SKKN Tích hợp nội dung học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12 nhằm phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh ở trường Trung học phổ thông

MỤC LỤC

Trang

PHẦN MỘT – ĐẶT VẤN ĐỀ

3

1. Lý do chọn đề tài

3

2. Điểm mới. đóng góp của đề tài

4

PHẦN HAI – NỘI DUNG

6

Chương 1: Cở sở lý luận và thực tiễn trong dạy học tích hợp tư tưởng, 6
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh nhằm phát triển năng lực, phẩm
chất học sinh ở trường THPT
1.1.Cơ sở lí luận

6

1.2. Cơ sở thực tiễn

7

1.3. Giải pháp

9

Chương 2: Nội dung tích hợp tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí 10
Minh cần khai thác , sự dụng trong dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12.
2.1. Giới thiệu hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh

10

2.2. Giới thiệu nội dung chủ yếu của đạo đức Hồ Chí Minh

11

2.3. Giới thiệu nội dung chủ yếu của phong cách Hồ Chí Minh .

11

2.4. Vai trị và ý nghĩa của trường học trong việc tuyên truyền TT, ĐĐ, PC 13
HCM
2.5. Mối liên hệ giữa tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với nội 15
dung dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12 ở trường THPT
Chương 3: Các biện pháp sự dụng tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ 28
Chí Minh trong dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12 ở Trường THPT
(Ban cơ bản)
3.1. Sử dụng tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào dạy học bài 28
nội khóa lịch sử 12 Việt Nam ở trường THPT
3.2. Tiến hành các hoạt động ngoại khóa lịch sử nhằm giáo dục đạo đức, tư 43
tưởng, phong cách Hồ Chí Minh cho HS
Chương 4. Thực nghiệm sư phạm về việc tích hợp TT, ĐĐ, PC HỒ

CHÍ MINH trong dạy hoc lịch sử nhằm phát triển năng lực, phẩm
chất học sinh ở trường THPT

47

4.1.Đối tượng thực nghiệm

47
1


4.2. Phương pháp thực nghiệm

47

4.3. Kết quả xử lí thực nghiệm

47

PHẦN BA – KẾT LUẬN

52

TÀI LIỆU THAM KHẢO

53

PHỤ LỤC

54

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN
Nội dung

Viết tắt

Giáo viên

GV

Học sinh

HS

Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ TT,ĐĐ, PC HCM
Chí Minh
Phát triển năng lực, phẩm chất

PTNL, PC

Sách giáo khoa

SGK

Trung học phổ thơng

THPT

Chương trình giáo dục phổ thơng

CTGDPT

Đảng cộng sản

ĐCS

Chủ nghĩa xã hội

CNXH

giải phóng dân tộc

GPDT

Hội nghị Ban chấp hành trung ương

HNBCHTƯ

Khoa học xã hội

KHXH

2


PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài:
Tôn sư trọng đạo, ăn quả nhớ kẻ trồng cây là đạo lý tốt đẹp trong truyền
thống của dân tộc Việt Nam. Trân trọng quá khứ và ghi nhận công lao của lớp
người đi trước là yếu tố quan trọng để tạo lập nên những giá trị bền vững cho

tương lai. Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta và các thế hệ mai sau một gia tài
đồ sộ, một di sản hết sức quý báu: Tư tưởng Hồ Chí Minh; đạo đức Hồ Chí
Minh; phong cách Hồ Chí Minh. Đó là di sản vơ cùng đa dạng và phong phú,
thấm đượm trong toàn bộ cuộc đời, sự nghiệp, trong tư tưởng, đạo đức, phong
cách của Người; tỏa sáng trong những trước tác, trong từng việc làm, cử chỉ và
mối quan tâm sâu sắc, ân cần đối với con người, với nhân dân, đất nước và nhân
loại, nhất là nhân dân các dân tộc bị áp bức.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, ngày
15/5/2016, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 05-CT/TW về “Đẩy mạnh việc học
tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” - trong đó yêu cầu:
"Tiếp tục chỉ đạo biên soạn chương trình, giáo trình về tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh để giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân và các học
viện, trường chính trị, trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp, bảo đảm phù
hợp với từng cấp học, bậc học và với yêu cầu giáo dục, đào tạo. Đối với học sinh
phổ thông, dạy nghề, trung học chuyên nghiệp, học tập về đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh gắn với giáo dục cơng dân, đạo đức nghề nghiệp".
Trước những nhiệm vụ trọng đại và cấp bách của nền giáo dục nước nhà
hiện nay, hơn lúc nào hết, chúng ta cần đi sâu nghiên cứu, học tập và vận dụng
TT, ĐĐ, PC của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng và phát triển nền giáo dục
Việt Nam, về đào tạo nguồn nhân lực, về sự nghiệp trồng người.
Chúng ta đều biết, Chủ tịch Hồ Chí Minh người con ưu tú của dân tộc, là
danh nhân văn hóa của thế giới. Người là kết tinh của tư tưởng “Đại nhân, Đại
nghĩa” Người để lại cho dân tộc ta một tư tưởng cách mạng, một nhân cách đạo
đức cao cả. Người đã làm “rạng rỡ non sông ta, đất nước ta, dân tộc ta”. Hiện
nay đất nước ta đang trên con đường đẩy nhanh, đẩy mạnh sự nghiệp cơng
nghiệp hóa, hiện đai hóa đất nước và chủ động hội nhập thế giới để đưa đất nước
phát triển.Vì vậy việc học tập, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, lối sống và làm theo
tấm giương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là việc làm hết sức cần thiết
trong gian đoạn hiện nay. Bởi vì tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là
nền tảng của xã hội, là động lực vượt qua mọi khó khăn, thử thách để phát triển

kinh tế đất nước, hoàn thiện nhân cách của mỗi con người.
Nhưng hiện nay vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh trong nhà trường vẫn
chưa đạt được hiệu quả cao, vì do ảnh hưởng nhiều tác động như phim ảnh, lối
sống hưởng thụ, các trò chơi điện tử mang nặng lối sống bạo lực, một bộ phận
học sinh có biểu hiện suy thối về đạo đức….. Bên cạnh đó một số phụ huynh ít
3


có thời gian quan tâm đến con cái chỉ phó mặc cho nhà trường giáo dục. Một
khía cạnh khác là cơ chế thị trường đã len lỏi vào nếp suy nghĩ của một số phụ
huynh và học sinh chỉ quan tâm đến các môn học tự nhiên. Một bộ phận học
sinh phổ thông hiểu biết cuộc đời, hoạt động và tư tưởng của Bác nhưng chưa
sâu sắc, có một số nhầm lẫn, sai lầm về sự kiện. Một phần nhỏ khơng nhiệt tình
trong việc tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp Hồ Chí Minh, mà chỉ học thuộc để
trả bài. Sự hiểu biết về Bác và TT, ĐĐ, PC của Bác ở học sinh phổ thơng cịn
đơn giản, nặng về cảm tính nên tác động của TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh đến suy
nghĩ, hành động của các em chưa mạnh mẽ, chưa đạt hiệu quả cao. Vì vậy bộ
mơn lịch sử đóng vai trị quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh.
giáo dục học sinh lòng yêu nước, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, lịng biết ơn
ơng cha ta đã đổ bao mồ hơi xương máu mới có được cuộc sống tốt đẹp như
ngày hôm nay, giáo dục cho học sinh tinh thần yêu nước, yêu CNXH , để góp
phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, ngày càng văn minh.
Với mong muốn hướng tới phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh, giúp đỡ
các em về phương pháp học tập, động viên sự cố gắng, hứng thú học tập của các
em trong quan hệ dạy học. Thực hiện môi trường phát triển toàn diện phong
cách, nhân cách, chú trọng năng lực vận dụng tri thức trong những tình huống
thực tiễn nhằm chuẩn bị cho học sinh năng lực giải quyết các vấn đề của cuộc
sống và nghề nghiệp. Mặt khác, để khắc phục những hạn chế trong chủ động
sáng tạo xây dựng nội dung dạy học phù hợp với phương pháp cũng như kỹ
thuật dạy học tích cực. Tơi tiến hành thực hiện đề tài “Tích hợp nội dung học

