i môi tru
’
o
`

’
ng làm vie
ˆ
˙
c quen
thuo
ˆ
˙
c cu
’
a mình, cùng vo
´
’
i nhu
˜
’
ng gì d
¯
ã ta
˙
o ra và d
¯
ã ca
ˆ
´
u hình du
’
o
´
’

i du
’
o
´
’
i Windows. Ra
ˆ
´
t may là
không nha
ˆ
´
t thie
ˆ
´
t pha
’
i d
¯
ánh ma
ˆ
´
t ta
ˆ
´
t ca
’
nhu
˜
’

ng thu
´
’
d
¯
ó. Bo
’
’
i vì trên mo
ˆ
˙
t máy tính có the
ˆ
’
cùng
"chung so
ˆ
´
ng hòa bình hai HD
¯
H và tha
ˆ
˙
m chí nhie
ˆ
`
u ho
’
n nu
˜

’
a (ne
ˆ
´
u có d
¯
u
’
cho
ˆ
˜
trên d
¯
ı
˜
a!). Chính
vì the
ˆ
´
, o
’
’
phía du
’
o
´
’
i se
˜
nói cách cài d

¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên máy tính d
¯
ã cài d
¯
a
˘
˙
t mo
ˆ
˙
t trong các he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành cu
’
a hãng Microsoft.
2.1 Chua
ˆ
’

n bi
˙
cài d
¯
a
˘
˙
t
Có the
ˆ
’
cài d
¯
a
˘
˙
t Linux ba
˘
`
ng mo
ˆ
˙
t trong các cách sau:
• Tu
`
’
o
ˆ
’
d

¯
ı
˜
a CD-ROM
• Tu
`
’
ba
’
n sao chép Linux trên o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng
• Tu
`
’
máy chu
’
ta
ˆ
˙
p tin cu
’

a ma
˙
ng no
ˆ
˙
i bo
ˆ
˙
qua NFS;
• Tu
`
’
máy tính khác trong ma
˙
ng no
ˆ
˙
i bo
ˆ
˙
qua SMB;
4 Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´

’
i Windows
• Tu
`
’
máy tính o
’
’
xa (ví du
˙
tu
`
’
Internet) qua giao thu
´
’
c FTP;
• Tu
`
’
mo
ˆ
˙
t máy chu
’
WWW qua giao thu
´
’
c HTTP.
Theo ý kie

ˆ
´
n cá nhân cu
’
a tác gia
’
thì thua
ˆ
˙
n tie
ˆ
˙
n và có tính thu
˙
’
c te
ˆ
´
nha
ˆ
´
t là cài d
¯
a
˘
˙
t Linux tu
`
’
CD-ROM, ho

’
n nu
˜
’
a vie
ˆ
˙
c mua các d
¯
ı
˜
a CD bây gio
`
’
không gây khó kha
˘
n gì.
Tru
’
o
´
’
c khi ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`

u cài d
¯
a
˘
˙
t, hãy thu tha
ˆ
˙
p (hãy vie
ˆ
´
t lên mo
ˆ
˙
t to
`
’
gia
ˆ
´
y) ta
ˆ
´
t ca
’
nhu
˜
’
ng thông tin
ca

ˆ
´
u hình ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t cu
’
a máy tính. Ne
ˆ
´
u nhu
’
máy tính cu
’
a ba
˙
n ta
˙
m tho
`
’
i va
ˆ
˜
n còn làm vie
ˆ
˙

c du
’
o
´
’
i
HD
¯
H Windows 95/98/2000/XP, thì ba
˙
n se
˜
tìm tha
ˆ
´
y ra
ˆ
´
t nhie
ˆ
`
u thông tin ne
ˆ
´
u nha
ˆ
´
n chuo
ˆ
˙

t pha
’
i
vào bie
ˆ
’
u tu
’
o
˙
’
ng My Computer, cho
˙
n le
ˆ
˙
nh Properties. O
’
’
d
¯
ây ba
˙
n có the
ˆ
’
tìm tha
ˆ
´
y ga

ˆ
`
n he
ˆ
´
t ta
ˆ
´
t ca
’
thông tin ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t. Ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n không tha
ˆ
´
y thông tin nào d
¯
ó, thì ca
ˆ

`
n tìm kie
ˆ
´
m theo các cách
khác, ke
ˆ
’
ca
’
vie
ˆ
˙
c mo
’
’
vo
’
máy và d
¯
o
˙
c nhu
˜
’
ng dòng chu
˜
’
trên thie
ˆ

´
t bi
˙
.
D
¯
e
ˆ
’
giúp ba
˙
n d
¯
o
˙
c, xin d
¯
u
’
o
˙
’
c d
¯
u
’
a ra d
¯
ây danh sách nhu
˜

’
ng thông tin ca
ˆ
`
n thu tha
ˆ
˙
p. Xin d
¯
u
`
’
ng
lu
’
o
`
’
i bie
ˆ
´
ng và hãy co
ˆ
´
ga
˘
´
ng ghi càng nhie
ˆ
`

u du
˜
’
lie
ˆ
˙
u ve
ˆ
`
mo
ˆ
˙
t thie
ˆ
´
t bi
˙
càng to
ˆ
´
t (ta
ˆ
´
t ca
’
nhu
˜
’
ng thông
tin có the

ˆ
’
tìm tha
ˆ
´
y), nhu
˜
’
ng du
˜
’
lie
ˆ
˙
u này se
˜
ca
ˆ
`
n d
¯
e
ˆ
´
n khi cài d
¯
a
˘
˙
t và ca

ˆ
´
u hình, khi mà vie
ˆ
˙
c tìm
kie
ˆ
´
m chúng se
˜
khó kha
˘
n ho
’
n.
• BIOS:
– nhà sa
’
n xua
ˆ
´
t;
– so
ˆ
´
hie
ˆ
˙
u phiên ba

’
n.
• Controller o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng: loa
˙
i (IDE hay SCSI) và dung lu
’
o
˙
’
ng cu
’
a o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a (ne
ˆ

´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c
dùng d
¯
ı
˜
a IDE, thì ca
ˆ
`
n kie
ˆ
’
m tra xem BIOS có ho
ˆ
˜
tro
˙
’
vie
ˆ
˙
c truy ca

ˆ
˙
p o
’
’
che
ˆ
´
d
¯
o
ˆ
˙
LBA hay
không):
– hda (Master trên controller so
ˆ
´
1 hay Primary Master);
– hdb (Slave trên controller so
ˆ
´
1 hay Primary Slave);
– hdc (Master trên controller so
ˆ
´
2 hay Secondary Master);
– hdd (Slave trên controller so
ˆ
´

2 hay Secondary Slave).
– nhà sa
’
n xua
ˆ
´
t và so
ˆ
´
ma
ˆ
˜
u mã cu
’
a adapter SCSI (ne
ˆ
´
u có).
• Dung lu
’
o
˙
’
ng cu
’
a bo
ˆ
˙
nho
´

’
(tính ba
˘
`
ng Kilobyte
• CD-ROM:
– Giao die
ˆ
˙
n (IDE, SCSI, hay giao die
ˆ
˙
n khác);
– d
¯
o
ˆ
´
i vo
´
’
i các o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a CD-ROM không pha
’

i IDE, cu
˜
ng nhu
’
SCSI - nhà sa
’
n xua
ˆ
´
t và so
ˆ
´
ma
ˆ
˜
u mã.
• Chuo
ˆ
˙
t:
– loa
˙
i chuo
ˆ
˙
t (serial, PS/2, hay bus mouse);
– giao thu
´
’
c (Microsoft, Logitech, MouseMan, v.v. . . );

– so
ˆ
´
nút;
– d
¯
o
ˆ
´
i vo
´
’
i chuo
ˆ
˙
t ca
˘
´
m vào co
ˆ
’
ng no
ˆ
´
i tie
ˆ
´
p thì ca
ˆ
`

n so
ˆ
´
thu
´
’
tu
˙
’
cu
’
a co
ˆ
’
ng d
¯
ó.
• Ca
˙
c màn hình
2.2 Phòng xa và nhu
˜
’
ng lo
`
’
i khuyên 5
– nhà sa
’
n xua

ˆ
´
t;
– so
ˆ
´
ma
ˆ
˜
u mã (hay chipset su
’
’
du
˙
ng)
– dung lu
’
o
˙
’
ng bo
ˆ
˙
nho
´
’
;
• Màn hình
– nhà sa
’

n xua
ˆ
´
t
– so
ˆ
´
ma
ˆ
˜
u mã;
– các giá tri
˙
gio
´
’
i ha
˙
n (min, max) cu
’
a ta
ˆ
`
n so
ˆ
´
làm mo
´
’
i theo chie

ˆ
`
u do
˙
c và theo chie
ˆ
`
u
ngang (nhu
˜
’
ng giá tri
˙
này ba
˙
n d
¯
o
˙
c chı
’
có the
ˆ
’
tìm tha
ˆ
´
y trong tài lie
ˆ
˙

u d
¯
i kèm vo
´
’
i màn
hình, Windows không hie
ˆ
’
n thi
˙
nhu
˜
’
ng giá tri
˙
này, và chúng ra
ˆ
´
t quan tro
˙
ng trong
khi ca
ˆ
´
u hình giao die
ˆ
˙
n d
¯

o
ˆ
`
ho
˙
a).
• Ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c muo
ˆ
´
n ke
ˆ
´
t no
ˆ
´
i ma
˙
ng (mà UNIX nói chung là HD
¯

H dành cho ma
˙
ng),
thì hãy ghi la
˙
i nhu
˜
’
ng du
˜
’
lie
ˆ
˙
u sau:
– nhà sa
’
n xua
ˆ
´
t và so
ˆ
´
ma
ˆ
˜
u mã ca
˙
c ma
˙

ng;
– d
¯
i
˙
a chı
’
IP cu
’
a mình;
– tên cu
’
a máy tính trong ma
˙
ng;
– ma
˘
˙
t na
˙
ma
˙
ng con (subnet mask);
– d
¯
i
˙
a chı
’
IP cu

’
a gateway;
– d
¯
i
˙
a chı
’
IP cu
’
a các máy chu
’
tên mie
ˆ
`
n (DNS server);
– d
¯
i
˙
a chı
’
IP cu
’
a máy chu
’
WINS(Windows Internet Name Service);
– tên mie
ˆ
`

n cu
’
a công ty ba
˙
n d
¯
o
˙
c.
• Loa
˙
i và nhà sa
’
n xua
ˆ
´
t ca
˙
c âm thanh và game controller (ne
ˆ
´
u nhu
’
có)
2.2 Phòng xa và nhu
˜
’
ng lo
`
’

i khuyên
Tru
’
o
´
’
c khi cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux sau Windows, ra
ˆ
´
t nên thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n vài thao tác "phòng xa" ("phòng
cháy ho
’
n chu
˜
’
a cháy"). Vì ra
ˆ

´
t có the
ˆ
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c se
˜
pha
’
i phân vùng la
˙
i o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a, thay d
¯
o
ˆ
’
i ba
’

n ghi
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng (Boot Record) và làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i các ta
ˆ
˙
p tin kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
˜
ng nhu
’

các ta
ˆ
˙
p tin ca
ˆ
´
u hình.
Các thao tác này không pha
’
i lúc nào cu
˜
ng d
¯
em la
˙
i d
¯
em la
˙
i mo
ˆ
˙
t ke
ˆ
´
t qua
’
theo ý muo
ˆ
´

n, và trong
tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p xa
ˆ
´
u có the
ˆ
’
máy tính cu
’
a ba
˙
n d
¯
o
˙
c se
˜
không kho
’
’
i d
¯

o
ˆ
˙
ng nu
˜
’
a. Có bie
ˆ
´
t cách thoát ra
kho
’
i tình huo
ˆ
´
ng này và phu
˙
c ho
ˆ
`
i du
˜
’
lie
ˆ
˙
u ca
ˆ
`
n thie

ˆ
´
t không d
¯
ó còn là mo
ˆ
˙
t câu ho
’
i. Nhu
’
ng ro
’
i vào
tình huo
ˆ
´
ng nhu
’
va
ˆ
˙
y he
ˆ
´
t su
´
’
c de
ˆ

˜
dàng nha
ˆ
´
t là vo
´
’
i ngu
’
o
`
’
i dùng la
ˆ
`
n d
¯
a
ˆ
`
u tiên cài d
¯
a
˘
˙
t Linux. Chính
vì va
ˆ
˙
y, d

¯
a
ˆ
`
u tiên, ca
ˆ
`
n ta
˙
o mo
ˆ
˙
t d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng hay mo
ˆ
˙

t d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m giúp phu
˙
c ho
ˆ
`
i he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng
(ne
ˆ
´
u ba
˙
n d
¯
o
˙
c còn chu
’

a ta
˙
o). Thu
´
’
hai, ca
ˆ
`
n ghi la
˙
i nhu
˜
’
ng du
˜
’
lie
ˆ
˙
u có giá tri
˙
(backup). Và thu
´
’
ba, chua
ˆ
’
n bi
˙
các ta

ˆ
˙
p tin (d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m, CD) cài d
¯
a
˘
˙
t cho he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng cu
˜
. Mo
ˆ
˙
t lo
`
’
i khuyên quan tro
˙

ng
khác: ne
ˆ
´
u có gì d
¯
ó xa
’
y ra không theo ý muo
ˆ
´
n thì không nên hoang mang. Xin chia se
’
mo
ˆ
˙
t
kinh nghie
ˆ
˙
m buo
ˆ
`
n: khi la
ˆ
`
n d
¯
a
ˆ

`
u tiên tác gia
’
cài Linux trên máy tính d
¯
ã có Windows NT, và
ke
ˆ
´
t qua
’
là máy tính không the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng d
¯
u
’
o
˙
’
c. Không hie

ˆ
’
u he
ˆ
´
t va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
tác gia
’
nghı
˜
là không
còn cách gì khác ngoài d
¯
i
˙
nh da
˙
ng la
˙
i o
ˆ
’
d

¯
ı
˜
a và cài d
¯
a
˘
˙
t la
˙
i tu
`
’
d
¯
a
ˆ
`
u. Bây gio
`
’
thì tác gia
’
d
¯
ã hie
ˆ
’
u là
có the

ˆ
’
phu
˙
c ho
ˆ
`
i la
˙
i ne
ˆ
´
u nhu
’
không quye
ˆ
´
t d
¯
i
˙
nh quá vo
ˆ
˙
i vàng. Vì va
ˆ
˙
y có the
ˆ
’

nói ra
˘
`
ng Werner
Almesberger d
¯
úng, khi trong hu
’
o
´
’
ng da
ˆ
˜
n su
’
’
du
˙
ng LILO có d
¯
u
’
a ra nhu
˜
’
ng lo
`
’
i khuyên sau cho

ngu
’
o
`
’
i dùng khi ro
’
i vào tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p khó kha
˘
n nhu
’
va
ˆ
˙
y:
6 Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯

H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows
• Không hoa
’
ng ho
ˆ
´
t. Ne
ˆ
´
u nhu
’
có gì d
¯
ó không làm vie
ˆ
˙
c, hãy thu
’
’
mo
˙
i cách d
¯
e
ˆ
’
tìm ra nguyên

nhân, kie
ˆ
’
m tra la
˙
i nhie
ˆ
`
u la
ˆ
`
n thao tác cu
’
a mình. Chı
’
sau khi d
¯
ó mo
´
’
i thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n các bu
’
o
´

’
c
su
’
’
a lo
ˆ
˜
i.
• Hãy d
¯
o
˙
c tài lie
ˆ
˙
u. D
¯
a
˘
˙
c bie
ˆ
˙
t trong các tru
’
o
`
’
ng ho

˙
’
p, khi he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng làm nhu
˜
’
ng gì ba
˙
n d
¯
o
˙
c
không mong d
¯
o
˙
’
i.
Xin thêm mo
ˆ
˙
t lo
`
’

i khuyên pho
ˆ
’
bie
ˆ
´
n sau: * Hãy xem các ta
ˆ
˙
p tin log, tu
´
’
c là các ta
ˆ
˙
p tin ghi
la
˙
i su
˙
’
kie
ˆ
˙
n cu
’
a he
ˆ
˙
tho

ˆ
´
ng (ca
ˆ
`
n tìm chúng trong thu
’
mu
˙
c /var/log).
Nhu
’
d
¯
ã nói o
’
’
trên, quá trình cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux nói riêng không pha
’
i là d
¯
e
ˆ

`
tài cu
’
a cuo
ˆ
´
n
sách. Ngu
’
o
`
’
i dùng ca
ˆ
`
n tìm các cuo
ˆ
´
n hu
’
o
´
’
ng da
ˆ
˜
n tu
’
o
’

ng u
´
’
ng. Tuy nhiên, tác gia
’
cu
˜
ng muo
ˆ
´
n d
¯
u
’
a
ra vài lo
`
’
i khuyên d
¯
e
ˆ
’
giúp ngu
’
o
`
’
i dùng d
¯

u
’
a ra quye
ˆ
´
t d
¯
i
˙
nh trong khi cài d
¯
a
˘
˙
t.
Thu
´
’
nha
ˆ
´
t, d
¯
u
`
’
ng vo
ˆ
˙
i vàng và hãy chú ý d

¯
o
˙
c nhu
˜
’
ng thông báo se
˜
hie
ˆ
’
n thi
˙
trên màn hình,
và hãy suy nghı
˜
ky
˜
khi cho
˙
n câu tra
’
lo
`
’
i. D
¯
e
ˆ
’

minh chu
´
’
ng cho lo
`
’
i khuyên này xin d
¯
u
’
o
˙
’
c ke
ˆ
’
la
˙
i
tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p khi tác gia
’
cài Red Hat 7.1, và tu

˙
’
d
¯
o
ˆ
˙
ng nha
ˆ
´
n lên nút Next, vì cho ra
˘
`
ng phu
’
o
’
ng án
theo ma
˘
˙
c d
¯
i
˙
nh là d
¯
u
’
. Ke

