DẬY THÌ SỚM
Ở TRẺ TRAI
THỰC HIỆN: HUỲNH NGUYỄN PHƯƠNG QUANG
L/O/G/O
www.trungtamtinhoc.edu.vn
NỘI DUNG
1
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
2
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
3
CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
4
ĐIỀU TRỊ DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
www.trungtamtinhoc.edu.vn
ĐẶT VẤN ĐỀ
• Số lượng trẻ bị DTS ngày càng tăng cao. Tại Hoa Kỳ, có 48% trẻ gái
da đen và 15% trẻ gái da trắng đã phát triển vú và/hoặc lông mu lúc 8
tuổi, trong khi ở thời điểm 7 tuổi thì tỷ lệ này lần lượt là 27% và 7%.
• Có nhiều ngun nhân dẫn đến DTS ở trẻ em như do yếu tố di truyền,
nội tiết, môi trường sống, chế độ ăn uống, điều kiện sống trong gia
đình… và bệnh lý của cơ thể. DTS được coi là dạng bệnh lý nguy hiểm
nếu nguyên nhân là u não, u ác tính tuyến sinh dục... có thể dẫn đến
tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Dậy thì sớm xuất hiện ở
các bé gái nhiều hơn 10 lần
so với các bé trai.
Những dấu hiệu dậy thì:
Ở trẻ trai tinh hồn hoặc
dương vật to lên, xuất hiện
lơng mu hoặc lông nách,
trứng cá, giọng trầm đi.
Ở trẻ gái ngực phát triển,
mọc lơng mu hoặc lơng nách,
thay đổi hình dáng cơ quan
sinh dục ngồi, bắt đầu có
kinh nguyệt.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Tuổi dậy thì thường
bắt đầu ở trẻ em gái
ở độ tuổi từ 8 và 12
và ở các bé trai ở
độ tuổi từ 9 và 14.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
www.trungtamtinhoc.edu.vn
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
ĐỊNH NGHĨA
Dậy thì sớm là sự phát triển các đặc tính sinh dục phụ trước 9 tuổi ở trẻ
trai và trước 8 tuổi hoặc có kinh nguyệt trước 9,5 tuổi ở trẻ gái.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
PHÂN LOẠI
DẬY THÌ SỚM
Phát triển vú đơn độc
Khơng hồn tồn
Phát triển lơng mu đơn độc
Trung ương
Kinh nguyệt sớm đơn độc
Đồng giới
Ngoại biên
Khác giới
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
PHÂN LOẠI
Dậy thì sớm trung ương
• Dậy thì sớm có sự hoạt động của trục dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục.
• Phát triển các đặc tính sinh dục phụ theo tuần tự như vú, lông mu ở trẻ gái và
tinh hồn, dương vật, lơng mu ở trẻ trai.
• Đặc điểm phát triển giới tính phù hợp với giới tính của đứa trẻ.
• Nguyên nhân tổn thương thần kinh trung ương dẫn đến tăng tiết các hormon
hướng sinh dục (gonadotropin) làm cho các cơ quan sinh dục trưởng thành.
• Nguyên nhân bệnh lý chiếm 40% đến 75% các trường hợp ở các trẻ trai.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Dậy thì sớm ngoại biên
• Khơng có vai trị hoạt động của trục vùng dưới đồi - tuyên yên, không tăng
tiết gonadotropin nên khơng có sự “chín” của cơ quan sinh dục.
• Bệnh lý của tuyến sinh dục, tuyến thượng thận, làm cho nồng độ các
hormon sinh dục tăng cao, hoặc do có sự bài tiết quá mức của hormon giới
tính (estrogen hoặc androgen) từ tuyến sinh dục hoặc tuyến thượng thận
hoặc từ các nguồn hormon sinh dục ngoại sinh khác.
• Dậy thì sớm ngoại biên cũng có thể do các khối u tế bào mầm ở vị trí ngồi
cơ quan sinh dục gây sản xuất quá mức hormon sinh dục.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Tần suất
• Tỉ lệ dậy thì sớm ước tính chung cho DTSTƯ và ngoại biên khoảng từ
1/10.000 - 1/5.000 trẻ, trong đó DTSTƯ nhiều gấp 5 lần dậy thì sớm ngoại
biên. Những ước tính tần suất tuổi dậy thì sớm ở trẻ trai ít được cơng bố
hơn ở trẻ gái.
• Nghiên cứu ở Đan Mạch trong giai đoạn 1991 - 1993 cho thấy độ tuổi trung
bình phát triển tinh hồn ở trẻ trai giảm từ 11,92 tuổi xuống còn 11,66 tuổi.
