Tiểu luận Điều tra viên thực hiện sai phương án trong Tổng điều tra kinh tế năm 2021. Trách nhiệm xử lý thuộc về ai

2

ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, thơng tin thống kê ngày càng có
vai trị quan trọng, nó phục vụ cho nhiều đối tượng ở nhiều lĩnh vực khác nhau
như: Công tác quản lý Nhà nước, kinh doanh, giáo dục, y dược, nghiên cứu khoa
học..., trong đó cơng tác quản lý Nhà nước được xem là đối tượng phục vụ phổ
biến nhất, vì ở đó nó giúp đáp ứng sự lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của Trung
ương, của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh về tình hình kinh tế - xã hội của địa
phương, đồng thời làm cơ sở cho việc hoạch định chiến lược, kế hoạch phát
triển kinh tế - xã hội. Thông tin thống kê giúp cho nhà lãnh đạo có cơ sở để đưa
ra các quyết định có tính khoa học nhất, khách quan nhất, hạn chế những sai lầm
dẫn đến những tổn thất đáng tiếc làm giảm hiệu quả của công tác quản lý.
Mặc dù vậy, chất lượng thông tin và số liệu ngành Thống kê vẫn còn
nhiều hạn chế. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân như: hệ thống chỉ tiêu
thống kê, phương pháp thống kê mà chúng ta đang áp dụng còn chưa theo kịp sự
phát triển kinh tế xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế; từ phía đối tượng cung cấp
thơng tin thống kê; từ chính nhận thức, q trình thu thập thơng tin của điều tra
viên và quy trình xử lý thơng tin của cán bộ ngành Thống kê... Trong đó nguyên
nhân do điều tra viên thống kê là một nguyên nhân có tác động rất lớn tới chất
lượng thông tin thống kê, làm giảm uy tín của Ngành, vi phạm Luật Thống kê và
Nghị định của Chính phủ. Những hành vi vi phạm trong quản lý Nhà nước nói
chung và lĩnh vực thống kê nói riêng cần phải được xử lý, khắc phục triệt để.
Là một công chức trong ngành Thống kê bản thân tơi có nhiều trăn trở về
việc chấp hành chưa nghiêm Luật Thống kê, vi phạm phương án thống kê của
một số đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể, đặc biệt là tính
trung thực, chính xác, khách quan, kịp thời và đầy đủ đã bị vi phạm nghiêm
trọng. Chính vì vậy tơi chọn đề tài “Điều tra viên thực hiện sai phương án trong
Tổng điều tra kinh tế năm 2021. Trách nhiệm xử lý thuộc về ai?” làm đề tài cho
bài tiểu luận tình huống lớp Bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo, quản lý cấp phòng
năm 2021. Qua đề tài này tơi xin đóng góp một cách xử lý sai phạm của điều tra

viên điều tra kết quả hoạt động của các cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể.


3

I. Nội dung tình huống
1. Hồn cảnh ra đời
Thực hiện Quyết định số1344/QĐ-TCTK ngày 03 tháng 9 năm 2020 của
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, về việc ban hành Phương án Tổng điều tra
kinh tế năm 2021. Một số nội dung được đề cập trong phương án:
- Mục đích cuộc Tổng điều tra kinh tế năm 2021 thu thập thông tin về các
cơ sở kinh tế, sự nghiệp nhằm đáp ứng:
Một là, đánh giá sự phát triển về số lượng, quy mô và lao động của các cơ
sở kinh tế; kết quả sản xuất kinh doanh (viết tắt là SXKD); mức độ ứng dụng
công nghệ thông tin; cơ cấu, sự phân bố của các cơ sở và của lao động theo địa
phương, theo ngành kinh tế và theo hình thức sở hữu nhằm đáp ứng yêu cầu
quản lý của Đảng, nhà nước, các Bộ, ngành và địa phương.
Hai là, tính tốn chỉ tiêu thống kê chính thức của các chuyên ngành thống
kê, chỉ tiêu Tổng sản phẩm trong nước (GDP), Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương (GRDP) năm 2020 theo Đề án “Đổi mới quy
trình biên soạn số liệu Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương” và các chỉ tiêu thống kê khác thuộc Hệ thống tài khoản quốc gia.
Ba là, cập nhật thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ chuyển đổi năm
gốc so sánh phục vụ biên soạn các chỉ tiêu thống kê kinh tế - xã hội; làm dàn mẫu
tổng thể về cơ sở kinh tế cho các cuộc điều tra chọn mẫu trong giai đoạn tiếp theo
của ngành Thống kê, các Bộ, ngành và địa phương.
- Thời điểm điều tra: Đối với doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp tiến hành
vào ngày 01/3/2021; Đối với cơ sở SXKD cá thể, cơ sở tôn giáo tiến hành vào
ngày 01/7/2021.
So với Tổng điều tra kinh tế, hành chính, sự nghiệp năm 2017, cuộc Tổng

