sáng kiến kinh nghiệm địa lý thpt

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: “ Sử dụng trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả của việc
dạy học trực tuyến mơn Địa lí 12”
2. Lĩnh vực (mã)/cấp học: Địa lí (08)/THPT
3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 04 tháng 02 năm 2020 đến nay.
4. Tác giả:


1

BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM DỰ THI
Tên sáng kiến: Sử dụng trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả của việc
dạy học trực tuyến mơn Địa lí 12
I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
Trong những năm gần đây, dạy và học trực tuyến đang trở thành xu hướng lan
rộng ra tất cả các trường học bởi tính ưu việt của nó như: linh hoạt, dễ tiếp cận; nội
dung phong phú; tiết kiệm chi phí, thời gian; mang tính tồn cầu; đáp ứng tốt nhu
cầu học tập đa dạng của người học. Ở Việt Nam, dạy học trực tuyến được biết đến
như một phương pháp giáo dục mới, chỉ thực sự bắt đầu phát triển trong vài năm
gần đây nhằm kết hợp với phương pháp dạy học truyền thống nên hiệu quả còn
chưa cao.
Năm học 2019 – 2020, do ảnh hưởng của dịch covid-19, lần đầu tiên trong lịch
sử Giáo dục Việt Nam học sinh phải tạm dừng đến trường dài ngày (khoảng hơn 2
tháng với học sinh THPT tỉnh Nam Định). Trong thời gian nghỉ do ảnh hưởng của
dịch bệnh, ngành giáo dục cũng đã có nhiều giải pháp để giúp học sinh “tạm ngừng
đến trường, khơng ngừng học”, trong đó điển hình nhất là giải phá,p dạy và học
trực tuyến. Đây cũng là hình thức dạy học mà nhiều giáo viên sử dụng “lần đầu
tiên” trong sự nghiệp giáo dục của mình. Chính vì thế nên việc bỡ ngỡ, gặp khó
khăn, lúng túng và “cười ra nước mắt” là điều không thể tránh khỏi.
Năm học 2020 – 2021, virus SAR-CoV-2 liên tục biến đổi, tiếp tục ảnh hưởng
lớn đến mọi hoạt động kinh tế - xã hội. Thực hiện Công điện số 18/CĐ-UBND

ngày 7/5 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh về công tác phòng, chống dịch
COVID-19, chiều 7/5, Sở Giáo dục và đào tạo Nam Định cũng đã ban hành Công
văn 655/SGDĐT chỉ đạo các đơn vị trong ngành thực hiện một số nội dung cấp
bách phịng chống dịch bệnh COVID-19. Theo đó, các đơn vị hồn thành chương
trình giáo dục, kiểm tra, đánh giá năm học 2020 – 2021 trước ngày 10-5-2021 và
cho học sinh, học viên, sinh viên nghỉ hè. Riêng học sinh lớp 9 và 12: Sau khi kết
thúc chương trình, tổ chức ơn tập thi tuyển sinh vào 10 THPT cho học sinh lớp 9
theo hình thức trực tuyến; tổ chức cho học sinh lớp 12 ôn tập tại trường, thực hiện
nghiêm túc các quy định về an toàn phịng chống dịch và điều chỉnh kịp thời khi có
các văn bản chỉ đạo tiếp theo của các cấp. Ngày 7/5 huyện Trực Ninh – Nam Định
xuất hiện ca dương tính đầu tiên với SAR-CoV-2, do đó việc ơn tập cho học sinh
lớp 12 được chuyển sang hình thức trực tuyến cho đến ngày 27/5 (theo công văn số
771/SGDĐT).
Bước sang năm học 2021 – 2022, sự xuất hiện của biến thể Delta tại Việt Nam
và nhiều nước trên thế giới tiếp tục ảnh hưởng lớn đến việc quay lại trường, bắt đầu
năm học mới của học sinh. Theo tài liệu nội bộ của Cơ quan kiểm soát bệnh tật
Hoa Kỳ (CDC) đánh giá biến thể Delta của virus SARS-CoV-2 lây nhanh như thủy
đậu, mạnh hơn cúm mùa và có độc lực cao hơn chủng ban đầu ở Vũ Hán, Trung


Quốc. Vì vậy, số ca mắc COVID-19 tại nước ta trong những ngày gần đây luôn ở
mức 5 con số (ngày 30/8/2021, theo bản tin Bộ Y tế về tình hình chống dịch
COVID-19 tại Việt Nam thống kê có thêm 14.224 ca mắc COVID-19. Tổng số ca
nhiễm mới ghi nhận trong nước tính của đợt dịch kể từ 27/4 đến 30/8 là 445.219 ca,
trong đó 226.042 bệnh nhân đã được cơng bố khỏi bệnh). Trước tình hình đó, Bộ
giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn số 3699 ngày 27/8 Hướng dẫn thực hiện
nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2021-2022. Công văn nhấn mạnh: Ưu tiên
dạy học trực tuyến đối với nội dung mang tính lí thuyết. Chủ động về các phương
án dạy học trực tuyến và trực tiếp để chuyển đổi linh hoạt, ứng phó kịp thời với các
tình huống, diễn biến của dịch COVID-19 tại địa phương; sẵn sàng phương án để

tận dụng tối đa khoảng thời gian học sinh có thể đến trường để dạy học trực tiếp,
nhất là đối với các nội dung thực hành, thí nghiệm và kết hợp ơn tập, củng cố
những nội dung lí thuyết đã học trực tuyến.
Trước những diễn biến khó lường của dịch bệnh, lần đầu tiên trong lịch sử, lễ
khai giảng năm học mới ở nhiều tỉnh thành trên cả nước được tổ chức trực tuyến
hoặc kết hợp trực tuyến với trực tiếp. Tại Hà Nội, do học sinh chưa thể quay trở lại
trường học nên sở Giáo dục và đào tạo Hà Nội quyết định tổ chức lễ khai giảng
chung cho toàn thành phố. Cụ thể, lễ khai giảng được tổ chức và truyền hình trực
tiếp tại 1 trường trên địa bàn thành phố; phát trực tiếp trên sóng của Đài phát thanh
truyền hình Hà Nội. Nhiều địa phương trên cả nước phải lùi lịch tựu trường do ảnh
hưởng của dịch bệnh và triển khai học trực tuyến cho học sinh (Thành phố Hồ Chí
Minh, Bình Dương, Bình Phước, Cần Thơ, Đà Nẵng, Hà Nội, Ninh Bình, Hải
Dương,…). Tại Nam Định, căn cứ theo công văn số 1205/SGDĐT-VP ngày
18/8/2021 về việc triển khai một số hoạt động đầu năm học 2021 – 2022, các
trường THPT đã xây dựng kế hoạch chuẩn bị khai giảng đảm bảo đầy đủ các biện
pháp phòng chống dịch và phù hợp với tình hình nhà trường. Để đảm bảo an tồn
phịng, chống dịch COVID-19, chuẩn bị cho năm học 2021 – 2022, Ủy ban nhân
dân huyện Nam Trực và các huyện trong tồn tỉnh đã tiến hành cơng tác xét
nghiệm, sàng lọc nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh trong các cơ sở giáo dục. Ngày
01/9/2021 theo báo cáo nhanh của Sở Y tế, tỉnh Nam Định ghi nhận thêm 10 ca
mắc mới COVID-19, theo đó một số huyện trong tỉnh đã phải tạm dừng tựu trường
vào ngày 01/9 và chờ đến khi có thơng báo mới (huyện Hải Hậu). Trước những
diễn biến khó lường của dịch bệnh, các cơ sở giáo dục, các thầy cô giáo luôn phải
chuẩn bị sẵn các phương án chuyển dạy học trực tiếp sang trực tuyến vào bất kì
thời điểm nào nhằm đảm bảo và đạt hiệu quả cao nhất các mục tiêu giáo dục đã đề
ra. Bộ giáo dục và đào tạo đã chỉ đạo các cơ quan quản lí giáo dục, nhà trường thực
hiện các giải pháp đẩy mạnh việc dạy - học trực tuyến qua mạng Internet. Đồng
thời, hướng dẫn xây dựng chương trình, học liệu, tổ chức giảng dạy, đánh giá công
nhận kết quả và huy động các nguồn lực xã hội hóa tham gia đảm bảo điều kiện cơ
sở vật chất, nhân lực cần thiết cho việc học online này.

Với trường THPT Lý Tự Trọng, ngay sau khi có thông báo nghỉ dịch lần 1 (từ


ngày 4/2/2020 đến ngày 1/3/2020), Ban giám hiệu nhà trường đã xây dựng kế
hoạch ôn tập trực tuyến cho học sinh trong thời gian nghỉ dịch. Tuy nhiên, với lần
triển khai này ngồi việc bỡ ngỡ với hình thức dạy học mới, giáo viên khi tham gia
dạy học trực tuyến cịn gặp rất nhiều khó khăn như sử dụng các phần mềm chưa
thành thạo, chưa linh hoạt, một số học sinh nhà khơng có máy tính, khơng có mạng
internet, hoặc có đầy đủ phương tiện tham gia học trực tuyến nhưng lại không tham
gia hoạt động học…. Đến thời điểm ôn tập trực tuyến cho học sinh lớp 12 trong
tháng 5 năm 2021, các thầy cô giáo và học sinh đã dần quen với việc dạy và học
online. Tuy nhiên, để giờ học trực tuyến luôn sôi nổi, các hoạt động học trực tuyến
luôn hấp dẫn, hiệu quả cao là vấn đề mà nhiều thầy cô giáo luôn băn khoăn, trăn
trở. Là một giáo viên dạy Địa lí của trường, sau mỗi hoạt động học trực tuyến tơi
ln phân tích, tìm tịi hướng khắc phục những hạn chế của từng bài giảng để mỗi
giờ học của tôi đạt hiệu quả cao nhất các mục tiêu đã đề ra. Việc làm thế nào để
học sinh chờ đợi đến giờ học môn Địa lí, chủ động tham gia nhiệt tình các hoạt
động học trong giờ học; làm thế nào để mỗi bài học địa lí trở thành sự đam mê
thích thú, sự mong ước được tìm hiểu khám phá của mỗi học sinh; làm thế nào để
việc ôn tập, trang bị kiến thức chuẩn bị cho kì thi Tốt nghiệp THPT, xét tuyển đại
học của học sinh lớp 12 được diễn ra thường xuyên, liên tục, đạt kết quả cao … là
điều tơi muốn hướng tới. Chính những điều này đã thơi thúc tơi thực hiện sáng kiến
Sử dụng trị chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả của việc dạy học trực tuyến
mơn Địa lí 12. Qua sáng kiến này học sinh chắc chắn sẽ thấy thoải mái, hứng thú
hơn với các giờ học, với từng hoạt động học trực tuyến; u thích học tập mơn Địa
lí từ đó chủ động học tập và lĩnh hội kiến thức. Các nội dung, chuyên đề ôn tập
cũng được diễn ra thường xuyên, liên tục, từ đó giúp học sinh phát triển các nội
dung đã được học tập; định hướng ôn tập cho những kì thi lớn. Bản thân tơi cũng
vận dụng ngày càng linh hoạt, sáng tạo các hình thức, phương pháp dạy học
trực tuyến hơn nữa để đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra trong mọi hoàn cảnh