tập tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt
Nam lớp12 nhằm phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh ở trường
Trung học phổ thơng” để góp phần tăng thêm hiệu quả, nâng cao chất lượng
dạy và học.
2. Điểm mới, đóng góp của đề tài
Hệ thống hóa cơ sở lí luận về TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh và cơ sở thực tiễn
của việc xây dựng và tổ chức dạy học theo hướng tích hợp trong môn Lịch sử ở
trường THPT, đáp ứng yêu cầu của đổi mới phương pháp dạy học chương trình
hiện hành và CTGDPT mơn Lịch sử năm 2018.
Tìm ra mối liên hệ giữa tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với
nội dung dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12 ở trường THPT
Xác định được những nguyên tắc khi sử dụng tích hợp trong dạy học lịch
sử Việt Nam lớp 12 ở trường THPT (Ban cơ bản)
Đề xuất một số biện pháp sư phạm mang tính khả thi để tích hợp TT, ĐĐ,
PC Hồ Chí Minh vào dạy học lịch sử Việt Nam ở trường THPT (Ban cơ bản)
một cách hợp lí, khoa học, phù hợp với yêu cầu đổi mới việc dạy học lịch sử
hiện nay.

4


Góp phần đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học để
tìm ra biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục học sinh:
hình thành và phát triển một số phẩm chất và năng lực nói chung cho học sinh
trong q trình dạy học như phẩm chất nhân ái và khoan dung, làm chủ bản
thân, thực hiện nghĩa vụ học sinh. Cũng như năng lực tự học, năng lực sáng tạo,
năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực
sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.
Trang bị cho học sinh những hiểu biết cần thiết, cơ bản về TT, ĐĐ, PC HCM;
trên cơ sở đó giúp học sinh có được nhận thức, thái độ và hành vi đúng đắn theo

tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
Phát triển kĩ năng thực hành, kĩ năng phát hiện và ứng xử tích cực trong việc
học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh;
Góp phần giáo dục cho học sinh trở thành người công dân tốt, biết sống và
làm việc theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và có trách nhiệm đối với gia
đình, với đất nước
Kết quả này giúp tơi và đồng nghiệp vận dụng trong q trình dạy học
thực tiễn, đề tài cũng là tài liệu tham khảo hữu ích cho HS, GV trong q trình
dạy và học.

5


PHẦN II - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Chương 1: Cở sở lý luận và thực tiễn trong dạy học tích hợp tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh nhằm phát triển năng lực, phẩm chất học
sinh ở trường THPT
1.1.

Cơ sở lí luận

Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về
những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và
phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, kế
thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa
văn hóa của nhân loại; là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng và
dân tộc ta, mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng
lợi. Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng tỏ, mặc dù tình hình trong nước và
thế giới có những thay đổi nhanh chóng và sâu sắc, nhưng tính đúng đắn, sức
sống, sự sáng tạo, phù hợp với đặc điểm của cách mạng Việt Nam và xu thế thời

đại của tư tưởng Hồ Chí Minh vẫn cịn nguyên giá trị
Đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu và xuyên suốt toàn
bộ sự nghiệp cách mạng của Hồ Chí Minh. Người khơng những đã để lại những
tác phẩm lý luận về đạo đức, mà còn là hiện thân mẫu mực của những hành vi
đạo đức. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ truyền thống đạo đức của
dân tộc Việt Nam, những giá trị của tư tưởng đạo đức phương Đông và phương
Tây, đặc biệt quan trọng là những tư tưởng đạo đức của học thuyết Mác- Lênin.
Hồ Chí Minh đã thực sự làm một cuộc cách mạng trên lĩnh vực đạo đức ở Việt
Nam. Trong đó, theo Người đạo đức là gốc, là nguồn, là nền tảng, biểu hiện tập
trung thông qua ba mối quan hệ: Đối với mình, đối với người và đối với công
việc. Đức là gốc, nhưng đức và tài phải kết hợp, phải đi đôi với nhau; người
cách mạng phải có cả đức và tài mới hồn thành được trọng trách Đảng và nhân
dân giao phó.
Hồ Chí Minh coi đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người,
như gốc của cây, như ngọn nguồn của sơng, suối. Người viết: "Cũng như sơng
thì có nguồn mới có nước, khơng có nguồn thì sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng
có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù
tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân"
Phong cách có liên quan chặt chẽ với đạo đức, đạo đức được thể hiện qua
phong cách, qua phong cách có thể đánh giá được đạo đức, đánh giá được nhân
cách của một con người. Phong cách Hồ Chí Minh là một chỉnh thể, tạo thành
một hệ thống bao gồm: Phong cách tư duy, phong cách diễn đạt, phong cách làm
việc, phong cách ứng xử, phong cách sinh hoạt, v.v..
Quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của
Đảng , ngày 27/2/2017, Ban cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành
Nghị quyết số 69-NQ/BCSĐ về "Thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày
6


15/5/2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo

đức, phong cách Hồ Chí Minh”, theo đó, chỉ đạo việc "rà sốt, biên soạn giáo
trình, tài liệu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để tổ chức triển
khai trong các cơ sở giáo dục và đào tạo",tổ chức biên soạn "Tài liệu hướng dẫn
tích hợp nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh" theo tinh thần vừa kế thừa chất lượng của "Tài liệu hướng dẫn tích hợp
nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" (thực hiện Chỉ
thị 03-CT/TW trước đó), vừa bổ sung cập nhật các vấn đề mới của Chỉ thị 05CT/TW, để dạy học chính thức trong chương trình đối với các mơn học và hoạt
động giáo dục ở cấp Trung học cơ sở (các môn Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công
dân, Mỹ thuật, Âm nhạc, Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp), cấp Trung học
phổ thông (các môn Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục cơng dân, Hoạt động giáo dục
ngồi giờ lên lớp); đồng thời tập huấn cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, giáo
viên để triển khai dạy học tích hợp ở tất cả các cơ sở giáo dục trên toàn quốc.
Thực tiễn đã chứng tỏ rằng, việc thực hiện quan điểm tích hợp trong giáo
dục và dạy học sẽ giúp phát triển những năng lực giải quyết những vấn đề phức
tạp và làm cho việc học tập trở nên có ý nghĩa hơn đối với học sinh so với việc
các môn học, các mặt giáo dục được thực hiện riêng lẻ. Tích hợp là một trong
những quan điểm giáo dục nhằm nâng cao năng lực của người học, giúp đào tạo
những người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết các vấn đề của cuộc
sống hiện đại.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Về phía giáo viên
Hầu hết GV đều nhận thức được vai trò, ý nghĩa của việc dạy học tích hợp
nội dung học tập TT, ĐĐ, PC HCM trong chương trình lịch sử dân tộc. 100%
GV cho rằng nên đưa nội dung giáo dục TT, ĐĐ, PC HCM vào chương trình
SGK để dạy học cho HS. Tuy nhiên, vấn đề còn dừng lại ở nhận thức lý luận.
Nhiều GV còn tỏ ra khá lúng túng khi khai thác các nội dung lịch sử liên quan
đến TT, ĐĐ, PC HCM trong chương trình giảng dạy, nhất là việc lựa chọn và
vận dụng phương pháp dạy học phù hợp với nội dung yêu cầu.
Khi giảng dạy một tiết lịch sử Việt Nam có liên quan đến Hồ Chí Minh
rất đơn giản, chỉ cần kể cho các em một số mẩu chuyện là được nhưng thông

qua câu chuyện thì giáo viên chưa giáo dục cho các em về các TT, ĐĐ, PC của
Người để các em thấm nhuần và học tập theo.
Số giáo viên thường xuyên chủ động sáng tạo trong việc vận dụng , tích
hợp TT, ĐĐ, PC HCM vào bài dạy nhằm phát huy được năng lực tự học, năng
lực giải quyết các tình huống thực tiễn cho HS chưa thực sự được quan tâm,
chưa phổ biến. Vì vậy trong các tiết dạy – học lịch sử thường không thu hút và
gây hứng thú đối với HS, nặng về cung cấp kiến thức, liệt kê sự kiện lịch sử