ˆ
´
t qua
’
là tác gia
’
không the
ˆ
’
truy ca
ˆ
˙
p d
¯
u
’
o
˙
’
c d
¯
e
ˆ
´
n máy này qua các giao
thu
´
’
c ma
˙

ng (telnet, ftp, NFS, Samba), ma
˘
˙
c dù d
¯
ã ca
ˆ
´
u hình giao die
ˆ
˙
n ma
˙
ng cho máy. Nguyên
nhân là trong phu
’
o
’
ng án theo ma
˘
˙
c d
¯
i
˙
nh thì tu
’
o
`
’

ng lu
’
’
a d
¯
u
’
o
˙
’
c cài d
¯
a
˘
˙
t, và tu
’
o
`
’
ng lu
’
’
a d
¯
óng he
ˆ
´
t các
truy ca

ˆ
˙
p tu
`
’
ma
˙
ng. D
¯
e
ˆ
’
mo
’
’
truy ca
ˆ
˙
p này, thì trong quá trình cài d
¯
a
˘
˙
t ca
ˆ
`
n chı
’
rõ các di
˙

ch vu
˙
d
¯
u
’
o
˙
’
c
mo
’
’
. Nhu
’
ng chúng ta quá vo
ˆ
˙
i vàng! Thu
´
’
hai, tác gia
’
khuyên không nên d
¯
o
ˆ
`
ng ý vo
´

’
i vie
ˆ
˙
c tu
˙
’
d
¯
o
ˆ
˙
ng kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng vào giao die
ˆ
˙
n d
¯
o
ˆ
`
ho
˙

a. Vì cuo
ˆ
´
i cùng ngu
’
o
`
’
i dùng không khó kha
˘
n gì khi gõ
câu le
ˆ
˙
nh startx, còn vie
ˆ
˙
c ca
ˆ
´
u hình giao die
ˆ
˙
n d
¯
o
ˆ
`
ho
˙

a (ne
ˆ
´
u có gì d
¯
ó làm vie
ˆ
˙
c không d
¯
úng)
vo
´
’
i ngu
’
o
`
’
i dùng mo
´
’
i ra
ˆ
´
t khó thành công.
Sau khi làm xong các công vie
ˆ
˙
c phòng xa, ca

ˆ
`
n quye
ˆ
´
t d
¯
i
˙
nh se
˜
to
ˆ
’
chu
´
’
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng nhie
ˆ
`
u
HD

¯
H nhu
’
the
ˆ
´
nào, chua
ˆ
’
n bi
˙
các o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a (phân vùng) d
¯
e
ˆ
’
cài d
¯
a
˘
˙
t, tu
´

’
c là ca
ˆ
`
n chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a thành so
ˆ
´
phân vùng ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t. Nhu
’
ng tru
’
o
´
’
c khi chuye
ˆ
’

n sang các bu
’
o
´
’
c cu
˙
the
ˆ
’
d
¯
e
ˆ
’
chua
ˆ
’
n bi
˙
o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a, xin
d
¯

u
’
o
˙
’
c nói qua mo
ˆ
˙
t chút ve
ˆ
`
ca
ˆ
´
u trúc cu
’
a d
¯
ı
˜
a và quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng HD
¯

H. Ne
ˆ
´
u ai d
¯
ó không d
¯
u
’
kiên nha
ˆ
˜
n d
¯
e
ˆ
’
d
¯
o
˙
c pha
ˆ
`
n lý thuye
ˆ
´
t này, thì có the
ˆ
’

bo
’
qua chúng và chuye
ˆ
’
n tha
˘
’
ng d
¯
e
ˆ
´
n va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
cho
˙
n chu
’
o
’
ng trình kho
’
’

i d
¯
o
ˆ
˙
ng.
2.3 Phân vùng trên d
¯
ı
˜
a và quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
2.3.1 The
ˆ
´
nào là ca
ˆ
´
u trúc "hình ho
˙
c cu
’
a d

¯
ı
˜
a"
Nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c bie
ˆ
´
t, d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng go
ˆ
`
m vài d
¯
ı
˜
a có phu

’
lo
´
’
p tu
`
’
tính, na
˘
`
m trên cùng mo
ˆ
˙
t tru
˙
c và quay
vo
´
’
i va
ˆ
˙
n to
ˆ
´
c lo
´
’
n. D
¯

o
˙
c/Ghi du
˜
’
lie
ˆ
˙
u d
¯
u
’
o
˙
’
c thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n bo
’
’
i các d
¯
a
ˆ
`
u d

¯
o
˙
c na
˘
`
m giu
˜
’
a các d
¯
ı
˜
a này, di
chuye
ˆ
’
n tu
`
’
tâm d
¯
ı
˜
a ra rìa ngoài cu
’
a d
¯
ı
˜

a. Vòng tròn d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
o
˙
c ve
˜
ra trên các d
¯
ı
˜
a khi quay quanh
chúng go
˙
i là rãnh (track), còn ta
ˆ
˙
p ho
˙
’
p các rãnh na
˘
`
m cho
ˆ
`

ng lên nhau go
˙
i là cylinder. Mo
ˆ
˜
i
rãnh la
˙
i chia thành các sector, và có the
ˆ
’
ghi vào mo
ˆ
˜
i sector 512 byte thông tin. Vì the
ˆ
´
d
¯
a
˘
˙
c
d
¯
ie
ˆ
’
m cu
’

a mo
ˆ
˙
t o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a thu
’
o
`
’
ng là ta
ˆ
˙
p ho
˙
’
p ba sô: so
ˆ
´
cylinder/so
ˆ
´
rãnh trong cylinder/so
ˆ
´

sector trên
rãnh hay còn vie
ˆ
´
t ta
˘
´
t là C/H/S (ba chu
˜
’
cái d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’
a các thua
ˆ
˙
t ngu
˜
’
Tie
ˆ
´
ng Anh tu
’
o
’

ng u
´
’
ng:
Cyliner/Head/Sector). Ba so
ˆ
´
này go
˙
i là ca
ˆ
´
u trúc "hình ho
˙
c cu
’
a d
¯
ı
˜
a". D
¯
ı
˜
a vo
´
’
i ca
ˆ
´

u trúc hình ho
˙
c
C/H/S có dung lu
’
o
˙
’
ng C*H*S*512 byte.
D
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng là các thie
ˆ
´
t bi
˙
kho
ˆ
´
i, tu
´
’
là d
¯
o

˙
c và ghi thông tin theo các kho
ˆ
´
i, và kích thu
’
o
´
’
c nho
’
nha
ˆ
´
t cu
’
a kho
ˆ
´
i ba
˘
`
ng mo
ˆ
˙
t sector (512 byte). D
¯
e
ˆ
’

có the
ˆ
’
ghi thông tin lên d
¯
ı
˜
a, ca
ˆ
`
n d
¯
a
˘
˙
t d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
ı
˜
a
d
¯
úng vi
˙
trí, tu

´
’
c là chı
’
cho controller bie
ˆ
´
t ca
ˆ
`
n ghi thông tin này vào sector nào. Sector d
¯
u
’
o
˙
’
c
d
¯
ánh d
¯
i
˙
a chı
’
theo so
ˆ
´
thu

´
’
tu
˙
’
cylinder, so
ˆ
´
thu
´
’
tu
˙
’
d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
o
˙
c (hay rãnh) và so
ˆ
´
thu
´
’
tu

˙
’
sector trên rãnh.
2.3 Phân vùng trên d
¯
ı
˜
a và quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng 7
2.3.2 Phân vùng và ba
’
ng phân vùng cu
’
a d
¯
ı
˜
a
Trong các he
ˆ
˙
tho
ˆ

´
ng Intel o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a thu
’
o
`
’
ng d
¯
u
’
o
˙
’
c chia thành các phân vùng. Ra
ˆ
´
t có the
ˆ
’
nguyên
nhân cu
’
a vie

ˆ
˙
c phân vùng là nguyên nhân li
˙
ch su
’
’
: các phiên ba
’
n MS-DOS d
¯
a
ˆ
`
u tiên không the
ˆ
’
su
’
’
du
˙
ng d
¯
u
’
o
˙
’
c các d

¯
ı
˜
a lo
´
’
n, mà dung lu
’
o
˙
’
ng d
¯
ı
˜
a la
˙
i phát trie
ˆ
’
n nhanh ho
’
n kha
’
na
˘
ng cu
’
a DOS.
Khi d

¯
ó d
¯
ã nghı
˜
ra vie
ˆ
˙
c chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a thành các phân vùng. D
¯
e
ˆ
’
làm d
¯
u
’
o
˙
’
c d
¯
ie

ˆ
`
u này, trong sector
so
ˆ
´
0 cu
’
a d
¯
ı
˜
a (sector so
ˆ
´
0 cu
’
a rãnh d
¯
a
ˆ
`
u tiên trong cylinder so
ˆ
´
0) ghi nho
´
’
ba
’

ng chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a thành
các phân vùng (partition table). Mo
ˆ
˜
i phân vùng d
¯
u
’
o
˙
’
c dùng nhu
’
mo
ˆ
˙
t d
¯
ı
˜
a va
ˆ
˙

t lý riêng re
˜
. Mo
ˆ
˙
t
tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p nói riêng d
¯
ó là trong các phân vùng khác nhau có the
ˆ
’
cài d
¯
a
˘
˙
t các he
ˆ
˙
d
¯
ie

ˆ
`
u hành
khác nhau.
Ba
’
ng phân vùng chu
´
’
a 4 ba
’
n ghi 16 byte cho 4 phân vùng chính. Mo
ˆ
˜
i ba
’
n ghi có ca
ˆ
´
u trúc
nhu
’
sau:
kênh giao tác
struct partition {
char active; /* 0x80: phân vùng kích hoa
˙
t, 0: không kích hoa
˙
t */

char begin[3]; /* CHS sector d
¯
a
ˆ
`
u tiên, 24 bit
char type; /* loa
˙
i phân vùng (ví du
˙
, 83 — LINUX_NATIVE, 82 — LINUX_SWAP) */
char end[3]; /* CHS sector cuo
ˆ
´
i cùng, 24 bit */
int start; /* so
ˆ
´
cu
’
a sector d
¯
a
ˆ
`
u tiên (32-bit, tính tu
`
’
0) */
int length; /* so

ˆ
´
sector có trong phân vùng (32 bit) */
};
Ba
’
ng phân vùng d
¯
ı
˜
a thu
’
o
`
’
ng d
¯
u
’
o
˙
’
c ta
˙
o bo
’
’
i chu
’
o

’
ng trình fdisk. Trên HD
¯
H Linux ngoài
chu
’
o
’
ng trình fdisk "truye
ˆ
`
n tho
ˆ
´
ng" (tuy va
ˆ
˙
y ra
ˆ
´
t khác so vo
´
’
i chu
’
o
’
ng trình fdisk trong MS-DOS
và Windows), còn có hai chu
’

o
’
ng trình d
¯
e
ˆ
’
làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i phân vùng d
¯
ı
˜
a: cfdisk và sfdisk.
Chu
’
o
’
ng trình cfdisk, gio
ˆ
´
ng nhu
’
fdisk chı
’
dành d

¯
e
ˆ
’
làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i ba
’
ng phân vùng d
¯
ı
˜
a: nó
không quan tâm chú ý d
¯
e
ˆ
´
n thông tin có trên d
¯
ı
˜
a. Chı
’
khác bie
ˆ

˙
t vo
´
’
i fdisk o
’
’
giao die
ˆ
˙
n thua
ˆ
˙
n
tie
ˆ
˙
n: chı
’
da
ˆ
˜
n su
’
’
du
˙
ng le
ˆ
˙

nh và he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng trình d
¯
o
’
n (thu
˙
’
c d
¯
o
’
n). Chu
’
o
’
ng trình sfdisk có vài kha
’
na
˘
ng cao ho
’
n, ví du
˙
, cho phép thao tác trên các phân vùng d

¯
ã có cu
’
a d
¯
ı
˜
a.
DOS su
’
’
du
˙
ng tru
’
o
`
’
ng begin và end cu
’
a ba
’
ng phân vùng và Interrupt 13 cu
’
a BIOS (Int 13h)
d
¯
e
ˆ
’

truy ca
ˆ
˙
p to
´
’
i d
¯
ı
˜
a, vì the
ˆ
´
không the
ˆ
’
su
’
’
du
˙
ng d
¯
ı
˜
a có dung lu
’
o
˙
’

ng lo
´
’
n ho
’
n 8,4 Gbyte, ngay ca
’
vo
´
’
i các BIOS mo
´
’
i (ve
ˆ
`
va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
này se
˜
nói d
¯
e
ˆ

´
n o
’
’
sau), còn phân vùng thì không the
ˆ
’
lo
´
’
n ho
’
n 2,1
Gbyte (nhu
’
ng d
¯
ây là do ha
˙
n che
ˆ
´
cu
’
a he
ˆ
˙
tho
ˆ
´

ng ta
ˆ
˙
p tin FAT16).
Linux thì chı
’
su
’
’
du
˙
ng tru
’
o
`
’
ng start và length cu
’
a ba
’
ng phân vùng d
¯
ı
˜
a và ho
ˆ
˜
tro
˙
’

các phân
vùng chu
´
’
a d
¯
e
ˆ
´
n 232 sector, tu
´
’
c là dung lu
’
o
˙
’
ng có the
ˆ
’
d
¯
a
˙
t 2 Tbyte
Vì trong ba
’
ng chia o
ˆ
’

d
¯
ı
˜
a chı
’
có 4 dòng cho các phân vùng, so
ˆ
´
phân vùng chính trên d
¯
ı
˜
a
ngay tu
`
’
d
¯
a
ˆ
`
u dã ha
˙
n che
ˆ
´
: không the
ˆ
’

lo
´
’
n ho
’
n 4. Khi mà 4 phân vùng tro
’
’
thành ít, thì ngu
’
o
`
’
i ta
sáng che
ˆ
´
ra phân vùng lôgíc. Mo
ˆ
˙
t trong so
ˆ
´
các phân vùng chính tro
’
’
thành mo
’
’
ro

ˆ
˙
ng (loa
˙
i phân
vùng - 5 hay F hay 85 trong he
ˆ
˙
co
’
so
ˆ
´
mu
’
o
`
’
i sáu). Và trong phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng ngu
’
o
`
’
i ta ta

˙
o ra
các phân vùng lôgíc. Phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng không d
¯
u
’
o
˙
’
c su
’
’
du
˙
ng tru
˙
’
c tie
ˆ
´
p mà chı
’
dùng d
¯

e
ˆ
’
ghi
các phân vùng lôgíc. Sector d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’
a phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng ghi nho
´
’
ba
’
ng phân vùng vo
´
’
i
bo
ˆ
´
n d

¯
a
ˆ
`
u vào: mo
ˆ
˙
t dùng cho phân vùng lôgíc, mo
ˆ
˙
t cho phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng khác, còn hai cái
còn la
˙
i không d
¯
u
’
o
˙
’
c su
’
’
du

˙
ng. Mo
ˆ
˜
i phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng có mo
ˆ
˙
t ba
’
ng chia cu
’
a mình, trong ba
’
ng
này, cu
˜
ng gio
ˆ
´
ng nhu
’
trong phân vùng mo
’
’

ro
ˆ
˙
ng chính, chı
’
su
’
’
du
˙
ng có hai dòng d
¯
e
ˆ
’
d
¯
u
’
a ra mo
ˆ
˙
t
phân vùng lôgíc và mo
ˆ
˙
t phân vùng mo
’
’
ro

ˆ
˙
ng. Nhu
’
va
ˆ
˙
y, thu d
¯
u
’
o
˙
’
c mo
ˆ
˙
t chuo
ˆ
˜
i các ma
˘
´
t xích tu
`
’
ba
’
ng phân vùng, ma
˘

´
t xích d
¯
a
ˆ
`
u tiên mô ta
’
ba phân vùng chính, và mo
ˆ
˜
i ma
˘
´
t xích tie
ˆ
´
p theo –
mo
ˆ
˙
t phân vùng lôgíc và vi
˙
trí cu
’
a ba
’
ng tie
ˆ
´

p theo.
Chu
’
o
’
ng trình sfdisk trên Linux cho tha
ˆ
´
y toàn bo
ˆ
˙
chuo
ˆ
˜
i này:
8 Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows
kênh giao tác
[root]# sfdisk -l -x /dev/hda
Disk /dev/hda: 784 cylinders, 255 heads, 63 sectors/track
Units = cylinders of 8225280 bytes, blocks of 1024 bytes, counting from 0

Device Boot Start End #cyls #blocks Id System
/dev/hda1 * 0+ 189 190- 1526143+ 6 FAT16
/dev/hda2 190 783 594 4771305 5 Extended
/dev/hda3 0 — 0 0 0 Empty
/dev/hda4 0 — 0 0 0 Empty
/dev/hda5 190+ 380 191- 1534176 6 FAT16
— 381 783 403 3237097+ 5 Extended
— 190 189 0 0 0 Empty
— 190 189 0 0 0 Empty
/dev/hda6 381+ 783 403- 3237066 7 HPFS/NTFS
— 381 380 0 0 0 Empty
— 381 380 0 0 0 Empty
— 381 380 0 0 0 Empty
So
ˆ
´
phân vùng lôgíc theo nguyên ta
˘
´
c không ha
˙
n che
ˆ
´
, vì mo
ˆ
˜
i phân vùng lôgíc có the
ˆ
’

chu
´
’
a
ba
’
ng phân vùng và các phân vùng lôgíc cu
’
a mình. Tuy nhiên trên thu
˙
’
c the
ˆ
´
va
ˆ
˜
n có nhu
˜
’
ng ha
˙
n
che
ˆ
´
. Ví du
˙
, Linux không the
ˆ

’
làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i ho
’
n 15 phân vùng trên các d
¯
ı
˜
a SCSI và ho
’
n 63 phân
vùng trên d
¯
ı
˜
a IDE.
Phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng trên mo
ˆ
˙

t d
¯
ı
˜
a va
ˆ
˙
t lý, hay trong mo
ˆ
˙
t phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng chu
´
’
a nó (có
the
ˆ
’
go
˙
i là "me
˙
") chı
’
có the

ˆ
’
làm mo
ˆ
˙
t: không mo
ˆ
˙
t chu
’
o
’
ng trình phân chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a nào trong so
ˆ
´
d
¯
ã
có (fdisk và tu
’
o
’
ng tu

˙
’
) có the
ˆ
’
ta
˙
o thêm mo
ˆ
˙
t phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng thu
´
’
hai.
O
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a trên Linux nói riêng (o
ˆ
’

d
¯
ı
˜
a va
ˆ
˙
t lý) d
¯
u
’
o
˙
’
c truy ca
ˆ
˙
p qua tên cu
’
a thie
ˆ
´
t bi
˙
: /dev/hda,
/dev/hdb, /dev/sda, v.v. . . Các phân vùng chính có thêm so
ˆ
´
1-4 trong tên thie
ˆ

´
t bi
˙
:
/dev/hda1,/dev/hda2,/dev/hda3,cònphânvùng lôgícthìcócáctên: /dev/hda5, /dev/hda6, /dev/hda7
. . . (ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’
so
ˆ
´
5). Tu
`
’
nhu
˜
’
ng gì d
¯
e
ˆ
`

ca
ˆ
˙
p d
¯
e
ˆ
´
n o
’
’
trên có the
ˆ
’
suy ra ta
˙
i sao la
˙
i có the
ˆ
’
bo
’
qua các
tên nhu
’
/dev/hda3 hay /dev/hda4 (d
¯
o
’

n gia
’
n là phân vùng chính thu
´
’
ba và thu
´
’
tu
’
không
d
¯
u
’
o
˙
’
c ta
˙
o ra) và ngay sau /dev/hda2 ba
˙
n d
¯
o
˙
c tha
ˆ
´
y /dev/hda5 (phân vùng lôgíc trong phân

vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng /dev/hda2), và sau d
¯
ó thì vie
ˆ
˙
c d
¯
ánh so
ˆ
´
la
˙
i theo thu
´
’
tu
˙
’
thông thu
’
o
`
’
ng.