điều tra lần này được ứng dụng công nghệ thông tin trong tất cả các công đoạn
Tổng điều tra. Các Ban Chỉ đạo (BCĐ) thực hiện Tổng điều tra được thành lập
từ Trung ương đến địa phương, từ tỉnh tới xã. Thủ tướng Chính phủ cũng phân
cơng trách nhiệm cụ thể cho các Bộ, Ngành và các BCĐ cấp tỉnh, cấp huyện,
cấp xã tổ chức tham gia Tổng điều tra sao cho đạt kết quả cao nhất. Trong quá


4

trình tổ chức Tổng điều tra, BCĐ Tổng điều tra kinh tế tỉnh đã chỉ đạo thực hiện
nghiêm túc, triệt để các nguyên tắc của điều tra thống kê và phương án của cuộc
Tổng điều tra này. Đó là: Hoạt động điều tra thống kê phải tuân theo các nguyên
tắc cơ bản sau:
+ Bảo đảm tính trung thực, khách quan, chính xác, đầy đủ, kịp thời trong
hoạt động thống kê;
+ Bảo đảm tính độc lập về chun mơn, nghiệp vụ thống kê;
+ Thống nhất về chỉ tiêu, biểu mẫu, phương pháp tính, bảng phân loại,
đơn vị đo lường và bảo đảm tính so sánh quốc tế;
+ Khơng trùng lặp, bỏ sót chỉ tiêu trong qúa trình điều tra;
+ Cơng khai về phương pháp thống kê, công bố thông tin thống kê;
+ Bảo đảm quyền bình đẳng trong việc tiếp cận và sử dụng thông tin
thống kê nhà nước đã được công bố công khai;
+ Những thông tin được thu thập chỉ được sử dụng cho mục đích thống kê.
Tham gia cuộc Tổng điều tra này gồm: BCĐ các cấp, các Điều tra viên,
Giám sát viên... Mỗi lực lượng đều có vai trò, trách nhiệm lớn ảnh hưởng tới kết
quả Tổng điều tra.
2. Mơ tả tình huống
Là thành viên trong Ban Chỉ đạo Tổng điều tra kinh tế 2021 tỉnh Bắc
Giang và là trưởng đồn kiểm tra, giám sát cơng tác Tổng điều tra tại huyện Việt
Yên, tỉnh Bắc Giang, từ ngày 02/7/2021 đến ngày 04/7/2021 tơi đã cùng Đồn

kiểm tra, giám sát tiến hành kiểm tra, giám sát các công việc đã thực hiện đến
thời điểm hiện tại của BCĐ Tổng điều tra kinh tế huyện Việt Yên.
Đoàn kiểm tra, giám sát đã tiến hành kiểm tra 150 cơ sở SXKD cá thể
(trong đó có 12 hộ mẫu) đã được điều tra thu thập thông tin nằm rải rác ở các xã
trong huyện. Qua trao đổi với BCĐ huyện về đặc điểm tình hình của địa bàn,
Đồn chọn ngẫu nhiên 30 cơ sở (có 4 hộ mẫu) do 10 điều tra viên ở các xã
Quang Châu, Vân Trung, Tăng Tiến và thị trấn Nếnh thực hiện để tiến hành
phúc tra.
Kết quả phúc tra trực tiếp 30 cơ sở (có 4 hộ mẫu) của 10 điều tra viên cho thấy:


5

- Đa số các cơ sở SXKD điều tra viên đã đến phỏng vấn trực tiếp;
- Đối tượng phỏng vấn là chủ cơ sở hoặc người đại diện biết rõ thông tin
của cơ sở;
- Các thông tin được thu thập đầy đủ theo quy định;
- Hầu hết thông tin trong phiếu điều tra có độ chính xác cao;
- Cịn gặp lỗi logic giữa các chỉ tiêu trên phiếu điện tử;
- Tiến độ điều tra đáp ứng được yêu cầu;
- Mặc dù có gặp một số khó khăn trong việc thực hiện điều tra bằng thiết
bị di động như xác định tên và mã sản phẩm, ghi sai đơn vị tính, việc đồng bộ
dữ liệu đơi khi cịn bị lỗi… song được sự giúp đỡ của các giám sát viên các cấp
điều tra viên đã khắc phục được và cơ bản thực hiện đúng quy trình;
Tuy nhiên, cịn có sai sót nghiêm trọng của điều tra viên trong hoạt động
phỏng vấn, ghi phiếu điều tra. Có 3 cơ sở do 1 điều tra viên (ở xã Quang Châu)
không đến phỏng vấn trực tiếp mà các thông tin trên phiếu điều tra được kê khai
thông qua sự hiểu biết của điều tra viên do là người thuộc địa bàn nên nắm được
một số thông tin của cơ sở. Nhiều thông tin về 3 cơ sở này được kê khai không
đúng so với thực tế.

