Những Cách Chữa Cơn Nóng Bừng Của Tuổi Hết Kinh
Bác Sĩ Nguyễn Thị Nhuận
Trời buổi tối đang mát dịu lại sau một ngày oi bức. Tuy nhiên, tôi bỗng cảm thấy người
nóng bừng lên như đang ở gần lò lửa, mồ hôi tôi chNy ra, mặt tôi đỏ lên. Tôi quay lại hỏi
nhà tôi:
- Anh có thấy là nhà hôm nay nóng không?
Ổng trả lời ngon lành:
- Không. Đâu có gì nóng đâu.
Thật ra hỏi để cho chắc thôi, chứ thực ra tôi biết mình đang bị lên cơn nóng bừng (hot
flashes), một triệu chứng khó chịu thông thường xNy ra cho những bà ở thời kỳ hết kinh.
Trong vài năm qua, những triệu chứng của thời kỳ hết kinh (menopause) của các bà được
biết đến nhiều hơn bao giờ hết do kết quả những cuộc nghiên cứu về các tai hại của thuốc
kích thích tố estrogen và progesterone mà bác sĩ thường cho các bà uống để thay thế
những chất do chính buồng trứng của các bà nay đã hết làm việc nên không tiết ra nữa.
Trong những triệu chứng của thời kỳ hết kinh, cơn nóng bừng là một triệu chứng khó
chịu nhất vì khác với những nguy cơ khác, nó xNy ra ngay và rất "thật", ảnh hưởng ngay
đến cuộc sống của các bà.
Do kết quả các cuộc nghiên cứu cho thấy chất estrogen và progesterone, những chất chữa
cơn nóng bừng rất hiệu nghiệm, có thể có nhiều nguy hại, hiện nay nhiều người đã “sợ”
và ngưng uống thuốc. Do đo, có nhu cầu tìm những cách chữa khác.
Cơn nóng bừng là gì?
Theo ước lượng, có đến 3 trong số 4 bà tuổi hết kinh bị triệu chứng cơn nóng bừng, nhiều
người bị lâu đến 5 năm hay hơn sau khi tắt kinh. Một số người chỉ bị nhẹ và không
thường xuyên, số khác lại bị rất nặng và nhiều lần mỗi ngày.
Cơn nóng bừng làm nạn nhân:
1. Cảm thấy một sức nóng có thể ít hay nhiều lan dần khắp người lên đến mặt.
2. Mặt đỏ bừng.
3. Da mặt, lưng và tay có từng đốm đỏ
4. Tim đập nhanh, mồ hôi vã ra
5. Khi cơn nóng bừng dịu xuống, cảm thấy lạnh.
Cơn nóng bừng có thể kéo dài từ 30 giây tới 30 phút, nhưng phần lớn sẽ hết sau 5 phút.
Chúng cũng xuất hiện rất bất thường, có thể mỗi giờ hoặc chỉ thỉnh thoảng. Ban đêm, cơn
nóng bừng có thể làm các bà tỉnh giấc nồng. Các bà có thể bị cơn nóng bừng khoảng 1
năm hay hơn. Có bà không bao giờ bị cơn nóng bừng cả.
Cái gì đã gây ra triệu chứng cơn nóng bừng? Hiện nay chưa có câu trả lời thỏa đáng. Ta
chỉ có thể đoán rằng cơn nóng bừng là do những thay đổi của những chất hóa học trong
óc do giảm lượng chất estrogen trong máu xNy ra vào thời kỳ hết kinh.
Cách chữa cơn nóng bừng
Thay đổi lối sống: bước đầu tiên
Thay đổi lối ăn uống và lối sống có thể làm giảm bớt triệu chứng cơn nóng bừng.
1. Giữ cho mát: Sự tăng nhiệt độ của cơ thể, dù chỉ chút ít cũng có thể gây ra cơn nóng
bừng. Do đó bạn cần giữ cho mát bằng cách ở trong phòng thoáng, mở cửa sổ, vặn quạt
hay máy lạnh. Khi cảm thấy cơn nóng bừng sắp nổi lên, bạn có thể uống một hớp nước
lạnh.