của thiên tai, dịch bệnh; góp phần nhỏ bé của mình cho thành cơng của nhà trường
nói riêng và sự nghiệp giáo dục nước nhà nói chung.
II. MƠ TẢ GIẢI PHÁP
1. Mơ tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
1.1. Một số lí luận về trị chơi học tập
Trị chơi là hoạt động rất quen thuộc, gần gũi và thích thú đối với học sinh,
nhất là học sinh phổ thơng. Trị chơi chứa đựng chủ đề, nội dung nhất định mà
người tham gia phải tn thủ. Trị chơi vừa mang tính chất vui chơi, giải trí, đồng
thời cũng có ý nghĩa giáo dục cho học sinh.
Trò chơi học tập được các nhà lí luận dạy học nghiên cứu và cho rằng: tất cả
những trò chơi gắn với việc dạy học (phương pháp, hình thức tổ chức và luyện tập
khơng tính đến nội dung và tính chất của trị chơi) đều được gọi là trò chơi học tập.
Trò chơi học tập thực chất là một trị chơi có định hướng đối với sự phát triển trí


tuệ của người học. Tuy nhiên, vẫn có nhiều quan niệm khác nhau, như:
E.I.Chikhieva quan niệm “trò chơi được gọi là trò chơi học tập hay trò chơi dạy
học là vì trị chơi đó gắn liền với một mục đích dạy học nhất định và địi hỏi phải
có tài liệu dạy học phù hợp kèm theo”; P.G.Xamarucova cho rằng, loại trò chơi
được xem là trò chơi học tập “là những trị chơi có nhiệm vụ chủ yếu là giáo dục
và phát triển trí tuệ cho người học”; theo Đinh Văn Vang, trị chơi học tập “là loại
trị chơi có luật thường do người lớn nghĩ ra cho trẻ chơi. Đó là loại trò chơi đòi
hỏi trẻ phải thực hiện một q trình hoạt động trí tuệ để giải quyết nhiệm vụ học
tập được đặt ra như nhiệm vụ chơi, qua đó mà trí tuệ trẻ phát triển” …
Phương pháp dạy học tích cực trị chơi là phương pháp giáo viên thơng qua
việc tổ chức các trị chơi liên quan đến nội dung bài học, có tác dụng phát huy tính
tích cực nhận thức, gây hứng thú học tập cho học sinh. Qua trò chơi, học sinh tiếp
thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, đồng thời qua trò chơi phát triển sự tự
giác, chủ động của học sinh.
Mỗi trò chơi đều có những nét đặc sắc riêng và có tác dụng nhất định đối với

sự hình thành, phát triên tâm lí, nhân cách, trí tuệ của người học và mỗi trị chơi lại
có những lợi thế riêng trong việc giáo dục học sinh. Tuy có nhiều loại hình trị
chơi, nhưng các trị chơi đều có cấu trúc chung đó là: mục đích chơi, hành động
chơi, luật chơi, đối tượng chơi, các quá trình, tình huống và quan hệ. Các nhiệm
vụ, quy tắc, luật chơi và các mối quan hệ trong trò chơi học tập được tổ chức tương
đối chặt chẽ trong khuôn khổ cho phép của các nhiệm vụ dạy học và được định
hướng trước ở mục tiêu, nội dung học tập khi triển khai thực hiện. Trò chơi học tập
được các giáo viên và người lớn sáng tạo ra, sử dụng dựa trên những yêu cầu của lí
luận dạy học, đặc biêt là của lí luận dạy học các môn học cụ thể; chúng là một
trong những hoạt động giáo dục không tuân theo bài bản cứng nhắc mà được tổ
chức linh hoạt, phù hợp với nội dung bài dạy và góp phần làm cho tiết học thêm
sinh động, thu hút học sinh chú tâm vào các hoạt động học.
Trò chơi trong dạy học vốn là hoạt động quen thuộc của nhiều giáo viên.
Trò chơi học tập được hiểu đơn giản nhất là các hoạt động gây hứng thú cho học
sinh bằng các hình thức thi đua giữa các cá nhân hay các tập thể nhằm đạt được
hiệu quả về kiến thức hay kĩ năng liên quan đến việc học tập bộ mơn.
Trị chơi học tập nói chung hay trị chơi địa lí nói riêng rất đa dạng.
Trị chơi có thể tiến hành ở đầu giờ với mục đích khởi động, tạo hứng thú
và tâm lí sẵn sàng cho tiết học. Tuy nhiên, nội dung trò chơi cần thiết phải hướng
đến nội dung bài học, dựa trên những hiểu biết sẵn có của học sinh.
Trị chơi cũng được tiến hành trong giờ học, được coi như là một nội dung
bài học. Trò chơi được tiến hành nhằm mục đích giúp học sinh hào hứng với việc
khám phá kiến thức mới và chính bản thân nội dung trị chơi cũng là những kiến
thức mới. Thơng qua trị chơi, ngồi ý nghĩa về việc cung cấp kiến thức, trò chơi


cịn có giá trị to lớn góp phần phát huy sự nhanh nhạy, quyết đốn của người chơi,
phát huy tính tập thể của nhóm lớp. Trị chơi cịn có ý nghĩa lớn trong việc hình
thành các kĩ năng sống, nhân cách của học sinh thông qua biểu hiện đơn giản nhất
là tôn trọng người chơi, lắng nghe đáp án và phản biện một cách hợp lí.

1.2. Một số vấn đề chung về dạy và học trực tuyến
Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và sự ra đời của mạng
Internet đã đem lại cho con người nhiều ứng dụng tiện ích. Trong đó, dạy và học
trực tuyến đang trở thành một giải pháp của giáo dục nhằm nâng cao chất lượng
đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội. Dạy học trực tuyến là một hình thức đào tạo
qua mạng hoặc qua truyền hình, có nhiều đổi mới hơn so với dạy học truyền thống,
cung cấp cho học sinh sự kết hợp hài hịa giữa nhìn, nghe và sự chủ động tích cực
trong mọi hoạt động. Chính nhờ những tiện ích đó, dạy học trực tuyến đã mang lại
hiệu quả cho việc học tập như: thu hút được nhiều đối tượng học sinh trong và
ngồi trường (có thể cịn là học sinh trên phạm vi toàn cầu), cắt giảm được nhiều
chi phí xuất bản, in ấn tài liệu. Người học trực tuyến có thể chủ động chọn cho
mình những kiến thức phù hợp hơn so với hình thức tiếp thu thụ động trên lớp theo
lối truyền thống. Ngoài ra, người học cịn có khả năng tự kiểm sốt tốc độ học của
mình sao cho phù hợp với bản thân mà vẫn đảm bảo được chất lượng học tập.
Chính vì những ưu điểm trên, học trực tuyến đang là một giải pháp tối ưu nhất với
sự thu hút ngày càng đơng đảo của học sinh, sinh viên.
Có rất nhiều cách hiểu khác nhau về dạy học trực tuyến (dạy học online),
nhưng cách hiểu cơ bản đó là một phương thức phân phối các tài liệu, nội dung học
tập dựa trên các công cụ điện tử hiện đại như: điện thoại, máy tính, ipad… thơng
qua mạng internet. Trong đó, nội dung, tài liệu học tập có thể được cung cấp từ các
thầy cơ giáo, cũng có thể được cập nhật từ các website trường học trực tuyến và
các ứng dụng di động khác.
Giáo dục trực tuyến là phương thức học ảo thơng qua một máy vi tính, điện
thoại thơng minh nối mạng đối với một máy chủ ở nơi khác có lưu giữ sẵn bài
giảng điện tử và phần mềm cần thiết để có thể hỏi/yêu cầu/ra đề cho học sinh học
trực tuyến từ xa. Giáo viên có thể truyền tải hình ảnh và âm thanh qua đường
truyền băng thơng rộng hoặc kết nối không dây (Wifi, WiMax), mạng nội bộ
(LAN). Mở rộng ra, các cá nhân hay các tổ chức đề có thể tự lập ra một trường học
trực tuyến (E-School) mà nơi đó vẫn nhận đào tạo học sinh, đóng học phí và có các
bài kiểm tra như các trường học khác.