Tình huống phát sinh cần giải quyết là: Điều tra viên đã không điều tra trực
tiếp tại cơ sở. Có thể gọi tên tình huống là: Điều tra viên thực hiện sai phương án
trong Tổng điều tra kinh tế năm 2021. Trách nhiệm xử lý thuộc về ai?
II. Phân tích tình huống
1. Mục tiêu phân tích tình huống
Mục tiêu phân tích tình huống là xác định rõ các vấn đề tồn tại nhằm giải
quyết triệt để, bảo đảm tất cả điều tra viên thực hiện đúng phương án Tổng điều
tra, qua đó để giám sát viên và điều tra viên nhận thấy rõ quyền và nghĩa vụ của
mình khi thực hiện điều tra, góp phần nâng cao chất lượng thông tin Tổng điều
tra; đồng thời cũng tạo cơ sở nhằm phân tích cho điều tra viên chấp nhận một
phương án giải quyết hợp lý, vừa có lý, vừa có tình, đem lại sự thoải mái cho
điều tra viên cũng như cán bộ, công chức ngành Thống kê.
Mục tiêu cụ thể của phân tích tình huống là:


6

- Để giải đáp các câu hỏi Vì sao điều tra viên không thực hiện đúng
phương án Tổng điều tra thông qua việc kê khai thông tin của cơ sở do là người
địa phương nên đã nắm bắt được một số thơng tin của cơ sở? Vì sao việc kê khai
này của điều tra viên lại không bảo đảm yêu cầu của Tổng điều tra?
- Ngăn chặn hành vi, vi phạm phương án điều tra thống kê của điều tra
viên để thơng tin số liệu điều tra được chính xác, trung thực, làm cơ sở cho việc
hoạch định chính sách của Đảng, Nhà nước và của các cấp, ngành trong lĩnh vực
kinh tế - xã hội;
- Giáo dục ý thức, trách nhiệm cho điều tra viên, giám sát viên;
- Góp phần tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong đội ngũ cơng chức ngành
Thống kê, đảm bảo được tính trung thực, khách quan trong công tác thu thập
thông tin, tổng hợp số liệu và công bố thông tin thống kê;
- Xây dựng lòng tin của các cơ quan Đảng, Nhà nước, các doanh nghiệp

và của mọi đối tượng khi sử dụng thông tin số liệu thống kê, từng bước nâng cao
vai trị của thơng tin thống kê;
- Nâng cao uy tín của ngành Thống kê không những ở Trung ương, địa
phương, cơ sở mà vươn ra thống kê khu vực và quốc tế;
2. Cơ sở lý luận
Tổng cục Thống kê thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư với chức năng là cơ
quan quản lý nhà nước về Thống kê đã được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm
vụ xây dựng Phương án Tổng điều tra và chủ trì tổ chức thực hiện phương án
Tổng điều tra.
Trong Phương án Tổng điều tra kinh tế năm 2021 có đề cập tới một số nội dung:
- Yêu cầu của Tổng điều tra kinh tế năm 2021:
(1) Công tác tổ chức, thu thập thông tin, xử lý số liệu, tổng hợp, công bố,
lưu trữ dữ liệu và bảo mật thông tin cuộc Tổng điều tra phải thực hiện nghiêm
túc, theo đúng quy định của Phương án điều tra.
(2) Thu thập, tổng hợp và công bố các số liệu có độ tin cậy cao, đầy đủ
các nội dung điều tra theo Quyết định số 307/QĐ-TTg ngày 27 tháng 02 năm
2020 của Thủ tướng Chính phủ, đảm bảo tính kế thừa và so sánh với các kỳ


7

Tổng điều tra trước, đáp ứng yêu cầu so sánh quốc tế.
(3) Đảm bảo tính khả thi về nội dung điều tra, đáp ứng yêu cầu tổng hợp
chỉ tiêu thống kê quốc gia theo Luật Thống kê năm 2015, chỉ tiêu thống kê cấp
tỉnh, huyện, xã, số liệu chính thức theo đơn vị ngành kinh tế theo địa bàn.
(4) Đảm bảo thông tin điều tra đầy đủ, kịp thời, không trùng lặp, bỏ sót,
phù hợp với điều kiện thực tế và có tính khả thi theo hướng ứng dụng triệt để
công nghệ thông tin trong tất cả các công đoạn của Tổng điều tra.
(5) Việc quản lý và sử dụng kinh phí của cuộc Tổng điều tra bảo đảm
đúng chế độ hiện hành, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả.