Trong Windows các phân vùng lôgíc nha
ˆ
˙
n d
¯
u
’
o
˙
’
c tên (chu
˜
’
cái), ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’
chu
˜
’
cái cuo
ˆ
´

i
dùng dành cho phân vùng chính. Ví du
˙
ne
ˆ
´
u mo
ˆ
˙
t d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng có hai phân vùng chính (C: và D:)
và mo
ˆ
˙
t phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng, trong phân vùng mo
’
’
ro

ˆ
˙
ng ta
˙
o ra hai phân vùng lôgíc, thì nhu
˜
’
ng
phân vùng lôgíc này se
˜
d
¯
u
’
o
˙
’
c d
¯
a
˘
˙
t tên E: và F:. Xin nói thêm, trong Windows NT và 2000/XP
có the
ˆ
’
thay d
¯
o
ˆ

’
i tên cu
’
a các phân vùng d
¯
ı
˜
a.
2.3.3 Quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng HD
¯
H công ty Microsoft
Dù he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành có là gì, thì d
¯
e

ˆ
’
có the
ˆ
’
ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
ie
ˆ
`
u khie
ˆ
’
n máy tính, ca
ˆ
`
n na
˙
p HD
¯
H vào bo
ˆ

˙
nho
´
’
. Vì the
ˆ
´
hãy xem xét qua quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a các HD
¯
H khác nhau. Chúng ta chı
’
quan
tâm d
¯
e
ˆ
´
n vie
ˆ
˙

c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng tu
`
’
o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng, nên se
˜
không xem xét d
¯
e
ˆ
´
n vie
ˆ

˙
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng tu
`
’
d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m,
CD-ROM và qua ma
˙
ng. Hãy ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`

u tu
`
’
MS-DOS và MS Windows cu
˜
(xin d
¯
u
`
’
ng quên ra
˘
`
ng,
vie
ˆ
˙
c phát trie
ˆ
’
n và hoàn thie
ˆ
˙
n máy tính cá nhân song song vo
´
’
i su
˙
’
phát trie

ˆ
’
n cu
’
a HD
¯
H cu
’
a
Microsoft và nhu
˜
’
ng quye
ˆ
´
t d
¯
i
˙
nh su
’
’
du
˙
ng trong các HD
¯
H này có a
’
nh hu
’

o
’
’
ng ma
˙
nh d
¯
e
ˆ
´
n quye
ˆ
´
t
d
¯
i
˙
nh cu
’
a các nhà phát trie
ˆ
’
n thie
ˆ
´
t bi
˙
).
2.3 Phân vùng trên d

¯
ı
˜
a và quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng 9
Nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c bie
ˆ
´
t, khi ba
ˆ
˙
t máy tính d
¯
a
ˆ

`
u tiên se
˜
cha
˙
y chu
’
o
’
ng trình POST (Power On Self
Test). Chu
’
o
’
ng trình xác d
¯
i
˙
nh dung lu
’
o
˙
’
ng bo
ˆ
˙
nho
´
’
, thu

’
’
nghie
ˆ
˙
m bo
ˆ
˙
nho
´
’
, và xác d
¯
i
˙
nh các thành
pha
ˆ
`
n khác (bàn phím, o
ˆ
’
cu
´
’
ng. . . ), kho
’
’
i d
¯

o
ˆ
˙
ng các the
’
adaptor. Trên màn hình thu
’
o
`
’
ng xua
ˆ
´
t hie
ˆ
˙
n
các thông báo ve
ˆ
`
dung lu
’
o
˙
’
ng bo
ˆ
˙
nho
´

’
, ve
ˆ
`
vie
ˆ
˙
c thu
’
’
nghie
ˆ
˙
m bo
ˆ
˙
nho
´
’
, danh sách các thie
ˆ
´
t bi
˙
nha
ˆ
˙
n
ra (o
ˆ

’
d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng và me
ˆ
`
m, bo
ˆ
˙
xu
’
’
lý, co
ˆ
’
ng COM và v.v. . . ).
Sau khi hoàn thành vie
ˆ
˙
c thu
’
’
nghie
ˆ
˙

m POST go
˙
i Int 19h. Công vie
ˆ
˙
c cu
’
a Int 19h là tìm thie
ˆ
´
t
bi
˙
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng. Vie
ˆ
˙
c tìm kie
ˆ
´
m thu
˙
’

c hie
ˆ
˙
n theo thu
´
’
tu
˙
’
xác d
¯
i
˙
nh trong Setup BIOS và theo cách
tha
˘
m dò sector so
ˆ
´
0 cu
’
a các thie
ˆ
´
t bi
˙
tu
’
o
’

ng u
´
’
ng. Ne
ˆ
´
u d
¯
ı
˜
a có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng, thì trong sector so
ˆ
´
0 cu
’
a d
¯
ı
˜

a có ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính – Master Boot Record (MBR). Hai byte cuo
ˆ
´
i cùng cu
’
a
MBR – "so
ˆ
´
màu nhie
ˆ
˙
m", là da
ˆ
´
u hie
ˆ
˙
u cho bie
ˆ

´
t sector có MBR, và theo d
¯
ó d
¯
ı
˜
a có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng.
Ngoài "so
ˆ
´
màu nhie
ˆ
˙
m" MBR còn chu
´
’
a ba
’

ng phân vùng d
¯
ı
˜
a d
¯
ã nói o
’
’
trên, và mo
ˆ
˙
t chu
’
o
’
ng trình
nho
’
– trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính, kích thu
’
o

´
’
c chı
’
có 446 (0x1BE) byte.
Ba
’
ng
2.1 cho tha
ˆ
´
y ca
ˆ
´
u trúc cu
’
a sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính sau khi cài d
¯
a
˘
˙
t Windows.

Ba
’
ng 2.1: Ca
ˆ
´
u trúc cu
’
a sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính
Di
˙
ch chuye
ˆ
’
n No
ˆ
˙
i dung
0x000 Mã cu
’
a trình kho
’
’

i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính
0x1BE Ba
’
ng phân vùng o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a
0x1FE "So
ˆ
´
màu nhie
ˆ
˙
m" (0xAA55)
MS-DOS, Windows95 và NT ghi nho
´
’
DOS MBR trong khi cài d
¯
a
˘

˙
t. Ngoài ra cu
˜
ng có the
ˆ
’
ta
˙
o MBR cu
’
a MS vo
´
’
i câu le
ˆ
˙
nh DOS sau: fdisk /mbr.
Xin tro
’
’
la
˙
i vo
´
’
i quá trình kho
’
’
i d
¯

o
ˆ
˙
ng. Int 19h cu
’
a BIOS na
˙
p trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính vào bo
ˆ
˙
nho
´
’
máy tính và chuye
ˆ
’
n quye
ˆ
`
n d
¯
ie

ˆ
`
u khie
ˆ
’
n cho chu
’
o
’
ng trình này. Nhu
’
ng chu
’
o
’
ng trình "bé
nho
’
" này không d
¯
u
’
kha
’
na
˘
ng kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng HD
¯
H; ta
ˆ
´
t ca
’
nhu
˜
’
ng gì mà nó có the
ˆ
’
làm – d
¯
ó là na
˙
p
vào bo
ˆ
˙
nho
´
’
chu
’

o
’
ng trình ma
˙
nh ho
’
n – trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng thu
´
’
hai.
D
¯
e
ˆ
’
làm d
¯
u
’
o
˙
’

c d
¯
ie
ˆ
`
u này, nó tìm trong ba
’
ng phân vùng kích hoa
˙
t và d
¯
o
˙
c vào bo
ˆ
˙
nho
´
’
trình
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng thu
´

’
hai, ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’
sector lôgíc d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’
a phân vùng kích hoa
˙
t. Hãy chú ý d
¯
e
ˆ
´
n
cu
˙
m tu

`
’
"ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’
". Vì trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng thu
´
’
hai trên các he
ˆ
˙
tho
ˆ
´

ng khác nhau có d
¯
o
ˆ
˙
dài khác
nhau.
Trong phân vùng d
¯
u
’
o
˙
’
c d
¯
i
˙
nh da
˙
ng du
’
o
´
’
i he
ˆ
˙
tho
ˆ

´
ng ta
ˆ
˙
p tin FAT, trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng thu
´
’
hai chie
ˆ
´
m
mo
ˆ
˙
t sector (512 byte). Trong phân vùng d
¯
i
˙
nh da
˙
ng du
’

o
´
’
i he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin NTFS, trình kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng thu
´
’
hai chie
ˆ
´
m vài sector.
Trình kho
’

’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng thu
´
’
hai na
˙
p lo
´
’
p chu
’
o
’
ng trình d
¯
a
ˆ
`
u tiên, ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t cho vie

ˆ
˙
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành. Trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p MS DOS chu
’
o
’

ng trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng d
¯
o
ˆ
˙
ng na
˙
p IO.SYS theo d
¯
i
˙
a chı
’
700h, sau d
¯
ó MSDOS.SYS và chuye
ˆ
’
n quye
ˆ
`
n d

¯
ie
ˆ
`
u khie
ˆ
’
n cho SYSINIT cu
’
a môd
¯
un IO.SYS.
Ne
ˆ
´
u vì lý do nào d
¯
ó không tìm tha
ˆ
´
y trên d
¯
ı
˜
a phân vùng kích hoa
˙
t, thì quá trình kho
’
’
d

¯
o
ˆ
˙
ng
se
˜
tie
ˆ
´
p tu
˙
c vo
´
’
i vie
ˆ
˙
c xu
’
’
lý Int 18h. Tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p này trên thu

˙
’
c te
ˆ
´
ra
ˆ
´
t hie
ˆ
´
m khi su
’
’
du
˙
ng, nhu
’
ng
kha
’
na
˘
ng này có the
ˆ
’
có ích trong tru
’
o
`

’
ng ho
˙
’
p nào d
¯
ó. Trong khi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng tu
`
’
xa, khi he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u
hành kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng tu
`
’
máy chu
’
, thì Int này d
¯
u
’
o
˙
’
c POST chuye
ˆ
’
n hu
’
o
´
’
ng lên ROM cu
’
a ca
˙
c ma
˙

ng.
D
¯
o
ˆ
´
i vo
´
’
i các HD
¯
H khác cu
’
a Microsoft thì quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng die
ˆ
˜
n ra tu
’
o
’
ng tu
˙

’
.
• Windows95 kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng gio
ˆ
´
ng nhu
’
DOS nhu
’
ng thay the
ˆ
´
IO.SYS và MSDOS.SYS bo
’
’
i
các ta
ˆ
˙
p tin cu
’
a mình. Các ta

ˆ
˙
p tin DOS d
¯
u
’
o
˙
’
c giu
˜
’
la
˙
i du
’
o
´
’
i các tên tu
’
o
’
ng u
´
’
ng IO.DOS và
MSDOS.DOS. Khi ba
˙
n d

¯
o
˙
c cho
˙
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng DOS, Windows95 se
˜
d
¯
o
ˆ
’
i tên các ta
ˆ
˙
p tin
cu
’
a mình vo
´
’
i pha

ˆ
`
n mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng w40 và phu
˙
c ho
ˆ
`
i tên ban d
¯
a
ˆ
`
u cu
’
a các ta
ˆ
˙
p tin he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng cu

’
a
DOS. Quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng tie
ˆ
´
p tu
˙
c vo
´
’
i vie
ˆ
˙
c na
˙
p IO.SYS. Nhu
’
the
ˆ
´
, sector kho
’

’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a
DOS và Windows95 là nhu
’
nhau.
10 Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows
• Windows NT4 su
’
’
du
˙
ng MBR DOS, nhu
’

ng thay the
ˆ
´
ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a phân vùng
kích hoa
˙
t ba
˘
`
ng cách thay the
ˆ
´
NTLDR vào cho
ˆ
˜
IO.SYS. D
¯
ây là mo

ˆ
˙
t chu
’
o
’
ng trình ma
˙
ng
và có the
ˆ
’
làm d
¯
u
’
o
˙
’
c nhie
ˆ
`
u thu
´
’
. Ví du
˙
, có the
ˆ
’

tìm ta
ˆ
˙
p tin boot.ini và ne
ˆ
´
u nhu
’
tham so
ˆ
´
timeout lo
´
’
n ho
’
n 0, thì d
¯
u
’
a ra trình d
¯
o
’
n (thu
˙
’
c d
¯
o

’
n) kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng.
Mo
ˆ
˜
i dòng cu
’
a pha
ˆ
`
n [operating systems] trong ta
ˆ
˙
p tin boot.ini xác d
¯
i
˙
nh mo
ˆ
˙
t
phu

’
o
’
ng án (mo
ˆ
˙
t HD
¯
H) kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng và d
¯
u
’
o
˙
’
c vie
ˆ
´
t theo ma
ˆ
˜
u sau:

d
¯
i
˙
a_chı
’
_trình_kho
’
’
i_d
¯
o
ˆ
˙
ng_thu
´
’
_hai="tên_go
˙
i_cu
’
a_phu
’
o
’
ng_án"
D
¯
i
˙

a chı
’
cu
’
a trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng thu
´
’
hai có the
ˆ
’
là mo
ˆ
˙
t phân vùng cu
˙
the
ˆ
’
nào d
¯
ó cu
’

a d
¯
ı
˜
a cu
˜
ng
nhu
’
ta
ˆ
˙
p tin kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng. Du
’
o
´
’
i d
¯
ây là mo
ˆ
˙

t ví du
˙
ta
ˆ
˙
p tin boot.ini:
[operating systems]
multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(3)\WINNT="Windows NT Workstation 4.00 VIETNAM"
multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(3)\WINNT="Windows NT Workstation 4.00 VIETNAM [VGA mode]" /basevideo /sos
C:\="Microsoft Windows"
C:\BOOTSECT.LNX="Linux"
Ne
ˆ
´
u ngu
’
o
`
’
i dùng cho
˙
n NT, thì se
˜
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng theo d
¯
i
˙
a chı
’
phân vùng d
¯
u
’
o
˙
’
c chı
’
trên dòng d
¯
a
ˆ
`
u
tiên. Trên dòng tu
’
o
’
ng u
´
’
ng vo

´
’
i phu
’
o
’
ng án Microsoft Windows, chı
’
d
¯
u
’
a ra "C:\", vì tên cu
’
a
ta
ˆ
˙
p tin kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng d
¯
u
’

o
˙
’
c la
ˆ
´
y theo ma
˘
˙
c d
¯
i
˙
nh: bootsect.dos. Ta
ˆ
˙
p tin d
¯
u
’
o
˙
’
c na
˙
p vào bo
ˆ
˙
nho
´

’
và quá
trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng d
¯
u
’
o
˙
’
c tie
ˆ
´
p tu
˙
c gio
ˆ
´
ng nhu
’
khi ba
’
n ghi kho

’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng d
¯
u
’
o
˙
’
c na
˙
p bo
’
’
i mã chu
’
o
’
ng trình
tu
`
’
MBR.
D
¯

o
ˆ
´
i vo
´
’
i vie
ˆ
˙
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng các he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng khác, có the
ˆ
’
su
’
’
du

˙
ng cách d
¯
ó. Chı
’
ca
ˆ
`
n thêm vào
boot.ini các dòng chu
´
’
a liên ke
ˆ
´
t d
¯
e
ˆ
´
n ta
ˆ
˙
p tin kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng khác. Khi cho
˙
n các dòng này se
˜
kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng HD
¯
H tu
’
o
’
ng u
´
’
ng. Trong ví du
˙
trên Linux cu
˜
ng d
¯
u

’
o
˙
’
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng theo các này. Trong ta
ˆ
˙
p
tin C:\BOOTSECT.LNX ca
ˆ
`
n ghi no
ˆ
˙
i dung cu
’
a ba
’
n ghi kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng, ta
˙
o bo
’
’
i Linux (nói d
¯
úng
ho
’
n – LILO, trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng tiêu chua
ˆ
’
n cu
’
a Linux).
2.3.4 Va
ˆ

´
n d
¯
e
ˆ
`
vo
´
’
i các d
¯
ı
˜
a lo
´
’
n
Trên MS-DOS và các phiên ba
’
n d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’
a Windows truy ca
ˆ
˙
p to