7


Đa số GV chỉ sử dụng một phương pháp dạy học đó là trình bày miệng,
chưa kết hợp nhuần nhuyễn các phương pháp dạy học trong một bài học Lịch sử,
do đó dẫn đến sự nhàm chán, đơn điệu, khơng khai thác hết nội dung và yêu cầu
bài học. Một số GV còn lạm dụng khi sử dụng tài liệu tham khảo nên dẫn đến
tình trạng "quá tải", làm cho giờ học trở nên nặng nề, hoặc làm loãng nội dung,
làm mất tính đặc trưng của bài học Lịch sử
Bên cạnh đó cịn do phương pháp dạy học của giáo viên còn thụ động,
điều kiện dạy học còn nhiều bất cập. Đồ dùng trực quan môn lịch sử như tranh
ảnh, lược đồ, bản đồ, hiện vật cịn rất cơng kềnh, trong những năm gần đây khi
công nghệ thông tin được ứng dụng trong dạy học, giáo viên và học sinh có
hứng thú dạy – học nhiều hơn so với trước nhưng số lượng phòng máy còn hạn
chế nên cơ hội dạy học với việc ứng dụng công nghệ thông tin không phải lúc
nào cũng thực hiện được
Cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh gắn liền với
chiều dài của lịch sử dân tộc. Người đã dâng hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp
cách mạng. Những TT, ĐĐ, PC của Người là tấm gương sáng để mọi người
Việt Nam học tập và noi theo, tư tưởng của Người còn định hướng cho mọi hoạt
động của Đảng và nhà nước ta trong công cuộc đổi mới hiện nay. Vì vậy để giáo
dục thế hệ trẻ, có lối sống lành mạnh, tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội

sâu sắc thì việc lồng ghép giáo dục đạo đức, tư tưởng, phong cách của Bác trong
dạy lịch sử góp phần hình thành nhân cách, lối sống của học sinh là rất cần thiết
1.2.2 Về phía học sinh
- Qua học tập các môn khoa học xã hội, qua bộ môn Lịch sử, qua sinh hoạt đoàn
, qua việc tiếp nhận những thông tin đại chúng, ở mức độ nhất định các em cũng
đã hiểu được cuộc đời hoạt động về TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh, nhận thức được
vai trị, công lao to lớn của Bác đối với dân tộc và nhân loại.
- Tuy nhiên hiểu biết của các em về TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh cịn đơn giản,
chưa sâu sắc, nặng về cảm tính, thậm chí một bộ phận học sinh hoặc còn thờ ơ
hoặc còn chưa biết đến các TT, ĐĐ, PC của Người. Sự tiếp thu, lĩnh hội kiến
thức của các em cịn mang tính đối phó, nên tác động về tư tưởng Hồ Chí Minh
đến suy nghĩ hành động của các em chưa mạnh mẽ, chưa có hiệu quả.
Thực trạng hiểu biết TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh trong HS qua điều tra , khảo sát
như sau:
- Có 30 % học sinh THPT đều có nhưng hiểu biết cơ bản về TT, ĐĐ, PC Hồ
Chí Minh qua học tập các môn học KHXH, sinh hoạt Đồn, tiếp nhận những
thơng tin đại chúng tiến hành các hoạt động cơng ích xã hội.
- Ở mức độ nhất định, các em nhận thức được vai trị, cơng lao to lớn của Bác
đối với dân tộc, nhân loại, đối với gia đình và bản thân mỗi em.

8


- Khoảng 40% học sinh trung học phổ thông hiểu biết cuộc đời, hoạt động, TT,
ĐĐ, PC HCM chưa sâu sắc, có một số nhầm lẫn, sai lầm về sự kiện.
- Một phần rất nhỏ khơng nhiệt tình trong việc tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp
Hồ Chí Minh, mà chỉ học thuộc để trả bài
Hầu như các em chưa có thói quen tìm hiểu, sưu tầm mà chỉ thụ động ghi chép
những gì mà GV nói. Hơn nữa chương trình lịch sử quá rộng, tư tưởng đạo đức
của Người thì nhiều mà GV chưa rút gọn được những gì cần truyền đạt, những

gì chỉ giới thiệu qua và vấn đề nào cần nhấn mạnh, giáo dục cho các em
- Về mặt lý tưởng, tình cảm cách mạng, các em khẳng định trong thực tế đã
“sống, học tập, lao động theo gương Bác Hồ vĩ đại”, nhưng chưa hiểu gì nhiều
về TT, ĐĐ, PC của Bác.
1.3. Giải pháp
- Tìm ra mối liên hệ giữa tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với nội
dung dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12 ở trường THPT
-Thiết kế và tổ chức dạy học TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh với các phương pháp, kĩ
thuật, hình thức dạy học đa dạng, phong phú phát huy tích cực, chủ động, hứng
thú cho HS. Qua đó phát triển NL, PC cho các em.
- Để tổ chức dạy học TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh theo định hướng phát triển NL,
PC học sinh một cách hiệu quả, trong tiết học, theo tôi nên tiến hành các bước:
Bước 1: Nêu vấn đề, thu hút sự chú ý của HS vào nội dung trọng tâm của sự
kiện bằng cách GV đặt HS vào tình huống có vấn đề thông qua các bài tập nhận
thức; sử dụng phim tư liệu; thơ ca; tổ chức trò chơi; sử dụng tranh ảnh, lược
đồ…tạo khơng khí thoải mái nhưng cũng tạo ra sự “trở ngại” trong tư duy định
hướng nhận thức của HS.Từ đó, gây sự tập trung chú ý, kích thích trí tị mị,
mong muốn tìm hiểu, khám phá kiến thức mới cho HS.
Bước 2: Cung cấp và hướng dẫn HS khai thác các nguồn sử liệu để tìm hiểu
nội dung tích hợp lịch sử.(Nguồn sử liệu do GV cung cấp qua bài giảng hoặc
HS có thể tự tìm hiểu SGK, tư liệu tham khảo, đồ dùng trực quan, mạng
internet). Thông qua nghiên cứu sử liệu giúp HS khôi phục lại sự kiện, hiện
tượng, phản ánh nội dung kiến thức một cách chính xác, sinh động. Đây là cách
giúp HS từng bước thực hiện nhiệm vụ học tập với các phương pháp dạy học
tích cực của GV. Qua đó, HS chủ động chiếm lĩnh các nội dung kiến thức của
việc tích hợp để phát triển các năng lực, phẩm chất cần thiết.
Bước 3: Tổ chức, hướng dẫn học sinh trao đổi, thảo luận, đánh giá về các sự
kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử trong tích hợp. GV cần sử dụng linh hoat, đa
dạng, phong phú các phương pháp dạy học như (thuyết trình, nêu vấn đề, dự án,
tích hợp liên môn, đồ dùng trực quan, trao đổi, đàm thọai, tranh luận, …); kĩ

thuật dạy học : (đóng vai, khăn trải bàn, nhóm, tổ chức trị chơi...) để khai thác
và phát triển các năng lực, phẩm chất HS
9