- Thời điểm điều tra: Đối với doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp tiến hành
vào ngày 01/3/2021; Đối với cơ sở SXKD cá thể, cơ sở tôn giáo tiến hành vào
ngày 01/7/2021.
- Thời kỳ điều tra: Những chỉ tiêu thu thập theo thời kỳ được lấy thông tin
theo số liệu phát sinh trong năm 2020 hoặc các tháng năm 2021 tùy theo từng
chỉ tiêu và đơn vị điều tra, được quy định cụ thể trong từng loại phiếu điều tra.
- Thời gian thu thập thông tin:
+ Đối với đơn vị điều tra là doanh nghiệp: Thời gian chuẩn bị thu thập
thông tin từ ngày 01/02/2021 đến hết ngày 28/02/2021; thời gian thu thập thông
tin từ ngày 01/3/2021 đến hết ngày 30/5/2021;
+ Đối với đơn vị sự nghiệp, hiệp hội: Thời gian chuẩn bị thu thập thông
tin từ ngày 01/02/2021 đến hết ngày 28/02/2021; thời gian thu thập thông tin từ
ngày 01/3/2021 đến hết ngày 30/4/2021.
+ Đối với cơ sở SXKD cá thể: Thời gian chuẩn bị thu thập từ ngày
02/5/2021 đến hết ngày 15/6/2021; thời gian thu thập thông tin từ ngày
01/7/2021 đến hết ngày 30/7/2021.
+ Đối với cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng: Thời gian chuẩn bị thu thập thơng từ
ngày 01/6/2021 đến hết ngày 15/6/2021; thời gian thu thập thông tin từ ngày
01/7/2021 đến hết ngày 30/7/2021.
- Loại điều tra là điều tra toàn bộ kết hợp điều tra chọn mẫu.
- Phương pháp thu thập thông tin:


8

+ Khai thác dữ liệu từ hồ sơ hành chính:
Xây dựng danh sách nền từ các nguồn dữ liệu hành chính từ Bộ Tài chính
(Tổng cục Thuế, Kho bạc Nhà nước), Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống
kê, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh) về đơn vị điều tra.
Xử lý, kiểm tra, ánh xạ dữ liệu từ Tổng cục Thuế, Kho bạc Nhà nước để

tích hợp thơng tin vào kết quả Tổng điều tra.
BCĐ cấp tỉnh thực hiện khai thác dữ liệu ban đầu theo hướng dẫn của
BCĐ Trung ương.
+ Thực hiện thu thập thông tin:
(1) Đối với doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, hiệp hội: thực hiện cung cấp
thông tin trên Trang thông tin điện tử của Tổng điều tra kinh tế 2021. Điều tra
viên có trách nhiệm cung cấp tài khoản, mật khẩu để đơn vị điều tra đăng nhập
vào hệ thống và hướng dẫn người cung cấp thông tin điền thông tin vào bảng hỏi
điện tử (web-form) trên Trang thông tin điện tử TĐT.
(2) Đối với cơ sở SXKD cá thể và cơ sở tơn giáo, tín ngưỡng: Điều tra viên
đến từng cơ sở gặp người cung cấp thông tin (chủ cơ sở) để phỏng vấn, kết hợp
quan sát đối tượng điều tra để ghi đầy đủ các câu trả lời vào phiếu điện tử (CAPI)
được thiết kế trên thiết bị điện tử cầm tay.
Phương án Tổng điều tra kinh tế 2021 đã quy định rõ các nội dung liên
quan. Đó cũng là những cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý để xác định tình huống trên
là đúng hay sai. Ngồi ra, các hoạt động của các ngành, các cấp và mọi cá nhân
liên quan đến nội dung cuộc Tổng điều tra này đều phải tuân thủ nghiêm Luật
Thống kê số 89/2015/QH13 được Quốc hội ban hành ngày 23/11/2015 và có
hiệu lực từ ngày 01/07/2016 và Nghị định số 95/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016
của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê.
3. Phân tích diễn biến tình huống
Từ ngày 02/7/2021 đến ngày 04/7/2021, Đoàn kiểm tra, giám sát Tổng
điều tra đã làm việc với đại diện BCĐ huyện Việt Yên, đại diện BCĐ các xã, thị
trấn có liên quan, các giám sát viên cấp huyện, các điều tra viên; xem xét các


9

báo cáo, tài liệu liên quan đến nội dung phúc tra để tiến hành kiểm tra, xác minh
trực tiếp các cơ sở được chọn phúc tra ngẫu nhiên.