´
’
i d
¯
ı
˜
a (trong d
¯
ó có ca
’
bu
’
o
´
’
c
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu

’
a HD
¯
H) d
¯
u
’
o
˙
’
c to
ˆ
’
chu
´
’
c qua Int 13 (Int 13h) cu
’
a BIOS. Khi này su
’
’
du
˙
ng
su
˙
’
d
¯
ánh d

¯
i
˙
a chı
’
sector trên d
¯
ı
˜
a trên co
’
so
’
’
C/H/S (xem trên). Chính xác ho
’
n:
• AH — cho
˙
n thao tác;
• CH — 8 bit nho
’
ho
’
n cu
’
a so
ˆ
´
cylinder;

• CL — 7-6 bit tu
’
o
’
ng u
´
’
ng bit lo
´
’
n cu
’
a so
ˆ
´
cylinder, 5-0 tu
’
o
’
ng u
´
’
ng so
ˆ
´
sector;
• DH — so
ˆ
´
cu

’
a d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
o
˙
c;
• DL — so
ˆ
´
cu
’
a d
¯
ı
˜
a(80h hay 81h).
(Ca
ˆ
`
n lu
’
u ý ra
˘
`
ng vie

ˆ
˙
c d
¯
ánh so
ˆ
´
cylinder va
ˆ
˙
t lý và rãnh thu
’
o
`
’
ng ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’
0, còn sector trên
rãnh d
¯
ánh so

ˆ
´
ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’
1). Tuy nhiên trên thu
˙
’
c te
ˆ
´
so
ˆ
´
d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
o

˙
c không quá 16, còn so
ˆ
´
sector
trên rãnh – không quá 63, và dù có dùng 10 bit d
¯
e
ˆ
’
chı
’
ra cylinder, BIOS va
ˆ
˜
n không the
ˆ
’
làm
vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i d
¯
ı
˜
a dung lu

’
o
˙
’
ng lo
´
’
n ho
’
n 1024*63*16*512 = 528 Mbyte.
D
¯
e
ˆ
’
vu
’
o
˙
’
t qua ha
˙
n che
ˆ
´
này, ngu
’
o
`
’

i ta áp du
˙
ng nhie
ˆ
`
u cách "láu cá" khác nhau. Ví du
˙
, Extended
CHS (ECHS) hay "Large disk support" (d
¯
ôi khi còn go
˙
i là "Large") su
’
’
du
˙
ng ba bit chu
’
a dùng
2.4 Lu
˙
’
a cho
˙
n trình kho
’
’
i d
¯

o
ˆ
˙
ng 11
d
¯
e
ˆ
´
n cu
’
a so
ˆ
´
thu
´
’
tu
˙
’
d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
o
˙
c d

¯
e
ˆ
’
ta
˘
ng so
ˆ
´
cylinder. Cách này cho pehsp su
’
’
du
˙
ng ca
ˆ
´
u trúc "hình
ho
˙
c gia
’
ma
˙
o cu
’
a d
¯
ı
˜

a" vo
´
’
i 1024 cylinder, 128 d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
o
˙
c và 63 sector/rãnh. Bie
ˆ
´
n d
¯
o
ˆ
’
i Extended
CHS thành d
¯
i
˙
a chı
’
CHS thu
˙
’

c (có the
ˆ
’
chu
´
’
a d
¯
e
ˆ
´
n 8192 cylinder) d
¯
u
’
o
˙
’
c BIOS thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n. Cách này
cho phép làm vie
ˆ
˙
c vo
´

’
i d
¯
ı
˜
a có dung lu
’
o
˙
’
ng d
¯
e
ˆ
´
n 8192*16*63*512 = 4 227 858 432 byte hay 4,2
Gbyte.
Nhu
’
ng các nhà phát trie
ˆ
’
n càng ngày càng ta
˘
ng ma
ˆ
˙
t d
¯
o

ˆ
˙
ghi cu
’
a d
¯
ı
˜
a, so
ˆ
´
d
¯
ı
˜
a và so
ˆ
´
rãnh, và
còn phát minh ra các phu
’
o
’
ng pháp khác d
¯
e
ˆ
’
ta
˘

ng dung lu
’
o
˙
’
ng d
¯
ı
˜
a. Ví du
˙
, so
ˆ
´
sector trên rãnh
không còn co
ˆ
´
d
¯
i
˙
nh mà tro
’
’
thành khác nhau trên các rãnh khác nhau (trên các rãnh na
˘
`
m ga
ˆ

`
n
rìa ngoài cu
’
a d
¯
ı
˜
a, dài ho
’
n, so
ˆ
´
sector d
¯
u
’
o
˙
’
c ta
˘
ng lên). Ke
ˆ
´
t qua
’
là bo
ˆ
˙

ba so
ˆ
´
C/H/S không còn
pha
’
n ánh d
¯
úng ca
ˆ
´
u trúc "hình ho
˙
c cu
’
a d
¯
ı
˜
a", và các phiên ba
’
n BIOS cu
˜
không the
ˆ
’
ho
ˆ
˜
tro

˙
’
truy
ca
ˆ
˙
p to
´
’
i toàn bo
ˆ
˙
không gian d
¯
ı
˜
a.
Khi d
¯
ó ngu
’
o
`
’
i ta nghı
˜
ra phu
’
o
’

ng pháp khác d
¯
e
ˆ
’
làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i các d
¯
ı
˜
a lên qua Int 13h - d
¯
ánh
d
¯
i
˙
a chı
’
các kho
ˆ
´
i theo d
¯
u

’
o
`
’
ng tha
˘
’
ng ("Linear Block Addressing" hay LBA). Không d
¯
i sâu vào
chi tie
ˆ
´
t, có the
ˆ
’
nói ra
˘
`
ng ta
ˆ
´
t ca
’
sector trên d
¯
ı
˜
a d
¯

u
’
o
˙
’
c d
¯
ánh so
ˆ
´
mo
ˆ
˙
t cách tua
ˆ
`
n tu
˙
’
, ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’

sector
d
¯
a
ˆ
`
u tiên trên rãnh so
ˆ
´
0 cu
’
a cylinder so
ˆ
´
0. Thay vào cho
ˆ
˜
d
¯
i
˙
a chı
’
CHS mo
ˆ
˜
i sector nha
ˆ
˙
n d

¯
u
’
o
˙
’
c
mo
ˆ
˙
t d
¯
i
˙
a chı
’
lôgíc – so
ˆ
´
thu
´
’
tu
˙
’
cu
’
a sector trong to
ˆ
’

ng so
ˆ
´
ta
ˆ
´
t ca
’
sector. Vie
ˆ
˙
c d
¯
ánh so
ˆ
´
sector lôgíc
ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’
0, trong d
¯

ó sector so
ˆ
´
0 chu
´
’
a ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính (MBR). Trong Setup BIOS
ho
ˆ
˜
tro
˙
’
bie
ˆ
´
n d
¯
o
ˆ

’
i so
ˆ
´
thu
´
’
tu
˙
’
theo d
¯
u
’
o
`
’
ng tha
˘
’
ng thành d
¯
i
˙
a chı
’
CHS có da
˙
ng "Ho
ˆ

˜
tro
˙
’
LBA". Nhu
’
va
ˆ
˙
y, trong các phiên ba
’
n BIOS mo
´
’
i thu
’
o
`
’
ng có lu
˙
’
a cho
˙
n vo
´
’
i ba phu
’
o

’
ng án: "Large", "LBA",
và "Normal" (phu
’
o
’
ng án cuo
ˆ
´
i cùng có nghı
˜
a là không thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n bie
ˆ
´
n d
¯
o
ˆ
’
i d
¯
i
˙
a chı

’
).
Tuy nhiên trong che
ˆ
´
d
¯
o
ˆ
˙
LBA vie
ˆ
˙
c su
’
’
du
˙
ng d
¯
ı
˜
a va
ˆ
˙
t lý va
ˆ
˜
n d
¯

u
’
o
˙
’
c thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n qua Int 13h, mà
Int 13h va
ˆ
˜
n su
’
’
du
˙
ng bo
ˆ
˙
3D (C,H,S). Vì nguyên nhân này xua
ˆ
´
t hie
ˆ
˙
n ha

˙
n che
ˆ
´
lên dung lu
’
o
˙
’
ng
cu
’
a d
¯
ı
˜
a: BIOS, và theo d
¯
ó, MS-DOS và các phiên ba
’
n Windows d
¯
a
ˆ
`
u tiên không the
ˆ
’
d
¯

ánh d
¯
i
˙
a
chı
’
các d
¯
ı
˜
a có dung lu
’
o
˙
’
ng lo
´
’
n ho
’
n 8,4 Gbyte.
Ca
ˆ
`
n chú ý ra
˘
`
ng ha
˙

n che
ˆ
´
nói trên chı
’
áp du
˙
ng vo
´
’
i các d
¯
ı
˜
a có giao die
ˆ
˙
n IDE. Trong các
controller cu
’
a d
¯
ı
˜
a SCSI, so
ˆ
´
cu
’
a sector d

¯
u
’
o
˙
’
c chuye
ˆ
’
n vào các le
ˆ
˙
nh SCSI, và sau d
¯
ó tu
˙
’
d
¯
ı
˜
a tìm
ra vi
˙
trí ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´

t, vì the
ˆ
´
ha
˙
n che
ˆ
´
lên dung lu
’
o
˙
’
ng d
¯
ı
˜
a không xua
ˆ
´
t hie
ˆ
˙
n.
Mo
ˆ
˙
t la
ˆ
`

n nu
˜
’
a muo
ˆ
´
n nha
˘
´
c la
˙
i ra
˘
`
ng, ta
ˆ
´
t ca
’
nhu
˜
’
ng ha
˙
n che
ˆ
´
nói trên chı
’
có ý nghı

˜
a trong giai
d
¯
oa
˙
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng HD
¯
H. Bo
’
’
i vì Linux và các phiên ba
’
n Windows mo
´
’
i nha
ˆ
´
t khi làm vie
ˆ
˙

c vo
´
’
i d
¯
ı
˜
a
d
¯
ã không còn su
’
’
du
˙
ng Int 13 cu
’
a BIOS, mà su
’
’
du
˙
ng driver riêng cu
’
a mình. Nhu
’
ng tru
’
o
´

’
c khi
có the
ˆ
’
su
’
’
du
˙
ng driver cu
’
a mình, he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng pha
’
i d
¯
u
’
o
˙
’
c na
˙
p. Vì the

ˆ
´
trong giai d
¯
oa
˙
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng d
¯
a
ˆ
`
u
tiên ba
ˆ
´
t ky
`
he
ˆ
˙
tho
ˆ

´
ng nào cu
˜
ng ca
ˆ
`
n su
’
’
du
˙
ng BIOS. D
¯
ie
ˆ
`
u này ha
˙
n che
ˆ
´
vie
ˆ
˙
c d
¯
a
˘
˙
t nhie

ˆ
`
u he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng
ra ngoài vùng 8 Gbyte d
¯
ı
˜
a d
¯
a
ˆ
`
u tiên: chúng không the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng tu

`
’
d
¯
ó, ma
˘
˙
c dù sau khi kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng thì có the
ˆ
’
làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i các d
¯
ı
˜
a có dung lu

’
o
˙
’
ng lo
´
’
n ho
’
n nhie
ˆ
`
u. D
¯
e
ˆ
’
có the
ˆ
’
hie
ˆ
’
u cách thoát
kho
’
i nhu
˜
’
ng ha

˙
n che
ˆ
´
này, chúng ta ca
ˆ
`
n mo
ˆ
˙
t chút kie
ˆ
´
n thu
´
’
c ve
ˆ
`
quá trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a HD

¯
H
Linux.
2.4 Lu
˙
’
a cho
˙
n trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
2.4.1 Trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO cu
’
a HD
¯
H Linux

Trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO d
¯
u
’
o
˙
’
c vie
ˆ
´
t bo
’
’
i Werner Almesberber. LILO có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o

ˆ
˙
ng nhân
Linux tu
`
’
d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m, d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng, và cu
˜
ng có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯

o
ˆ
˙
ng các he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành khác: PC/MS-DOS,
DR DOS, OS/2, Windows 95/98, Windows NT/2000/XP, 386BSD, SCO UNIX, Unixware
v.v. . . LILO cho phép cho
˙
n d
¯
e
ˆ
´
n 16 he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành khác nhau d
¯

e
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng.
LILO không pha
’
i là chu
’
o
’
ng trình d
¯
o
’
n le
’
mà là mo
ˆ
˙
t bo
ˆ
˙

go
ˆ
`
m nhie
ˆ
`
u chu
’
o
’
ng trình: trình kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng, các chu
’
o
’
ng trình su
’
’
du
˙
ng d
¯

e
ˆ
’
cài d
¯
a
˘
˙
t và ca
ˆ
´
u hình trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng, và các ta
ˆ
˙
p tin phu
˙
c vu
˙
:
12 Cài d
¯
a

˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows
• chu
’
o
’
ng trình /sbin/lilo, cha
˙
y du
’
o
´
’
i Linux, phu
˙
c vu
˙
d
¯
e
ˆ
’
ghi ta
ˆ

´
t ca
’
thông tin ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t
trong giai d
¯
oa
˙
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng vào các cho
ˆ
˜
tu
’
o
’
ng u

´
’
ng. Ca
ˆ
`
n cha
˙
y chu
’
o
’
ng trình này sau mo
ˆ
˜
i
la
ˆ
`
n có thay d
¯
o
ˆ
’
i trong nhân hay trong ta
ˆ
˙
p tin ca
ˆ
´
u hình LILO;

• các ta
ˆ
˙
p tin phu
˙
c vu
˙
, ca
ˆ
`
n cho LILO trong tho
`
’
i gian kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng. Nhu
˜
’
ng ta
ˆ
˙
p tin này thu
’
o

`
’
ng
na
˘
`
m trong thu
’
mu
˙
c /boot. Quan tro
˙
ng nha
ˆ
´
t trong so
ˆ
´
chúng – d
¯
ó là ba
’
n thân trình
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng (xem phía du
’
o
´
’
i) và ta
ˆ
˙
p tin map (/boot/map); trong ta
ˆ
˙
p tin này có chı
’
ra
vi
˙
trí cu
’
a nhân. Mo
ˆ
˙
t ta
ˆ
˙
p tin quan tro
˙
ng khác – ta
ˆ
˙

p tin ca
ˆ
´
u hình LILO; thu
’
o
`
’
ng có tên
/etc/lilo.conf;
• trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng – d
¯
ây là pha
ˆ
`
n LILO d
¯
u
’
o
˙
’

c na
˙
p vào bo
ˆ
˙
nho
´
’
d
¯
a
ˆ
`
u tiên qua Int cu
’
a BIOS;
trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng na
˙
p nhân Linux hay sector kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành khác. Trình
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng go
ˆ
`
m có hai pha
ˆ
`
n. Pha

ˆ
`
n thu
´
’
nha
ˆ
´
t d
¯
u
’
o
˙
’
c ghi vào sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng và phu
˙
c vu
˙
d
¯
e

ˆ
’
na
˙
p pha
ˆ
`
n thu
´
’
hai, có kích thu
’
o
´
’
c lo
´
’
n ho
’
n ra
ˆ
´
t nhie
ˆ
`
u. Ca
’
hai pha
ˆ

`
n thu
’
o
`
’
ng d
¯
u
’
o
˙
’
c ghi trên
d
¯
ı
˜
a trong ta
ˆ
˙
p tin /boot/boot.b.
Ca
ˆ
`
n nho
´
’
ra
˘

`
ng, d
¯
i
˙
nh da
˙
ng cu
’
a sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng ta
˙
o ra bo
’
’
i LILO khác vo
´
’
i d
¯
i
˙
nh da

˙
ng MBR
cu
’
a DOS. Vì the
ˆ
´
ne
ˆ
´
u ghi sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO vào MBR, thì các he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành d
¯
ã cài cu
’

a
Microsoft se
˜
ngu
`
’
ng kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng (ne
ˆ
´
u nhu
’
không có các bie
ˆ
˙
n pháp bo
ˆ
’
sung).
Sector kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a LILO có the
ˆ
’
d
¯
u
’
o
˙
’
c thie
ˆ
´
t ke
ˆ
´
d
¯
e
ˆ
’
su
’
’

du
˙
ng nhu
’
sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a
phân vùng; trong d
¯
ó có cho
ˆ
˜
cho ba
’
ng phân vùng.
Sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng cu
’
a LILO trong khi cài d
¯
a
˘
˙
t có the
ˆ
’
d
¯
a
˘
˙
t vào nhu
˜
’
ng cho
ˆ
˜
sau:
• sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng cu
’
a d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m trong d
¯
i
˙
nh da
˙
ng Linux (/dev/fd0, . . . );
• MBR cu
’
a d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng d
¯
a
ˆ

`
u tiên (/dev/hda, /dev/sda, . . . );
• sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a phân vùng chính vo
´
’
i he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin Linux trên d
¯
ı
˜
a cu
´

’
ng d
¯
a
ˆ
`
u tiên
(/dev/hda1, /dev/hda2, . . . );
• sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a phân vùng lôgíc trong phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng d
¯
ı
˜
a cu
´

’
ng d
¯
a
ˆ
`
u tiên
(/dev/hda5, . . . ). Su
˙
’
tha
ˆ
˙
t là pha
ˆ
`
n lo
´
’
n chu
’
o
’
ng trình da
˙
ng fdisk không d
¯
e
ˆ
`

ra kha
’
na
˘
ng
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng tu
`
’
phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙

ng và tu
`
’
cho
ˆ
´
i vie
ˆ
˙
c kích hoa
˙
t phân vùng này. Vì
va
ˆ
˙
y trong thành pha
ˆ
`
n LILO có chu
´
’
a mo
ˆ
˙
t chu
’
o
’
ng trình d
¯

a
˘
˙
c bie
ˆ
˙
t (activate) cho phép
vu
’
o
˙
’
t qua ha
˙
n che
ˆ
´
này. Tuy nhiên chu
’
o
’
ng trình fdisk cu
’
a ba
’
n phân pho
ˆ
´
i Linux ho
ˆ