Khái niệm học trực tuyến cũng được dùng như một thuật ngữ chỉ môi trường
học tập mà trong đó, người học có thể tương tác với mơi trường học tập thông qua
Internet hoặc các phương tiện truyền thông điện tử khác. Đây là mơi trường có khả
năng chia sẻ cao, vận hành không phụ thuộc vào không gian, thời gian, tạo điều
kiện để mọi người trao đổi, tìm kiếm, học tập một cách dễ dàng. Việc học không


chỉ bó hẹp cho học sinh, sinh viên ở các trường mà dành cho tất cả mọi người,
không kể tuổi tác, hồn cảnh sống.
Việc dạy học trực tuyến đã có từ khá lâu. Khóa học qua mạng đầu tiên được
đưa ra vào năm 1986 bởi trường Đại học John F. Kennedy ở California – Hoa Kỳ.
Các chuyên gia về đào tạo giáo dục đã có hơn 30 năm nghiên cứu cho thấy kết quả
học tập trực tuyến không hề thua kém so với các lớp học truyền thống. Tuy nhiên,
việc học trực tuyến có đạt hiệu quả cao hay khơng cũng còn tùy thuộc vào giáo
viên và sự hợp tác của học sinh. Ở Việt Nam, phương thức dạy học trực tuyến đã
dần trở nên quen thuộc với đa số các thầy cô giáp nhưng vẫn đang đặt ra những
thách thức không nhỏ đối với cả người dạy và người học do chưa được triển khai
đồng đều, cơ sở hạ tầng của nhiều trường chưa thể đáp ứng tốt yêu cầu của đào tạo
từ xa, cách thực hiện của mỗi trường lại rất khác nhau. Tuy cịn nhiều khó khăn
nhưng phương thức dạy học này vẫn đang ngày càng phát triển và lan rộng; các
phần mềm, ứng dụng dạy học trực tuyến cũng không ngừng được nâng cấp và thay
đổi để phù hợp hơn với nhu cầu của xã hội. Mơ hình học tập này khơng chỉ giúp
thầy và trị tiếp tục học tập, bồi dưỡng kiến thức mà còn nâng cao tính tự học và
động lực học tập của học sinh, kể cả tính trách nhiệm lẫn kỉ luật, tự giác trong học
tập. Có rất nhiều phương thức cho quá trình dạy học trực tuyến như: dạy học bằng
các văn bản thuần túy thông qua thư điện tử, qua truyền hình, qua các phần mềm
hỗ trợ dạy học như zoom, shub, …. Ngoài ra, với việc học trực tuyến học sinh
cũng có thể truy cập các liên kết bên ngồi, những mơ phỏng chất lượng cao và các
hiệu ứng sinh động. Chính vì thế, tùy thuộc vào u cầu, mục đích của từng nội
dung học tập mà giáo viên có thể lựa chọn hình thức dạy học trực tuyến phù hợp,

để các hoạt động học đạt hiệu quả cao nhất.
E-learning (giáo dục trực tuyến hay dạy học online) có những giá trị, vẻ đẹp
riêng, nhưng cũng đang có những hiểu lầm tai hại, nhất là trong thời điểm dịch
vius corona, hình thức giảng dạy, học tập này được nói đến nhiều hơn. Để có thể áp
dụng dạy và học trực tuyến một cách hiệu quả cần hiểu rõ về hình thức giảng dạy
và học tập này.
Việc hiểu E-learning là gì, những ứng dụng của nó trong giảng dạy ở Việt
Nam còn chưa được hiểu một cách đầy đủ và sâu sắc. Có thể tạm phân việc ứng
dụng E-learning của các trường hiện nay thành 5 bậc:
+ Bậc 1 gồm 100% lớp học truyền thống.
+ Bậc 2, E-learning chỉ là nền tảng lưu trữ và chia sẻ một số tài nguyên học
tập.
+ Bậc 3, E-learning được sử dụng rộng rãi hơn, nhiều tài nguyên hơn nhưng
lớp học trực tiếp vẫn là chủ đạo.
+ Bậc 4, E-learning kết hợp trong phương thức và triết lí giáo dục, trở thành
một thành phần quan trọng của quá trình tổ chức lớp học với các triết lí như học


đảo ngược (flipped classroom). Đây là bậc cao. Ở mức độ này, có sự hiểu biết và
đầu tư mạnh của lãnh đạo nhà trường, nhưng E-learning ẫn chỉ là công cụ dạy và
học chứ chưa thay đổi cấu trúc và mơ hình vận hành của nhà trường.
+ Ở bậc 5, trường học đã thực sự chuyển đổi số hoàn toàn (digitalization)
mơ hình hoạt động của mình từ học tập, giảng dạy, quản lí chất lượng. Ở bậc này
nó thực sự thay đổi về cách tiếp cận và chất lượng giáo dục.
Theo đánh giá của các chuyên gia thì hầu hết các trường ở Việt Nam đang ở
bậc 2, số ít ở bậc 3; bậc 4 diễn ra ở một số mơn học, một số trường lớn nhưng chưa
mang tính hệ thống. Mặc dù đã xuất hiện khá lâu (khoảng 13 đến 15 năm) ở Việt
Nam nhưng ứng dụng của E-learning vẫn khá thấp. Lý do cơ bản là do đa số lãnh
đạo nhà trường, các thầy cô giáo đều quen với cách dạy “truyền thống”, chưa trang
bị kĩ năng số và chưa vượt ra khỏi vùng an tồn của chính mình. Điều cần thiết bây

giờ là đào tạo kĩ năng số cho các thầy cô giáo, động viên họ dám dấn thân để ứng
dụng E-learning hiệu quả nhất.
Dạy học trực tuyến hay tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi
mới nội dung, phương pháp dạy và học, kiểm tra, đánh giá là chủ trương của Bộ
Giáo dục và Đào tạo. Cụ thể, với giáo dục phổ thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ
đạo đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới nội dung, phương pháp
dạy học và kiểm tra đanh giá ở các nhà trường; giáo viên có thể thiết kế học liệu
số, bài giảng E-learning giúp học sinh tự học.
Bộ Giáo dục và Đào tạo hiện có kho dữ liệu gồm hơn 5000 bài giảng điện tử
E-learning đoạt giải trong các cuộc thi quốc gia thiết kế bài giảng E-learning do Bộ
tổ chức. Kho dữ liệu này có bài giảng đầy đủ các cấp học: mầm non, tiểu học,
trung học cơ sở, trung học phổ thông với nội dung phong phú của các môn học trải
dài các lớp học. Đây là nguồn học liệu chất lượng để các nhà trường lựa chọn và
hướng dẫn học sinh tham khảo, cùng với hệ thống bài giảng điện tử mà giáo viên
nhà trường chủ động xây dựng để cung cấp kiến thức, kĩ năng cho người học; đặc
biệt là trong dịp các em không thể đến trường vì dịch Covid 19.
Hiện nay, đa phần các giáo viên dạy học trực tuyến lựa chọn các công cụ
như mạng xã hội Facebook, Zalo, qua Email hoặc các phần mềm hệ thống như
Zoom, Google Classroom, Microsoft Team… để dạy học. Tuy nhiên, với các nền
tảng này, nhiều thầy cô đang tìm cách để làm quen và dạy học trực tuyến với
khơng ít khó khăn. Giáo viên mất nhiều thời gian soạn bài giảng, đọc, chấm bài,
báo cáo với nhà trường, khó để quản lí chất lượng học sinh. Để đạt hiệu quả cao
trong các hoạt động học, trước mỗi bài học trực tuyến, giáo viên phải cung cấp nội
dung học tập, yêu cầu, tài liệu học tập trước cho học sinh. Trong q trình giảng
bài khơng ơm đồm, sa đà vào phân tích giảng giải nội dung mà chủ yếu quan tâm
xem học sinh tiếp thu được đến đâu, lưu ý những điểm học sinh chưa rõ; tăng
cường hướng dẫn học sinh tự học, chủ động lĩnh hội kiến thức.


Nghị quyết Trung ương II khóa VIII, Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ rõ: “Đổi

mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học, bậc học, áp dụng những phương
pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh, sinh viên năng lực tư duy, sáng
tạo, năng lực giải quyết vấn đề. Đổi mới phương pháp giáo dục – đào tạo khắc
phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người
học…”. Một trong những biện pháp quan trọng là chúng ta cần phải nhanh chóng
ứng dụng những thành tựu của cơng nghệ thông tin để biên soạn bài giảng điện tử
áp dụng trong dạy và học ở Việt Nam nhằm tích cực hóa q trình học tập của học
sinh, sinh viên. Cùng với sự phát triển và yêu cầu ngày càng cao của xã hội, việc
sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học không thể chỉ dừng lại ở việc kết hợp
với phương pháp dạy học truyền thống mà cần chuyển sang một trang mới để phù
hợp hơn với mọi yêu cầu của xã hội, giúp người học có thể tham gia bài học mọi
lúc, mọi nơi, tránh được các giờ học truyền thụ kiến thức nhàm chán với người
học. Để giải quyết những vấn đề này, sử dụng trò chơi học tập trong dạy học trực
tuyến chính là giải pháp tối ưu, hiệu quả nhất hiện nay.
Hơn nữa, cho đến nay dịch Covid-19 vẫn còn đang diễn biến hết sức phức
tạp. Theo trang tin về dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 của Bộ Y tế tới
6 giờ ngày 31/8/2021: Thế giới đã có tới 4.539.682 người tử vong, tổng số ca
nhiễm là 218.913.594. Số ca mắc bệnh trong ngày đang có dấu hiệu tăng mạnh trở
lại trên phạm vi tồn cầu. Vùng dịch “nóng nhất” là Châu Á và Châu Âu. Hàng
loạt nước tại Châu Á những ngày qua đã quyết định kéo dài hoặc kéo phong tỏa
nghiêm ngặt để đối phó với làn sóng dịch mới. Ngày 31/8, thế giới có 95 quốc gia
và vùng lãnh thổ ghi nhận ca COVID-19 mới, 74 quốc gia và vùng lãnh thổ có các
ca tử vong vì đại dịch. Ở Việt Nam, số ca nhiễm là 473.530, đang điều trị 212.936,
khỏi bệnh là 248.722 và tử vong là 11.868 (Theo Trong
cơng điện của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường thực hiện phòng, chống dịch
COVID-19 dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 cũng nêu rõ: Tình hình dịch bệnh trên thế
giới, khu vực vẫn diễn biến hết sức phức tạp, khó lường. Trong nước, dịch bệnh
vẫn chưa được kiểm sốt triệt để, nhất là tại các tỉnh, thành phố, khu vực phía Nam
và một số địa phương tập trung đơng dân cư, giao thương lớn.
Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid 19 đề nghị người dân thực