Đối với tình huống trên, Đồn đã phát hiện trong q trình xác minh,
phỏng vấn lại một số cơ sở thuộc địa bàn số 03 xã Quang Châu, huyện Việt Yên.
Những cơ sở được phúc tra lại có số chênh lệch về lao động, số tháng có hoạt
động SXKD khơng lớn, nhưng lại có sự chênh lệch về các chỉ tiêu kết quả
SXKD tương đối lớn (Phụ lục).
Ngồi ra cịn có một số sự khác biệt về các thơng tin như trình độ của chủ
cơ sở, thông tin về sử dụng năng lượng trong SXKD, tình hình ứng dụng cơng
nghệ thơng tin, thơng tin người trả lời phỏng vấn...
Tiếp tục phỏng vấn lại các chủ cơ sở SXKD trên địa bàn, Đoàn đã đặt câu
hỏi: Điều tra viên đến phỏng vấn chủ cơ sở vào ngày, tháng nào? Ai là người
cung cấp thông tin cho điều tra viên?
Có 03/30 chủ cơ sở trên địa bàn được phúc tra trả lời: Khơng có ai đến
phỏng vấn, ghi phiếu điều tra. Cơ sở chỉ nghe được việc tuyên truyền trên các
phương tiện thông tin đại chúng về cuộc Tổng điều tra này.
Tiếp tục làm việc với điều tra viên được phân công điều tra tại địa bàn
trên, Đoàn đã nhận được câu trả lời rằng điều tra viên đã không đến phỏng vấn
trực tiếp tại cơ sở mà do là người địa phương, lại sống ở gần gia đình chủ cơ sở
nên nắm được một số thông tin để kê khai vào phiếu điều tra và số phiếu đã kê
khai thông tin nhưng không đến cơ sở là 12/35 phiếu đã điều tra.
Đoàn kiểm tra, giám sát tra đã dành 1/2 ngày tiếp theo để tiến hành xác
minh lại số cơ sở đã được Điều tra viên trên phỏng vấn ghi phiếu thì kết quả
đúng như Điều tra viên trên khai nhận. Các cơ sở được điều tra viên trên đến
phỏng vấn trực tiếp đều khẳng rằng Điều tra viên trên đã hỏi đầy đủ các nội
dung như Đồn đã hỏi gia đình.
Đồn đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với Điều tra viên trên về hành
vi vi phạm Phương án điều tra để kiến nghị với người có thẩm quyền giải quyết.
Dưới góc độ là một tình huống quản lý nhà nước tơi thấy cần phân tích
thêm các ngun nhân để làm sáng tỏ tình huống vi phạm trên của Điều tra viên.

10

4. Nguyên nhân dẫn đến tình huống
Quá trình làm việc với BCĐ Tổng điều tra xã Quang Châu, Đoàn kiểm
tra, giám sát được biết điều tra viên này là Trưởng thôn (địa bàn điều tra 03) đã
được trưng tập tham gia một số cuộc điều tra thống kê và cuộc Tổng điều tra này
được trưng tập làm điều tra viên, được tập huấn nghiệp vụ. Đồn đã tìm hiểu,
nghe điều tra viên trình bày nguyên nhân xảy ra sai phạm và kết luận để dẫn tới
sai phạm trên là do một số nguyên nhân chủ yếu sau:
- Nguyên nhân chủ quan:
Nhận thức của Điều tra viên đối với cuộc Tổng điều tra nói riêng, với
cơng tác thống kê nói chung là chưa cao. Điều tra viên chưa nhận thức được vai
trò, ý nghĩa của Tổng điều tra đối với hoạt động quản lý nhà nước, chưa đánh
giá đúng được yêu cầu trung thực của số liệu thống kê, chưa lường hết được hậu
quả của việc sử dụng thông tin thống kê sai lệch. Bên cạnh đó việc thiếu hiểu
biết về Luật Thống kê cũng là nguyên nhân của vi phạm;
Là Trưởng thơn nên điều tra viên có phần chủ quan cho rằng mình đã nắm
bắt đầy đủ các thơng tin của các cơ sở kinh doanh trong Thôn, nhất là những cơ
sở của các hộ sống gần gia đình mình;
Là Trưởng thôn và đã được trưng tập thực hiện một số cuộc điều tra nên
Điều tra viên này có tâm lý chủ quan cho rằng mình có một số kinh nghiệm và
có thể hồn thành cuộc điều tra với chất lượng cao.
Một ngun nhân khác đó là vì Đồn kiểm tra, giám sát phải đi nhiều nơi
trong thời gian ngắn nên điều tra viên cho rằng Đồn sẽ khơng kiểm tra đến địa
bàn do mình phụ trách.
- Nguyên nhân khách quan:
Việc tuyên truyền phổ biến Luật Thống kê không được thực hiện thường xuyên;
Là địa bàn có mật độ dân số đơng, có nhiều người ở nơi khác tạm trú nên
khối lượng công việc của điều tra viên này rất nhiều làm ảnh hưởng tới công tác
điều tra;