Bước 4: Cũng cố, đánh giá, kiểm tra hoạt động nhận thức, đánh giá kết quả
thực hiện nhiệm vụ của HS. Trên cơ sở sản phẩm học tập của các em, GV cho
HS tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau, GV nhận xét, bổ sung, kết luận giúp HS hệ
thống những vấn đề cốt lõi của tích hợp, đồng thời hướng dẫn các em mở rộng
cũng cố kiến thức bằng việc tự học ở nhà, tự nghiên cứu; chuẩn bị nơi dung bài
mới.
-Tổ chức tích hợp trong mơn lịch sử được thực hiện qua một chuỗi hoạt động
học tập của HS. Trong mỗi hoạt động học tập, GV hướng dẫn HS thực hiện các
bước: chuyển giao nhiệm vụ học tập (yêu cầu rõ ràng, phù hợp với khả năng của
HS, hình thức sinh động, hấp dẫn, tạo động cơ và hứng thú để HS sẵn sàng thực
hiện nhiệm vụ) ; thực hiện hiện nhiệm vụ học tập HS (GV là người tư vấn, hỗ
trợ, giúp đỡ thực hiện nhiệm vụ) ; HS báo cáo thảo luận trình bày sản phẩm học
tập cụ thể ; đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ (HS đánh giá lẫn nhau; Gv nhận
xét, đánh giá kết quả của HS rút ra kết luận).
Chương 2: Nội dung tích hợp tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
cần khai thác , sự dụng trong dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12.
2.1. Giới thiệu hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh .
Bao gồm:
1. Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
2. Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại.
3. Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc.
4. Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước thật sự của
dân, do dân, vì dân.
5. Tư tưởng về quốc phịng tồn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân.

6. Tư tưởng về phát triển kinh tế và văn hóa, khơng ngừng nâng cao đời sống vật
chất và tinh thần của nhân dân.
7. Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng, vơ tư.
8. Tư tưởng về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau.
9. Tư tưởng về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
Như vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh có nội dung rất phong phú, toàn diện và sâu sắc
về những vấn đề rất cơ bản của cách mạng Việt Nam, đã và đang soi đường cho
thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa MácLênin vào Việt Nam, cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh là độc lập dân tộc gắn
10


liền với chủ nghĩa xã hội. Dưới ngọn cờ tư tưởng Hồ Chí Minh, cách mạng Việt
Nam đã vững bước tiến lên giành những thắng lợi lịch sử có ý nghĩa thời đại sâu
sắc.
Hiện nay, đất nước ta đang thực hiện đổi mới, mở cửa và hội nhập, cơng nghiệp
hố, hiện đại hoá. Bên cạnh thuận lợi, chúng ta cũng có nhiều khó khăn, do đó
mỗi người cần nghiên cứu, học tập, nắm vững chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà
nước để kiên định mục tiêu lý tưởng cách mạng: Độc lập dân tộc gắn liền với
chủ nghĩa xã hội vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ,
văn minh, như Bác Hồ hằng mong muốn
2.2. Giới thiệu nội dung chủ yếu của đạo đức Hồ Chí Minh .
Hồ Chí Minh quan niệm, đạo đức cách mạng là chỗ dựa giúp cho con người
vững vàng trong mọi thử thách. Theo Người, có đạo đức cách mạng thì khi gặp
khó khăn, gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước... khi gặp thuận
lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn,
"lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ", lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không
kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần, khơng quan liêu, khơng kiêu ngạo,
khơng hủ hóa

Về những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam, quan điểm đạo
đức Hồ Chí Minh đã bao quát những mối quan hệ cơ bản của con người trong xã
hội, bao gồm:
Một là, với đất nước, dân tộc phải "Trung với nước, hiếu với dân".
Hai là, với mọi người phải "u thương con người, sống có nghĩa, có tình".
Ba là, với mình phải thực sự "Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư".
Bốn là, mở rộng quan hệ u thương con người đối với toàn nhân loại, người
cách mạng phải có "tinh thần quốc tế trong sáng".
Về những nguyên tắc xây dựng và thực hành đạo đức, theo Hồ Chí Minh, thể
hiện ở ba điểm sau:
Một là, nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức.
Hai là, xây đi đôi với chống.
Ba là, phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
Cuộc đời Hồ Chí Minh xuất phát từ một triết lý nhân sinh lấy khiêm tốn, giản dị
làm nền; lấy chừng mực đức độ làm chuẩn; lấy trong sạch thanh cao làm vui; lấy
gắn bó con người, thiên nhiên làm niềm say mê vơ tận; là tình thương yêu con
người quyện với tình yêu thiên nhiên tạo nên tinh thần lạc quan của người chiến
sĩ, kết hợp chặt chẽ với những rung động say mê của một tâm hồn nghệ sĩ...
2.3. Giới thiệu nội dung chủ yếu của phong cách Hồ Chí Minh .
11


Nói phong cách Hồ Chí Minh là nói đến những đặc trưng giá trị, mang đậm dấu
ấn Hồ Chí Minh, gắn liền với nhân cách trí tuệ lỗi lạc, đạo đức trong sáng của
Hồ Chí Minh, với tư cách là một vĩ nhân, một nhà văn hóa kiệt xuất. Đó là một
phong cách vừa dân tộc vừa hiện đại, vừa khoa học vừa cách mạng, vừa cao cả
vừa thiết thực.
Phong cách Hồ Chí Minh được thể hiện trong mọi lĩnh vực sống và hoạt động
của Người, tạo thành một chỉnh thể nhất quán, có giá trị khoa học, đạo đức và
thẩm mỹ, bao gồm một số nội dung chính là: phong cách tư duy, phong cách

làm việc, phong cách lãnh đạo, phong cách diễn đạt, phong cách ứng xử và
phong cách sinh hoạt.
Về phong cách tư duy
Một là, phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện đại.
Hai là, phong các tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo.
Ba là, phong cách tư duy hài hịa, uyển chuyển, có lý có tình.
Về phong cách làm việc
Một là, phong cách làm việc khoa học.
Hai là, phong cách làm việc có kế hoạch.
Ba là, phong cách làm việc đúng giờ.
Bốn là, phong cách đổi mới, sáng tạo, không chấp nhận lối cũ, đường mòn.
Về phong cách lãnh đạo
Một là, tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách.
Hai là, đi đúng đường lối quần chúng,“lắng nghe ý kiến của đảng viên, của nhân
dân, của những người “không quan trọng”.
Ba là, phải tổ chức việc kiểm tra, kiểm soát cho tốt.
Bốn là, về phong cách nêu gương, Hồ Chí Minh cho rằng: “Nói chung thì các
dân tộc phương Đơng giàu tình cảm, và đối với họ, một tấm gương sống cịn có
giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”.
Về phong cách diễn đạt
Một là, cách nói, cách viết giản dị, cụ thể, thiết thực.
Hai là, diễn đạt ngắn gọn, cô đọng, hàm súc, trong sáng và sinh động, có lượng
thơng tin cao
Ba là, sinh động, gần gũi với cách nghĩ của quần chúng, gắn với những hình
ảnh, ví von, so sánh cụ thể.
Bốn là, phong cách diễn đạt ln ln biến hóa, nhất quán mà đa dạng.
12