hiện các biện pháp phịng, chống dịch trong tình hình mới, tiếp tục thực hiện các
biện pháp phòng chống dịch theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ với “nhiệm vụ
kép”, vừa phát triển kinh tế, vừa phòng chống dịch Covid-19, giữ vững thành quả
chống dịch đạt được. Trước những diễn biến khó lường của dịch bệnh, mỗi giáo
viên phải ln có kế hoạch bồi dưỡng chun mơn nghiệp vụ, tích cực bồi dưỡng
kiến thức công nghệ thông tin; luôn sẵn sàng, chủ động dạy học hiệu quả nhất với
mọi điều kiện và hoàn cảnh. Do vậy, việc sử dụng linh hoạt các phương pháp, kĩ
thuật, các thức dạy học trực tuyến càng trở nên cần thiết hơn. Giáo viên cần chủ
động hơn trong ứng dụng các thành tựu của khoa học cơng nghệ, sử dụng linh hoạt
hơn các phương pháp, hình thức dạy học, tiếp cận nhanh chóng các phần mềm,


công cụ hỗ trợ dạy học để việc dạy và học trực tuyến khơng cịn là sự lúng túng,
ngại dạy của các thầy cơ; học sinh cũng khơng cịn những lí do cá nhân, những lí
do mà các em cố đưa ra để trốn tránh các giờ học trực tuyến nữa.
Với sự chỉ đạo của Sở Giáo dục và đào tạo Nam Định; sự chỉ đạo, đôn đốc,
động viên, hướng dẫn thường xuyên của Lãnh đạo trường THPT Lý Tự Trọng, các
thầy cô giáo nhà trường đã mạnh dạn hơn trong việc ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học, các giờ dạy trực tuyến và trực tuyến kết hợp trực tiếp ngày càng
được tổ chức nhiều hơn, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, sự đổi mới đó vẫn cịn nhiều hạn
chế như một số thầy cô sử dụng chưa linh hoạt, thuần thục các ứng dụng, phần
mềm, phương tiện hỗ trợ dạy học bộ môn hoặc các phương pháp, phương tiện,
phần mềm sử dụng lại không phù hợp với một số đối tượng học sinh, hoặc dạy học
trực tuyến còn mang tính hình thức, nhiều giờ học cịn chưa đủ hấp dẫn với học
sinh…. Bản thân tôi cũng nhận thấy một số phần mềm, công cụ hỗ trợ dạy học tơi
áp dụng cịn cứng nhắc, hiệu quả chưa cao, chưa phát huy tối đa các ứng dụng của
từng phần mềm hỗ trợ dạy học. Vì vậy tơi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này
vừa để học sinh được tiếp cận với các phương thức học chủ động, phát huy tốt nhất
ý thức, nhận thức của học sinh, vận dụng được kiến thức mơn học vào thực tiễn,
tạo khơng khí học tập lôi cuốn, sôi nổi; vừa để bản thân tôi hiểu sâu sắc hơn, vận

dụng nhuần nhuyễn hơn các phương pháp dạy và học tích cực trong mơn Địa Lí,
điều quan trọng hơn nữa là để bản thân tôi luôn sẵn sàng tâm thế bồi dưỡng kiến
thức cho học sinh, hướng dẫn học sinh chủ động học tập trong điều kiện, hồn
cảnh phức tạp nhất, đa dạng các hình thức dạy học. Việc tiếp tục đẩy mạnh ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo hướng tiếp cận cuộc cách mạng công
nghiệp lần thứ 4, phát triển năng lực tự học của học sinh và nâng cao kĩ năng tổ
chức dạy học qua Internet, trên truyền hình; tăng cường mối liên hệ giữa nhà
trường và gia đình trong việc tổ chức và hỗ trợ học sinh học tập; thực hiện dạy học
bám sát điều chỉnh nội dung dạy học là những nhiệm vụ và giải pháp quan trọng.
1.3. Một số hiểu lầm hay gặp phải của dạy học online
Việc dạy và học trực tuyến hiên nay vẫn gặp phải rất nhiều khó khăn. Đầu
tiên, nhiều người quan niệm cách giảng dạy này có chất lượng thấp. Ở bậc 1 thì
chất lượng thấp là đúng, nhưng ngun nhân chính là do người dùng, do giáo viên.
Nhiều doanh nghiệp đã đi trước các trường học khá xa, họ đã xây dựng được hệ
thống riêng của mình. Nhiều người cũng cho rằng dạy học online thì tương tác
giữa giáo viên với học sinh sẽ kém. Điều này khơng hồn tồn đúng vì hình thức
này có khả năng tương tác khá cao vì học sinh, giáo viên có thể trao đổi, trả lời,
chia sẻ rất hiệu quả. Các hệ thống Live streaming (giảng dạy thời gian thực) hiện
nay cho chất lượng rất tốt, khơng kém già các lớp học truyền thống mà cịn ưu
điểm hơn à học sinh và giáo viên không phải di chuyển và có thể xem lại buổi học
bất cứ lúc nào. Với học sinh lớp 12, việc ôn tập của các em cũng trở nên nhẹ nhàng
hơn, đơn giản hơn, tránh được việc chen lấn vào các lớp học thêm như trước đây.


Các em có thể chủ động hơn trong việc học tập của mình, tránh được những mệt
mỏi, căng thẳng khơng cần thiết, nhất là với học sinh 12, khi các em phải ôn tập,
trang bị kiến thức chuẩn bị cho kì thi Tốt nghiệp THPT, xét tuyển đại học trong bối
cảnh hiện nay.
Có rất nhiều giáo viên, phụ huynh học sinh, học sinh cịn lo ngại bị mất
thơng tin cá nhân hay bị kẻ xấu tác động trong quá trình dạy học trực tuyến. Vấn

đề này có thể có các cách khắc phục khác nhau tùy theo từng phần mềm, phương
tiện mà giáo viên hay học sinh sử dụng.
Nhiều ý kiến lầm tưởng rằng dạy học online chi phí đắt nhưng trên thực tế
chi phí cho việc dạy và học này lại rất rẻ cho cả giáo viên và học sinh. Giáo viên có
thể xem lại bài giảng của mình, hồn thiện hơn về chun mơn; học sinh có thể
học chủ động hơn với các chủ đề, nội dung học tập. Có ý kiến lại nói rằng giáo
viên sẽ mất bản quyền khi dạy học online. Điều này cũng không đúng. Nội dung
giảng dạy và học tạp hiện nay rất nhiều và miễn phí khắp nơi nên đây khơng phải
là vấn đề lớn. Mặt khác, các hệ thống E-learning đều có các lớp bảo mật nên cũng
khơng đáng lo ngại. Nếu bài giảng của chúng ta có người muốn tham khảo, muốn
lấy là tư liệu cho họ, muốn chia sẻ cho bạn bè của họ thì chúng ta cũng đã được coi
như thành công và rất đáng tự hào rồi. Khơng ít các thầy cơ giáo được các em học
sinh cả nước, thậm chí quốc tế biết đến nhờ những bài giảng hay, ý nghĩa, hữu ích
với các em. Đây chính là những tấm gương sáng về việc tiếp cận công nghệ số,
luôn tiên phong đi đầu để thầy cô chúng ta noi theo.
1.4. Những lợi ích của tổ chức trò chơi học tập trong dạy học trực tuyến
Khi dạy học trực tuyến các thầy cô giáo không thể sử dụng thiết kế bài giảng
của lớp học trực tiếp. Phương thức giảng bài, lắng nghe, ghi chép đã khơng cịn
phù hợp. Với học trực tiếp, giáo viên thường thực hiện một số phương pháp, tổ
chức các hoạt động vận động, các trò chơi, thảo luận để học sinh tham gia tích cực
vào bài học. Chuyển sang dạy học trực tuyến, nhiệm vụ của giáo viên là game hóa
nội dung bài giảng của mình, cần tổ chức các trị chơi tương tác qua các ứng dụng,
phần mềm để có một giờ học online thú vị, hấp dẫn và cuốn hút học sinh.
Tổ chức trò chơi học tập trong dạy học trực tuyến đem lại những lợi ích:
- Tạo tâm thế chủ động cho học sinh: Giáo viên là người đưa ra nhiệm vụ,
hướng dẫn học sinh cách thức giam gia, học sinh sẽ là người tham gia, chủ động
tìm tịi kiến thức và giải quyết vấn đề. Từ đó, luyện tập cho học sinh sự tự tin và sự
sẵn sàng, tích cực khi đón nhận những kiến thức mới.
- Tăng khả năng ghi nhớ: Việc sử dụng trò chơi để thay đổi hình thức học
tập làm cho khơng khí lớp học thoải mái và dễ chịu hơn. Từ đó, tạo tính tự giác,

tích cực hơn trọng việc tiếp nhận kiến thức. Thơng qua trị chơi, học sinh biết cách
nhìn nhận, phân tích, so sánh, khái quát kiến thức một cách thoải mái, thú vị hơn.
Điều này giúp học sinh có ấn tượng với kiến thức một cách mạnh mẽ, ghi nhớ