Trong giai đoạn 2006 - 2008, nhiều trẻ trai bắt đầu dậy thì trước 9 tuổi và
các tác giả lấy mốc 9 tuổi để xác định DTS ở trẻ trai.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Giới tính
Dậy thì sớm hay gặp ở trẻ gái hơn trẻ trai và tỷ lệ trai/gái của DTSTƯ dao
động từ 1/3 đến 1/23 theo từng nghiên cứu.
Kết quả nghiên cứu 256 bệnh nhân dậy thì sớm trung ương của Chemaitilly
và cộng sự tại Pháp, tỉ lệ dậy thì sớm theo giới tính trai/gái là 1/9.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Tuổi
Tuổi để đánh giá dậy thì sớm ở trẻ gái được thống nhất là trước 8 tuổi và ở
trẻ trai là trước 9 tuổi.
Tuổi khởi phát dậy thì sớm cũng khác nhau tùy theo nguyên nhân gây bệnh
chẳng hạn hội chứng McCune - Albright gây DTS trung bình bắt đầu lúc 3
tuổi, bệnh testotoxicocis có thể biểu hiện ngay trong 2 - 3 năm đầu đời.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
THỰC TRẠNG DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
• Tại Việt Nam năm 1997 kết quả nghiên cứu trên 34 bệnh nhân DTS thật
trong 5 năm (1991 - 1995) tại viện Bảo vệ sức khoẻ trẻ em, báo cáo này cho
thấy DTS ở trẻ gái gặp nhiều hơn trẻ trai với tỷ lệ 4/1, nhưng triệu chứng lâm
sàng và cận lâm sàng của nhóm trẻ trai lại điển hình hơn.
• Ngun nhân DTS ở trẻ trai chủ yếu là u não cịn ở trẻ gái đa số là khơng rõ
ngun nhân. Năm 2005, nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và nguyên nhân
của 71 trẻ DTS bao gồm cả nhóm trung ương và ngoại biên, kết quả cho
thấy DTS trung ương có nguyên nhân ở trẻ trai là 65% và trẻ gái vô căn
chiếm 81%.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM
• Trẻ em dậy thì sớm so với bạn đồng trang lứa có nhiều nguy cơ đối mặt với
các vấn đề sức khỏe tâm thần hơn.
• Các bé gái dậy thì sớm có nguy cơ gia tăng một loạt các vấn đề tâm lý như:
trầm cảm, lạm dụng chất và có hành vi tình dục sớm.
• “Khi trẻ em phát triển về mặt thể lý, nó thay đổi cách trẻ em nghĩ về bản thân
mình và cách thức mà người khác liên quan đến chúng trong xã hội”, Tiến sĩ
Jane Mendle, nhà tâm lý học tại Đại học Cornell cho biết.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM
Sự sắp xếp bên trong
• Thời kỳ mà bạn khơng muốn có bất kỳ sự khác biệt nào so với bạn bè cùng
trang lứa.
• Tiến sĩ Karen Rudolph ở trường Đại học Illinois tại Urbana-Champaign và
các đồng nghiệp, đã theo dõi hơn 160 bé trai và bé gái trong 3 năm. Họ phát
hiện ra rằng những bé gái trưởng thành sớm hơn bạn bè đồng trang lứa gia
tăng mức độ trầm cảm ổn định trong suốt q trình nghiên cứu.
• Đến cuối giai đoạn nghiên cứu 3 năm, mức độ trầm cảm của những bé trai
cao gần bằng các bé gái trưởng thành sớm.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM
Sự sắp xếp bên trong
• Bé trai, sự trưởng thành sớm có liên quan đến cả triệu chứng lo âu và triệu
chứng liên quan hút thuốc lá
• Trong khi đó các bé gái vị thành niên, dậy thì sớm liên quan nhiều đến các
rối loạn trầm cảm, rối loạn lạm dụng chất, rối loạn ăn uống và các rối loạn
hành vi gây rối.
• Trong thời thơ ấu, các bé trai và gái có mức độ trầm cảm xấp xỉ nhau, nhưng
phụ nữ trưởng thành có khả năng bị trầm cảm gấp 2-3 lần nam giới
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM
Áp lực xã hội
• Khi những đứa trẻ phát triển sớm, cách chúng hành động và suy nghĩ khơng
phù hợp với cách chúng nhìn thấy. Những đứa trẻ và người trưởng thành
khác có thể có những giả định sai lầm về những năng lực mà những đứa trẻ
đó thể hiện.
• Chúng thường so sánh bản thân tiêu cực hơn so với bạn bè đồng trang lứa.