Về phong cách ứng xử
Một là, khiêm tốn, nhã nhặn, lịch thiệp.
Hai là, chân tình, nồng hậu, tự nhiên.
Ba là, linh hoạt, chủ động, biến hóa. Ứng xử văn hóa Hồ Chí Minh đạt tới sự
kết hợp hài hịa giữa tình cảm nồng hậu với lý trí sáng suốt, linh hoạt, uyển
chuyển, sẵn sàng vì cái lớn mà châm chước cái nhỏ.
Bốn là, vui vẻ, hịa nhã, xóa nhịa mọi khoảng cách.
Về phong cách sinh hoạt
Một là, phong cách sống cần kiệm, liêm chính.
Hai là, phong cách sống hài hịa, nhuần nhuyễn giữa văn hóa Đơng – Tây.
Ba là, tơn trọng quy luật tự nhiên, gắn bó với thiên nhiên.
2.4. Vai trò và ý nghĩa của trường học trong việc tuyên truyền TT, ĐĐ, PC
HCM
Nhà trường là môi trường tốt để truyền bá tư tưởng giáo dục thế hệ trẻ về
TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh. TT, ĐĐ, PC Hồ Chí Minh cần được tích hợp trong
mơn học, sẽ đem đến cho học sinh một niềm tin, sự nhận thức đúng đắn, tránh
được những biểu hiện sai lệch do những thơng tin ngồi luồng do tác động của
xã hội.
Thực hiện Di chúc của Người, bước vào thời kỳ đất nước đổi mới, Đảng ta
khẳng định: “ Sự nghiệp đổi mới có thành cơng hay khơng, cách mạng Việt Nam
có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc
vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng rèn luyện thế hệ thanh niên; công
tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết
định sự thành bại của cách mạng” (Hội nghị TW4 khoá VII). Trước sự nghiệp
đổi mới, hội nhập quốc tế và bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, việc giáo dục, bồi
dưỡng thế hệ trẻ theo Di chúc Hồ Chí Minh lại càng có ý nghĩa thiết thực.
Trước hết là giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ. Lý
tưởng cách mạng cốt lõi, xuyên suốt và cao đẹp mà thế hệ trẻ cần hướng tới để
phấn đấu và thực hiện là mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Thực tiễn đã chứng minh dưới sự lãnh đạo của Đảng con đường phát triển của

cách mạng Việt Nam, độc lập dân tộc và đi lên chủ nghĩa xã hội là sự lựa chọn
đúng đắn, đáp ứng nguyện vọng thiết tha của toàn dân, nhu cầu của dân tộc và
phù hợp với tiến trình phát triển của lịch sử. Do đó trong giai đoạn cách mạng
mới, trong xu thế hội nhập hiện nay việc giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách
mạng cho thế hệ trẻ theo Di chúc Chủ tịch Hồ Chí Minh là hết sức cần thiết. Thế
hệ trẻ cần nhận thức sâu sắc giá trị của độc lập dân tộc và tự do, hạnh phúc cho
nhân dân để giữ vững niềm tin và kiên định mục tiêu lý tưởng mà Đảng và Bác
Hồ đã lựa chọn. Việc bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ phải kết hợp giữa nâng cao
13


nhận thức với hoạt động thực tiễn, để tuổi trẻ được tiếp cận, được trực tiếp tham
gia bằng nhiều hình thức với nhiều hoạt động phong phú trên các lĩnh vực góp
phần quan trọng vào cơng cuộc đổi mới; đồng thời chủ động trong việc đấu
tranh với các quan điểm sai trái, những luận điệu xuyên tạc phủ nhận con đường
phát triển của cách mạng Việt Nam vì độc lập dân tộc và xã hội chủ nghĩa.
Nâng cao bản lĩnh chính trị, khí phách cách mạng để “nhiệm vụ nào cũng hồn
thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” đó là điều mà
Bác Hồ mong muốn đối với thế hệ trẻ. Tiếp nối truyền thống hào hùng của Đảng
và dân tộc, thế hệ trẻ ngày nay cần được chăm lo hơn nữa trong giáo dục, bồi
dưỡng khí phách cách mạng, tư tưởng tiến cơng vươn lên trong học tập, lao
động, lập thân, lập nghiệp và ý chí tự lực, tự cường, tinh thần dũng cảm vượt
qua khó khăn gian khổ. Chủ động học hỏi tìm kiếm việc làm tốt và tự tạo việc
làm, bất kỳ ở đâu và làm việc gì cũng năng động sáng tạo; chống tư tưởng bảo
thủ, trông chờ, ỷ lại hay cầu an, đua đòi, hưởng thụ, thiếu nghị lực.
Xây dựng lòng tin của thế hệ trẻ đối với sự lãnh đạo của Đảng và chế độ xã hội
chủ nghĩa trước những biến động của tình hình thế giới và những mặt trái của cơ
chế thị trường tác động vào đời sống kinh tế nước ta.
Việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh mang ý nghĩa hết sức to lớn: trang bị hệ
thống quan điểm và phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, nâng cao thêm lịng

u nước, tinh thần phục vụ nhân dân, đạo đức cách mạng cả mỗi người, để làm
cho chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh thực sự trở thành nền tảng
tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của chúng ta.
Việc học tập, tìm hiểu TT,ĐĐ, PC Hồ Chí Minh giúp người học tiếp cận, hiểu rõ
hơn về con người vĩ đại Hồ Chí Minh.
Vì vậy, việc học tập TT,ĐĐ, PC HCM giúp ta khám phá và hiểu rõ hơn
những phẩm chất, quan niệm sâu sắc của Người, cũng là qua đó tìm ra cho mình
một tấm gương sáng để noi theo và những bài học bổ ích để vận dụng trong
cuộc sống. Đối với Hồ Chí Minh, giữa tư tưởng với đạo đức – phong cách – lối
sống là luôn thống nhất nên việc nghiên cứu tư tưởng của Người khơng chỉ cho
ta cái nhìn giản đơn về những quan niệm của Người trong các lĩnh vực, mà mặt
khác còn cho ta cảm nhận được phẩm chất, đạo đức cao đẹp của Người. Hồ Chí
Minh là con người “bằng xương bằng thịt” nhưng Người làm được những việc
phi thường, to lớn không phải bất cứ một ai cũng làm được. Hồ Chí Minh cùng
thành quả của Người chính là tấm gương sáng “người thực việc thực” cho những
ai am hiểu sâu sắc về những tư tưởng của Người có thể học tập, làm theo. Học
tập TT,ĐĐ, PC HCM còn là một trong những con đường để nhận thức đầy đủ và
sâu sắc hơn về công lao to lớn của Người đối với nhân dân, đất nước Việt Nam
và nhân dân của các nước thuộc địa trên thế giới. Thấm thía công lao của Người
cũng sẽ khơi gợi trong mỗi một người dân Việt Nam lòng biết ơn, lòng tự hào
dân tộc, thể hiện được nét đẹp truyền thống của dân tộc – đạo lý “Uống nước
nhớ nguồn”.
14


Việc tích hợp kiến thức TT,ĐĐ, PC HCM trong các tiết học nhằm giúp học
sinh hiểu được sâu sắc các vấn đề lịch sử, nhận thức được sự phát triển xã hội
một cách liên tục, thống nhất, thấy được mối liên hệ giữa tư tưởng, đạo đức của
Người với lịch sử dân tộc, củng cố thêm những hiểu biết của mình về cuộc đời
và sự nghiệp của Người