thông tin lâu, vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề thực tiễn hiệu quả hơn. Đặc
biệt, các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng những học sinh được trải nghiệm
chương trình học qua chơi sẽ có một nền tảng vững chắc trong tương lai.
- Tạo điều kiện để phát triển kiến thức mới: Ngoài việc tiếp nhận kiến thức
một cách dễ dàng thơng qua trị chơi học tập, học sinh cịn có thể phát hiện ra
nhiều vấn đề mới khác so với nhiệm vụ ban đầu. Bằng việc vận dụng các kĩ năng,
kĩ xảo để chơi trò chơi, học sinh nhanh chóng phát triển những kiến thức nền tảng
thành kiến thức mới, thú vị hơn.
- Tăng hứng thú học tập: Trò chơi học tập bên cạnh chức năng giải trí cịn
giúp học sinh tự củng cố kiến thức, kĩ năng, thói quen học tập một cách hứng thú,
thói quen làm việc theo nhiều quy mơ (cá nhân, nhóm, lớp). Các tiết học có trị
chơi sẽ thu hút được mức độ tập trung của học sinh mà không một phương pháp
nào sánh được.
- Tăng cường năng lượng cho việc học: Học sinh ln có nhiều năng lượng
cho việc giải trí. Phương pháp học qua chơi được xây dựng từ điều cốt lõi này, sử
dụng trò chơi để truyền đạt, củng cố, phát triển kiến thức một cách tự nhiên nhất.
Nhờ vậy, người học có thể thỏa sức trải nghiệm, khám phá và giải quyết các vấn đề
chưa sáng tỏ của bản thân.
- Tăng cường tương tác giữa giáo viên và học sinh: Khi học online, nếu giáo
viên không soạn bài thật cẩn thận, phương pháp dạy học không linh hoạt sẽ dễ dẫn
đến những giờ học nhàm chán, từ đó người học khơng chú tâm, khơng chủ động
trong các hoạt động học. Việc tổ chức trò chơi học tập sẽ khắc phục được những
điểm yếu trong học tập online này. Giáo viên đóng vai trị tích cực trong việc
hướng dẫn học sinh tương tác trong các hoạt động. Từ đó, học sinh sẽ được giáo
viên hỗ trợ nhằm phát triển các kĩ năng xã hội như làm việc nhóm, chia sẻ và tư

duy phản biện, đàm phán và giải quyết các mâu thuẫn.
- Tăng cường sự tích cực, đầu tư thời gian của người học vào các hoạt động
học: Khi người giáo viên khéo léo đưa các hoạt động vui chơi vào trong các hoạt
động học sẽ tiếp thêm động lực để học sinh có thêm niềm vui, hứng thú trong q
trình học tập. Giáo viên khơng phải căng mình bên những tập bài kiểm tra nữa, các
ứng dụng trị chơi học tập khơng chỉ hỗ trợ thầy cơ giáo chấm bài mà còn thống kê
chi tiết số câu trả lời đúng, sai của học sinh; những câu hỏi trong bài học sinh hay
mắc lỗi, tỉ lệ % điểm, phổ điểm toàn bài,… Từ đây, giáo viên sẽ dần hồn thiện
hơn các bài giảng của mình, hỗ trợ kịp thời những khó khăn mà học sinh đang gặp
phải, định hướng hình thành nguồn lao động chủ động trong tương lai.
1.5. Một số lưu ý khi áp dụng phương pháp dạy học tích cực trị chơi học tập
Thực tế cho thấy phương pháp dạy học tích cực cùng trị chơi khơng hề khó.
Tuy nhiên giáo viên cần đủ bản lĩnh, kĩ năng và chun mơn để kiểm sốt giờ học.
Khi áp dụng phương pháp này cần lưu ý một số điểm sau:


 Mục đích của trị chơi phải rõ ràng, thể hiện được mục tiêu của bài
học hoặc một phần của chương trình.
 Hình thức chơi đa dạng giúp học sinh được thay đổi các hoạt động
học tập, học sinh có thể phối hợp các hoạt động trí tuệ với các hoạt
động vận động tay chân.
 Luật chơi nên đơn giản để học sinh dễ hiểu, dễ thực hiện. Nên đưa ra
các hình thức chơi để nhiều học sinh cùng tham gia, từ đó tăng tính
tương tác và giao tiếp giữa các học sinh trong lớp học và giữa các học
sinh với giáo viên.
 Trò chơi học tập trực tuyến phải dễ dàng đăng nhập, thao tác đơn giản,
tránh mất thời gian của giờ học.
 Trò chơi học tập trực tuyến phải đảm bảo tính khả thi, hiệu quả, khoa
học và đảm bảo tính giáo dục.
 Tổ chức chơi trực tuyến vào thời gian thích hợp của bài học để học

sinh vừa hứng thú với giờ học, vừa có thể lĩnh hội được kiến thức một
cách tự nhiên, hiệu quả nhất.
2. Mơ tả giải pháp sau khi có sáng kiến
2.1. Khái quát phạm vi áp dụng sáng kiến
Trường THPT Lý Tự Trọng nằm trên địa bàn xã Nam Thanh, huyện Nam
Trực, Tỉnh Nam Định. Năm học 2020 – 2021 khối 12 của trường có 10 lớp (394
HS), theo khảo sát đầu năm học chỉ có 34 học sinh học khối C, 89 học sinh chọn tổ
hợp môn Sử - Địa – GDCD là môn điều kiện để xét tốt nghiệp. Học sinh khối 10
và 11 đa số đều theo ban Khoa học tự nhiên. Vì vậy, việc tạo hứng thú cho học sinh
đầu tư thời gian tìm hiểu các hoạt động học của mơn Địa lí cịn gặp nhiều khó
khăn. Tuy nhiên đầu vào của học sinh trường THPT Lý Tự Trọng khá cao; đa số
các em học sinh đều có tư duy, khả năng tự tìm tịi, học hỏi tốt. Hầu hết các đều có
khả năng tiếp nhận thơng tin nhạy bén, nhanh nhẹn, tiếp cận nhanh được các hình
thức học trực tuyến. Vì vậy, sáng kiến này sẽ tăng cường được sự hứng thú trong
các hoạt động học trực tuyến của học sinh, các em sẽ biết cách lựa chọn thơng tin
chính xác, nâng cao khả năng tự học, tự tìm hiểu, chủ động khám phá kiến thức, có
khả năng thích ứng với đời sống xã hội, phát huy được những ưu điểm của bản
thân từ đó định hướng nghề nghiệp cho tương lai, phát triển cộng đồng. Đồng thời,
sáng kiến cũng tiếp thêm động lực cho học sinh trong mỗi giờ học, giúp các bài
học trực tuyến và cả trực tiếp trở nên nhẹ nhàng hơn với cả thầy và trò, giúp các
em biết vươn lên trong mọi khó khăn thử thách trong học tập và cuộc sống.
2.2. Phạm vi và phương pháp dạy học trực tuyến sử dụng trò chơi học tập
2.2.1. Phạm vi áp dụng sáng kiến


Sáng kiến đã được áp dụng để giảng dạy môn Địa lí cả 3 khối lớp tại trường
THPT Lý Tự Trọng; đặc biệt hiệu quả với học sinh 12 ôn thi Tốt nghiệp THPT và
ôn thi đại học. Với cách làm tương tự, sáng kiến cũng có thể áp dụng với các mơn
học khác.
2.2.2. Quy trình thực hiện chung của trò chơi học tập trong dạy học trực

tuyến
Để tổ chức một giờ học trực tuyến theo phương pháp dạy học tích cực cùng
trị chơi, giáo viên cần thực hiện quy trình 4 bước như sau:
Bước 1: Giới thiệu tên và mục đích của trị chơi
o Tên trị chơi phải hấp dẫn, dễ hiểu và lơi cuốn.
o Mục đích trị chơi là sẽ giúp học sinh định hình được mình tham gia
trị chơi để làm gì, mình sẽ tìm thấy kiến thức gì qua trị chơi,… Từ
đó, học sinh xác định được nhiệm vụ, vai trị của mình trong trị chơi.
Bước 2: Hướng dẫn học sinh tham gia trò chơi
o Xác định: Số người tham gia, số đội tham gia, trọng tài.
o Cách chơi: từng việc làm cụ thể của người chơi, đội chơi, thời gian trị
chơi, những việc khơng được làm trong trị chơi.
o Cách tính kết quả và cách tính điểm chơi, các giải thưởng.
Bước 3: Thực hiện trị chơi
o Khi học sinh đã hiểu rõ mục đích, luật chơi và cách chơi, học sinh sẽ
chủ động tham gia vào trò chơi. Ở bước này, học sinh sẽ là người
quyết định cho kết quả của trò chơi, do vậy giáo viên nên tương tác
với học sinh để giúp học sinh tham gia tích cực vào trị chơi, hỗ trợ
kịp thời với những học sinh không tham gia kịp thời vào trị chơi học
tập (như khơng đăng nhập đúng đường link giáo viên gửi).
o Giáo viên sẽ là người quan sát, nhắc nhở, giúp đỡ học sinh nếu học
sinh còn lúng túng, chưa thành thạo trong các thao tác tham gia vào
trò chơi.
Bước 4: Nhận xét sau trò chơi
o Giáo viên hoặc trọng tài sẽ nhận xét thái độ tham gia trò chơi của từng
cá nhân, từng đội, những yếu điểm của từng đội để đề xuất các giải
pháp khắc phục.
o Giáo viên công bố kế quả chơi của từng cá nhân, từng đội và phần
thưởng cho cá nhân, đội đạt giải.
2.2.3. Một số phần mềm và công cụ tổ chức trị chời trực tuyến miễn phí hiệu