˜
tro
˙
’
kha
’
na
˘
ng kích hoa
˙
t phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng. Ca
ˆ
`
n su
’
’
du
˙
ng tùy cho
˙
n -b hoa
˘
˙
c bie

ˆ
´
n BOOT.
Sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a LILO không the
ˆ
’
d
¯
a
˘
˙
t vào các cho
ˆ
˜
sau:
• sector kho
’
’
i d
¯

o
ˆ
˙
ng cu
’
a d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m hay phân vùng chính, vo
´
’
i d
¯
i
˙
nh da
˙
ng he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙

p tin
khác Linux;
• trong phân vùng swap cu
’
a Linux;
• trên d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng thu
´
’
hai.
Ngoài ra, ca
ˆ
`
n nho
´
’
ra
˘
`
ng, LILO trong tho
`
’
i gian kho
’

’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng nhu
˜
’
ng ta
ˆ
˙
p tin sau:
• /boot/boot.b;
• /boot/map (ta
˙
o ra bo
’
’
i le
ˆ
˙
nh /sbin/lilo);
2.4 Lu
˙
’
a cho
˙
n trình kho
’

’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng 13
• ta
ˆ
´
t ca
’
phiên ba
’
n nhân kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng (ne
ˆ
´
u ba
˙
n d
¯
o

˙
c cho
˙
n phiên ba
’
n nhân khi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng);
• sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a các he
ˆ
˙
d
¯
ie

ˆ
`
u hành khác mà ba
˙
n d
¯
o
˙
c muo
ˆ
´
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng qua LILO;
• ta
ˆ
˙
p tin chu
´
’
a các thông báo d
¯
u
’

a ra khi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng (ne
ˆ
´
u d
¯
u
’
o
˙
’
c xác d
¯
i
˙
nh).
Nhu
’
va
ˆ
˙
y, sector kho
’

’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO cu
˜
ng nhu
’
nhu
˜
’
ng ta
ˆ
˙
p tin d
¯
ã lie
ˆ
˙
t kê (trong so
ˆ
´
d
¯
ó có các ta
ˆ
˙
p

tin ba
˙
n d
¯
o
˙
c se
˜
cài d
¯
a
˘
˙
t sau này) ca
ˆ
`
n na
˘
`
m trong pha
˙
m vi 1024 cylinder d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’
a d
¯

ı
˜
a cu
´
’
ng,
bo
’
’
i vì chúng ca
ˆ
`
n d
¯
u
’
o
˙
’
c truy ca
ˆ
˙
p qua BIOS. Xem pha
ˆ
`
n nói ve
ˆ
`
ha
˙

n che
ˆ
´
cu
’
a BIOS o
’
’
trên.
Ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u tu
`
’
phiên ba
’
n 21, LILO d
¯
u
’
a ra màn hình trình d
¯
o
’

n (thu
˙
’
c d
¯
o
’
n) cho phép cho
˙
n he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng d
¯
e
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng (tru
’

o
´
’
c d
¯
ây ca
ˆ
`
n nha
ˆ
´
n phím Tab d
¯
e
ˆ
’
go
˙
i trình d
¯
o
’
n này).
2.4.2 Các trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng khác
Ngoài LILO d
¯
e
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Linux có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng các trình kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng khác.
• Ne
ˆ
´
u nhu
’
tru
’
o
´
’
c khi cài d
¯
a
˘
˙
t Linux d
¯
ã có HD
¯
H Windows NT/2000/XP, thì trình kho
’
’
i d
¯
o

ˆ
˙
ng
ba
˙
n d
¯
o
˙
c có the
ˆ
’
su
’
’
du
˙
ng là OS Loader cu
’
a NT. So sánh vo
´
’
i LILO thì trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙

ng
OS Loader có ít nha
ˆ
´
t hai u
’
u the
ˆ
´
. Thu
´
’
nha
ˆ
´
t, ta
ˆ
´
t ca
’
ca
ˆ
´
u hình cu
˜
không bi
˙
ma
ˆ
´

t (chúng ta
có the
ˆ
’
cho
˙
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Windows hay Linux theo lu
˙
’
a cho
˙
n), và thu
´
’
hai, có the
ˆ
’
cài d
¯
a
˘
˙

t
Linux lên d
¯
ı
˜
a mà LILO không the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng, ví du
˙
, o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a thu
´
’
hai trên controller thu
´

’
hai
(Secondary Slave).
• Ne
ˆ
´
u nhu
’
tru
’
o
´
’
c khi cài d
¯
a
˘
˙
t Linux ba
˙
n d
¯
o
˙
c chı
’
có HD
¯
H Windows 95 hay Windows 98 và
không có Windows NT/2000 hay XP, thì OS Loader không d

¯
u
’
o
˙
’
c cài d
¯
a
˘
˙
t. Và ne
ˆ
´
u nhu
’
vì
mo
ˆ
˙
t lý do nào d
¯
ó ba
˙
n d
¯
o
˙
c không muo
ˆ

´
n cài d
¯
a
˘
˙
t LILO, thì có the
ˆ
’
su
’
’
d
¯
u
˙
ng chu
’
o
’
ng trình
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng loadlin.exe (thu

’
o
`
’
ng d
¯
i kèm vo
´
’
i ba
’
n phân pho
ˆ
´
i Linux);
• Tho
`
’
i gian ga
ˆ
`
n d
¯
ây trong thành pha
ˆ
`
n ba
’
n phân pho
ˆ

´
i Linux thu
’
o
`
’
ng có chu
’
o
’
ng trình kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng GRUB.
• Trong thành pha
ˆ
`
n OS/2 cu
’
a công ty IBM có chu
’
o
’
ng trình kho

’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Boot Manager.
Trong ra
ˆ
´
t nhie
ˆ
`
u hu
’
o
´
’
ng da
ˆ
˜
n ngu
’
o
`
’
i ta khuyên dùng chu
’
o

’
ng trình này d
¯
e
ˆ
’
to
ˆ
’
i chu
´
’
c kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng nhie
ˆ
`
u HD
¯
H.
• Trong các nguo
ˆ
`

n thông tin khác nhau còn nha
˘
´
c d
¯
e
ˆ
´
n chu
’
o
’
ng trình System Commander;
• Thêm mo
ˆ
˙
t trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng khác có trong thành pha
ˆ
`
n gói PartitionMagic cu
’
a công ty

Power Quest. Chúng ta se
˜
nói ve
ˆ
`
chu
’
o
’
ng trình này trong pha
ˆ
`
n nho
’
tie
ˆ
´
p theo.
Ngoài ra tác gia
’
còn tha
ˆ
´
y ngu
’
o
`
’
i ta nói d
¯

e
ˆ
´
n mo
ˆ
˙
t loa
˙
t trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng khác (mo
ˆ
˙
t so
ˆ
´
có the
ˆ
’
tìm tha
ˆ
´
y trong thu
’

mu
˙
c /public/ftp/pub/Linux/system/boot/loaders trên trang
Nhu
’
ng vì tác gia
’
không su
’
’
du
˙
ng nhu
˜
’
ng chu
’
o
’
ng trình này, nên không
the
ˆ
’
nói cu
˙
the
ˆ
’
cách su
’

’
du
˙
ng chúng. Và ta
ˆ
´
t ca
’
nhu
˜
’
ng lo
`
’
i khuyên dùng sau cu
’
a tác gia
’
se
˜
du
˙
’
a
trên vie
ˆ
˙
c su
’
’

du
˙
ng LILO, NT Loader và loadlin.exe. Ne
ˆ
´
u nhu
’
có ý muo
ˆ
´
n cài d
¯
a
˘
˙
t chu
’
o
’
ng trình
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng khác, thì ba
˙

n d
¯
o
˙
c ca
ˆ
`
n d
¯
o
˙
c hu
’
o
´
’
ng da
ˆ
˜
n cài d
¯
a
˘
˙
t và su
’
’
du
˙
ng cu

’
a nó.
14 Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows
2.4.3 Các phu
’
o
’
ng án kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
Nhu
’
va
ˆ

˙
y, theo ý kie
ˆ
´
n cu
’
a tác gia
’
có các phu
’
o
’
ng án kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng sau:
• Ne
ˆ
´
u d
¯
ã cài d
¯
a
˘

˙
t Windows NT hay Windows 2000/XP, thì hãy su
’
’
du
˙
ng NT Loader.
• Ne
ˆ
´
u có Windows 95 hay Windows 98 trên FAT16, và ba
˙
n d
¯
o
˙
c không muo
ˆ
´
n cài d
¯
a
˘
˙
t
chu
’
o
’
ng trình kho

’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng nào khác, thì có the
ˆ
’
su
’
’
du
˙
ng LILO, hoa
˘
˙
c d
¯
a
ˆ
`
u tiên cha
˙
y DOS và
sau d
¯
ó kho
’

’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Linux nho
`
’
chu
’
o
’
ng trình loadlin.exe (hay mo
ˆ
˙
t chu
’
o
’
ng trình tu
’
o
’
ng tu
˙
’
,
có vài chu
’

o
’
ng trình nhu
’
va
ˆ
˙
y, nhu
’
ng chúng ta se
˜
không xét d
¯
e
ˆ
´
n).
• Ne
ˆ
´
u d
¯
ã cài d
¯
a
˘
˙
t Windows 95 OSR2 hay Windows 98 trên FAT32, và ba
˙
n d

¯
o
˙
c không
muo
ˆ
´
n cài d
¯
a
˘
˙
t thêm chu
’
o
’
ng trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng, thì ca
ˆ
`
n su
’
’

du
˙
ng loadlin.exe. Ra
ˆ
´
t nhie
ˆ
`
u
HOWTO kha
˘
’
ng d
¯
i
˙
nh ra
˘
`
ng không ca
ˆ
`
n su
’
’
d
¯
u
˙
ng LILO, ne

ˆ
´
u nhu
’
phân vùng kích hoa
˙
t có
d
¯
i
˙
nh da
˙
ng FAT32, ma
˘
˙
c dù tác gia
’
không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên thí nghie
ˆ
˙
m kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙

ng Linux qua NT Loader, cài d
¯
a
˘
˙
t trên phân vùng FAT32, cu
’
a tác gia
’
d
¯
ã ke
ˆ
´
t thúc
không thành công. Vì the
ˆ
´
, trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p này tác gia
’
d
¯

ã pha
’
i su
’
’
du
˙
ng chu
’
o
’
ng trình
loadlin.exe. Chu
’
o
’
ng trình này d
¯
ã hoàn thành to
ˆ
´
t nhie
ˆ
˙
m vu
˙
, và ta
˙
o cho tác gia
’

mo
ˆ
˙
t a
ˆ
´
n
tu
’
o
˙
’
ng to
ˆ
´
t, vì the
ˆ
´
tác gia
’
khuyên ba
˙
n d
¯
o
˙
c su
’
’
du

˙
ng loadlin.exe d
¯
e
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Linux.
Trong nhu
˜
’
ng pha
ˆ
`
n tie
ˆ
´
p theo tác gia
’
se
˜
cho bie
ˆ

´
t cách cài d
¯
a
˘
˙
t Linux, su
’
’
du
˙
ng ta
ˆ
´
t ca
’
ba
phu
’
o
’
ng án kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng: qua trình kho

’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng NT Loader, trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO và trình kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng loadlin.exe. Tuy nhiên tru
’
o
´
’
c khi cài d

¯
a
˘
˙
t trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng ca
ˆ
`
n chua
ˆ
’
n bi
˙
các phân vùng
trên d
¯
ı
˜
a, hay ít nha
ˆ
´
t là nghı
˜

cách to
ˆ
’
chu
´
’
c chúng.
2.5 Chua
ˆ
’
n bi
˙
các phân vùng trên d
¯
ı
˜
a
2.5.1 Lo
`
’
i khuyên khi ta
˙
o phân vùng
D
¯
u
’
a ra lo
`
’

i khuyên o
’
’
d
¯
ây không pha
’
i là vie
ˆ
˙
c de
ˆ
˜
dàng, vì phân vùng d
¯
ı
˜
a phu
˙
c thuo
ˆ
˙
c ra
ˆ
´
t nhie
ˆ
`
u
vào ý thích và nhu ca

ˆ
`
u cu
’
a chu
’
nhân d
¯
ı
˜
a. Nhu
’
ng cu
˜
ng xin thu
’
’
d
¯
u
’
a ra vài d
¯
e
ˆ
`
nghi
˙
sau. Tác
gia

’
se
˜
d
¯
a
˘
˙
t tên d
¯
ı
˜
a và phân vùng theo "tiêu chua
ˆ
’
n" cu
’
a Linux, tu
´
’
c là /dev/hda, /dev/hdb,
v.v. . . d
¯
o
ˆ
´
i vo
´
’
i d

¯
ı
˜
a và /dev/hda1, /dev/hda2, v.v. . . – d
¯
o
ˆ
´
i vo
´
’
i các phân vùng.
Vie
ˆ
˙
c phân chia d
¯
ı
˜
a thành các phân vùng là ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t, bo
’
’
i vì Windows và Linux su
’

’
du
˙
ng
các cách lu
’
u tru
˜
’
thông tin trên d
¯
ı
˜
a và sau d
¯
ó d
¯
o
˙
c chúng tu
`
’
d
¯
ı
˜
a khác nhau. Chính vì the
ˆ
´
to

ˆ
´
t ho
’
n
he
ˆ
´
t là dành cho mo
ˆ
˜
i he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành mo
ˆ
˙
t (hoa
˘
˙
c tha
ˆ
˙
m chí mo
ˆ

˙
t vài nhu
’
chúng ta se
˜
tha
ˆ
´
y o
’
’
du
’
o
´
’
i)
phân vùng riêng.
D
¯
a
ˆ
`
u tiên chúng ta hãy xem xét mo
ˆ
˙
t tru
’
o
`

’
ng ho
˙
’
p d
¯
o
’
n gia
’
n – dung lu
’
o
˙
’
ng o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a cu
’
a ba
˙
n d
¯
o
˙

c
không vu
’
o
˙
’
t quá 8,4 Gbyte (nói chính xác ho
’
n – so
ˆ
´
cylinder không vu
’
o
˙
’
t quá 1024). Trong
tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p này mo
˙
i thu
´
’

d
¯
e
ˆ
`
u d
¯
o
’
n gia
’
n: ba
˙
n d
¯
o
˙
c chı
’
vie
ˆ
˙
c chia d
¯
ı
˜
a làm sao d
¯
e
ˆ

’
d
¯
u
’
cho
ˆ
˜
cho he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành se
˜
cài d
¯
a
˘
˙
t. Có the
ˆ
’
su
’
’
du

˙
ng du
˜
’
lie
ˆ
˙
u cho bie
ˆ
´
t kích thu
’
o
´
’
c d
¯
ı
˜
a nho
’
nha
ˆ
´
t ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´

t d
¯
e
ˆ
’
cài
d
¯
a
˘
˙
t he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành vo
´
’
i ca
ˆ
´
u hình co
’
ba
’
n trong ba

’
ng
2.2.
Tuy nhiên xin hãy nho
´
’
ra
˘
`
ng, không nhu
˜
’
ng pha
’
i tính kích thu
’
o
´
’
c các ta
ˆ
˙
p tin cu
’
a ba
’
n thân
he
ˆ
˙

d
¯
ie
ˆ
`
u hành, mà còn pha
’
i tính ca
’
kích thu
’
o
´
’
c cu
’
a các chu
’
o
’
ng trình ba
˙
n d
¯
o
˙
c du
˙
’
tính cha

˙
y. Và
còn pha
’
i dành mo
ˆ
˙
t pha
ˆ
`
n du
˙
’
tru
˜
’
không nho
’
cho các chu
’
o
’
ng trình se
˜
cài d
¯
a
˘
˙
t sau này (không the

ˆ
’
tránh kho
’
i!). Hãy tính ra
˘
`
ng, 700 Mbyte dành cho Linux o
’
’
trong ba
’
ng nói trên chı
’
dành cho
các chu
’
o
’
ng trình cài d
¯
a
˘
˙
t cùng vo
´
’
i Linux theo ma
˘
˙

c d
¯
i
˙
nh, trong so
ˆ
´
d
¯
ó có, ví du
˙
, chu
’
o
’
ng trình
soa
˙
n tha
’
o ra
ˆ
´
t ma
˙
nh Lyx. D
¯
o
ˆ
´

i vo
´
’
i Windows cu
˜
ng tu
’
o
’
ng tu
˙
’
nhu
’
va
ˆ
˙
y.
2.5 Chua
ˆ
’
n bi
˙
các phân vùng trên d
¯
ı
˜
a 15
Ba
’

ng 2.2: Nhu ca
ˆ
`
u su
’
’
du
˙
ng không gian d
¯
ı
˜
a cu
’
a HD
¯
H
He
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành Yêu ca
ˆ
`
u
Windows 95 100 Mbyte

Windows 98 200 Mbyte
Windows NT 200 Mbyte
Windows 2000 700 Mbyte
Linux Red Hat 6.2 (Worksta-
tion vo
´
’
i KDE)
700 Mbyte
Theo kinh nghie
ˆ
˙
m cu
’
a tác gia
’
thì d
¯
e
ˆ
’
làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i Windows 95/98, Windows NT và Linux
các phân vùng vo
´

’
i kích thu
’
o
´
’
c 800-1000 Mbyte là d
¯
u
’
(ta
ˆ
´
t nhiên, ne
ˆ
´
u ba
˙
n d
¯
o
˙
c không cài d
¯
a
˘
˙
t
các gói chu
’

o
’
ng trình lo
´
’
n, nhu
’
OpenOffice.Org), còn d
¯
o
ˆ
´
i vo
´
’
i Windows 200 thì ca
ˆ
`
n phân vùng
lo
´
’
n ho
’
n.
Bây gio
`
’
chúng ta se
˜

xem xét va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
chia các phân vùng cho Linux. O
’
’
d
¯
ây không the
ˆ
’
chı
’
chia mo
ˆ
˙
t phân vùng. Thu
´
’
nha
ˆ
´
t, ca
ˆ
`

n chia mo
ˆ
˙
t phân vùng swap riêng bie
ˆ
˙
t cho Linux. Khi xác
d
¯
i
˙
nh dung lu
’
o
˙
’
ng cu
’
a phân vùng swap Linux ca
ˆ
`
n tính d
¯
e
ˆ
´
n nhu
˜
’
ng ye