Góp phần tạo nên sự gắn kết giữa lịch sử với thực tiển cuộc sống, kích thích sự
tìm tịi hứng thú học tập của học sinh, làm cho các em say mê và thêm u thích
mơn lịch sử hơn.
Đặc biệt từ việc hình thành những biểu tượng lịch sử cụ thể, sinh động thông
qua việc vận dụng kiến thức TT,ĐĐ, PC của Người sẽ tạo nên những gợi cảm
mới, tác động mạnh mẽ đến tư tưởng, tình cảm của học sinh, sẽ đem lại hiệu quả
tích hợp giáo dục sâu sắc trong nhiều chủ đề theo hướng dẫn của bộ giáo dục và
đào tạo
Bồi đắp tâm hồn, tình cảm của học sinh đối với quê hương và đất nước. Biết tự
hào về những chiến cơng hiển hách của dân tộc, góp phần nâng cao năng lực tự
học, tự tìm tịi, đào tạo ra những con người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để
giải quyết những vấn đề của cuộc sống hiện tại.
2.5. Mối liên hệ giữa tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với nội
dung dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12 ở trường THPT
Trên cơ sở nội dung, đặc điểm và khả năng thực hiện việc tích hợp của môn học/
hoạt động giáo dục, giáo viên lựa chọn mức độ tích hợp thích hợp, theo các mức
độ chủ yếu sau:
Mức độ liên hệ: căn cứ vàonội dung chính/chủ đề của bài học/hoạt động giáo
dục để liên hệ với kiến thức về nội dung học tập và làm theo TT, ĐĐ, PC HCM
Mức độ tích hợp bộ phận: khai thác một phần của nội dung bài học/hoạt động
giáo dục để thực hiện tích hợp với nội dung học tập và làm theo TT, ĐĐ, PC
HCM
Mức độ tích hợp toàn phần: sử dụng toàn bộ nội dung bài học/hoạt động giáo
dục để thực hiện tích hợp với nội dung học tập và làm theo TT, ĐĐ, PC HCM
Trong quá trình giảng dạy lịch sử lớp 12 bản thân đã nghiên cứu và thống kê
những bài sau đây có tiềm năng trong việc tích hợp TT, ĐĐ, PC HCM vào trong
giảng dạy với những chủ đề và nội dung tích hợp như sau:

15

Tên bài

Nội dung Mức độ Nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
giảng dạy tích
Chí Minh được tích hợp
được tích hợp
hợp

Bài 12 :
PHONG
TRÀO DÂN
TỘC DÂN
CHỦ Ở
VIỆT NAM

3. Hoạt
Từng + Về tư tưởng
động của phần, -Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
Nguyễn Ái
cấp, giải phóng con người.
Muc
Quốc
3.Hoạt - Tư tưởng về đạo đức cách mạng , cần ,kiệm,liêm,
động
chính,chí cơng, vơ tư
của
+ Về đạo đức : Trung với nước, hiếu với dân; Yêu
Nguyễn thương con người, sống có nghĩa, có tình, u
Ái Quốc thương con người đối với toàn nhân loại..

TỪ 1919
ĐẾN 1925

+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại; Phong cách làm việc; Phong cách ứng xử;
Phong cách sinh hoạt
Qua việc tìm hiểu kiến thức GV giới thiệu xen kẽ
các mẩu chuyện về tấm gương đạo đức của Người
như tấm gương tự học, yêu thương đồng loại, chia
sẻ với nỗi khổ của người nghèo trên thế
giới…Giáo dục tinh thần vượt qua mọi khó khăn
gian khổ quyết tâm tìm đường cứu nước.Giáo dục
cho HS lòng yêu nước yêu chế độ yêu CNXH tin
tưởng kiên định con đường mà Bác đã lựa chọn
BÀI 13 :
PHONG
TRÀO DÂN
TỘC DÂN
CHỦ Ở
VIỆT NAM
TỪ 1925
ĐẾN 1930.

Mục
Liên
I.1.Hội
hệ
Việt Nam

Cách mạng
thanh niên

+ Về tư tưởng
-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
cấp, giải phóng con người.
- Tư tưởng về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau
- Tư tưởng về đạo đức cách mạng , cần ,kiệm,liêm,
chính,chí cơng, vô tư
+ Về đạo đức : Trung với nước, hiếu với dân; u
thương con người, sống có nghĩa, có tình, yêu
thương con người đối với toàn nhân loại..
+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
16


đại; Phong cách làm việc; Phong cách sinh hoạt
Ngay từ những bài giảng ở Quảng Châu, Nguyễn
Ái Quốc đã chỉ rõ: “Đảng muốn vững thì phải có
chủ nghĩa làm cốt, trong Đảng ai cũng phải hiểu,
ai cũng phải làm theo chủ nghĩa ấy”. Và Người
nhấn mạnh: “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa
nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc
chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa
Lênin”.Trên trang đầu cuốn “Đường Kách Mệnh”,
Người đã chỉ ra một trong những “tư cách của
người cách mệnh” là “cần kiệm, vị công vô tư,
khơng hiếu danh, khơng kiêu ngạo, hy sinh, ít lịng

tham muốn về vật chất…”.
Mục
Từng + Về tư tưởng
II.2.Hội
phần, -Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
nghị thành mục:
cấp, giải phóng con người.
lập Đảng Hội
- Tư tưởng về xây dựng Đảng trong sạch, vững
nghị
thành mạnh
lập ĐCS -Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với XHCN,
VN
kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của
thời đại
-Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây
dựng nhà nước thực sự của dân , do dân , vì dân…
-Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân, của khối đại
đoàn kết dân tộc
+ Về đạo đức : Mở rộng quan hệ yêu thương con
người đối với toàn nhân loại, người cách mạng
phải có “ tinh thần quốc tế trong sáng ”
+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại; Phong cách làm việc
Có thể nói vai trò của Nguyễn Ái Quốc thể hiện ở
việc sau khi tìm thấy, lựa chọn con đường cứu
nước, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc khơng chỉ hoạt
động khẩn trương, tích cực, sáng tạo, chuẩn bị
những tiền đề về chính trị, tư tưởng, tổ chức để

dẫn tới ra đời các tổ chức cộng sản ở Việt Nam mà
còn nhạy cảm, nắm bắt được tình hình cách mạng
17


trong nước để triệu tập Hội nghị các tổ chức cộng
sản thành một đảng duy nhất, lấy tên là Đảng
Cộng sản Việt Nam. Soạn thảo ra cương lĩnh
chính trị đầu tiên.Gắn kết cách mạng VN với cách
mạng thế giới. Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt
Nam gắn liền với tên tuổi của Nguyễn Ái Quốc Hồ Chí Minh, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta

Bài 14 :
Mục
Liên hệ
PHONG
II.1.Phong
TRÀO
trào cách
CÁCH
mạng
MẠNG 1930 1930-1931
– 1935

+ Về tư tưởng
-Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân , của khối
đại đoàn kết dân tộc
Giáo dục tinh thần đấu tranh của giai cấp công
nhân và nông dân chống đế quốc, phong kiến
giành độc lập dân tộc

.Mục
Liên hệ + Về tư tưởng
II.2.Xô
-Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân , của khối
Viết Nghệ
đại đoàn kết dân tộc
Tĩnh
-Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân , xây
dựng nhà nước thật sự của dân,do dân và vì dân
- Tư tưởng về phát triển kinh tế và văn hóa, khơng
ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân
+ Về đạo đức : Mở rộng quan hệ yêu thương con
người đối với toàn nhân loại, người cách mạng
phải có “ tinh thần quốc tế trong sáng ”
BÀI 15:
PHONG
TRÀO DÂN
CHỦ 19361939

Mục
Liên hệ
II.1.Hội
nghị
BCHTƯD
ĐCSĐD
tháng
7.1936

+ Về tư tưởng: Tư tưởng về sức mạnh của nhân
dân , của khối đại đoàn kết dân tộc
+ Về đạo đức : Trung với nước, hiếu với dân; Yêu
thương con người, sống có nghĩa, có tình, u
thương con người đối với tồn nhân loại..
-Bồi dưỡng niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng.Ý
thức trách nhiệm với đất nước, phục vụ nhân dân

Bài 16:
Mục II.3. Liên hệ + Về tư tưởng
PHONG
Nguyễn Ái
-Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân , của khối
TRÀO GIẢI Quốc về
đại đồn kết dân tộc
PHĨNG
nước trực
-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
18