quả nhất


- Thứ nhất: Ứng dụng tạo trò chơi học tập Quizizz: Là một ứng dụng tạo
trò chơi trực tuyến thường được dùng để kiểm tra kiến thức ở các môn học cũng
như kiến thức xã hội thơng qua hình thức trả lời trắc nghiệm. Các câu hỏi trắc
nghiệm trong Quizizz thuộc nhiều danh mục với cấp độ khác nhau để học sinh thử
sức, đánh giá trình độ của bản thân. Giáo viên có thể tự soạn câu hỏi theo từng bài,
từng chuyên đề, cũng có thể truy cập bộ câu hỏi do người khác chia sẻ để sử dụng
sao cho phù hợp với yêu cầu của bài học. Câu hỏi trong Quizizz có 5 dạng là trắc
nghiệm, hộp kiểm, bình chọn, điền vào chỗ trống và câu hỏi mở. Ngoài việc nhập
câu hỏi, chúng ta có thể chèn thêm hình ảnh (phù hợp với dạng câu hỏi sử dụng
biểu đồ, lược đồ, bản đồ trong mơn Địa lí) và âm thanh vào phần nội dung câu hỏi,
chúng ta chỉ cần tải file từ máy tính lên hoặc dán đường dẫn hợp lệ. Với câu hỏi
điền vào chỗ trống, một hình thức của câu hỏi tự luận, người chơi chỉ nhìn thấy câu
hỏi và phải tự nhập đáp án (thích hợp với luyện các bài tập trả lời ngắn trong bồi
dưỡng học sinh giỏi tỉnh). Quizizz cũng hỗ trợ việc lấy câu hỏi từ file excel, giúp
giáo viên chuẩn bị bài giảng đơn giản hơn.
Sau khi giáo viên tạo xong bộ câu hỏi, có thể sử dụng Quizizz theo 3 cách
tương ứng với 3 chế độ là Play live, Assign HW và Practice. Đầu tiên là chơi trực
tuyến, nhiều người cùng chơi 1 lúc. Tiếp theo là giao bài tập về nhà, chúng ta sẽ
chọn một mốc thời gian nhất định và yêu cầu học sinh nộp bài theo thời hạn yêu
cầu. Cuối cùng là chế độ luyện tập, không giới hạn số lần chơi. Có thể chọn chế độ
chơi, bao gồm chơi 1 mình, chơi theo nhóm và làm bài kiểm tra.
Sau khi tổ chức trò chơi cho học sinh bằng Quizizz, ở phần Game Highlight
bên trên, giáo viên có thể xem phân tích về phần chơi đã tổ chức như tỉ lệ trả lời
đúng của cả lớp, câu hỏi nào có nhiều học sinh chọn sai nhất, câu hỏi nào học sinh
trả lời lâu nhất hay trung bình thời gian trả lời mỗi câu hỏi. Bên dưới, thầy cô giáo
có thể theo dõi tổng quan thống kê tỉ lệ trả lời đúng/sai của học sinh cả lớp hay
thống kê theo từng câu hỏi. Giáo viên cũng có thể theo dõi được thơng số của tồn

bộ bài làm của 1 học sinh bất kì. Ngồi ra, giáo viên cịn có thể chọn in hoặc tải
bản kết quả về máy, gửi kết quả qua email cho phụ huynh (nếu có địa chỉ email của
phụ huynh). Đây là ưu điểm nổi bật khi sử dụng Quizizz so với các hình thức học
và kiểm tra trực tiếp.
Mục đích chính của Ứng dụng trị chơi trắc nghiệm trực tuyến Quizizz là tổ
chức các cuộc thi trắc nghiệm trực tuyến trên máy tính hoặc các thiết bị thông
minh. Với các bài thi trắc nghiệp trực tuyến học sinh được dự thi, được chấm điểm,
có quy định thời gian và diễn ra khơng khác gì so với thi trắc nghiệm trên giấy,
thậm chí cịn có lợi hơn nhiều cho cả giáo viên và học sinh. Bên cạnh đó, sử dụng
hệ thống trắc nghiệm trực tuyến học sinh sẽ được luyện kĩ năng làm quen và sử
dụng thành thạo máy tính, làm quen và biết cách khai thác được thông tin trên các
website, đây là kĩ năng thiết yếu cho sự phát triển ở thời đại 4.0.
Ưu điểm của trò chơi


 Giao diện trò chơi đẹp, âm thanh sống động, trò chơi mới lạ. Câu hỏi
và đáp án hiển thị trên màn hình thiết bị người chơi mà khơng phụ
thuộc vào máy chủ. Mỗi người chơi có một tiến trình chơi riêng, thứ
tự các lựa chọn trả lời khác nhau  khách quan khi sử dụng để kiểm
tra, đánh giá quá trình học tập của học sinh.
 Khi đang chơi, người chơi có thể nhìn thấy thứ tự của mình ở từng
câu. Sau khi kết thúc trị chơi sẽ có bảng xếp thứ hạng người chơi, có
các thống kê chi tiết từ đó người học sẽ có động lực hơn để cố gắng
trong học tập, nâng cao khả năng tự học; người dạy xác định được nội
dung học tập cần hỗ trợ người học, xây dựng kế hoạch bài dạy phù
hợp hơn.
 Giáo viên có thể sưu tầm các câu hỏi có sẵn trong ngân hàng câu hỏi,
giúp đa dạng các tài liệu bồi dưỡng chuyên môn của thầy cô giáo.
- Thứ 2: Ứng dụng Kahoot: Là ứng dụng rất nổi tiếng hiện nay được giáo viên và
học sinh tin tưởng sử dụng. Đây là một ứng dụng hỗ trợ người sử dụng học tập

miễn phí dựa trên hình thức trò chơi và được sử dụng giống như một lớp học có sự
tương tác qua lại. Về bản chất thì Kahoot chính là một website vì vậy nó có thể
được sử dụng ở bất kì một thiết bị nào như laptop, smartphone, máy tính để bàn,…
miễn là thiết bị bạn đang sử dụng được kết nối với internet.
Kahoot xây dựng một nền tảng trò chơi hấp dẫn nhằm tạo ra một mơi trường
học tập vui vẻ, hấp dẫn. Thay vì lối học truyền thống là nhìn vào sách giáo khoa thì
người học được nhìn vào thiết bị của mình trong khi chơi và kết nối với các bạn
khác trong quá trình học tập. Kahoot mang đến cho học sinh những trải nghiệm
tuyệt vời, giúp các em tiến bộ rõ rệt trong học tập
Kahoot hỗ trợ soạn và làm bài kiểm tra trắc nghiệm với rất nhiều các lựa
chọn, với các tính năng có thể tích hợp được cả hình ảnh và video một cách đơn
giản, dễ dàng, nhanh chóng, thuận tiện. Đây là một trang Web giúp giáo viên có thể
tạo ra bộ câu hỏi trắc nghiệm một cách dễ dàng, gây được sự hứng thú cho người
học. Kahoot giúp nâng cao chất lượng giáo dục, nhất là trong mùa dịch.
Kahoot giúp tạo ra một hệ thống câu hỏi trắc nghiệm thú vị trong vài phút.
Nội dung và hình thức các câu hỏi đa dạng, có thể thêm video, hình ảnh, sơ đồ vào
bộ câu hỏi để tăng sự hứng thú cho người sử dụng.
Kahoot được tổ chức rất tốt trong một nhóm, giống như một lớp học. Người
học sẽ trả lời câu hỏi trên thiết bị, trò chơi được hiển thị trên màn hình phụ kết hợp
với các bài học chính. Ngồi việc soạn câu hỏi cho bài học, giáo viên có thể tìm
kiếm, tham khảo vơ số các trị chơi hiện có; học sinh có thể tham gia chơi các trò
chơi trong kho dữ liệu.
Với ứng dụng Kahoot, giáo viên có thể chỉ định bài tập về nhà cho học sinh.
Các em có thể chơi Kahoot trên chính điện thoại của mình bất cứ lúc nào, bất cứ


nơi đâu. Đây là ứng dụng có đầy đủ các tính năng như linh hoạt, đơn giản, đa dạng,
hấp dẫn, tồn cầu, miễn phí, là sự lựa chọn tuyệt vời dành cho giáo viên và học
sinh.
Ưu điểm của Kahoot:

 Tích hợp những hình ảnh, video,… được tải trực tiếp từ máy tính hoặc
điện thoại giúp tạo sự chú ý, hấp dẫn hơn với người học.
 Giúp người sử dụng có thể chủ động tương tác hơn.
 Có thể đặt chế độ cài thời gian cho mỗi câu hỏi.
 Trong khi giáo viên chờ học sinh đăng nhập thì giáo viên có thể mở
video trên youtube chạy trong nền của ứng dụng Kahoot.
 Có thể sử dụng bất kỳ trình duyệt web nào mà khơng cần phải cài đặt.
 Có sẵn bộ câu hỏi hay được chia sẻ trên cộng đồng của Kahoot, do đó
chúng ta có thể tìm và sử dụng thêm các câu hỏi khác.
 Cuối mỗi bài học, người học có thể phản hồi về bài kiểm tra, giúp
giáo viên hoàn thiện hơn kế hoạch bài dạy. Giúp giáo viên tổ chức ôn
tập và nắm bắt kết quả nhanh, đặc biệt với hình thức thi trắc nghiệm
 Khơng mất phí.
- Thứ 3: Tạo trị chơi Powerpoit: Là một công cụ giúp cho tiết học thêm
phần hấp dẫn, tăng sự hứng khởi cho học sinh để các em chủ động học tập, tiếp thu
kiến thức hiệu quả hơn. Qua trị chơi, các em sẽ ơn lại được bài cũ và tìm hiểu
thêm các kiến thức mới một cách thú vị và hấp dẫn, từ đó kích thích trí tưởng
tượng phong phú của học sinh, khiến cho giờ học online khơng cịn nhàm chán.
Các trị chơi học tập trên Powerpoit rất phong phú, dễ sử dụng như: câu cá,
đào vàng, đồng hồ đếm ngược, hái quả, hộp quà bí mật, lật mảnh ghép, ngôi sao
may mắn, nhanh như chớp, ô cửa bí mật, tìm mật mã, ai là triệu phú, trị chơi ơ
chữ, vịng quay may mắn, vượt chướng ngại vật,…
Lợi ích của trị chơi Powerpoit trong lớp học trực tuyến:
 Làm tăng động lực: Trò chơi Powerpoit trong lớp học trực tuyến giúp
tăng cường động lực tổng thể. Bằng cách chơi trị chơi, học sinh trở
nên có động lực hơn để học tập, chú ý và tham gia vào các nhiệm vụ
đã đặt ra. Trị chơi khuyến khích học sinh trở thành một thành viên
của nhóm cũng như phụ trách việc học của mình một cách chủ động
nhất.
 Khuyến khích tinh thần cạnh tranh: Bằng cách sử dụng các trị chơi

trong lớp, học sinh có thể chơi với nhau trên tinh thần cạnh tranh.