11

Địa bàn điều tra vừa bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch bệnh covid-19
(giãn cách theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ) nên điều tra viên có tâm lý
lo ngại khi điều tra thực tế sau giãn cách;
Công tác kiểm tra, giám sát của giám sát viên cấp huyện thực hiện chưa
chặt chẽ, trách nhiệm chưa cao;
Công tác chỉ đạo, điều hành của BCĐ Tổng điều tra cấp xã chưa đạt so
với yêu cầu;
5. Hậu quả của tình huống
Sai phạm trong thực hiện Phương án điều tra của điều tra viên trên nếu
không kịp thời xử lý sẽ gây ra những hậu quả:
Đối với điều tra viên thống kê, những sai phạm như trên không được xử
lý kịp thời sẽ làm ảnh hưởng tới toàn bộ số phiếu điều tra của điều tra viên đó, từ
đó ảnh hưởng tới chất lượng cuộc Tổng điều tra; mặt khác nó sẽ là tiền lệ xấu
bởi sẽ có nhiều cuộc điều tra thống kê khác được thực hiện.
Đối với cơ quan thống kê, những sai phạm trên dẫn tới chất lượng thông
tin thống kê hiệu quả thấp, ảnh hưởng tới uy tín của ngành.
Đối với các nhà quản lý, Tổng điều tra kinh tế phản ánh bức tranh toàn
cảnh về lĩnh vực kinh tế của huyện, của tỉnh và của cả nước. Chất lượng thông
tin cuộc Tổng điều tra kinh tế 2021 khơng phản ánh đúng, đầy đủ nó sẽ dẫn tới
cơng tác quy hoạch, hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội của
tỉnh, của vùng bị ảnh hưởng, không sát với thực tế và như vậy rất khó để đưa ra
giải pháp đúng đắn trong thời gian tới.
Đối với xã hội, Tổng điều tra gồm nhiều khâu, nhiều mắt xích và điều tra
viên điều tra là một mắt xích khơng thể thiếu. Khi một mắt xích hoạt động
khơng hiệu quả sẽ làm ảnh hưởng tới tồn hệ thống, làm giảm chất lượng cuộc
Tổng điều tra và khơng đạt mục đích đề ra, gây thiệt hại kinh tế cho nhà nước.

12

III. Xử lý tình huống
1. Mục tiêu xử lý tình huống
Cùng với quá trình điều tra cần phải đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám
sát, sớm phát hiện, chấn chỉnh, xử lý các vấn đề nảy sinh trong điều tra nhằm đạt
được mục đích, yêu cầu, nâng cao chất lượng cuộc Tổng điều tra;
Qua phát hiện và xử lý sai phạm trên có thể rút ra những kinh nghiệm
trong việc tuyên truyền Luật Thống kê, tuyên truyền trong điều tra, Tổng điều
tra, trong công tác tuyển chọn điều tra viên và trong công tác kiểm tra, giám sát
các cuộc điều tra thống kê sau này.
2. Đề xuất các phương án, lựa chọn phương án tối ưu
2.1. Đề xuất các phương án
Sau khi phát hiện sai phạm trên Đoàn kiểm tra, giám sát đã lập biên bản
hành vi vi phạm phương án điều tra gửi đến Thanh tra Cục Thống kê xin ý kiến
giải quyết. Đồng thời, Đoàn cũng kiến nghị với Điều tra viên, Ban Chỉ đạo xã
Quang Châu thực hiện việc khắc phục hậu quả kịp thời.
Là trưởng đoàn kiểm tra, giám sát tôi đã đưa ra một số phương án xử lý
hành vi vi phạm nêu trên như sau:
- Phương án 1:
+ Lập biên bản hành vi vi phạm, kiến nghị với Thanh tra Cục Thống kê
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê.
+ Xử phạt điều tra viên vi phạm theo Điều 5 Nghị định 95/2016/NĐ-CP
quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê và bắt buộc
khắc phục hậu quả bằng cách điều tra lại theo đúng phương án đã ban hành.
+ Ban Chỉ đạo cấp xã, huyện kiểm điểm, rút kinh nghiệm và thực hiện
kiểm tra, rà soát lại các địa bàn khác.
+ Đề nghị Ban Chỉ đạo Tổng điều tra tỉnh thơng báo tồn ngành về vi

phạm trên góp phần răn đe điều tra viên khác khơng thực hiện hành vi vi phạm
tương tự.
- Phương án 2:


13

+ Lập biên bản hành vi vi phạm, kiến nghị với Thanh tra Cục Thống kê
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê.
+ Hủy tồn bộ kết quả điều tra của điều tra viên vi phạm, đồng thời đề nghị
Ban Chỉ đạo cấp xã, huyện thay thế điều tra viên dự phòng để thực hiện điều tra
lại toàn bộ 35 cơ sở đã điều tra và tiếp tục điều tra các cơ sở trên địa bàn.
+ Ban Chỉ đạo cấp xã, huyện kiểm điểm, rút kinh nghiệm và thực hiện
kiểm tra, rà soát lại các địa bàn khác.
+ Đề nghị Ban Chỉ đạo Tổng điều tra tỉnh thơng báo tồn ngành về vi
phạm trên góp phần răn đe điều tra viên khác không thực hiện hành vi vi phạm
tương tự.
- Phương án 3:
+ Lập biên bản hành vi vi phạm, kiến nghị với Thanh tra Cục Thống kê
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê.
+ Yêu cầu điều tra viên vi phạm cam kết không tái phạm, tiến hành khắc
phục hậu quả bằng cách thực hiện điều tra lại 35 cơ sở SXKD trên dưới sự giám
sát của giám sát viên cấp huyện.
+ Ban Chỉ đạo cấp xã, huyện kiểm điểm, rút kinh nghiệm và thực hiện
kiểm tra, rà soát lại các địa bàn khác.
+ Đề nghị Ban Chỉ đạo Tổng điều tra tỉnh thơng báo tồn ngành về vi
phạm trên góp phần răn đe điều tra viên khác không thực hiện hành vi vi phạm
tương tự.
2.2. Lựa chọn phương án tối ưu
Các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê cần phải được xử

lý triệt để. Tuy nhiên, trong xử lý phải xét đến thực trạng của sai phạm, nguyên
nhân dẫn tới sai phạm, khả năng khắc phục hậu quả và phương án giải quyết
phải hợp tình, hợp lý. Mỗi một phương án có những ưu, nhược điểm khác nhau.
Nếu chọn phương án 1, có ưu điểm là tính răn đe cao, tuy nhiên do điều
tra viên vừa bị thiệt hại về kinh tế, vừa bị ảnh hưởng về danh dự nên dễ bị ức
chế tâm lý làm ảnh hưởng tới chất lượng thông tin điều tra tiếp theo.


14

Nếu chọn phương án 2, sẽ làm thời gian thu thập thông tin tại địa bàn kéo
dài hơn nhiều so với kế hoạch đặt ra do vậy sẽ không đáp ứng được tính kịp thời
của số liệu. Mặt khác điều tra viên mới sẽ mất thêm thời gian nghiên cứu chỉ
tiêu, quy trình điều tra và có thể khơng am hiểu địa bàn điều tra như điều tra
viên cũ.
Từ những nguyên nhân đã tìm hiểu kết hợp tiến độ điều tra, khả năng
khắc phục hậu quả và những phân tích ở trên tôi kiến nghị lựa chọn phương án
3, Theo đó tiến độ điều tra bị ảnh hưởng ít, tính răn đe có thể khơng bằng
phương án 1 và phương án 2 xong hiệu quả mang lại tích cực hơn (điều tra viên
bị ảnh hưởng tâm lý ít, khơng bị mất danh dự, điều tra viên nhận thức được sai
phạm của mình, cam kết khơng tái phạm, chịu trách nhiệm về sai phạm của
mình bằng cách tự khắc phục hậu quả thông qua điều tra lại và tiếp tục điều tra
các cơ sở SXKD còn lại trên địa bàn).
3. Các giải pháp thực hiện phương án đã lựa chọn
- Lập biên bản hành vi vi phạm, kiến nghị với Thanh tra Cục Thống kê xử
phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê với hình thức khiển trách ngay
sau khi kết thúc thời gian làm việc tại địa bàn.
- Yêu cầu điều tra viên vi phạm tiến hành khắc phục hậu quả bằng cách
thực hiện điều tra lại 35 cơ sở SXKD đã điều tra trước đó ngay sau khi kiến nghị
của đoàn thanh tra được Ban Chỉ đạo Tổng điều tra kinh tế 2021 chấp thuận.

- Yêu cầu Ban Chỉ đạo cấp huyện đẩy mạnh việc kiểm tra, giám sát của
các giám sát viên cấp mình.
- Ban Chỉ đạo cấp xã, huyện kiểm điểm, rút kinh nghiệm và thực hiện
kiểm tra, rà soát lại các địa bàn khác ngay sau khi kết thúc thời gian làm việc
của đoàn kiểm tra, giám sát điều tra tại xã, huyện.
- Ban Chỉ đạo Tổng điều tra kinh tế tỉnh thông báo bằng văn bản về sai
phạm trên góp phần răn đe điều tra viên khác không thực hiện hành vi vi phạm
tương tự ngay sau khi nhận được báo cáo của đoàn kiểm tra, giám sát.