2. N ăng vận động: Trong tuổi hết kinh, bạn còn cần phải tập thể dục mỗi ngày hơn bao
giờ hết. N ên tập những cử động làm nóng người và tim đập nhanh hơn, bạn sẽ bớt bị cơn
nóng bừng và ngủ dễ hơn. Có thể đi bộ nhanh 30 phút mỗi ngày. N ếu có thể được, rủ
nhiều người cùng tập hay gia nhập một nhóm nào đó thì sẽ dễ giúp mình tập hơn.
3. Ăn uống cNn thận: Không nên ăn những thức ăn cay và nhiều gia vị hoặc thức uống
nhiều chất cafeine hay rượu. N ên để ý xem thức ăn nào làm mình dễ bị nóng bừng và
tránh thứ đó.
4. Thư giãn tâm thần: N gồi thiền và những cử động làm thư giãn, giảm stress của môn
yoga có thể làm giảm cơn nóng bừng. N hiều nghiên cứu cho thấy thực tập phương
pháp thở sâu và đều hòa 2 lần mỗi ngày cũng giúp giảm triệu chứng này. N ếu những
phương pháp này không giúp bạn giảm cơn nóng bừng, chúng cũng sẽ giúp bạn ngủ dễ
hơn.
5. Không hút thuốc: N ghiên cứu cho thấy hút thuốc làm tăng cơn nóng bừng. N gưng hút
thuốc còn làm giảm nguy cơ bị bệnh tim, stroke và ung thư.
Thuốc chữa cơn nóng bừng:
N ếu những cách trên không giúp bạn hết cơn nóng bừng, bác sĩ có thể cho bạn uống một
vài thứ thuốc trị triệu chứng này.
1. Thuốc kích thích tố nữ: rất hiệu nghiệm nhưng có thể có nhiều phản ứng nguy hại
Thuốc Estrogen: là thuốc hiệu nghiệm nhất để chữa cơn nóng bừng. Tuy nhiên, như
nhiều người đã biết, kết quả một cuộc nghiên cứu sâu rộng được công bố 2 năm trước đây
cho thấy thuốc này có nhiều phản ứng phụ không tốt như làm tăng nguy cơ bệnh tim, ung
thư, stroke N ếu cơn nóng bừng của bạn quá nặng và bạn không có nguy cơ về bệnh tim
mạch, ung thư , bác sĩ có thể cho bạn uống estrogen. Bạn và bác sĩ của bạn cần bàn kỹ
về lợi hại của quyết định này.
Thuốc Progesterone: Thay vì estrogen, nhiều bác sĩ có thể cho bệnh nhân uống
progesterone, cũng là một thuốc kích thích tố nữ. Một trong những thuốc này là
megestrol acetate dùng để chữa ung thư vú, cũng rất hiệu nghiệm để chữa cơn nóng bừng
và có thể được dùng cho những người đã chữa hết bệnh ung thư vú.
2. N hững thuốc khác:
N hiều nghiên cứu cho thấy vài thứ thuốc khác, nguyên dùng để chữa bệnh trầm cảm, làm
kinh hay cao máu, cũng có thể giúp giảm cơn nóng bừng.
Thuốc chữa trầm cảm: Venlafaxine (Effexor XR) dùng với liều thấp có thể làm giảm cơn
nóng bừng. Vài thuốc trị trầm cảm khác như Paxil, Prozac, Celexa có triển vọng hiệu
nghiệm. Do đó, đa số các bác sĩ hiện nay dùng thuốc trị trầm cảm liều thấp để chữa cơn
nóng bừng nếu bệnh nhân không thể hoặc không muốn uống estrogen. Tuy nhiên, các
thuốc này không hiệu nghiệm bằng estrogen và cũng có những phản ứng phụ như làm
buồn nôn, chóng mặt hay rối loạn tình dục
Gabapentin: thường dùng chữa bệnh làm kinh và đau nhức kinh niên. Thuốc này khá hiệu
nghiệm để chữa cơn nóng bừng. Phản ứng phụ gồm có buồn ngủ, chóng mặt, buồn nôn
và sưng phù.
Clonidine: thường dùng chữa bệnh cao huyết áp, có thể làm giảm số lần bị cơn nóng
bừng. Phản ứng phụ gồm có chóng mặt, buồn ngủ, khô miệng và bón.
Bs Nguyễn Thị Nhuận