ˆ
´
u to
ˆ
´
sau:
• Trong Linux, RAM và không gian swap ho
˙
’
p la
˙
i ta
˙
o thành bo
ˆ
˙
nho
´
’
a
’
o chung. Ví du
˙
, ne
ˆ
´
u
ba
˙
n d

¯
o
˙
c có 256 MByte RAM và 128 Mbyte không gian swap, thì se
˜
có 384 Mbyte bo
ˆ
˙
nho
´
’
a
’
o.
• D
¯
e
ˆ
’
làm vie
ˆ
˙
c vo
´
’
i Linux ca
ˆ
`
n ít nha
ˆ

´
t 16 Mbyte bo
ˆ
˙
nho
´
’
a
’
o, vì the
ˆ
´
ne
ˆ
´
u ba
˙
n d
¯
o
˙
c chı
’
có 4
Mbyte RAM, thì ca
ˆ
`
n phân vùng swap không nho
’
ho

’
n 12 Mbyte.
• Trên Linux kích thu
’
o
´
’
c mo
ˆ
˙
t phân vùng swap không the
ˆ
’
vu
’
o
˙
’
t quá 128 Mbyte. Nghı
˜
a là
phân vùng swap có the
ˆ
’
có kích thu
’
o
´
’
c lo

´
’
n bao nhiêu tùy thích nhu
’
ng Linux không the
ˆ
’
su
’
’
du
˙
ng ho
’
n 128 Mbyte. Ne
ˆ
´
u ba
˙
n d
¯
o
˙
c muo
ˆ
´
n có bo
ˆ
˙
nho

´
’
a
’
o lo
´
’
n ho
’
n, thì ca
ˆ
`
n ta
˙
o hai phân
vùng swap hoa
˘
˙
c su
’
’
du
˙
ng ta
ˆ
˙
p tin swap.
• Khi tính kích thu
’
o

´
’
c cu
’
a không gian swapping, ca
ˆ
`
n nho
´
’
ra
˘
`
ng kích thu
’
o
´
’
c quá lo
´
’
n có the
ˆ
’
là vô ích. Trên máy tính vo
´
’
i 16 Mbyte RAM khi cài d
¯
a

˘
˙
t Linux vo
´
’
i ca
ˆ
´
u hình chua
ˆ
’
n và
các chu
’
o
’
ng trình u
´
’
ng du
˙
ng chua
ˆ
’
n thì 48 Mbyte không gian swapping là d
¯
u
’
. Còn ne
ˆ

´
u
cài d
¯
a
˘
˙
t Linux vo
´
’
i ca
ˆ
´
u hình nho
’
nha
ˆ
´
t, thì không ca
ˆ
`
n d
¯
e
ˆ
´
n không gian swap. Ta
ˆ
´
t nhiên,

kích thu
’
o
´
’
c chính xác cu
’
a không gian swap phu
˙
thuo
ˆ
˙
c lo
´
’
n vào chu
’
o
’
ng trình se
˜
d
¯
u
’
o
˙
’
c cài
d

¯
a
˘
˙
t.
Nói chung, chı
’
nên suy nghı
˜
ve
ˆ
`
va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
dung lu
’
o
˙
’
ng cu
’
a phân vùng swap khi có mo
ˆ
˙

t d
¯
ı
˜
a
nho
’
và ít bo
ˆ
˙
nho
´
’
RAM. Trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p ngu
’
o
˙
’
c la
˙
i hãy phân chia d
¯

e
ˆ
’
to
ˆ
’
ng so
ˆ
´
dung lu
’
o
˙
’
ng cu
’
a
bo
ˆ
˙
nho
´
’
a
’
o (go
ˆ
`
m RAM và phân vùng swap) không nho
’

ho
’
n 128 Mbyte. Còn ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c
có 128 Mbyte RAM hay nhie
ˆ
`
u ho
’
n, thì phân vùng này có the
ˆ
’
không ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t.
Ta

ˆ
´
t ca
’
các pha
ˆ
`
n còn la
˙
i cu
’
a Linux và các chu
’
o
’
ng trình ho
ˆ
˜
tro
˙
’
theo nguyên ta
˘
´
c có the
ˆ
’
d
¯
a

˘
˙
t
vào mo
ˆ
˙
t phân vùng. Tuy nhiên, vie
ˆ
˙
c d
¯
a
˘
˙
t he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin Linux lên vài phân vùng riêng re
˜
là
có ý nghı
˜
a. Ví du
˙

, có nhà chuyên gia khuyên nên dành cho he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin Linux ba phân
vùng (ne
ˆ
´
u tính ca
’
swap thì thành 4). Phân vùng thu
´
’
nha
ˆ
´
t (theo ý kie
ˆ
´
n cá nhân tác gia
’
, 1 Gbyte
là d
¯
u

’
) se
˜
chu
´
’
a he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin go
ˆ
´
c (/). Phân vùng thu
´
’
hai dành cho thu
’
mu
˙
c /home. Còn
phân vùng thu
´
’
ba d

¯
u
’
o
˙
’
c ga
˘
´
n vào thu
’
mu
˙
c /usr. Vie
ˆ
˙
c phân chia nhu
’
va
ˆ
˙
y du
˙
’
a trên nhu
˜
’
ng lý le
˜
sau. Dù HD

¯
H Linux có o
ˆ
’
n d
¯
i
˙
nh và d
¯
áng tin ca
ˆ
˙
y d
¯
e
ˆ
´
n d
¯
âu, thì thı
’
nh thoa
’
ng cu
˜
ng ca
ˆ
`
n cài d

¯
a
˘
˙
t la
˙
i.
Ví du
˙
, ba
˙
n d
¯
o
˙
c muo
ˆ
´
n ca
ˆ
˙
p nha
ˆ
˙
t phiên ba
’
n mo
´
’
i cu

’
a ba
’
n phân pho
ˆ
´
i, hoa
˘
˙
c vì ít kinh nghie
ˆ
˙
m su
’
’
16 Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows
du
˙
ng nên làm ho
’

ng ta
ˆ
˙
p tin he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng quan tro
˙
ng, hoa
˘
˙
c d
¯
o
’
n gia
’
n là muo
ˆ
´
n cài d
¯
a
˘
˙
t mo
ˆ

˙
t ba
’
n phân
pho
ˆ
´
i khác. Ne
ˆ
´
u nhu
’
ta
ˆ
´
t ca
’
d
¯
u
’
o
˙
’
c cài d
¯
a
˘
˙
t vào mo

ˆ
˙
t phân vùng, thì khi cài d
¯
a
˘
˙
t la
˙
i nhu
˜
’
ng du
˜
’
lie
ˆ
˙
u
d
¯
ã làm ra và ghi nho
´
’
trong thu
’
mu
˙
c cá nhân se
˜

bi
˙
ma
ˆ
´
t (ne
ˆ
´
u không có ba
’
n sao chép). Ngoài ra,
se
˜
bi
˙
ma
ˆ
´
t ca
’
nhu
˜
’
ng chu
’
o
’
ng trình d
¯
ã cài tu

`
’
mã nguo
ˆ
`
n, hay cài ba
˘
`
ng phu
’
o
’
ng pháp khác. Pha
ˆ
`
n
lo
´
’
n nhu
˜
’
ng gói chu
’
o
’
ng trình này d
¯
u
’

o
˙
’
c cài vào thu
’
mu
˙
c /usr. Ne
ˆ
´
u dành cho thu
’
mu
˙
c này mo
ˆ
˙
t
phân vùng riêng và khi cài d
¯
a
˘
˙
t không d
¯
i
˙
nh da
˙
ng la

˙
i chúng, thì nhu
˜
’
ng chu
’
o
’
ng trình nói trên
se
˜
d
¯
u
’
o
˙
’
c giu
˜
’
la
˙
i và có the
ˆ
’
se
˜
làm vie
ˆ

˙
c (ra
ˆ
´
t có the
ˆ
’
ca
ˆ
`
n vài ca
ˆ
´
u hình nho
’
) sau khi cài d
¯
a
˘
˙
t la
˙
i he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng. Trong tiêu chua
ˆ

’
n ve
ˆ
`
he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin cu
’
a Linux FHS (cu
˙
the
ˆ
’
xin xem o
’
’
chu
’
o
’
ng ??)
cu
˜

ng có lo
`
’
i khuyên ve
ˆ
`
vie
ˆ
˙
c d
¯
a
˘
˙
t thu
’
mu
˙
c /usr lên mo
ˆ
˙
t phân vùng riêng.
Theo tác gia
’
tha
ˆ
´
y, nhu
˜
’

ng ý kie
ˆ
´
n nói trên d
¯
ã d
¯
u
’
d
¯
e
ˆ
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c tu
˙
’
tìm ra phu
’
o
’
ng án phân chia
o
ˆ

’
d
¯
ı
˜
a cu
’
a mình, trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p chı
’
có mo
ˆ
˙
t o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a nho
’
. Bây gio

`
’
chúng ta xem xét tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p
d
¯
ı
˜
a vo
´
’
i so
ˆ
´
cylinder lo
´
’
n ho
’
n 1024.
Tu
`
’

nhu
˜
’
ng gì d
¯
ã nói d
¯
e
ˆ
´
n o
’
’
pha
ˆ
`
n tru
’
o
´
’
c (ha
˙
n che
ˆ
´
dung lu
’
o
˙

’
ng d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng), ca
ˆ
`
n d
¯
a
˘
˙
t chu
’
o
’
ng trình
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng trong pha

˙
m vi 1024 cylinder d
¯
a
ˆ
`
u tiên. Nhân tie
ˆ
˙
n, NT Loader không nha
ˆ
´
t thie
ˆ
´
t pha
’
i
d
¯
a
˘
˙
t vào phân vùng NTFS, cu
˜
ng nhu
’
không nha
ˆ
´

t thie
ˆ
´
t pha
’
i d
¯
a
˘
˙
t vào phân vùng chu
´
’
a các ta
ˆ
˙
p tin
khác cu
’
a HD
¯
H. Nhu
’
d
¯
ã nói o
’
’
trên, d
¯

o
ˆ
´
i vo
´
’
i Linux có the
ˆ
’
d
¯
a
˘
˙
t thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c cùng vo
´
’
i thu
’
mu
˙
c
con /boot vào các cylinder "tha

ˆ
´
p" (trong vòng 1024 d
¯
a
ˆ
`
u tiên), còn các thu
’
mu
˙
c khác – o
’
’
cho
ˆ
˜
nào tùy thích.
Nhu
’
va
ˆ
˙
y trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙

’
p này, nhu
˜
’
ng d
¯
e
ˆ
`
nghi
˙
cu
’
a tác gia
’
cho ra ba
’
ng to
ˆ
’
ng ke
ˆ
´
t sau:
• pha
ˆ
`
n kho
’
’

i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a ta
ˆ
´
t ca
’
các he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng Microsoft d
¯
a
˘
˙
t vào phân vùng chính d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’

a
d
¯
ı
˜
a, vo
´
’
i d
¯
i
˙
nh da
˙
ng FAT16 (DOS);
• phân vùng chính tie
ˆ
´
p theo dành cho thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c (/), kích thu
’
o
´
’

c khoa
’
ng 1 Gbyte;
• phân vùng chính thu
´
’
ba dành cho swap cu
’
a Linux (lo
`
’
i khuyên ve
ˆ
`
kích thu
’
o
´
’
c cu
’
a phân
vùng này xem o
’
’
trên);
• pha
ˆ
`
n còn la

˙
i cu
’
a d
¯
ı
˜
a d
¯
a
˘
˙
t thành phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng;
• trong phân vùng mo
’
’
ro
ˆ
˙
ng ta
˙
o các phân vùng lôgíc cho mo
ˆ
˜

i HD
¯
H se
˜
cài d
¯
a
˘
˙
t: Windows
98, Windows NT/2000/XP, và d
¯
o
ˆ
`
ng tho
`
’
i cho các he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin /home và /usr cu
’
a

HD
¯
H Linux (trong /home se
˜
d
¯
a
˘
˙
t các ta
ˆ
˙
p tin riêng cu
’
a ngu
’
o
`
’
i dùng, còn trong /usr –
chu
’
o
’
ng trình se
˜
cài d
¯
a
˘

˙
t).
Ta
ˆ
´
t nhiên, ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c chı
’
có Windows 95 vo
´
’
i FAT16, thì có the
ˆ
’
d
¯
e
ˆ
’
Windows trên

phân vùng d
¯
a
ˆ
`
u tiên. Ne
ˆ
´
u nhu
’
trên máy d
¯
ã cài d
¯
a
˘
˙
t Windows NT hay có FAT32, thì mo
ˆ
˙
t phân
vùng FAT16 cu
˜
ng không thu
`
’
a. Thu
´
’
nha

ˆ
´
t, ke
ˆ
’
ca
’
trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng có va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
, ba

˙
n d
¯
o
˙
c
có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng tu
`
’
d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m DOS (ta
˙
m tho

`
’
i khi chu
’
a làm quen vo
´
’
i Linux mo
ˆ
˙
t cách "tu
’
o
`
’
ng
ta
ˆ
˙
n") và tha
ˆ
´
y d
¯
u
’
o
˙
’
c ra

˘
`
ng d
¯
ı
˜
a cu
´
’
ng làm vie
ˆ
˙
c bình thu
’
o
`
’
ng. Thu
´
’
hai, he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin FAT16 d

¯
u
’
o
˙
’
c
ho
ˆ
˜
tro
˙
’
trên mo
˙
i HD
¯
H, trong d
¯
ó có Linux, vì the
ˆ
´
phân vùng này có the
ˆ
’
phu
˙
c vu
˙
cho vie

ˆ
˙
c trao
d
¯
o
ˆ
’
i ta
ˆ
˙
p tin giu
˜
’
a các he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng. Nhu
’
ng không nên d
¯
e
ˆ
’
phân vùng này lo
´
’

n, vì FAT16 su
’
’
du
˙
ng
không gian d
¯
ı
˜
a ra
ˆ
´
t không ho
˙
’
p lý. Chính vì va
ˆ
˙
y hãy dành cho phân vùng này khoa
’
ng 256 hoa
˘
˙
c
512 Mbyte.
Nhu
˜
’
ng lo

`
’
i khuyên này d
¯
u
’
a ra vo
´
’
i gia
’
thie
ˆ
´
t ra
˘
`
ng, ba
˙
n d
¯
o
˙
c chı
’
có mo
ˆ
˙
t d
¯

ı
˜
a cu
´
’
ng. Ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c có 2, thì va
ˆ
˜
n su
’
’
du
˙
ng d
¯
u
’
o
˙

’
c nhu
˜
’
ng lo
`
’
i khuyên này, chı
’
có d
¯
ie
ˆ
`
u phân vùng swap to
ˆ
´
t
ho
’
n d
¯
a
˘
˙
t trên d
¯
ı
˜
a khác vo

´
’
i d
¯
ı
˜
a dành cho Linux. Ngu
’
o
`
’
i ta nói ra
˘
`
ng nhu
’
va
ˆ
˙
y ta
˘
ng to
ˆ
´
c d
¯
o
ˆ
˙
làm vie

ˆ
˙
c
trong Linux (cu
˜
ng de
ˆ
˜
hie
ˆ
’
u vì d
¯
a
ˆ
`
u d
¯
o
˙
c ít pha
’
i cha
˙
y ho
’
n).
2.6 Windows NT và Linux: kho
’
’

i d
¯
o
ˆ
˙
ng qua OS Loader cu
’
a NT 17
2.5.2 Chu
’
o
’
ng trình d
¯
e
ˆ
’
phân chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a
Sau khi hoàn thành ke
ˆ
´
t hoa
˙

ch chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a, ca
ˆ
`
n lu
˙
’
a cho
˙
n công cu
˙
d
¯
e
ˆ
’
d
¯
u
’
a ke
ˆ
´
hoa

˙
ch này thành
hie
ˆ
˙
n thu
˙
’
c. Chu
’
o
’
ng trình phân chia d
¯
ı
˜
a d
¯
u
’
o
˙
’
c bie
ˆ
´
t d
¯
e
ˆ

´
n nhie
ˆ
`
u nha
ˆ
´
t là fdisk; trên mo
˙
i he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u
hành d
¯
e
ˆ
`
u có phiên ba
’
n riêng cu
’
a chu
’
o

’
ng trình này. Và không ca
ˆ
`
n gì ho
’
n ngoài chu
’
o
’
ng trình
này, ne
ˆ
´
u nhu
’
phân chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a tra
˘
´
ng, không chu
´
’
a ba

ˆ
´
t ký du
˜
’
lie
ˆ
˙
u nào. Nhu
’
ng chúng ta d
¯
ang xem
xét tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p d
¯
ã có HD
¯
H nào d
¯
ó trên d
¯
ı

˜
a và ca
ˆ
`
n phân chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a mà không làm ma
ˆ
´
t thông
tin. fdisk không thích ho
˙
’
p cho nhu
˜
’
ng mu
˙
c d
¯
ích nhu
’
va
ˆ
˙

y.
Trong thành pha
ˆ
`
n các ba
’
n phân pho
ˆ
´
i Red Hat và BlackCat (ra
ˆ
´
t có the
ˆ
’
trong các ba
’
n
phân pho
ˆ
´
i khác) có chu
’
o
’
ng trình fips, phu
˙
c vu
˙
cho phân chia o

ˆ
’
d
¯
ı
˜
a. Tuy nhiên, theo ý
kie
ˆ
´
n cu
’
a ngu
’
o
`
’
i dùng thì không nên su
’
’
du
˙
ng chu
’
o
’
ng trình này. Vì the
ˆ
´
lo