15

IV. Kiến nghị
1. Với cơ quan Đảng
Thông tin thống kê là cơ sở pháp lý tin cậy phục vụ cho công tác chỉ đạo,
điều hành của Đảng, Nhà nước trên mọi lĩnh vực của đời sống - xã hội. Số liệu
thống kê còn là điểm tựa để Đảng, Nhà nước ra các quyết sách điều hành đất
nước. Vì vậy cần có sự quan tâm hơn nữa của Đảng và Nhà nước từ trung ương
tới địa phương nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thống kê, đặc biệt là
sự phối hợp với các Sở, ban, ngành khác.
2. Với cơ quan Nhà nước
Tăng cường cơng tác quản lý hành chính nhà nước trong lĩnh vực Thống
kê, đặc biệt đẩy mạnh công tác tuyên truyền để đưa được Luật Thống kê và các
văn bản dưới luật đi vào cuộc sống đời thường của xã hội, nhằm mục đích tăng
cường kỷ cương, pháp chế xã hội chủ nghĩa;
Uỷ ban Nhân dân tỉnh và các ngành chức năng cần tạo điều kiện thuận lợi,
hỗ trợ cho ngành Thống kê trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao;
3. Với Tổng cục Thống kê, Cục Thống kê
Cần đề xuất, kiến nghị với các Bộ, ngành và đơn vị có thẩm quyền nâng
cao chế tài xử phạt các vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê để tăng tính

răn đe các đối tượng trong việc thực hiện các hoạt động thống kê, từ đó nâng cao
vai trị và vị trí của thơng tin thống kê và của ngành;
Lãnh đạo Cục Thống kê chỉ đạo bộ phận Thanh tra thống kê đẩy mạnh
hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm khắc các trường hợp vi phạm
phương án điều tra, vi phạm Luật Thống kê, đảm bảo tính nghiêm minh của
pháp luật.


16

KẾT LUẬN
Tình huống điều tra sai phương án trong Tổng điều tra kinh tế 2021 của
điều tra viên ở xã Quang Châu, huyện Việt Yên là một trong những hành vi vi
phạm hành chính đã và đang diễn ra trong lĩnh vực thống kê.
Việc xử lý hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê có nhiều
phương án khác nhau, có phương án xử lý mang nặng tính răn đe, có phương án
xử lý liên quan đến kinh tế của đối tượng bị xử lý, có phương án ảnh hưởng
nghiêm trọng tới danh dự của đối tượng bị xử lý, cũng có những phương án vừa
bảo đảm ít ảnh hưởng tới tâm lý và danh dự mà vẫn có tác dụng lớn như phương
án đã lựa chọn ở trên.
Các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê cần được phát
hiện kịp thời, trước khi xử lý sai phạm phải tìm hiểu kỹ các nguyên nhân, khả
năng khắc phục hậu quả và một số vấn đề liên quan khác để có thể lựa chọn
phương án giải quyết tối ưu nhất.


17

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thống kê:

2. Luật Thống kê số 89/2015/QH13 được Quốc hội ban hành ngày 23
tháng 11 năm 2015.
3. Nghị định 95/2016/NĐ-CP ngày 01 tháng 7 năm 2016 của Chính phủ
về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê.
4. Quyết định số 1344/QĐ-TCTK ngày 03 tháng 9 năm 2020 của Bộ trưởng
Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Phương án Tổng điều tra kinh tế 2021 kèm theo.
5. Tài liệu bồi dưỡng lãnh đạo, quản lý cấp phòng
(Ban hành kèm theo Quyết định số 1151/QĐ-BNV ngày 31 tháng 12 năm
2019 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ).


18

PHỤ LỤC
Bảng tổng hợp một số chỉ tiêu chủ yếu của 30 cơ sở đã phúc tra
Chỉ tiêu

Đơn vị tính

Điều tra

Phúc tra

Chênh lệch

Số lao động bình quân 1 tháng

Người

45

48

3

Doanh thu cả năm 2021

Triệu đồng

7.800

9.120

1.320

Nguồn vốn của chủ cơ sở bỏ

Triệu đồng

8.500

10.300

1.300

hoạt động của cơ sở

ra đầu tư vào SXKD đến nay
(Nguồn số liệu: Tổng hợp từ kết quả kiểm tra, giám sát của Đoàn)

MỤC LỤC


19

ĐẶT VẤN ĐỀ......................................................................................................2
I. Nội dung tình huống.....................................................................................3
1. Hồn cảnh ra đời.........................................................................................3
2. Mơ tả tình huống........................................................................................4
II. Phân tích tình huống...................................................................................5
1. Mục tiêu phân tích tình huống....................................................................5
2. Cơ sở lý luận...............................................................................................6
3. Phân tích diễn biến tình huống...................................................................8
4. Ngun nhân dẫn đến tình huống.............................................................10
5. Hậu quả của tình huống............................................................................11
III. Xử lý tình huống......................................................................................12
1. Mục tiêu xử lý tình huống........................................................................12
2. Đề xuất các phương án, lựa chọn phương án tối ưu.................................12
3. Các giải pháp thực hiện phương án đã lựa chọn.......................................14
IV. Kiến nghị...................................................................................................15
1. Với cơ quan Đảng.....................................................................................15
2. Với cơ quan Nhà nước..............................................................................15
3. Với Tổng cục Thống kê, Cục Thống kê...................................................15
KẾT LUẬN........................................................................................................16
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................17
PHỤ LỤC...........................................................................................................18
MỤC LỤC 19