Chúng cũng nhiều lo âu hơn, thiếu tự tin trong các mối quan hệ gia đình và
bạn bè. Và chúng thường cố gằng đi chơi với bạn bè – thường là lớn tuổi
hơn – những đứa dễ đẩy những trẻ em dậy thì sớm này đến các hành vi
nguy cơ cao chẳng hạn như quan hệ tình dục sớm và lạm dụng chất.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
- Trẻ dễ mắc bệnh tự kỉ hoặc trầm cảm khi nhận thấy những thay đổi khác lạ.
- Trẻ thường có những tâm trạng không ổn định, dễ bị sốc hay cáu gắt vơ cớ.
- Nhu cầu tình dục cũng ngày càng cao, nhưng do nhận thức chưa được tốt
nên thường bị mắc phải những sai lầm.
- Dậy thì sớm ở bé trai khiến cho chiều cao cũng như thể trọng của trẻ thường
thấp và nhỏ ...
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Trẻ hoạt động tình dục sớm
Nếu một đứa trẻ lớn về thể xác nhưng vẫn nhỏ về tinh thần thì
hậu quả khơn lường. Dậy thì sớm làm cho bé đã bắt dầu có các dấu
hiệu về tình dục sớm khi độ tuổi còn quá nhỏ và làm cho rất nhiều
bậc phụ huynh lo lắng. Trẻ có thể hiểu sai về tình dục hay tình dục
lệch lạc, từ đó ảnh hưởng đến hành vi, nhân cách và tương lai của
trẻ sau này.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Bé thường xuyên bị stress
Kể cả khi bé dậy thì ở tuổi 12 thì đây cũng là một quá trình rắc rối đối với
bé. Trẻ sẽ luôn cảm thấy căng thẳng khi vẫn cịn nhỏ tuổi mà lại dậy thì sớm
hơn bạn bè, thậm chí cao lớn hơn và có những thay đổi khác lạ trong cơ
thể. Trong khi đó, bạn bè chúng vẫn bình thường và hồn nhiên đúng lứa
tuổi. Một số trẻ cũng có thể trở nên tự ti khi chơi cùng bạn bè và sẽ bị cơ lập
vì khác lạ. Dậy thì sớm khơng hề mang lại một cuộc sống tốt đẹp hơn cho
trẻ nếu như cơ thể trẻ cịn dậy thì khơng đúng tuổi.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Có những hành vi bất thường
Trẻ có những hành vi bất thường khi dậy thì sớm. Lúc này, cha mẹ
khó có thể kiểm sốt được một đứa trẻ mắc dậy thì q sớm, trong khi
bạn bè bé vẫn chưa có dấu hiệu gì. Trẻ sẽ có tâm trạng khơng ổn định,
thích thể hiện cái tôi, dễ cáu gắt và nguy cơ trẻ đua địi, làm những việc
xấu, nhu cầu tình dục theo bản năng mà chưa thể nhận thức được nên
sẽ dễ bị lạm dụng tình dục, hay bị kẻ xấu lợi dụng hoặc để lại những
hậu quả khôn lường.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
HẬU QUẢ CỦA DẬY THÌ SỚM Ở TRẺ TRAI
Chất lượng tinh trùng của bé bị giảm
Điều đáng lo ngại nhất là khi bé trai dậy thì sớm, chất lượng tinh
trùng của bé sẽ giảm so với những trẻ dậy thì đúng tuổi.
Một nghiên cứu tại Đan mạch trên 1.068 nam giới ở độ tuổi 19,
chứng minh rằng tình trạng dậy thì sớm hoặc muộn ở nam giới so với
bạn cùng lứa tuổi sẽ có chất lượng tinh trùng kém hơn và tinh hoàn nhỏ
hơn.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
Thay đổi tâm sinh lý
Đặc
điểm
10 – 13 tuổi
14 – 16 tuổi
17 – 21 tuổi
- Bắt đầu có xu hướng tách - Mâu thuẩn với cha mẹ ngày - Ý thức trở lại giá trị
khỏi bố mẹ.
Tính
- Ít tham gia các hoạt động
độc lập cùng bố mẹ.
càng gây gắt và lên đến đỉnh những lời khuyên của bố
điểm do ngày càng ít quan mẹ.
tâm đến gia đình và dành
nhiều thời gian cho bạn bè
- Miễn cưỡng chấp nhận lời
- Tôn trọng hiểu biết và
kinh nghiệm của bố mẹ.
hơn.
khuyên của bố mẹ.
- Bắt đầu quan tâm đến bản - Quen và chấp nhận với - Khơng cịn q để ý đến
hình thức nữa trừ khi có
Hình thân và những thay đổi trong hình thức cơ thể.
ảnh cơ quá trình dậy thì. Hay so - Dành nhiều thời gian để làm những bất thường xảy ra.
thể sánh mình với những bạn cho mình đẹp hơn và hấp
cùng tuổi khác.
dẫn hơn.
www.trungtamtinhoc.edu.vn