DÂN TỘC tiếp lãnh
1939 – 1945 đạo cách
VÀ CÁCH mạng.HNB
MẠNG
CHT
THÁNG
TÁM NĂM UĐCSDD
1945 4.Chuẩn bị
NƯỚC

tiến tới
VIỆT NAM khởi nghĩa
DÂN CHỦ giành
CỘNG HỒ chính
RA ĐỜI
quyền
Mục
III.1.Khởi
nghĩa từng
phần
3. Tổng
khởi nghĩa

cấp, giải phóng con người
-Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với XHCN,
kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của
thời đại
-Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây
dựng nhà nước thực sự của dân , do dân , vì dân
- Tư tưởng về quốc phịng tồn dân , xây dựng lực
lượng vũ trang nhân dân
+ Về đạo đức : Trung với nước, hiếu với dân; Yêu
thương con người, sống có nghĩa, có tình, u
thương con người đối với toàn nhân loại..
+ Về phong cách: Phong cách tư duy khoa học,
cách mạng và hiện đại; Phong cách làm việc;
Phong cách ứng xử; Phong cách sinh hoạt
Qua việc tìm hiểu kiến thức GV giới thiệu xen kẽ
các mẩu chuyện về tấm gương đạo đức của Người
như Biết chịu đựng gian khổ, quan tâm chăm sóc

mọi người, tấm lịng với gia đình và q hương ,
đất nước
- Cơng cuộc chuẩn bị mọi mặt: Xây dựng lực
lượng chính trị , lực lượng vũ trang, căn cứ địa
cách mạng cho việc giành chính quyền
-Biết chớp thời cơ.Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi
thư kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước: “Giờ
quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn
quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải
phóng cho ta!”. Giáo dục cơng lao to lớn của Hồ
Chí Minh đối với thắng lợi của cách mạng tháng
Tám 1945.

Mục
Liên hệ
IV.Nước
VNDCCH
được thành
lập

+ Về tư tưởng
-Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân , của khối
đại đoàn kết dân tộc
-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
cấp, giải phóng con người
-Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với XHCN,
kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của
thời đại
-Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây
19

dựng nhà nước thực sự của dân , do dân , vì dân
+ Về đạo đức : Yêu thương con người, sống có
nghĩa, có tình, u thương con người đối với toàn
nhân loại..
+ Về phong cách
-Phong cách diễn đạt : Cách viết giản dị thiết
thực,cụ thể, diễn đạt ngắn gọn, cô đọng, hàm súc,
trong sáng, sinh động…
-Khi cách mạng thắng lợi Hồ Chí Minh đã soạn
thảo và đọc Bản tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra
nước Việt Nam dân chủ cộng hồ.
Bài 17
Mục
Liên hệ
NƯỚC
II.Bước
VIỆT NAM đầu
xây
DÂN CHỦ dựng chính
CỘNG HỒ quyền cách
TỪ 2/9/1945 mạng, giải
ĐẾN
quyết nạn
TRƯỚC
đói,
nạn
dốt và khó
19/ 12/

khăn về tài
1946.
chính

+ Về tư tưởng
-Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân , của khối
đại đoàn kết dân tộc
- Tư tưởng về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau.
-Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây
dựng nhà nước thực sự của dân , do dân , vì dân
- Tư tưởng về quốc phịng tồn dân , xây dựng lực
lượng vũ trang nhân dân
- Tư tưởng về phát triển kinh tế và văn hóa, khơng
ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân
-Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm,
chính, chí cơng, vô tư.
+ Về đạo đức : Trung với nước, hiếu với dân; u
thương con người, sống có nghĩa, có tình, yêu
thương con người đối với toàn nhân loại..
+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại; Phong cách làm việc; Phong cách ứng xử;
Phong cách sinh hoạt; Phong cách lãnh đạo
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch
Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã tiến hành đấu tranh
chống giặc đói, giặc dốt, khó khăn về tài chính và
giặc ngoại xâm. Qua việc tìm hiểu kiến thức GV
giới thiệu xen kẽ các mẩu chuyện về tấm gương

20


đạo đức của Người như nhường cơm sẻ áo, chăm
lo đời sống cho nhân dân, hết lòng phụng sự Tổ
quốc phụng sự nhân dân.Chủ tịch Hồ Chí Minh
địi hỏi Đảng phải có trách nhiệm chăm lo cho
nhân dân, Người nhấn mạnh: “Nếu dân đói, Đảng
và Chính phủ có lỗi; nếu dân rét là Đảng và Chính
phủ có lỗi; nếu dân dốt là Đảng và Chính phủ có
lỗi; nếu dân ốm là Đảng và Chính phủ có lỗi ”...
III.Đấu
Liên hệ
tranh
chống
ngoại xâm
và
nội
phản , bảo
vệ chính
quyền cách
mạng

+Tư tưởng :
-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
cấp, giải phóng con người
- Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại.
+ Đạo đức: Trung với nước, hiếu với dân; u

thương con người, sống có nghĩa, có tình, u
thương con người đối với toàn nhân loại..
+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại; Phong cách làm việc; Phong cách ứng xử;
Phong cách sinh hoạt; Phong cách lãnh đạo
Giáo dục tinh thần yêu nước, những sách lược
khơn khéo mềm dẻo của Hồ Chí Minh trong việc
đối phó với thù trong giặc ngồi.Hiệp định Sơ bộ
ngày 6 tháng 3 và Tạm ước ngày 14 tháng 9 năm
1946 là đỉnh cao của đấu tranh ngoại giao trong
những ngày đầu lập nước, thể hiện mẫu mực tư
tưởng “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, “biết mình, biết
người, biết thời thế, biết dừng và biết biến" của
Người

Bài 18
I.2.Đường Liên hệ
NHỮNG
lối kháng
NĂM ĐẦU chiến
CỦA CUỘC chống
KHÁNG
Pháp của
CHIẾN
Đảng
CHỐNG
PHÁP (1946
IV.1.Hoàn Liên hệ
–1950)

+Tư tưởng :
-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
cấp, giải phóng con người
- Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại.
+ Đạo đức: Trung với nước, hiếu với dân; Yêu
thương con người, sống có nghĩa, có tình
21


cảnh lịch
sử mới

+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại; Phong cách làm việc; Phong cách ứng xử;
Phong cách sinh hoạt; Phong cách lãnh đạo; Phong
cách diễn đạt
Khi Pháp quyết tâm cướp nước ta một lần nữa, thì
Người ra lời kêu gọi tồn quốc kháng chiến, thể
hiện quyết tâm và đường lối kháng chiến của dân
tộc ta.Giáo dục tinh thần yêu nước quyết tâm
chống Pháp của Người

Để mở rộng liên minh hình thành một mặt trận
quốc tế rộng lớn, ngày 14-1-1950, Chủ tịch Hồ
Chí Minh thay mặt Chính phủ Việt Nam dân chủ
cộng hịa tun bố: “Chính phủ Việt Nam dân chủ

IV.2.
cộng hịa tun bố với chính phủ các nước trên thế
Chiến dịch
Biên giới Liên hệ giới rằng: Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hịa
là Chính phủ hợp pháp duy nhất của tồn thể nhân
Thu Đông
dân Việt Nam. Căn cứ trên quyền lợi chung, Chính
năm 1950
phủ Việt Nam dân chủ cộng hịa sẵn sàng đặt quan
hệ ngoại giao với chính phủ nước nào trọng quyền
bình đẳng, chủ quyền lãnh thổ và chủ quyền quốc
gia của nước Việt Nam, để cùng nhau bảo vệ hịa
bình và xây đắp dân chủ thế giới ”...
Với các sự kiện Hồ Chí Minh trực tiếp ra trận ở
chiến dịch Biên giới 1950, … giáo dục tinh thần
không sợ hi sinh, gian khổ trực tiếp tham gia chiến
dịch
Giáo dục lòng yêu nước, niềm tin vào sự lãnh đạo
của Đảng đứng đầu là chủ tịch HCM đề ra mục
tiêu phương hướng, nhiệm vụ đúng đắn.
II. Đại hội Liên hệ +Tư tưởng :
đại
biểu
BƯỚC
-Tư tưởng về xây dựng Đảng trong sạch, vững
lần
thứ
II
PHÁT
mạnh

của
Đảng
TRIỂN
-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
CỦA CUỘC
cấp, giải phóng con người
KHÁNG
- Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
CHIẾN
nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
III.
Hậu
TOÀN
phương
mạnh thời đại.
QUỐC...
kháng
- Tư tưởng về phát triển kinh tế và văn hóa, khơng
22
Bài 19


chiến phát
triển mọi
mặt

ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân.
-Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm,
chính, chí cơng, vơ tư.