Điều này sẽ làm tăng tinh thần chiến đấu trong học sinh, từ đó hỗ trợ
nhau trong các hoạt động học tập khác.
 Làm giảm căng thẳng: Thay thế cho khối lượng kiến thức cần lĩnh hội,
thời gian nhìn vào các thiết bị học tập quá lâu, các trò chơi được sử
dụng để giảm căng thẳng cho học sinh. Ngoài ra, người học thể hiện
được trí thơng minh, kỹ năng và hiểu biết về một chủ đề. Các trò chơi
Powerpoit sẽ giúp học sinh có cái nhìn tích cực hơn về môi trường học
tập của họ, tự đánh giá về tốc độ học tập của chính mình.
- Thứ 4: Ứng dụng Educandy: Là một công cụ rất quan trọng để có thể
nâng cao kiến thức thực tế mà học sinh tiếp nhận được. Đặc biệt trong dạy học
online, khi tương tác bằng ánh mắt, cử chỉ, giao tiếp bị hạn chế nhất định thì thầy
cơ cần tìm ra phương pháp mới để tăng sự nhận biết và đảm bảo học sinh chủ động
học tập, lĩnh hội kiến thức hơn. Giáo viên có thể sử dụng Educandy trong lớp học
hoặc thiết kế các bài tập dưới dạng trò chơi hấp dẫn và giao cho học sinh chơi ở
nhà. Sau khi thiết kế trò chơi, giáo viên gửi link hoặc code để học sinh thực hành
mọi lúc, mọi nơi miễn là có mạng internet.
Educandy gồm những trị chơi như: Nối ơ chữ, tìm từ, ơ chữ dọc – ngang,
điền từ vào ơ trống, nối từ vào ô, câu hỏi trắc nghiệm, kiểm tra trí nhớ, tìm từ
Hangman. Có thể thấy, đây là những trị chơi rất quen thuộc khơng chỉ với thầy cô
mà học sinh nghe qua cũng sẽ hiểu sơ lược về cách chơi. Vì thế thầy cơ sẽ khơng
cần tốn nhiều thời gian để phổ biến về cách chơi cho học sinh của mình.
Ưu điểm của ứng dụng Educandy:
 Educandy còn được gọi với tên khác là ứng dụng trò chơi 8 trong 1.
Nghĩa là 8 trò chơi trong 1 ứng dụng. Vì vậy thầy cơ có thể lựa chọn
thoải mái trò chơi trong ứng dụng này.
 Đa dạng các trị chơi ngay trên cùng một nền tảng chính là lợi thế
mạnh giúp Educandy trở nên khác biệt với các ứng dụng tạo trò chơi

học tập khác. Chúng ta chỉ cần nạp dữ liệu bài giảng vào 1 lần và có
thể sử dụng cho cả 8 trị chơi mà khơng cần phải nạp tài liệu nhiều
lần.
 Educandy có thể được sử dụng để phục vụ các hoạt động ôn lại bài cũ,
nhắc lại kiến thức và đồng thời dùng để tổng hợp lại nội dung bài
giảng vừa dạy. Ứng dụng này có thể dạy cả online và offline.
 Educandy được sử dụng trong tất cả các mơn học.
- Ngồi ra, giáo viên có thể sử dụng các ứng dụng tạo trò chơi học tập khác
như LIVE WORKSHEETS, MENTIMETER, MICROSOFT
FORMS,
NEARPOD, PADLET, các cơng cụ WHIEBOARD ONLINE….
2.2.4. Về tổ chức trị chơi học tập trong mơn Địa lí


Trong quá trình thiết kế bài dạy trực tuyến, tùy theo yêu cầu về nội dung
kiến thức, mục tiêu ôn tập của từng chủ đề/chuyên đề mà giáo viên vận dụng các
trò chơi học tập trực tuyến sao cho phù hợp. Để thu hút sự tương tác của học sinh,
giáo viên cần sử dụng kết hợp linh hoạt các trò chơi với các hoạt động học tập.
Mơn Địa lí ngồi cung cấp kiến thức người giáo viên phải rèn cho học sinh
những kĩ năng cần thiết như: Khai thác thông tin kênh chữ, kênh hình, đọc bản đồ,
tính tốn…. Những kĩ năng này sẽ được các em nắm bắt dễ dàng hơn nếu các em
thường xuyên được luyện tập, tham gia vào những phương pháp học tập đổi mới
nhằm phát huy năng lực cốt lõi, cơ bản của bản thân.
Trước những diễn biến khó lường của dịch bệnh covid-19, để đáp ứng u
cầu của xã hội nói chung và mơn Địa lí nói riêng, tơi thấy việc dạy học trực tuyến
chủ động sẽ giúp phát huy năng lực học sinh, giúp cho các em được học tập
thường xuyên, liên tục; tự mình khám phá, thấy được các mối quan hệ địa lí một
cách rất tường minh, các kiến thức cơ bản sẽ trở nên dễ hiểu, đơn giản hơn, các em
có thể học mọi lúc, mọi nơi, các em sẽ khơng cịn tâm lí ngại học nữa. Ngồi ra,
việc tổ chức trò chơi học tập trong dạy học trực tuyến còn nhằm phát huy năng lực

của học sinh, rèn cho các em thói quen quan sát, suy luận tư duy logic, rèn khả
năng nhanh nhạy của đơi tay, trí óc. Việc ghi chép sẽ đơn giản, dễ hiểu, tránh được
cách học vẹt, học thuộc lịng một cách máy móc, tạo tâm lý thoải mái khi học tập,
kích thích được lịng ham học hỏi, khả năng tư duy sáng tạo của mỗi cá nhân học
sinh.
Qua nghiên cứu và thực nghiệm giảng dạy trực tuyến bộ mơn Địa lí tại
trường THPT Lý Tự Trọng, tơi thấy rằng ngồi các hình thức dạy học truyền
thống nếu ta biết đổi mới, đa dạng các phương pháp, hình thức dạy học bộ mơn
nhằm phát huy năng lực của học sinh thì hiệu quả bài dạy cao hơn rất nhiều. Cùng
với việc tạo khơng khí, thời gian chủ động cho học sinh lĩnh hội kiến thức nhanh
hơn, dễ dàng phân biệt được các mối quan hệ để phán đoán nhận định đúng về các
sự vật, hiện tượng địa lí; phát huy tốt nhất năng lực của học sinh để nâng cao
hứng thú, hiệu quả học tập cho học sinh.
Đối với dạy Địa lí thì việc sử dụng các ứng dụng tạo trò chơi học tập trong
dạy học trực tuyến sẽ phát huy tốt năng lực của học sinh trong giờ học, là một ưu
thế để thu hút sự chú ý với học sinh. Các em sẽ được tự mình bù đắp những nội
dung kiến thức cịn chưa chắc chắn, các em cũng hiểu được các mối quan hệ địa lí
một cách dễ dàng hơn theo cách hiểu của mình, thể hiện khả năng tư duy trước
mọi người, được thể hiện khả năng công nghệ thông tin của mình trong q trình
học. Đó cũng là một cách để học sinh tham gia vào các hoạt động học trực tuyến
nhiều hơn, thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh trong học tập, tạo khơng khí sơi nổi,
vui vẻ. Hơn nữa, để tham gia được vào những trò chơi học tập trực tuyến trong
mơn Địa lí, địi hỏi các em phải nhanh nhạy, tập trung vào các hoạt động học, luôn
quan sát mọi sự vật, hiện tượng xung quanh, chăm đọc sách báo, biết sử dụng


cơng nghệ thơng tin để tìm hiểu các vấn đề địa lí. Nhờ vậy, sẽ có nhiều cách học
thơng minh được trị tìm ra và thể hiện, học hỏi lẫn nhau. Do đó, học địa lí sẽ đơn
giản, dễ hiểu, dễ nhớ, hiệu quả hơn khiến các em yêu thích môn học hơn.
Thực tế cho thấy, khi áp dụng phương pháp dạy học này, học sinh tỏ ra

rất hào hứng với các hoạt động học, vốn kiến thức của học sinh được bổ sung
nhẹ nhàng, tự nhiên nhưng rất hiệu quả. Quan trọng hơn nữa, với học sinh 12
ôn tập thi học sinh giỏi tỉnh hoặc chuẩn bị thi Tốt nghiệp THPT thì việc ơn tập
trực tuyến sẽ giảm bớt căng thẳng cho các em, chủ động hơn trong tiếp
nhận kiến thức, ơn tập có hiệu quả hơn trong những ngày thời tiết nóng
bức. Với việc ơn tập thường xun, chủ động các em chắc chắn sẽ dành
điểm cao trong các kì thi, sẵn sàng làm chủ tương lai của mình, định hướng
được nghề nghiệp cho bản thân.
2.3. Giải pháp cụ thể
Để việc dạy học trực tuyến hiệu quả thì yếu tố quan trọng nhất là tâm huyết
của các thầy cô giáo, của Ban giám hiệu và cả những người làm công tác quản trị
nhà trường. Làm thế nào để duy trì việc dạy và học trong những ngày chống dịch
Covid-19 là vấn đề đặt ra với cả ngành giáo dục. Mỗi nhà trường phải như một sợi
dây kết nối đồng bộ với học sinh giúp các em được học tập thường xuyên, luôn chủ
động học tập; phải nghĩ cách làm sao cho dạy học hiệu quả, đồng bộ từ nhà trường
đến học sinh và phụ huynh. Trong thời gian đầu học sinh nghỉ học do ảnh hưởng
của dịch covid-19, nhiều giáo viên đã triển khai dạy học trực tuyến nhưng họ lại bị
quá nhiều thông tin và công cụ dạy học trực tuyến chi phối nên nghĩ là khó thực
hiện. Để chuẩn bị cho việc học trực tuyến đạt hiệu quả Ban giám hiệu nhà trường
đã phối hợp với các thầy cô giáo chủ nhiệm và thầy cô giáo bộ môn khảo sát khả
năng tham gia học tập trực tuyến của học sinh.