`
’
i khuyên cu
’
a tác
gia
’
vo
´
’
i ba
˙
n d
¯
o
˙
c, nhu
˜
’
ng ngu
’
o
`
’
i dùng Linux mo
´
’
i – ne
ˆ
´

u nhu
’
muo
ˆ
´
n phân chia la
˙
i o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a mà
không làm ma
ˆ
´
t thông tin, thì hãy tìm chu
’
o
’
ng trình Partition Magic cu
’
a công ty Power Quest
(
) và su
’
’
du

˙
ng chu
’
o
’
ng trình này.
Thu
´
’
nha
ˆ
´
t, chu
’
o
’
ng trình này cho phép phân chia la
˙
i o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a mà không làm ma
ˆ
´
t thông tin (tu
´

’
c
là, ta
ˆ
´
t ca
’
nhu
˜
’
ng cài d
¯
a
˘
˙
t và ca
ˆ
´
u hình tru
’
o
´
’
c d
¯
ó se
˜
d
¯
u

’
o
˙
’
c ghi la
˙
i). Khi này, không chı
’
ta
˙
o d
¯
u
’
o
˙
’
c
phân vùng mo
´
’
i tu
`
’
cho
ˆ
˜
tro
ˆ
´

ng trên d
¯
ı
˜
a, mà còn có the
ˆ
’
di chuye
ˆ
’
n các phân vùng d
¯
ã có theo ý
muo
ˆ
´
n.
Thu
´
’
hai, chu
’
o
’
ng trình này (tha
ˆ
˙
m chí trong phiên ba
’
n dành cho DOS) cung ca

ˆ
´
p mo
ˆ
˙
t giao
die
ˆ
˙
n d
¯
o
ˆ
`
ho
˙
a de
ˆ
˜
su
’
’
du
˙
ng có ho
ˆ
˜
tro
˙
’

chuo
ˆ
˙
t, và mo
˙
i thao tác cu
˜
ng nhu
’
thay d
¯
o
ˆ
’
i d
¯
e
ˆ
`
u tha
ˆ
´
y rõ ràng.
D
¯
ie
ˆ
`
u này ra
ˆ

´
t quan tro
˙
ng vo
´
’
i ngu
’
o
`
’
i dùng mo
´
’
i.
Khi ta
˙
o phân vùng ca
ˆ
`
n d
¯
e
ˆ
’
ý không cho ranh gio
´
’
i giu
˜

’
a các phân vùng ca
˘
´
t la
ˆ
˜
n nhau.
Tác gia
’
cho ra
˘
`
ng, nhu
˜
’
ng thông tin d
¯
ã d
¯
u
’
a d
¯
u
’
d
¯
e
ˆ

’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c la
ˆ
˙
p ke
ˆ
´
hoa
˙
ch và thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n vie
ˆ
˙
c
phân chia o
ˆ
’
d
¯

ı
˜
a thành các phân vùng. Vì the
ˆ
´
tie
ˆ
´
p theo chúng ta se
˜
xem xét các phu
’
o
’
ng án cài
d
¯
a
˘
˙
t hai HD
¯
H trên mo
ˆ
˙
t máy tính.
2.6 Windows NT và Linux: kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng qua OS Loader cu
’
a NT
Trong pha
ˆ
`
n này, khi nói ve
ˆ
`
Windows NT xin nga
ˆ
`
m hie
ˆ
’
u ca
’
Windows 2000 và NT, vì "quan
he
ˆ
˙
" cu
’
a chúng d
¯
o

ˆ
´
i vo
´
’
i vie
ˆ
˙
c cài d
¯
a
˘
˙
t Linux hoàn toàn gio
ˆ
´
ng nhau. Chúng ta gia
’
thie
ˆ
´
t là Windows
NT d
¯
ã d
¯
u
’
o
˙

’
c cài vào phân vùng /dev/hda2 (ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c nho
´
’
, /dev/hda1 se
˜
dành cho
phân vùng FAT16). Ne
ˆ
´
u HD
¯
H Windows NT d
¯
ã d
¯
u
’
o

˙
’
c cài d
¯
a
˘
˙
t, nghı
˜
a là trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng OS
Loader cu
˜
ng d
¯
ã d
¯
u
’
o
˙
’
c cài d

¯
a
˘
˙
t. Và nhu
’
the
ˆ
´
có the
ˆ
’
su
’
’
du
˙
ng chu
’
o
’
ng trình này d
¯
e
ˆ
’
kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng Linux.
Tác gia
’
hy vo
˙
ng ra
˘
`
ng ba
˙
n d
¯
o
˙
c d
¯
ã sao lu
’
u nhu
˜
’
ng thông tin có giá tri
˙
cu
’
a mình. Các bu

’
o
´
’
c cài
d
¯
a
˘
˙
t có the
ˆ
’
mô ta
’
nhu
’
sau:
1. Ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c chu

’
a cài d
¯
a
˘
˙
t Linux bao gio
`
’
, thì tru
’
o
´
’
c khi ba
˘
´
t d
¯
a
ˆ
`
u ca
ˆ
`
n chua
ˆ
’
n bi
˙

d
¯
ı
˜
a
me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng và phu
˙
c ho
ˆ
`
i Windows NT. D
¯
e
ˆ
’
ta
˙
o d
¯

ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chı
’
ca
ˆ
`
n d
¯
i
˙
nh
da
˙
ng la
˙
i d
¯
ı

˜
a me
ˆ
`
m, ro
ˆ
`
i sao chép lên d
¯
ó các ta
ˆ
˙
p tin ntldr, ntdetect.com và boot.ini tu
`
’
thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c cu
’
a o
ˆ
’
d
¯
ı

˜
a kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng NT. Chu
’
o
’
ng trình ta
˙
o d
¯
ı
˜
a phu
˙
c ho
ˆ
`
i Windows 2000/XP có
the
ˆ
’
cha
˙

y tu
`
’
trình d
¯
o
’
n he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng (le
ˆ
˙
nh Backup trong Start/Program/Accessories).
2. Dùng chu
’
o
’
ng trình Partition Magic d
¯
e
ˆ
’
la
ˆ
´
y mo

ˆ
˙
t pha
ˆ
`
n d
¯
ı
˜
a tro
ˆ
´
ng và tu
`
’
d
¯
ó ta
˙
o ra phân vùng
vo
´
’
i da
˙
ng ext2(3) (he
ˆ
˙
tho
ˆ

´
ng ta
ˆ
˙
p tin Linux) và phân vùng swap. Cách tính kích thu
’
o
´
’
c cu
’
a
chúng d
¯
ã nói o
’
’
trên.
3. Cài d
¯
a
˘
˙
t Linux theo chı
’
da
ˆ
˜
n cu
’

a ba
’
n phân pho
ˆ
´
i. Trong khi cài d
¯
a
˘
˙
t ca
ˆ
`
n chú ý d
¯
e
ˆ
´
n nhu
˜
’
ng
d
¯
ie
ˆ
’
m sau:
18 Cài d
¯

a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows
• thu
´
’
nha
ˆ
´
t, trong quá trình cài d
¯
a
˘
˙
t nha
ˆ
´
t d
¯
i
˙
nh pha
’
i ta

˙
o ra các d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
Linux. Tu
´
’
c là ca
ˆ
`
n tra
’
lo
`
’
i "Yes, make a BOOT DISK" (hay tu
’

o
’
ng tu
˙
’
the
ˆ
´
, tùy thuo
ˆ
˙
c
vào ba
’
n phân pho
ˆ
´
i) khi d
¯
u
’
o
˙
’
c ho
’
i có ta
˙
o d
¯

ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng hay không. D
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m
này se
˜
d
¯
u
’
o
˙
’

c dùng d
¯
e
ˆ
´
n o
’
’
sau. Ngoài ra, có the
ˆ
’
su
’
’
du
˙
ng d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m này d
¯
e
ˆ
’
kho
’

’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
Linux. D
¯
ây cu
˜
ng là mo
ˆ
˙
t phu
’
o
’
ng án kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng, và ho
’
n nu
˜

’
a khác vo
´
’
i d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng DOS, sau khi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng he
ˆ

˙
tho
ˆ
´
ng không còn yêu ca
ˆ
`
u d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m nu
˜
’
a, có the
ˆ
’
bo
’
nó ra kho
’
i o
ˆ
’
, su
’
’

du
˙
ng o
ˆ
’
d
¯
e
ˆ
’
d
¯
o
˙
c các d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m khác. Tuy nhiên cách kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng

này cu
˜
ng có d
¯
ie
ˆ
`
u tie
ˆ
˙
n, vì the
ˆ
´
không nên su
’
’
du
˙
ng thu
’
o
`
’
ng xuyên. Chı
’
su
’
’
du
˙

ng trong
tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p "ba
ˆ
´
t d
¯
a
˘
´
c dı
˜
". D
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m này còn ca
ˆ
`
n thie

ˆ
´
t cho ca
ˆ
´
u hình d
¯
e
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
nhie
ˆ
`
u HD
¯
H.
• thu
´
’
hai, khi cài d
¯

a
˘
˙
t Linux ca
ˆ
`
n cài LILO vào sector d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’
a phân vùng dành
cho thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c (/) cu
’
a Linux, chu
´
’
không pha
’
i vào sector kho
’

’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính cu
’
a
d
¯
ı
˜
a (MBR). Chúng ta gia
’
thie
ˆ
´
t Linux d
¯
u
’
o
˙
’
c cài vào phân vùng /dev/hda3. Nhu
’
va
ˆ
˙

y LILO se
˜
d
¯
u
’
o
˙
’
c cài vào sector d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’
a /dev/hda3
Theo nguyên ta
˘
´
c, ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o

˙
c cài LILO vào MBR, thì không pha
’
i mo
˙
i thu
´
’
d
¯
ã ho
’
ng
he
ˆ
´
t. Ke
ˆ
´
t qua
’
cuo
ˆ
´
i cùng (kho
’
’
i d
¯
o

ˆ
˙
ng qua NT Loader) va
ˆ
˜
n có the
ˆ
’
d
¯
a
˙
t d
¯
u
’
o
˙
’
c nhu
’
ng ca
ˆ
`
n bo
’
ra mo
ˆ
˙
t chút công su

´
’
c. Va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
o
’
’
cho
ˆ
˜
, d
¯
i
˙
nh da
˙
ng MBR ta
˙
o bo
’
’
i LILO và Windows (DOS)
khác nhau. Vì the
ˆ

´
ne
ˆ
´
u ba
˙
n d
¯
o
˙
c cài LILO vào MBR, thì ca
ˆ
`
u phu
˙
c ho
ˆ
`
i la
˙
i MBR cu
’
a
Windows. Tác gia
’
cu
˜
ng se
˜
nói cách phu

˙
c ho
ˆ
`
i, nhu
’
ng to
ˆ
´
t ho
’
n he
ˆ
´
t là ba
˙
n d
¯
o
˙
c cài LILO
ngay la
ˆ
˙
p tu
´
’
c vào sector d
¯
a

ˆ
`
u tiên cu
’
a phân vùng d
¯
ã cài Linux.
4. Sau khi cài d
¯
a
˘
˙
t xong, kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Linux ba
˘
`
ng d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`

m (ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c cài LILO vào
phân vùng cu
’
a Linux và không d
¯
o
ˆ
˙
ng gì d
¯
e
ˆ
´
n MBR, thì d
¯
ây là kha
’
na
˘

ng duy nha
ˆ
´
t).
5. Sao chép sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a Linux vào mo
ˆ
˙
t ta
ˆ
˙
p tin; ta
ˆ
˙
p tin này se
˜
ca
ˆ
`
n d
¯

e
ˆ
’
trình kho
’
’
i
d
¯
o
ˆ
˙
ng Windows NT/2000 có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Linux. Vie
ˆ
˙
c sao chép thu
˙
’
c hie

ˆ
˙
n nhu
’
sau: d
¯
a
ˆ
`
u
tiên ga
˘
´
n mo
ˆ
˙
t d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m tra
˘
´
ng (mo
´
’
i mua thì càng to

ˆ
´
t),
kênh giao tác
[root]# mount -t vfat /dev/fd0 /mnt/floppy
chuye
ˆ
’
n vào thu
’
mu
˙
c /mnt/floppy
kênh giao tác
[root]# cd /mnt/floppy
và thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n câu le
ˆ
˙
nh
kênh giao tác
[root]# dd if=/dev/hda3 of=/mnt/floppy/bootsect.lnx bs=512 count=1
d
¯
e

ˆ
’
ghino
ˆ
˙
idung sectorkho
’
’
id
¯
o
ˆ
˙
ngcu
’
ad
¯
ı
˜
a/dev/hda3 vàota
ˆ
˙
ptin /mnt/floppy/bootsect.lnx.
1
6. Tie
ˆ
´
p theo ca
ˆ
`

n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng la
˙
i d
¯
e
ˆ
’
vào Windows NT, ba
˘
`
ng câu le
ˆ
˙
nh:
1
Ghi chú: ne
ˆ
´
u d
¯
ı
˜

a C: (/dev/hda1) có d
¯
i
˙
nh da
˙
ng FAT, thì có the
ˆ
’
ta
˙
o ta
ˆ
˙
p tin bootsect.lnx trong thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c cu
’
a
d
¯
ı
˜
a C:. Tác gia
’

không bie
ˆ
´
t (chu
’
a thu
’
’
) có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng không ca
ˆ
`
n d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m không, ne

ˆ
´
u phân vùng chính d
¯
a
ˆ
`
u
tiên có d
¯
i
˙
nh da
˙
ng NTFS. Tuy nhiên o
’
’
d
¯
ây cu
˜
ng không có va
ˆ
´
n d
¯
e
ˆ
`
gì, chı

’
ca
ˆ
`
n sao chép sector kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng qua d
¯
ı
˜
a
me
ˆ
`
m nhu
’
d
¯
ang trình bày. Ta
˙
m tho
`
’
i nhân Linux còn chu

’
a ho
ˆ
˜
tro
˙
’
to
ˆ
´
t vie
ˆ
˙
c ghi lên phân vùng NTFS.
2.6 Windows NT và Linux: kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng qua OS Loader cu
’
a NT 19
kênh giao tác
[root]# shutdown -h now
Vì MBR chu
’
a có gì thay d

¯
o
ˆ
’
i, nên Windows NT se
˜
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng. Trong NT ca
ˆ
`
n sao chép
ta
ˆ
˙
p tin bootsect.lnx vào thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c cu
’

a d
¯
ı
˜
a C:, hay chính xác ho
’
n là vào thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c
cu
’
a phân vùng mà tu
`
’
d
¯
ó kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Windows NT. D

¯
ây có the
ˆ
’
là phân vùng FAT16 hay
phân vùng NTFS. D
¯
a
˘
˙
c d
¯
ie
ˆ
’
m d
¯
e
ˆ
’
nha
ˆ
˙
n ra phân vùng này là hai ta
ˆ
˙
p tin ntldr và boot.init
chu
´
’

a trong d
¯
ó (nhu
˜
’
ng ta
ˆ
˙
p tin này có the
ˆ
’
a
ˆ
’
n!). Ta
ˆ
˙
p tin bootsect.lnx có the
ˆ
’
d
¯
a
˘
˙
t thuo
ˆ
˙
c tính
chı

’
d
¯
o
˙
c (read-only).
7. Sau d
¯
ó tìm ta
ˆ
˙
p tin boot.ini và thêm vào dòng sau:
C:\bootsect.lnx="LINUX"
(ta
ˆ
´
t nhiên, trong da
ˆ
´
u ngoa
˘
˙
c kép ba
˙
n d
¯
o
˙
c có the
ˆ

’
d
¯
a
˘
˙
t tên ba
ˆ
´
t ky
`
.)
8. Vie
ˆ
˙
c còn la
˙
i là kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng la
˙
i máy tính mo
ˆ
˙

t la
ˆ
`
n nu
˜
’
a, và trong trình d
¯
o
’
n cho
˙
n he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u
hành se
˜
có LINUX. Ne
ˆ
´
u cho
˙
n LINUX, thì LILO se
˜

d
¯
u
’
o
˙
’
c cha
˙
y và sau d
¯
ó nó (LILO) se
˜
na
˙
p Linux.
Còn bây gio
`
’
chúng ta se
˜
xem xét tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p ba

˙
n d
¯
o
˙
c (do vô tình hay co
ˆ
´
ý) cài d
¯
a
˘
˙
t LILO
vào ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính cu
’
a d
¯
ı
˜

a (Master Boot Record, MBR). Trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p này ba
’
n
ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Windows NT (hay 2000) se
˜
bi
˙
xóa, và vie
ˆ
˙
c kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng Windows NT (bu
’
o
´
’
c thu
´
’
6 o
’
’
trên) là không the
ˆ
’
. Ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c va

ˆ
˜
n còn muo
ˆ
´
n su
’
’
du
˙
ng trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng OS Loader
cu
’
a NT, chu
´
’
không muo
ˆ
´
n dùng LILO, thì nhu
˜
’

ng bu
’
o
´
’
c trên có thay d
¯
o
ˆ
’
i mo
ˆ
˙
t chút: thay cho
bu
’
o
´
’
c thu
´
’
6 ca
ˆ
`
n làm các thao tác sau.
1. Kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng Windows NT tu
`
’
d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng (d
¯
ã ta
˙
o tru
’
o
´

’
c khi cài d
¯
a
˘
˙
t Linux, ne
ˆ
´
u
không có thì ba
˙
n d
¯
o
˙
c ca
ˆ
`
n tìm mo
ˆ
˙
t máy khác d
¯
ang cha
˙
y Windows NT ro
ˆ
`
i ta

˙
o). Trong
trình d
¯
o
’
n (thu
˙
’
c d
¯
o
’
n) cu
’
a trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng ca
ˆ
`
n cho
˙
n le
ˆ

˙
nh Recover, ro
ˆ
`
i cho
˙
n che
ˆ
´
d
¯
o
ˆ
˙
Command mode. Sau d
¯
ó d
¯
a
˘
ng nha
ˆ
˙
p vào tài khoa
’
n nhà qua
’
n tri
˙
(administrator).