+ Đạo đức: Trung với nước, hiếu với dân; Yêu
thương con người, sống có nghĩa, có tình, u
thương con người đối với tồn nhân loại..
+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại; Phong cách làm việc; Phong cách ứng xử;
Phong cách sinh hoạt; Phong cách lãnh đạo
Bác tham gia chủ trì đại hội tồn quốc lần thứ hai
của Đảng (1951), xây dựng đường lối cho cách
mạng Việt Nam trong Đại hội Đảng lần thứ hai.
- Phát động nhân dân tham gia xây dựng hậu
phương về mọi mặt tạo ra sức mạnh tổng hợp.

.II. Cuộc Liên hệ
tiến công
CUỘC
chiến lược
KHÁNG
Đông Xuân
CHIẾN
1953- 1954
TOÀN
và
chiến
QUỐC
dịch Điện
CHỐNG
THỰC DÂN Biên Phủ
PHÁP KẾT năm 1954.

+Tư tưởng :

THÚC

+ Đạo đức: Trung với nước, hiếu với dân; Yêu
thương con người, sống có nghĩa, có tình, u
thương con người đối với tồn nhân loại..

Bài 20:

-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
cấp, giải phóng con người
- Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại.
-Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm,
chính, chí cơng, vơ tư.

+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại; Phong cách làm việc; Phong cách ứng xử;
Phong cách lãnh đạo

III.2.Hiệp
định
Giơnevo

- Hình ảnh Hồ Chí Minh cùng Bộ chính trị bàn kế
hoạch đánh Điện Biên Phủ.Giáo dục tấm gương
tận tuỵ đối với cách mạng Việt Nam của Người

Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh,
đường lối đối ngoại và hoạt động ngoại giao Việt
Nam phải đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trước
23


hết, trên hết, nói cách khác “muốn làm gì cũng cần
vì lợi ích của dân tộc mà làm” . Qua hoạt động đối
ngoại, Người muốn khẳng định với các nước trên
thế giới: Việt Nam là một nước độc lập, với đường
lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hịa bình và hữu nghị
với các nước trên cơ sở “tơn trọng tồn vẹn lãnh
thổ và chủ quyền của nhau, không xâm phạm,
không can thiệp vào các cơng việc nội bộ, bình
đẳng và hai bên cùng có lợi, chung sống hồ bình”
Bài 21:
II.1.a.Hồn Liên hệ
XÂY DỰNG thành cải
CHỦ
cách ruộng
NGHĨA XÃ đất
HỘI Ở
II.2.Phong
MIỀN BẮC. trào Đồng
ĐẤU
Khởi
TRANH
CHỐNG ĐẾ IV.1.Đại
QUỐC MỸ hội đại
VÀ CHÍNH biểu tồn

QUYỀN SÀI quốc lần
thứ III của
GÒN Ở
MIỀN NAM Đảng
(1954 –
IV.2.Miền
1965)
Bắc xây
dựng kế
hoạch nhà
nước 5
năm
V.2.Miền
Nam chiến
đấu chống
chiến tranh
đặc biệt

. +Tư tưởng :
-Tư tưởng về xây dựng Đảng trong sạch, vững
mạnh
-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
cấp, giải phóng con người
- Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại.
- Tư tưởng về phát triển kinh tế và văn hóa, khơng
ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân.
-Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm,

chính, chí cơng, vơ tư.
+ Đạo đức: Trung với nước, hiếu với dân; Yêu
thương con người, sống có nghĩa, có tình, u
thương con người đối với toàn nhân loại..
+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại; Phong cách làm việc; Phong cách ứng xử;
Phong cách sinh hoạt; Phong cách lãnh đạo
Liên hệ với tấm gương Bác Hồ, giáo dục tinh thần
lao động, chiến đấu cho học sinh
Bác viết: “Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta.
Đồn kết chặt chẽ, thì chúng ta nhất định có thể
khắc phục mọi khó khăn, phát triển mọi thuận lợi
và làm trọn nhiệm vụ nhân dân giao phó cho
chúng ta." .Giáo dục tinh thần lao động tinh thần
chiến đấu cho học sinh

24


Bài 22 :
I.2.Chiến Liên hệ
NHÂN DÂN đấu chống
HAI MIỀN chiến tranh
TRỰC TIẾP cục bộ của
CHIẾN
Mĩ
ĐẤU
II.2.Miền
CHỐNG ĐẾ Bắc vừa

QUỐC MỸ chiến đấu
XÂM
chống
LƯỢC.
chiến
NHÂN DÂN tranh......
MIỀN BẮC
III.2.Chiến
VỪA
đấu chống
CHIẾN
ĐẤU VỪA chiến lược
SẢN XUẤT VN hóa...
(1965-1973) IV.2. Miền
Bắc vừa
sản xuất
,vừa chiến
đấu...
V. Hiệp
định Pari
năm 1973
về chấm...

. +Tư tưởng :
-Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai
cấp, giải phóng con người
- Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại.
-Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm,

chính, chí cơng, vô tư.
+ Đạo đức: Trung với nước, hiếu với dân; u
thương con người, sống có nghĩa, có tình, u
thương con người đối với toàn nhân loại..
+ Về phong cách
-Phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện
đại, độc lập, tự chủ, sáng tạo; Phong cách làm
việc; Phong cách ứng xử; Phong cách lãnh đạo
Liên hệ với tấm gương Bác Hồ, giáo dục tinh thần
lao động, chiến đấu cho học sinh.Trong Thư chúc
mừng Xuân 1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi:
“Vì độc lập, vì tự do, đánh cho Mỹ cút, đánh cho
ngụy nhào…”. Đó cũng chính là điều mà Người
nói rõ thêm về chiến lược và phương thức tiến
hành chiến tranh cách mạng ở miền Nam
Qua việc tìm hiểu kiến thức GV tìm hiểu những
phẩm chất cao quý của Người như “ham muốn tột
bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc
lập, dân ta được hoàn toàn tự do…” vì nước, vì
dân đến những phút cuối cuộc đời…tổng kết lại tất
cả trong khi dạy nội dung nói về sự ra đi của
Người, qua đó tổng kết những phẩm chất cao quý
của Bác và giáo dục HS học tập noi theo…
Giáo dục bài học về tầm quan trọng của thực lực.
Bác Hồ dạy: “Thực lực là cái chiêng, ngoại giao là
cái tiếng. Cái chiêng có to, tiếng mới lớn”. Thắng
lợi của Hội nghị Paris bắt nguồn từ những thắng
lợi trên chiến trường, từ sự lớn mạnh không ngừng
về thế và lực của ta trong cuộc kháng chiến chống
Mỹ cứu nước. Đó là sức mạnh của chính nghĩa,

sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới
sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và sự ủng hộ, giúp
25