Hình 1: Khảo sát thiết bị tham gia học trực tuyến của học sinh lớp 12A9
trường THPT Lý Tự Trọng; năm học 2019 – 2020


Lớp

Sĩ Số

Học sinh có
thiết bị
tham gia
học trực
tuyến

Học sinh
nhà đã có
hệ thống
mạng

Học sinh
khơng có
thiết bị tham
gia học trực
tuyến

Học sinh
nhà chưa có
hệ thống
mạng

12A1

39

39

38

0

1

12A2

38

38

36

0

2

12A3

40

40

39

0

1

12A4

38

38

38

0

0

12A5

33

33

33

0

0

12A6

37

36

34

1

2

12A7

33

33

32

0

1

12A8

33

33

31

0

2

12A9

36

36

33

0

3

12A10

37

37

35

0

2

Tổng

364

363

350

1

14

Bảng 1: Kết quả khảo sát thiết bị tham gia học trực tuyến của học sinh lớp 12
trường THPT Lý Tự Trọng, năm học 2019 - 2020
Như vậy với khối 12 năm học 2019 – 2020, gần 100% học sinh có thiết bị
tham gia học trực tuyến (điện thoại, Ipad, máy tính); 3,84% học sinh nhà chưa có
hệ thống mạng Internet. Để tất cả các học sinh đều có đầy đủ trang thiết bị, hệ
thống mạng Internet, giáo viên chủ nhiệm đã liên hệ với phụ huynh học sinh, đồng
hành cùng phụ huynh và học sinh khắc phục những khó khăn này. Cùng thời điểm
đó, các nhà mạng Việt Nam cũng đã giảm cước, tăng tốc độ đường truyền, nhiều
chương trình ưu đãi, giảm giá, tặng dữ liệu, miễn cước sử dụng các nội dung học
tập, giải trí, có nhiều hình thức hỗ trợ khác nhau theo từng đối tượng. Những điều
này cũng tạo nhiều thuận lợi cho giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và học
trực tuyến. Để tránh tình trạng giáo viên và học sinh băn khoăn, loay hoay lựa
chọn phần mềm và hình thức dạy học trực tuyến, Ban giám hiệu nhà trường đã
định hướng sử dụng các phần mềm Zoom Meetting, Shub Classroom, kết hợp với
thường xuyên thông báo tới học sinh, phụ huynh lịch dạy học trực tuyến trên
truyền hình giúp việc dạy và học trực tuyến trở nên hiệu quả, đơn giản hơn với cả
thầy và trò.
Năm học 2020 – 2021, Ban giám hiệu nhà trường phối hợp vơi Ban chấp
hành đoàn trường, cán bộ và nhân viên văn phòng, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên
bộ mơn lập sẵn các nhóm zalo, địa chỉ email, địa chỉ liên hệ của học sinh và phụ


huynh học sinh, chuẩn bị tốt nhất cơ sở vật chất, phương tiện cho dạy học trực
tuyến ở bất kì thời điểm nào.

Hình 2: Nhập thơng tin học sinh lớp 12A7 trường THPT Lý Tự Trọng;
năm học 2020 – 2021


Khi năm học 2021 – 2022 sắp bắt đầu, dịch bệnh vẫn đang diễn biến khó
lường, đa số các thầy cô giáo đã sử dụng khá nhuần nhuyễn các phương tiện dạy
học trực tuyến như zoom, zalo, yotube, facebook, Google Meet… và hướng dẫn
học sinh học trực tuyến trên truyền hình để củng cố kiến thức. Tuy nhiên, khó khăn
mà bản thân tôi và đa số các thầy cô giáo đều gặp phải đó là vấn đề quản lí học
sinh, tạo tâm thế tích cực, chủ động, sẵn sàng tham gia các hoạt động học trong
mọi thời điểm của giờ học trực tuyến. Vì vậy, tơi đã chọn giải pháp là tổ chức các
trò chơi học tập trong giờ học trực tuyến để khắc phục các hạn chế trên. Giải pháp
này thực sự đã có hiệu quả rất cao trong q trình dạy học cũng như ơn tập cho học
sinh ở các khối lớp tôi đảm nhận. Trong phạm vi sáng kiến, tơi xin phép trình bày
ứng dụng của sáng kiến với mơn Địa lí 12. Sáng kiến này cũng có thể áp dụng
tương tự đối với các mơn học ở các khối lớp khác trong quá trình dạy học online ở
thời điểm hiện tại cũng như trong tương lai. Ngồi ra, sáng kiến cịn áp dụng được
cả với hình thức dạy học trực tiếp thông qua việc chuẩn bị bài, củng cố nội dung
các bài và các chuyên đề, ôn tập chuyên đề, làm bài kiểm tra trực tuyến (nghĩa là
kết hợp online với off line).
2.3.1. Chuẩn bị bài học với trò chơi học tập trực tuyến Liveworksheets
Để tạo hứng thú cho học sinh xuyên suốt trong một buổi học thì việc chuẩn
bị bài chu đáo là việc hết sức cần thiết. Hình thức chuẩn bị bài bằng cách yêu cầu
học sinh về đọc trước bài học đã không cịn phù hợp trong hồn cảnh hiện nay, đặc
biệt với những học sinh chưa có hứng thú với mơn học. Vì vậy, thay vì yêu cầu học
sinh đọc bài, giáo viên hãy tạo một trò chơi nhỏ để gợi sự tị mị, muốn được tìm
tịi, khám phá kiến thức mới của học sinh.
Ví dụ: Để tạo trị chơi chuẩn bị cho các hoạt động học Bài 2: Vị trí địa lí, phạm vi
lãnh thổ (Địa lí 12)
* Quy trình xây dựng: Giáo viên xây dựng hoặc tải bài tập có sẵn trong

Liveworksheets. Nếu sử dụng bài trong nguồn của ứng dụng, giáo viên nên kiểm
sốt chất lượng nguồn bài tập.

Hình 3: Hình ảnh giao nhiệm vụ học tập cho học sinh tìm hiểu trước giờ học


* Cách thức tiến hành:
- Tên trò chơi: Khám phá vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ Việt Nam
- Mục đích: Tìm hiểu các đặc điểm về vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ nước ta
- Số người tham gia: Cả lớp (học sinh làm việc cá nhân)
- Giáo viên gửi đường link yêu cầu chuẩn bị bài học vào nhóm lớp cho học
sinh trước buổi học (nên giao vào ngày hơm trước, hình thức giao nhiệm vụ này
phù hợp với cả dạy học trực tiếp). Học sinh tham gia và thực hiện trò chơi theo quy
định. Sau khi học sinh hoàn thiện xong bài, ở cuối mục finish giáo viên yêu cầu
học sinh chọn chế độ gửi bài cho giáo viên để giáo viên kiểm duyệt. Giáo viên
nhận xét kết quả tham gia hoạt động chuẩn bị bài của học sinh trong giờ học tiếp
theo, theo dõi hoạt động học trong khi học bài mới trên lớp hoặc online để đánh
giá, cho điểm những học sinh tích cực, nhắc nhở và động viên, uốn nắn kịp thời
với những học sinh còn chống đối, chưa chủ động trong quá trình chuẩn bị bài.
* Ưu điểm:
- Nguồn học liệu tham khảo phong phú, sinh động, giao diện bài tập hấp
dẫn, các bài tập đa dạng, dễ tiếp cận.
- Học sinh được chuẩn bị bài với hình thức mới, sẽ tạo hứng thú tìm hiểu bài
học, tiếp thêm động lực học tập cho các em. Khi đã thực hiện nhiệm vụ trước bài
học thì những thắc mắc, băn khoăn của các em về nội dung nào đó trong bài sẽ
được làm sáng tỏ dễ dàng hơn trong giờ học do các em đã được chủ động tiếp cận
với kiến thức mới.
- Trong tình hình dịch bệnh hiện nay, tỉnh Nam Định đang triển khai dạy học
vào các buổi sáng với học sinh các trường trung học phổ thông, các buổi chiều học
sinh tự ôn tập. Việc giao nhiệm vụ học tập này sẽ giúp tận dụng hiệu quả thời gian

của học sinh cho việc học, nâng cao hiệu quả rõ rệt hiệu quả của giờ học trực tiếp.
* Hạn chế và cách khắc phục:
- Hình thức giao nhiệm vụ này học sinh có thể chọn gửi bài cho giáo viên
hoặc chọn chế độ tự mình kiểm tra bài mình đã làm. Những câu hỏi sai, ứng dụng
sẽ tự động bôi đỏ, học sinh sẽ phát hiện được và sửa lỗi trước khi gửi bài cho giáo
viên. Có thể nói đây là hạn chế nhưng cũng có thể coi là điểm mạnh của ứng dụng.
Vì khi học sinh đã thực hiện nhiệm vụ 1 lần, phát hiện lỗi sai trong bài của mình,
các em sẽ phải xem lại câu hỏi và kiểm tra câu trả lời; việc làm này sẽ giúp các em
ghi nhớ kiến thức tự nhiên hơn, chủ động hơn.
- Các câu hỏi nên đơn giản, số lượng, thời gian thực hiện phù hợp, không
nên gây sự căng thẳng, dồn kiến thức cho học sinh.
2.3.2. Tổ chức các hoạt động tìm hiểu nội dung bài học bằng trị chơi học tập
trực tuyến với ứng dụng Quizizz