2. Phu
˙
c ho
ˆ
`
i la
˙
i ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính cu
’
a d
¯
ı
˜
a. Su
’
’
du
˙
ng câu le
ˆ

˙
nh fdisk /mbr. Tác gia
’
dùng le
ˆ
˙
nh này thành công, ma
˘
˙
c dù trong mo
ˆ
˙
t so
ˆ
´
bài báo nói cách phu
˙
c ho
ˆ
`
i MBR nhu
’
va
ˆ
˙
y không pha
’
i lúc nào cu
˜
ng làm vie

ˆ
˙
c. Trong Windows 2000 có các le
ˆ
˙
nh chuyên dùng
fixboot và fixmbr (cha
˙
y tu
`
’
console phu
˙
c ho
ˆ
`
i he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng). Cha
˙
y hai le
ˆ
˙
nh này theo thu
´
’

tu
˙
’
d
¯
ã chı
’
ra. Sau d
¯
ó Windows 2000 se
˜
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng bình thu
’
o
`
’
ng.
3. Kho
’
’
i d
¯

o
ˆ
˙
ng la
˙
i máy tính tu
`
’
d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Linux và d
¯
a
˘
ng nha
ˆ
˙

p vào he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng vo
´
’
i
quye
ˆ
`
n ngu
’
o
`
’
i dùng root.
4. Nha
ˆ
˙
p le
ˆ
˙
nh cd /etc và mo
’
’
ta
ˆ

˙
p tin lilo.conf. O
’
’
d
¯
a
ˆ
`
u ta
ˆ
˙
p tin này có liên ke
ˆ
´
t d
¯
e
ˆ
´
n phân
vùng kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng theo ma

˘
˙
c d
¯
i
˙
nh, ví du
˙
, /dev/hda.
5. Dùng ba
ˆ
´
t ky
`
trình soa
˙
n tha
’
o nào, ví du
˙
, CoolEdit cu
’
a Midnight Commander, d
¯
e
ˆ
’
thay
the
ˆ

´
giá tri
˙
này thành phân vùng d
¯
ã cài Linux lên (chính xác ho
’
n là thành phân vùng
d
¯
u
’
o
˙
’
c ga
˘
´
n nhu
’
go
ˆ
´
c (/) cu
’
a Linux). Ne
ˆ
´
u Linux d
¯

u
’
o
˙
’
c cài vào phân vùng /dev/hda3, thì
ca
ˆ
`
n ghi cái d
¯
ó, tu
´
’
c là thay the
ˆ
´
/dev/hda thành /dev/hda3. Ne
ˆ
´
u nhu
’
ba
˙
n d
¯
o
˙
c không
nho

´
’
d
¯
ã cài Linux vào d
¯
âu, thì hãy cha
˙
y câu le
ˆ
˙
nh mount và tìm ke
ˆ
´
t qua
’
tu
’
o
’
ng tu
˙
’
nhu
’
sau
2
:
2
có nghı

˜
a là tìm phân vùng d
¯
ã ga
˘
´
n vào thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c /, trong ví du
˙
này là /dev/hda3
20 Cài d
¯
a
˘
˙
t HD
¯
H Linux trên cùng máy tính vo
´
’
i Windows
kênh giao tác
/dev/hda3 on / type reiserfs (rw)
6. Cha

˙
y le
ˆ
˙
nh /sbin/lilo d
¯
e
ˆ
’
ghi trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng vào phân vùng /dev/hda3 (ca
ˆ
`
n cha
˙
y
le
ˆ
˙
nh lilo không có tham so
ˆ
´
). Se

˜
có ca
’
nh báo ve
ˆ
`
vie
ˆ
˙
c phân vùng không pha
’
i là d
¯
a
ˆ
`
u
tiên trên d
¯
ı
˜
a. D
¯
ây chính là d
¯
ie
ˆ
`
u chúng ta ca
ˆ

`
n, ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a Windows d
¯
u
’
o
˙
’
c giu
˜
’
nguyên ve
˙
n.
7. Thu
˙
’
c hie

ˆ
˙
n các bu
’
o
´
’
c 6-8 nhu
’
o
’
’
trên.
De
ˆ
˜
dàng d
¯
oán ra ra
˘
`
ng, "quy trình" phu
´
’
c ta
˙
p vo
´
’
i hai la

ˆ
`
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng la
˙
i chı
’
d
¯
e
ˆ
’
chuye
ˆ
’
n sector
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng Linux tu
`
’
MBR vào sector d
¯
a
ˆ
`
u tiên cu
’
a phân vùng dành cho Linux, và phu
˙
c ho
ˆ
`
i
MBR cu
’
a Windows.
Quá trình cài d
¯
a
˘
˙
t Linux ke
ˆ
´
t thúc o
’

’
d
¯
ây. Ba
˙
n d
¯
o
˙
c d
¯
ã có the
ˆ
’
cho
˙
n HD
¯
H se
˜
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng và d
¯

ie
ˆ
`
u
khie
ˆ
’
n máy tính cu
’
a mình.
2.7 Su
’
’
du
˙
ng trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO
2.7.1 Cài d
¯
a
˘
˙
t và ca

ˆ
´
u hình LILO
Nhu
’
d
¯
ã nói trong pha
ˆ
`
n lu
˙
’
a cho
˙
n chu
’
o
’
ng trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng, ne
ˆ
´

u trên máy d
¯
ã cài Windows 98
vo
´
’
i he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin FAT16, thì lu
˙
’
a cho
˙
n to
ˆ
´
t ho
’
n cho trình kho
’
’
i d
¯

o
ˆ
˙
ng là chu
’
o
’
ng trình có trong
thành pha
ˆ
`
n cu
’
a mo
˙
i ba
’
n phân pho
ˆ
´
i HD
¯
H Linux – LILO (LInux LOader).
Gio
ˆ
´
ng nhu
’
tru
’

o
`
’
ng ho
˙
’
p Windows NT, chúng ta se
˜
d
¯
u
’
a ra các bu
’
o
´
’
c ca
ˆ
`
n thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n d
¯
e
ˆ

’
có the
ˆ
’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng nhie
ˆ
`
u HD
¯
H.
1. Tru
’
o
´
’
c khi cài d
¯
a
˘
˙
t Linux hãy chua
ˆ

’
n bi
˙
d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Windows.
2. Dùng chu
’
o
’
ng trình Partition Magic d
¯
e
ˆ
’
la
ˆ

´
y pha
ˆ
`
n không gian d
¯
ı
˜
a còn tro
ˆ
´
ng và trên d
¯
ó
ta
˙
o ra mo
ˆ
˙
t phân vùng ext2(3) (he
ˆ
˙
tho
ˆ
´
ng ta
ˆ
˙
p tin Linux) và mo
ˆ

˙
t phân vùng swap. Cách
chia o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a d
¯
ã nói o
’
’
trên. Ne
ˆ
´
u dung lu
’
o
˙
’
ng o
ˆ
’
d
¯
ı
˜
a cu

´
’
ng vu
’
o
˙
’
t quá 8,4 Gbyte thì hãy d
¯
o
˙
c ky
˜
các pha
ˆ
`
n 2.3 và 2.5.
3. Cài d
¯
a
˘
˙
t Linux theo chı
’
da
ˆ
˜
n d
¯
i kèm vo

´
’
i ba
’
n phân pho
ˆ
´
i. Ca
ˆ
`
n nho
´
’
ra
˘
`
ng, ne
ˆ
´
u ba
˙
n muo
ˆ
´
n su
’
’
du
˙
ng trình kho

’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO, thì trong quá trình cài da
˘
˙
t Linux ca
ˆ
`
n cho
˙
n phu
’
o
’
ng án cài
LILO vào ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙

ng chính (Master Boot Record). Ta
˙
o các d
¯
ı
˜
a me
ˆ
`
m kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
theo nguyên ta
˘
´
c là không ba
˘
´
t buo
ˆ
˙
c, nhu
’
ng tác gia

’
khuyên ba
˙
n d
¯
o
˙
c nên làm.
3
4. Bu
’
o
´
’
c tie
ˆ
´
p theo ca
ˆ
`
n ca
ˆ
´
u hình LILO d
¯
e
ˆ
’
có the
ˆ

’
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng các HD
¯
H theo lu
˙
’
a cho
˙
n. LILO
d
¯
u
’
o
˙
’
c ca
ˆ
´
u hình ba
˘
`

ng ta
ˆ
˙
p tin /etc/lilo.conf và câu le
ˆ
˙
nh /sbin/lilo. Câu le
ˆ
˙
nh này
dùng d
¯
e
ˆ
’
cài d
¯
a
˘
˙
t (hay cài d
¯
a
˘
˙
t la
˙
i) LILO.
Chúng ta xem xét mo
ˆ

˙
t ví du
˙
nho
’
cu
’
a ta
ˆ
˙
p tin ca
ˆ
´
u hình LILO. Trong ví du
˙
này chúng
ta se
˜
coi nhu
’
thie
ˆ
´
t bi
˙
/dev/hda1 là phân vùng vo
´
’
i DOS/Windows, còn phân vùng
3

Ghi chú. Trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO không ba
˘
´
t buo
ˆ
˙
c pha
’
i cài d
¯
a
˘
˙
t vào ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ

˙
ng chính cu
’
a d
¯
ı
˜
a, LILO
có the
ˆ
’
na
˘
`
m o
’
’
ba
’
n ghi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a phân vùng chính d

¯
u
’
o
˙
’
c kích hoa
˙
t và chu
´
’
a thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c cu
’
a Linux hoa
˘
˙
c tha
ˆ
˙
m
chí trên phân vùng lôgíc trong phân vùng mo
’
’

ro
ˆ
˙
ng. Trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p d
¯
ó MBR ca
ˆ
`
n pha
’
i có kha
’
na
˘
ng na
˙
p LILO,
ví du
˙
khi MBR là trình kho
’
’

i d
¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a MS-DOS hay Windows. Tuy nhiên tác gia
’
chu
’
a nhìn tha
ˆ
´
y su
˙
’
ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t
cu
’
a u
´
’
ng du

˙
ng này (ne
ˆ
´
u d
¯
ã cho
˙
n LILO làm trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng chính thì hãy su
’
’
du
˙
ng cho "tro
˙
n bo
ˆ
˙
"), vì the
ˆ
´
chúng ta

se
˜
không xem xét d
¯
e
ˆ
´
n.
2.7 Su
’
’
du
˙
ng trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng LILO 21
/dev/hda2 chu
´
’
a Linux. Trong tru
’
o
`
’

ng ho
˙
’
p d
¯
ó /etc/lilo.conf có da
˙
ng ga
ˆ
`
n nhu
’
sau:
kênh giao tác
boot = /dev/hda2
compact
delay = 50
# message = /boot/bootmesg.txt
root = current
image = /boot/vmlinuz-2.4.22
label = linux
read-only
other = /dev/hda1
table = /dev/hda
label = dos
Vài lo
`
’
i gia
’

i thích cho ví du
˙
: Dòng boot cho bie
ˆ
´
t thie
ˆ
´
t bi
˙
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng.
Dòng compact ba
ˆ
˙
t che
ˆ
´
d
¯
o
ˆ
˙

nén ta
ˆ
˙
p tin map – ta
ˆ
˙
p tin chu
´
’
a d
¯
a
˘
˙
c tính cu
’
a nhân d
¯
u
’
o
˙
’
c kho
’
’
i
d
¯
o

ˆ
˙
ng; tính na
˘
ng (nén) này ta
˘
ng to
ˆ
´
c d
¯
o
ˆ
˙
cu
’
a kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng d
¯
a
ˆ
`
u.

Câu le
ˆ
˙
nh message dùng d
¯
e
ˆ
’
d
¯
u
’
a ra thông báo theo ý muo
ˆ
´
n khi kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng.
Ba
˘
´
t d
¯
a

ˆ
`
u tu
`
’
dòng image là các pha
ˆ
`
n nho
’
cu
’
a ta
ˆ
˙
p tin ca
ˆ
´
u hình, mo
ˆ
˜
i pha
ˆ
`
n tu
’
o
’
ng u
´

’
ng vo
´
’
i
mo
ˆ
˙
t he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành se
˜
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng theo lu
˙
’
a cho

˙
n cu
’
a ngu
’
o
`
’
i dùng. Trong mo
ˆ
˜
i pha
ˆ
`
n nhu
’
va
ˆ
˙
y
có mo
ˆ
˙
t dòng label. Trên dòng này ghi tên ca
ˆ
`
n nha
ˆ
˙
p vào da

ˆ
´
u nha
˘
´
c LILO hay tên se
˜
hie
ˆ
’
n thi
˙
trong trình d
¯
o
’
n cu
’
a LILO d
¯
e
ˆ
’
có the
ˆ
’
cho
˙
n HD
¯

H muo
ˆ
´
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng. Ne
ˆ
´
u nhu
’
tên
không d
¯
u
’
o
˙
’
c nha
ˆ
˙
p sau khoa
’
ng tho

`
’
i gian chı
’
trên dòng delay (tính theo pha
ˆ
`
n mu
’
o
`
’
i giây
– ca
ˆ
`
n nhân vo
´
’
i 0,1 giây), thì se
˜
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng HD

¯
H theo ma
˘
˙
c d
¯
i
˙
nh. Trong ví du
˙
này, se
˜
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Linux theo ma
˘
˙
c d
¯
i
˙
nh, vì pha
ˆ
`

n ca
ˆ
´
u hình tu
’
o
’
ng u
´
’
ng vo
´
’
i Linux na
˘
`
m d
¯
a
ˆ
`
u tiên
trong ta
ˆ
˙
p tin. Có the
ˆ
’
chı
’

ra he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành d
¯
u
’
o
˙
’
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng theo ma
˘
˙
c d
¯
i
˙

nh khi thêm mo
ˆ
˙
t
dòng có da
˙
ng default=dos, tu
´
’
c là su
’
’
du
˙
ng tên d
¯
ã d
¯
a
˘
˙
t trên dòng label.
Dòng table=<device> cho bie
ˆ
´
t tên thie
ˆ
´
t bi
˙

chu
´
’
a ba
’
ng phân chia d
¯
ı
˜
a. LILO se
˜
không
d
¯
u
’
a thông tin ve
ˆ
`
phân chia d
¯
ı
˜
a cho he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ

`
u hành d
¯
u
’
o
˙
’
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng ne
ˆ
´
u bie
ˆ
´
n này không
d
¯
u
’
o
˙
’

c d
¯
u
’
a ra. (Mo
ˆ
˙
t so
ˆ
´
he
ˆ
˙
d
¯
ie
ˆ
`
u hành có công cu
˙
khác d
¯
e
ˆ
’
xác d
¯
i
˙
nh là d

¯
ã d
¯
u
’
o
˙
’
c kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
tu
`
’
phân vùng nào.) D
¯
u
`
’
ng quên ra
˘
`
ng, ca
ˆ

`
n thu
˙
’
c hie
ˆ
˙
n câu le
ˆ
˙
nh /sbin/lilo, sau khi thay
d
¯
o
ˆ
’
i chı
’
da
ˆ
˜
n d
¯
e
ˆ
´
n ba
’
ng phân chia d
¯

ı
˜
a, tu
´
’
c là thay d
¯
o
ˆ
’
i bie
ˆ
´
n table. Ne
ˆ
´
u d
¯
a
˘
˙
t dòng (go
˙
i
là pha
ˆ
`
n nho
’
thì to

ˆ
´
t ho
’
n) other = /dev/hda1 trong ta
ˆ
˙
p tin /etc/lilo.conf, thì
trong thu
’
mu
˙
c go
ˆ
´
c cu
’
a d
¯
ı
˜
a /dev/hda1 (d
¯
ı
˜
a C: trong he
ˆ
˙
tho
ˆ

´
ng thua
ˆ
˙
t ngu
˜
’
Microsoft) ca
ˆ
`
n
có trình kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng phu
˙
(không pha
’
i là chính). Trên mo
ˆ
˙
t máy cu
’
a tác gia
’

o
’
’
d
¯
ó na
˘
`
m trình
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng NT Loader (vì Windows NT d
¯
u
’
o
˙
’
c cài d
¯
a
˘
˙
t tru

’
o
´
’
c Linux), và LILO kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng
thành công Windows NT. Chı
’
ca
ˆ
`
n d
¯
a
˘
˙
t tho
`
’
i gian cho
`
’
kho

’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng trong ta
ˆ
˙
p tin boot.ini
ba
˘
`
ng không, d
¯
e
ˆ
’
không tha
ˆ
´
y trình d
¯
o
’
n kho
’
’
i d

¯
o
ˆ
˙
ng cu
’
a NT Loader. Tuy nhiên, ne
ˆ
´
u vì mo
ˆ
˙
t
lý do nào d
¯
ó ba
˙
n muo
ˆ
´
n tha
ˆ
´
y trình d
¯
o
’
n này thì giá tri
˙
timeout trong ta

ˆ
˙
p tin boot.ini ca
ˆ
`
n
d
¯
a
˘
˙
t khác không (tho
`
’
i gian cho
`
’
d
¯
u
’
o
˙
’
c tính theo giây). D
¯
ie
ˆ
`
u này có the

ˆ
’
ca
ˆ
`
n thie
ˆ
´
t khi muo
ˆ
´
n
kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng ca
’
Windows 98 tu
`
’
trình d
¯
o
’
n cu

’
a NT Loader (trong tru
’
o
`
’
ng ho
˙
’
p này se
˜
có 3
HD
¯
H: Linux, Windows NT và Windows 98, trong trình d
¯
o
’
n cu
’
a LILO ne
ˆ
´
u cho
˙
n dos
thì se
˜
hie
ˆ

˙
n ra trình d
¯
o
’
n cu
’
a NT Loader ro
ˆ
`
i tu
`
’
d
¯
ó cho
˙
n mo
ˆ
˙
t trong hai HD
¯
H Windows d
¯
e
ˆ
’
kho
’
’

i d
¯
o
ˆ
˙
ng).
Ne
ˆ
´
u ba
˙
n d
¯
o
˙
c muo
ˆ
´
n kho
’
’
i d
¯
o
ˆ
˙
ng Windows tru
˙
’
c tie

ˆ
´
p tu
`
’
LILO, thì hãy thêm pha
ˆ
`
n nho
’
sau
vào /etc/lilo.conf: