Tổ chức dạy học chủ đề Một số vấn đề của châu lục và khu vực – Địa lí 11 theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh

tai lieu, luan van1 of 98.

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT CỬA LÒ
----------***----------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI: TỔ CHỨC DẠY HỌC
CHỦ ĐỀ “MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU
LỤC VÀ KHU VỰC” – ĐỊA LÍ 11 THEO
HƯỚNG PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT
VÀ NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH

LĨNH VỰC: ĐỊA LÍ
TÁC GIẢ: LÊ THỊ HUYỀN
TỔ: XÃ HỘI
SỐ ĐIỆN THOẠI: 0904322855

NGHỆ AN, THÁNG 3/2021
document, khoa luan1 of 98.


tai lieu, luan van2 of 98.

MỤC LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU .................................................................................................. 5
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 5
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................. 6
3. Đối tượng nghiên cứu............................................................................................ 6
4. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 6

5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 6
6. Những đóng góp của đề tài ................................................................................... 7
PHẦN II: NỘI DUNG ............................................................................................. 8
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC
CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG
LỰC HỌC SINH ..................................................................................................... 8
1.1. Cơ sở lí luận ....................................................................................................... 8
1.1.1. Tổng quan về các cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài........................ 8
1.1.2. Dạy học chủ đề theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực ....................... 8
1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................. 10
1.2.1. Đối với giáo viên ........................................................................................... 10
1.2.2. Đối với học sinh ............................................................................................ 13
1.3. Giải pháp .......................................................................................................... 14
CHƯƠNG 2. XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “MỘT SỐ
VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC” – ĐỊA LÍ 11 THEO HƯỚNG
PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH.................................. 15
2.1. Xác định mục tiêu của chủ đề .......................................................................... 15
2.2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.................................................................. 16
2.3. Bảng mô tả các mức độ nhận thức, năng lực, phẩm chất được hình thành ..... 16
2.4. Biên soạn câu hỏi và bài tập theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất
học sinh.................................................................................................................... 18
2.5. Kế hoạch thực hiện chủ đề ............................................................................... 22
2.6. Tổ chức dạy học chủ đề.................................................................................... 23
2.6.1. Hoạt động khởi động ..................................................................................... 23
2
document, khoa luan2 of 98.


tai lieu, luan van3 of 98.

2.6.2. Hoạt động hình thành kiến thức .................................................................... 24
2.6.3. Hoạt động luyện tập ...................................................................................... 34
2.6.4. Hoạt động vận dụng – mở rộng..................................................................... 36
2.6.5. Hoạt động nối tiếp ......................................................................................... 37
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ....................................................... 41
3.1. Mục đích thực nghiệm...................................................................................... 41
3.2. Thời gian, đối tượng và địa bàn thực nghiệm .................................................. 41
3.3. Nội dung và phương pháp thực nghiệm ........................................................... 41
3.3.1. Nội dung thực nghiệm: .................................................................................. 41
3.3.2. Phương pháp thực nghiệm ............................................................................ 41
3.4. Kết quả thực nghiệm ........................................................................................ 41
PHẦN 3: KẾT LUẬN ........................................................................................... 43
1. Kết luận ............................................................................................................... 43
2. Kiến nghị ............................................................................................................. 43
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 44
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 45

3
document, khoa luan3 of 98.


tai lieu, luan van4 of 98.

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
- PPDH: Phương pháp dạy học
- SKKN: Sáng kiến kinh nghiệm
- GD&ĐT: Giáo dục và đào tạo
- SGK: Sách giáo khoa
- GV: Giáo viên
- HS: Học sinh

- THPT: Trung học phổ thông
- PTPC, NL: Phát triển phẩm chất, năng lực
- PPT: Power point
- CNTT và TT: Công nghệ thông tin và truyền thông
- TN: Thực nghiệm
- ĐC: Đối chứng
- PP: Phương pháp

4
document, khoa luan4 of 98.


tai lieu, luan van5 of 98.

PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, chương trình giáo dục phổ thơng của nhiều nước trên thế giới đã có
sự thay đổi mạnh mẽ theo hướng chuyển từ dạy học truyền thụ kiến thức sang dạy
học phát triển năng lực người học. Đây là một xu hướng tất yếu mà Việt Nam
khơng thể đứng ngồi cuộc. Mục tiêu của giáo dục phổ thông nước ta hiện nay là:
“Giúp học sinh phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ
năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành
nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm
công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động,
tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Muốn thực hiện được mục tiêu ấy cần đổi
mới căn bản và toàn diện giáo dục nhất là đổi mới phương pháp và hình thức dạy
học.
Giáo dục nước ta đang chuyển dần từ Chương trình giáo dục phổ thơng năm
2006 sang Chương trình giáo dục phổ thơng năm 2018. Chương trình giáo dục phổ
thơng mới đã được xác định sẽ dạy theo chủ đề và chuyên đề. Hiện nay, dạy học

chủ đề được thực hiện hàng năm ở tất cả các trường phổ thơng nhằm đón đầu
chương trình giáo dục phổ thông mới. Tuy nhiên mỗi môn học thường chỉ thực
hiện 2 chủ đề trong 1 năm học. Vì vậy, việc xây dựng kế hoạch dạy học chủ đề tuy
không xa lạ nhưng để thiết kế các chủ đề dạy học theo hướng phát triển năng lực
học sinh cịn rất khó đối với nhiều giáo viên.
Địa lí là một môn học vừa cung cấp cho học sinh kiến thức về tự nhiên vừa
cung cấp kiến thức về kinh tế xã hội trong và ngồi nước. Thơng qua mơn Địa lí,
học sinh sẽ hình thành được thế giới quan, nhân sinh quan, phát triển được năng
lực và phẩm chất của một cơng dân trong thời đại mới. Chương trình Địa lí lớp 11
được biên soạn rất phù hợp cho giáo viên sắp xếp dạy học theo chủ đề với những
nội dung cơ bản như: Khái quát nền kinh tế thế giới; Một số vấn đề về châu lục và
khu vực; Hợp chúng quốc Hoa Kỳ; Liên Minh châu Âu; Liên Bang Nga; Nhật
Bản; Trung Quốc; Các nước khu vực Đơng Nam Á; Ơxtrâylia.
Chương trình giáo dục phổ thơng tổng thể và chương trình giáo dục phổ thơng
mơn Địa lí đều hướng tới hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực cho
người học. Vì vậy, việc thiết kế và tổ chức dạy học theo chủ đề là cần thiết, góp
phần đổi mới đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực,
phẩm chất cho học sinh. Thông qua dạy học chủ đề, học sinh được tìm hiểu kiến
thức thơng qua các hoạt động chủ động, từ đó các năng lực và phẩm chất cần thiết
dần được hình thành và trở thành kỹ năng trong cuộc sống.
Nhận thức được tầm quan trọng của dạy học chủ đề đối với phát triển năng
lực và phẩm chất học sinh, trong q trình dạy học mơn Địa lí lớp 11, ngồi những
chủ đề bắt buộc của nhóm chun mơn bản thân tôi đã tự sắp xếp các bài học thành
các chủ đề nhằm tổ chức các hoạt động học tập giúp học sinh phát huy phẩm chất
5
document, khoa luan5 of 98.


tai lieu, luan van6 of 98.

và năng lực của mình, giúp học sinh có cái nhìn và tầm hiểu biết rộng hơn về thế
giới.
Qua thực tiễn đổi mới dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển
phẩm chất và năng lực học sinh ở trường THPT Cửa lò, tôi mạnh dạn chọn đề tài:
“Tổ chức dạy học chủ đề “Một số vấn đề của châu lục và khu vực” – Địa lí 11
theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh” làm đề tài nghiên cứu
của mình. Hy vọng cơng trình sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học Địa lí,
tạo hứng thú học tập từ đó phát huy được phẩm chất và năng lực của học sinh.
2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiểu, nghiên cứu những vấn đề cốt lõi trong dạy học chủ đề theo định hướng
phát triển phẩm chất và năng lực học sinh.
- Vận dụng dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh
trong chủ đề “Một số vấn đề của châu lục và khu vực”- Địa lí lớp 11.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Những vấn đề cốt lõi trong dạy học chủ đề theo định hướng phát triển phẩm chất
và năng lực học sinh.
- Xây dựng kế hoạch dạy học chủ đề “Một số vấn đề của châu lục và khu vực”Địa lí lớp 11 theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh.
4. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung nghiên cứu của đề tài xác định:
+ Các phẩm chất và năng lực được hình thành cho học sinh trong chủ đề “Một số
vấn đề của châu lục và khu vực”- Địa lí lớp 11.
+ Các hoạt động học tập để phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh trong
chủ đề “Một số vấn đề của châu lục và khu vực”- Địa lí lớp 11.
- Đề tài được tổ chức thực nghiệm ở trường THPT Cửa Lò.
- Thời gian thực hiện đề tài: Từ tháng 9 năm 2019 đến tháng 3 năm 2021.
5. Phương pháp nghiên cứu
* Nhóm phương pháp lý luận.
Nghiên cứu những tài liệu liên quan đến lý luận dạy học theo hướng PTNL và dạy
học chủ đề.
* Nhóm phương pháp thực tiễn.

Điều tra, thực nghiệm, trao đổi, đàm thoại, tổng kết kinh nghiệm. Trong đó tổng
kết kinh nghiệm là phương pháp chính.
* Nhóm phương pháp sử dụng hình ảnh trực quan:
6
document, khoa luan6 of 98.


tai lieu, luan van7 of 98.

Sử dụng tranh ảnh, lược đồ, bản đồ, video...
* Nhóm phương pháp tốn học
Thống kê, tốn học, biểu bảng...
6. Những đóng góp của đề tài
- Hệ thống hóa cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của việc xây dựng và tổ chức
dạy học theo chủ đề trong mơn Địa lí ở trường THPT, đáp ứng yêu cầu của đổi mới
phương pháp dạy học chương trình hiện hành và chương trình giáo dục phổ thông
năm 2018.
- Xây dựng kế hoạch và tổ chức dạy học chủ đề “Một số vấn đề của châu
lục và khu vực” – Địa lí 11 theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh
nhằm chuẩn bị cho việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thơng mới.
- Đề tài được tôi và đồng nghiệp vận dụng trong quá trình dạy học thực tiễn,
đề tài cũng là tài liệu tham khảo hữu ích cho HS, GV trong quá trình dạy và học
mơn Địa lí 11.

7
document, khoa luan7 of 98.


tai lieu, luan van8 of 98.

PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC
CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG
LỰC HỌC SINH
1.1. Cơ sở lí luận
1.1.1. Tổng quan về các cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Đổi mới PPDH là một trong những nhiệm vụ quan trọng của đổi mới giáo
dục. Đổi mới phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học là vấn đề quan tâm
hàng đầu. Định hướng quan trọng trong đổi mới PPDH là phát huy tính tích cực, tự
lực và sáng tạo, phát triển năng lực cộng tác làm việc của người học. Đó cũng là xu
hướng quốc tế trong cải cách PPDH ở nhà trường phổ thơng.
Qua tìm hiểu các đề tài SKKN đã làm của các giáo viên, tôi thấy đã có nhiều
đề tài đề cập đến vấn đề đổi mới PPDH cho học sinh như dạy học chủ đề, dạy học
dự án hay dạy học stem, dạy học trải nghiệm… Trong các cơng trình nghiên cứu,
sách, bài viết sưu tìm được, ngồi đề tài “ Dạy học chủ đề “Một số vấn đề về tự
nhiên” – Địa lí lớp 12 theo hướng phát triển năng lực” của tơi cịn lại chưa có cơng
trình nào nghiên cứu chun sâu về chủ đề dạy học theo hướng phát triển phẩm
chất và năng lực học sinh. Đó là "khoảng trống" về lý luận và thực tiễn đòi hỏi đề
tài Sáng kiến phải làm rõ. Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ có những đóng góp về
lý luận và thực tiễn đối với dạy học Địa lí trong trường THPT hiện nay.
1.1.2. Dạy học chủ đề theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực
Dạy học theo chủ đề là một xu hướng dạy học có tính khoa học và thực tiễn
nhằm nâng cao năng lực của người học, giúp học sinh có đủ phẩm chất và năng lực
giải quyết các vấn đề của cuộc sống hiện tại. Nhận thức rõ điều này ở nước ta, Bộ
GD&ĐT đã tăng cường công tác chỉ đạo, xây dựng các chủ đề vào quá trình giảng
dạy. Cụ thể:
- Ngày 25/6/2013, Bộ GD&ĐT ban hành Công văn số 791/HD-BGDĐT về việc
Hướng dẫn thí điểm phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thơng. Việc
xây dựng các chủ đề liên môn là một trong số các hoạt động theo yêu cầu của công
văn.

- Ngày 8/10/2014, Bộ GD&ĐT ban hành Công văn 5555/BGDĐT-GDTrH về việc
hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra,
đánh giá; tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn của trường trung học/trung
tâm giáo dục thường xuyên qua mạng.
- Ngày 03/10/2017, Bộ GD&ĐT ban hành Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH về
việc Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thơng hiện hành theo định
hướng phát triển năng lực và phẩm chất HS từ năm học 2017-2018.
8
document, khoa luan8 of 98.


tai lieu, luan van9 of 98.

- Ngày 26/12/2018, Bộ GD&ĐT tạo ban hành Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT
về việc Ban hành Chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
- Ngày 20/03/2019, Bộ GD&ĐT ban hành Công văn số 1106/BGDĐT_GDTrH.
Công văn quy định rõ: căn cứ vào đặc điểm từng vùng miền, các địa phương
nghiên cứu, lựa chọn những nội dung phù hợp để biên soạn theo chủ đề và hướng
dẫn các nhà trường tổ chức thực hiện…
Dạy học theo chủ đề là sự kết hợp giữa mơ hình dạy học truyền thống và hiện
đại, ở đó giáo viên khơng dạy học chỉ bằng cách truyền thụ kiến thức mà chủ yếu
là hướng dẫn học sinh tự lực tìm kiếm thơng tin, sử dụng kiến thức vào giải quyết
các nhiệm vụ có ý nghĩa thực tiễn.
Thơng qua những hoạt động trong q trình học tập chủ đề, giải quyết những
nhiệm vụ chuyên môn và vận dụng vào thực tiễn cuộc sống, HS sẽ hình thành và
phát triển những phẩm chất chủ yếu và năng lực chung theo định hướng của
Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và năng lực chuyên biệt theo định
hướng của chương trình các bộ mơn.
Dạy học theo chủ đề có các đặc trưng cơ bản sau:
a. Khái niệm dạy học theo chủ đề:

Dạy học theo chủ đề là hình thức tìm tịi những khái niệm, đơn vị kiến thức
nội dung bài học… có sự giao thoa tương đồng lẫn nhau, dựa trên cơ sở các mối
liên hệ về lí luận và thực tiễn được đề cập đến trong các mơn học hoặc các hợp
phần của mơn học đó làm thành nội dung học trong một chủ đề có ý nghĩa hơn,
thực tế hơn, nhờ đó học sinh có thể tự hoạt động nhiều hơn để tìm ra kiến thức và
vận dụng vào thực tiễn. Tùy theo nội dung chương trình sách giáo khoa hiện nay
mà việc xây dựng chủ đề dạy học hiện nay có thể là:
- Chủ đề dạy học trong một mơn học.
- Chủ đề tích hợp liên môn hay chủ đề liên môn.
b. Các bước xây dựng chủ đề dạy học
Để xây dựng một chủ đề dạy học đảm bảo tính khoa học và đáp ứng mục tiêu dạy
học, có thể tiến hành tuần tự theo các bước sau:
Bước 1: Xác định chủ đề.
Bước 2: Xác định mục tiêu cần đạt của chủ đề.
Bước 3: Xây dựng bảng mô tả.
Bước 4: Biên soạn câu hỏi bài tập.
Bước 5: Xây dựng kế hoạch thực hiện chủ đề.
Bước 6: Tổ chức thực hiện chủ đề.
Thiết kế tiến trình dạy học:
9
document, khoa luan9 of 98.


tai lieu, luan van10 of 98.

- Hoạt động khởi động; Hoạt động hình thành kiến thức; Hoạt động luyện
tập; Hoạt động vận dụng; Hoạt động tìm tịi sáng tạo.
Với mỗi hoạt động cần có: Mục đích; Nhiệm vụ học tập của học sinh; Cách
thức tiến hành
c. Tổ chức dạy học chủ đề.

- Xây dựng chủ đề dạy học.
- Biên soạn câu hỏi/bài tập.
- Thiết kế tiến trình dạy học.
Mỗi hoạt động học được thực hiện theo các bước như sau:
+ Chuyển giao nhiệm vụ học tập.
+ Thực hiện nhiệm vụ học tập.
+ Báo cáo kết quả và thảo luận.
+ Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.
Quá trình dạy học mỗi chủ đề được thiết kế thành các hoạt động học của HS dưới
dạng các nhiệm vụ học tập kế tiếp nhau, có thể được thực hiện trên lớp hoặc ở nhà.
HS tích cực, chủ động và sáng tạo trong việc thực hiện các nhiệm vụ học tập dưới
sự hướng dẫn của GV.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Đối với giáo viên
Để có kết luận xác đáng về việc xây dựng chủ đề và tổ chức dạy học chủ đề
theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh nói chung và dạy học chủ đề:
“Một số vấn đề của châu lục và khu vực” nói riêng. Tơi đã tiến hành khảo sát đối
với các giáo viên bộ môn Địa lý tại các trường THPT trên địa bàn Thị xã Cửa Lò
và huyện Nghi Lộc.
Phương pháp: Gửi phiếu điều tra qua email/ facebook kết hợp với phỏng vấn.
(Phiếu điều tra – Phụ lục 1)
Với tổng số 20 giáo viên tham gia trả lời phiếu thăm dị, tơi thu được kết quả
như sau:
Bảng 1.1. Kết quả điều tra năng lực dạy học chủ đề của giáo viên THPT
Tỉ lệ lựa chọn (%)
Câu hỏi

TT

1

Thầy (cơ) có nắm rõ về quy trình
các bước để thực hiện việc dạy
học theo chủ đề không?

10
document, khoa luan10 of 98.

Rất rõ

Cịn mơ hồ

Khơng
rõ

100%

0%

0%


tai lieu, luan van11 of 98.

Tổ/nhóm chun mơn Địa lí
trong nhà trường mỗi năm học
xây dựng bao nhiêu kế hoạch
dạy học theo chủ đề ?

Dưới 2 chủ

đề

2 chủ đề

Trên 2 chủ đề

0%

100%

0%

Dễ

Bình thường

Khó

3

Theo thầy (cơ) xây dựng và tổ
chức dạy học một chủ đề khó
hay dễ ?

0%

37,7%

62,3%

4

Phương pháp hoặc kĩ thuật dạy
học nào thường được thầy (cô)
sử dụng dạy trong dạy học chủ
đề?

PP dạy học
theo dự án

PP dạy học
giải quyết
vấn đề

PP thảo luận
nhóm

8%

17%

75%

Thầy (cơ) có thường chú trọng
đến việc hình thành các năng
lực, phẩm chất cho học sinh
trong quá trình dạy học chủ đề
khơng?

Thường

xun

Thỉnh thoảng

Hiếm khi

25%

75%

%

Trong q trình dạy học, thầy
(cơ) có thường cho học sinh tự
tìm hiểu kiến thức và báo cáo
sản phẩm trước lớp không?

Thường
xuyên

Thỉnh thoảng

Hiếm khi

35%

45%

30%

Thái độ của HS khi được hướng
dẫn dạy học chủ đề?

Rất hứng thú

Hứng thú

Không hứng
thú

35%

60%

5%

Khi dạy bài 5: Một số vấn đề của
châu lục và khu vực – Địa lí 11,
thầy/cơ đã xây dựng kế hoạch
dạy học thành chủ đề theo hướng
phát triển phẩm chất và năng lực
chưa?

Đã thực hiện

Chưa thực
hiện

Sắp thực hiện

0%

75%

25%

Thầy/cơ, có thể hợp tác cùng dạy
học chủ đề “Một số vấn đề của
châu lục và khu vực” Địa lí 11
theo hướng phát triển phẩm chất
và năng lực học sinh khơng?

Có

Phân vân

Khơng

100%

0%

0%

2

5

6

7

8

9

Qua bảng số liệu thống kê trên, ta thấy:
11
document, khoa luan11 of 98.


tai lieu, luan van12 of 98.

- 100% GV nắm vững các bước xây dựng chủ đề dạy học môn Địa lí.
- Ở các trường THPT trên địa bàn Cửa Lị và Nghi Lộc, các nhóm chun mơn Địa
lí mỗi năm đều xây dựng 2 chủ đề dạy học.
- Để xây dựng và tổ chức dạy học một chủ đề có tới 62,3% số thầy cơ cho là khó,
37,7% thầy cơ cho rằng là bình thường và khơng ai cho rằng nó là dễ.
- Chỉ có 25% GV thường xuyên chú trọng đến việc hình thành các năng lực, phẩm
chất cho học sinh trong quá trình dạy học chủ đề, 75% số GV cịn lại thỉnh thoảng
mới chú trọng hình thành các phẩm chất năng lực cho HS.
- Đa số GV chọn phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học chủ đề (75%), 8% dạy
học chủ đề bằng phương pháp dự án, 17% GV dạy học chủ đề bằng phương pháp
giải quyết vấn đề.
- Có 35% GV thường xuyên cho HS tự tìm hiểu kiến thức và báo cáo sản phẩm
trước lớp, 65% số GV còn lại thỉnh thoảng mới cho HS tự tìm hiểu kiến thức và
báo cáo sản phẩm trước lớp. Nguyên nhân: do thiếu thiết bị dạy học hiện đại.
- Về thái độ của HS khi được hướng dẫn học tập theo chủ đề: 35% HS rất hứng
thú, 60% HS có hứng thú và 5 % HS khơng hứng thú. Như vậy, đa số HS mong
muốn được hướng dẫn học tập chủ đề

- Khi dạy bài 5: Một số vấn đề của châu lục và khu vực – Địa lí 11 chưa có GV nào
thực hiện dạy học chủ đề theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS. Nguyên
nhân: Vì nội dung của chủ đề này khó tìm phương pháp dạy học phù hợp.
- 100% GV trên địa bàn sẵn sàng hợp tác hợp tác cùng dạy học chủ đề “Một số vấn
đề của châu lục và khu vực” Địa lí 11 theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực
học sinh để kiểm chứng tính hiệu quả của đề tài.
Mặc dù dạy học chủ đề theo định hướng PTNL đã được thực hiện ở các nhà
trường, mỗi mơn học trong đó có mơn Địa lí phải xây dựng 2 chủ đề dạy học/năm
học. Tuy nhiên, trong hoạt động dạy học, việc xây dựng các chủ đề dạy học theo
hướng PTNL cịn mang tính hình thức, chưa thực sự hiệu quả.
Tổ chức xây dựng và thực hiện dạy học chủ đề theo hướng phát triển năng
lực học sinh là bước chuẩn bị cần thiết cho đổi mới chương trình và sách giáo khoa
trong thời gian tới. Đề tài: Tổ chức dạy học chủ đề: “Một số vấn đề của châu lục và
khu vực” Địa lí 11 theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh chưa
được xây dựng và triển khai trên địa bàn điều tra. Vì vậy, Tác giả nghiên cứu và
thực hiện đề tài: Tổ chức dạy học chủ đề: “Một số vấn đề của châu lục và khu
vực” - Địa lí 11 theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh là cần
thiết.

12
document, khoa luan12 of 98.


tai lieu, luan van13 of 98.

1.2.2. Đối với học sinh
Để đánh giá thực trạng dạy học chủ đề theo hướng phát triển phẩm chất
năng lực học sinh trên địa bàn Thị xã Cửa Lị, tơi phát phiếu điều tra đối với HS
khối 11 của các trường. Tổng số phiếu điều tra là 200 học sinh của 3 trường: THPT
Cửa Lò, THPT Cửa Lò 2 và Trung tâm giáo dục thường xuyên số 2. (Phiếu điều

tra – Phụ lục 2). Kết quả thu được như sau:
Bảng 1.2. Kết quả điều tra năng lực học tập chủ đề của học sinh THPT
Tỉ lệ lựa chọn (%)
TT
Câu hỏi
Rất quan
Không quan
Quan trọng
trọng
trọng

1

2

3
4

Em đánh giá như thế nào về vai
trò của việc học tập chủ đề theo
hướng phát triển phẩm chất và
năng lực?
Ngoài giờ học trên lớp em đã
dành bao nhiêu thời gian tìm
hiểu thêm các nội dung địa lí
được học?
Em có thực hiện kế hoạch học
tập đã đề ra khi học tập 1 chủ đề
khơng?
Em lĩnh hội kiến thức trong q

trình học tập chủ đề như thế nào

86%

14%

0%

Thường
xun

Thỉnh
thoảng

Khơng bao
giờ

25%

55%

20%

Có

Khơng

60 %

40%

Gặp nhiều
khó khăn

Gặp ít khó
khăn

Khơng gặp
khó khăn

50%

45%

5%

Kết quả thống kê cho thấy:
- Phần lớn HS đã xác định được vai trò quan trọng của dạy học chủ đề theo hướng
phát triển phẩm chất và năng lực. Theo các em, đó là hoạt động giúp HS tự học, tự
hồn thiện bản thân để trở thành cơng dân có ích cho xã hội.
- Ngồi giờ học trên lớp, có 25% HS thường xuyên và 55% HS dành thời gian tìm
hiểu thêm các nội dung địa lí được học. Tuy nhiên vẫn cịn 20% HS khơng bao giờ
tìm hiểu thêm các kiến thức địa lí ngồi sách giáo khoa. Có 60% HS thực hiện kế
hoạch học tập đã đề ra khi học tập chủ đề, vẫn còn 40% HS không thực hiện. Như
vậy, trong thực tế, dạy học chủ đề chưa phát huy hết năng lực của HS.
- Thơng qua dạy học chủ đề chỉ có 5% HS khơng gặp khó khăn khi lĩnh hội kiến
thức, 45% HS gặp ít khó khăn và vẫn cịn 50% HS gặp nhiều khó khăn khi lĩnh hội
kiến thức bài học. Nguyên nhân: dạy học chủ đề chưa được thực hiện rộng rãi
trong trường phổ thông, HS chưa được làm quen với cách dạy và học mới.
13

document, khoa luan13 of 98.


tai lieu, luan van14 of 98.

1.3. Giải pháp
Để khắc phục những tồn tại trong dạy học chủ đề ở trường phổ thông hiện
nay và nâng cao chất lượng dạy học mơn Địa lí theo hướng phát triển phẩm chất và
năng lực HS cần thực hiện các giải pháp sau:
- Khuyến khích GV xây dựng nhiều hơn 2 chủ đề dạy học/năm học theo
hướng phát triển phẩm chất năng lực học sinh. Khi xây dựng chủ đề theo hướng
phát triển phẩm chất và năng lực HS, GV cần có bộ câu hỏi định hướng rõ ràng, cụ
thể, khơng gây khó khăn cho HS trong quá trình tìm hiểu.
- Cho phép HS khai thác công nghệ thông tin trong giờ học.
- Đổi mới phương pháp dạy học: Lấy HS là trung tâm, GV chỉ là người tổ
chức hoạt động, HS là người tìm ra kiến thức. HS được tham gia và quá trình đánh
giá sản phẩm học tập. Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề với các phương pháp, kĩ
thuật dạy học đa dạng, phong phú phát huy tích cực, chủ động, hứng thú cho HS.
Qua đó phát triển phẩm chất, năng lực cho các em.
- Tổ chức dạy học chủ đề qua một chuỗi hoạt động học tập của HS. Trong
mỗi hoạt động học tập, GV hướng dẫn HS thực hiện các bước: chuyển giao nhiệm
vụ học tập (yêu cầu rõ ràng, phù hợp với khả năng của HS, hình thức sinh động,
hấp dẫn, tạo động cơ và hứng thú để HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ; thực hiện
hiện vụ học tập HS, GV là người tư vấn, hỗ trợ, giúp đỡ thực hiện nhiệm vụ); HS
báo cáo thảo luận trình bày sản phẩm học tập cụ thể; đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ (HS đánh giá lẫn nhau; GV nhận xét, đánh giá sản phẩm học tập của HS
để rút ra kết luận).
Tổ chức dạy học chủ đề như thế này chính là cách GV dạy cho HS cách học
và cách tự học tuân theo quy luật chung của quá trình nhận thức từ trực quan sinh
động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn, và mang tính đặc

trưng của bộ mơn Địa lí.

14
document, khoa luan14 of 98.


tai lieu, luan van15 of 98.

CHƯƠNG 2. XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “MỘT SỐ
VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC” – ĐỊA LÍ 11 THEO HƯỚNG
PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH
KẾ HOẠCH BÀI DẠY
CHỦ ĐỀ: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC
Địa lí lớp 11
Thời lượng 3 tiết
2.1. Xác định mục tiêu của chủ đề
- Về kiến thức: Học xong chủ đề, học sinh cần:
+ Trình bày được đặc điểm tự nhiên, dân cư xã hội và tình hình phát triển kinh tế
của Châu Phi và khu vực Mỹ latinh.
+ Trình bày được đặc điểm vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư xã hội và một số
vấn đề của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á.
+ Phân tích được một số vấn đề cần giải quyết để phát triển kinh tế - xã hội của
các quốc gia ở châu Phi; Mĩ La-tinh ; khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á.
+ So sánh được những điểm giống nhau và khác nhau về tự nhiên, dân cư và xã
hội, tình hình phát triển kinh tế giữa Châu Phi và khu vực Mỹ latinh, giữa Tây
Nam Á và khu vực Trung Á.
+ Đánh giá được ảnh hưởng của tự nhiên, dân cư và xã hội đến phát triển kinh tế
của các châu lục và khu vực này.
+ Đề xuất các giải pháp phát triển đối với châu Phi; Mĩ latinh; khu vực Tây Nam Á
và khu vực Trung Á.

- Về kỹ năng:
Phân tích bản đồ, số liệu, tư liệu về một số vấn đề kinh tế - xã hội của châu Phi, Mĩ
La-tinh; khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á.
- Về thái độ:
Chia sẻ với những khó khăn mà người dân châu Phi, Mỹ latinh, Tây Nam Á và
Trung Á phải trải qua.
- Năng lực hình thành
Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo,
năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực sử dụng
công nghệ thông tin...
Năng lực chuyên biệt:
+ Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ:
+ Năng lực sử dụng bản đồ
15
document, khoa luan15 of 98.


tai lieu, luan van16 of 98.

+ Năng lực sử dụng số liệu thống kê
+ Năng lực sử dụng tranh ảnh địa lý.
- Phẩm chất được hình thành:
+ Yêu nước: Từ bức tranh đời sống người dân Châu Phi, Mỹ Latinh, Tây Nam Á
và Trung Á làm tăng thêm tình yêu quê hương đất nước thanh bình, ngày càng phát
triển của nước ta.
+ Nhân ái: Chia sẻ những vất vả khó khăn đối với người dân Châu Phi, Mỹ Latinh,
khu vực Tây Nam Á và Trung Á phải trải qua.
+ Chăm chỉ: Tích cực tự học, xây dựng bài tập nhóm để giải quyết các vấn đề GV
đặt ra.
+ Trách nhiệm: HS nhận thức được trách nhiệm của mình trong học tập và rèn

luyện để xây dựng một thế giới được hịa bình, ấm no, ngày càng phát triển.
2.2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
* Đối với giáo viên:
- Kế hoạch dạy học, máy tính, máy chiếu, mạng internet.
- Phiếu học tập.
- Bộ câu hỏi Kahoot.
* Đối với Học sinh:
- Máy tính, giấy A0, bút màu, điện thoại di động có kết nối internet.
- Sách giáo khoa, vở ghi.
2.3. Bảng mô tả các mức độ nhận thức, năng lực, phẩm chất được hình thành
Nội dung

Nhận biết

Một số vấn đề Trình
bày
của châu Phi được đặc điểm
tự nhiên, đặc
điểm dân cư
xã hội, đặc
điểm kinh tế
của các nước
châu Phi

Thơng hiểu
Phân tích được
một số vấn đề
cần giải quyết
để phát triển
kinh tế - xã hội

của các quốc
gia châu Phi:
nền kinh tế
kém phát triển,
chất lượng
cuộc sống
thấp, chiến
tranh, xung
16

document, khoa luan16 of 98.

Vận dụng
thấp

Vận dụng cao

Đánh giá được Đề xuất giải
ảnh hưởng của pháp phát triển
tự nhiên, dân châu lục
cư và xã hội
đến phát triển
kinh tế.


tai lieu, luan van17 of 98.

đột,…
- Giải thích
được tình

trạng kinh tế
nghèo, chậm
phát triển và
những cố gắng
để vượt qua
khó khăn của
các nước này.
Một số vấn đề Trình
bày
của Mĩ La được một số
Tinh
đặc điểm nổi
bật
về
tự
nhiên, dân cư
– xã hội của
Mĩ la tinh

Giải thích
được đặc điểm
đơ thị hóa tự
phát ở Mĩ La
tinh

Đánh giá một
số khó khăn
của Mĩ la tinh
hiện nay

Đề xuất giải
pháp phù hợp
với bối cảnh
hiện tại

Một số vấn đề
của khu vực
Tây Nam Á
và khu vực
Trung Á

So sánh sự
giống và khác
nhau về tự
nhiên và dân
cư của hai khu
vực

Phân tích kênh
hình, bảng số
liệu để đánh
giá những vai
trò, đặc trưng
của khu vực

Đề xuất giải
pháp trong
việc bảo vệ
hịa bình cho
khu vực

Mơ tả được
đặc điểm tiêu
biểu về vị trí
địa lí, tự
nhiên, dân cư xã hội của khu
vực Tây Nam
Á, Trung Á.

Phân tích được
vị trí địa lí của
Trình
bày hai khu vực
được những Giải thích
vấn đề nổi bật nguyên nhân
nhất của hai dẫn đến sự bất
khu vực (vai ổn ở Tây Nam
trò cung cấp Á, Trung Á
dầu mỏ cho
thế giới và tình
trạng xung đột
sắc tộc, tơn
giáo nơi đây)
Các phẩm chất và năng lực được hình thành
- Năng lực
+ Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo,
17
document, khoa luan17 of 98.

tai lieu, luan van18 of 98.

năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực sử dụng
công nghệ thông tin...
+ Năng lực chuyên biệt:
Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ:
Năng lực sử dụng bản đồ
Năng lực sử dụng số liệu thống kê
Năng lực sử dụng tranh ảnh địa lý.
- Phẩm chất
+ Yêu nước: Từ bức tranh đời sống người dân Châu Phi, Mỹ Latinh, Tây Nam Á
và Trung Á làm tăng thêm tình yêu quê hương đất nước thanh bình, ngày càng phát
triển của nước ta.
+ Nhân ái: Chia sẻ những vất vả khó khăn đối với người dân Châu Phi, Mỹ Latinh,
khu vực Tây Nam Á và Trung Á phải trải qua.
+ Chăm chỉ: Tích cực tự học, xây dựng bài tập nhóm để giải quyết các vấn đề GV
đặt ra.
+ Trách nhiệm: HS nhận thức được trách nhiệm của mình trong học tập và rèn
luyện để xây dựng một thế giới được hịa bình, ấm no, ngày càng phát triển.
2.4. Biên soạn câu hỏi và bài tập theo định hướng phát triển năng lực, phẩm
chất học sinh
2.4.1. Câu hỏi nhận biết:
1. Bộ câu hỏi khởi động:
Câu 1: Tên thủ đô của Ai cập là gì?
Đáp án: Cai Rơ
Câu 2: Đất nước Nam Phi có mấy thủ đơ?
Đáp án: 3
Câu 3: Dakar là thủ đô của nước nào?
Đáp án: Senegal
Câu 4: Buenos Aret là thủ đô của nước nào?

Đáp án: Ác hen ti na
Câu 5: Tên thủ đô của Braxin là gì?
Đáp án: Brasilia
Câu 6: La ha ba na là thủ đô của nước nào?
Đáp án: Cu ba
Câu 7: Bat đa là thủ đô của nước nào?
18
document, khoa luan18 of 98.


tai lieu, luan van19 of 98.

Đáp án: I Rắc
Câu 8: Thành phố Dubai thuộc quốc gia nào?
Đáp án: Các tiểu vương quốc A Rập thống nhất.
Câu 9: Ulanbato là thủ đô của nước nào?
Đáp án: Mông cổ
Câu 10: Axtana là thủ đô của nước nào?
Đáp án: Cadactan
2. BỘ CÂU HỎI KAHOOT
Câu 1: Cảnh quan chủ yếu của châu Phi là:
A. Rừng nhiệt đới ẩm

B. Thảo nguyên khô hạn

C. Hoang mạc và xavan

D. Rừng cận nhiệt đới khô

Câu 2: Dân số châu Phi tăng nhanh do:

A. Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên cao
B. Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên thấp
C. Dân nhập cư nhiều
D. Dân xuất cư nhiều.
Câu 3: Rừng bị khai thác quá mức ở châu Phi dẫn đến hậu quả gì?
A. Giữ được nguồn nước ngầm

B. Tăng diện tích đất trồng trọt

C. Tăng nguồn thu cho đất nước

D. Tăng q trình hoang mạc hóa.

Câu 4: Số người nhiễm HIV của châu Phi chiếm ½ số người nhiễm HIV của thế
giới đúng hay sai?
A. Đúng

B. Sai.

Câu 5: Nguyên nhân làm cho nền kinh tế châu Phi kém phát triển là:
A. Do khai thác tài nguyên quá mức

B. Do mức sinh cao

C. Do trình độ quản lý đất nước yếu kém

D. Do giáo dục kém phát triển.

Câu 6: Khoáng sản chủ yếu của Mỹ La tinh là:
A. Khoáng sản phi kim loại

B. Kim loại màu, kim loại quý và nhiên liệu

C. Vật liệu xây dựng

D. Kim cương, dầu mỏ.

Câu 7: Các mỏ khoáng sản ở Mỹ La tinh do ai khai thác?
A. Nhà nước

B. Các công ty tư bản nước ngồi

C. Người dân Mỹ Latinh

D. Khơng được khai thác.
19

document, khoa luan19 of 98.


tai lieu, luan van20 of 98.

Câu 8: Đơ thị hóa tự phát ở Mỹ La tinh chủ yếu do:
A. Công nghiệp phát triển

B. Dịch vụ phát triển

C. Chính sách phát triển của nhà nước

D. Cải cách ruộng đất không triệt để.

Câu 9: Tỉ lệ dân sống dưới mức nghèo khổ của Mỹ La tinh là 37% - 62% đúng hay
sai?
A. Đúng

B. Sai.

Câu 10: Kinh tế Mỹ La tinh phát triển khơng đều do:
A. Chính trị khơng ổn định

B. Cạn kiệt tài nguyên

B. Thiếu lực lượng lao động

D. Thiên tai xảy ra nhiều.

Câu 11: Tài nguyên có giá trị nhất ở Tây Nam Á và Trung Á là:
A. Đất đai

B. Nguồn nước

D. Con người

D. Dầu mỏ.

Câu 12: Tôn giáo chủ yếu của người dân Tây Nam Á và Trung Á là:
A. Đạo Hồi

B. Đạo phật

C. Thiên chúa giáo

D. Đạo tin lành.

Câu 13: Tây Nam Á và Trung Á trở thành điểm nóng của thế giới vì:
A. Giàu tài ngun thiên nhiên

B. Các tổ chức chính trị cực đoan hoạt động

C. Vị trí chiến lược, giàu dầu mỏ

D. Sự can thiệp của các cường quốc.

Câu 14: Hậu quả của các cuộc xung đột ở khu vực Tây Nam Á và Trung Á là:
A. Đói nghèo, bệnh tật

B. Ơ nhiễm mơi trường

C. Suy giảm dân số

D. Tài nguyên cạn kiệt.

Câu 15: Vì sao khu vực Tây Nam Á có vị trí địa chính trị?
A. Vì nằm ở Tây Nam châu Á

B. Vị trí ngã ba 3 châu lục Á, Âu, Phi

C. Nằm ở vị trí có nhiều dầu mỏ

D. Giáp Ấn Độ Dương và Địa Trung Hải.

2.4.2. Câu hỏi thông hiểu
Câu 1: Dựa vào SGK Địa lý 11, bài 5 tiết 1: Một số vấn đề của Châu Phi:
Thiết kế một bài thuyết trình power point trình bày một số vấn đề về tự
nhiên, dân cư xã hội và kinh tế của châu Phi theo yêu cầu của phiếu học tập số 1
(phần phụ lục).
Câu 2: Dựa vào SGK Địa lý 11, bài 5 tiết 2: Một số vấn đề của Mỹ La tinh:
Thiết kế một bài thuyết trình power point trình bày một số vấn đề về tự
nhiên, dân cư xã hội và kinh tế của Mỹ La tinh theo yêu cầu của phiếu học tập số 2
(phần phụ lục)
. Câu 3: Dựa vào SGK Địa lý 11, bài 5 tiết 3: Một số vấn đề của khu vực Tây Nam
Á và khu vực Trung Á:
20
document, khoa luan20 of 98.


tai lieu, luan van21 of 98.

Thiết kế một bài thuyết trình power point trình bày một số vấn đề về tự
nhiên, dân cư xã hội và kinh tế của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á theo
yêu cầu của phiếu học tập số 3 (phần phụ lục)
Câu 4: So sánh đặc điểm tự nhiên của Châu Phi với đặc điểm tự nhiên của Mỹ La
tinh, hoàn thành phiếu học tập số 4. (Phần phụ lục)
Câu 5: So sánh đặc điểm dân cư và xã hội của Châu Phi với đặc điểm dân cư và xã
hội của Mỹ La tinh, hoàn thành phiếu học tập số 5. (Phần phụ lục)
Câu 6: So sánh đặc điểm kinh tế của Châu Phi với đặc điểm kinh tế của Mỹ La
tinh, hoàn thành phiếu học tập số 6. (Phần phụ lục)
Câu 7: So sánh đặc điểm tự nhiên, dân cư và xã hội của khu vực Tây Nam Á với
đặc điểm tự nhiên, dân cư và xã hội của khu vực Trung Á, hoàn thành phiếu học
tập số 7. (Phần phụ lục)

2.4.3. Câu hỏi vận dụng
Câu 1: Là chuyên gia của Việt Nam, anh/chị mong muốn giúp đỡ châu Phi trong
lĩnh vực nào nhất? Tại sao?
Mức độ trả lời đầy đủ:
Chúng tôi muốn giúp đỡ châu Phi trong lĩnh vực nông nghiệp. Bởi vì, châu
Phi là một châu lục đơng dân, nhu cầu về lương thực thực phẩm rất lớn. Mặt khác,
Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu cũng như kinh nghiệm sản xuất trong ngành
nơng nghiệp. Ngồi ra Việt Nam cũng hỗ trợ châu Phi về lĩnh vực y tế, giáo dục...
Hiện nay, Việt Nam đã gửi nhiều chuyên gia sang châu Phi để hướng dẫn người
dân trồng lúa, canh tác nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, chữa bệnh và phát triển
giáo dục...
Câu 2: Mỹ La tinh cần phải làm gì để hạn chế tình trạng đơ thị hóa tự phát và nợ
nước ngoài?
Mức độ trả lời đầy đủ:
Để hạn chế tình trạng đơ thị hóa tự phát, Mỹ Latinh cần phải cải cách ruộng
đất triệt đề. Bởi vì các cuộc cải cách ruộng đất không hợp lý, phần lớn đất đai màu
mỡ nằm trong tay các chủ trang trại, dân nghèo khơng có ruộng để làm kéo lên các
thành phố tìm việc làm. Họ sống trong các khu nhà ổ chuột, thiếu việc làm dẫn đến
các tệ nạn xã hội và ô nhiễm môi trường tăng.
Để giải quyết vấn đề nợ nước ngoài, các nước Mỹ la tinh cần thực hiện quốc
hữu hóa các mỏ khống sản, thực hiện cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây
dựng đường lối phát triển kinh tế độc lập tự chủ, đẩy mạnh giao lưu bn bán với
nước ngồi... Hiện nay, Braxin, Achentina là các nước công nghiệp mới của thế
giới.

21
document, khoa luan21 of 98.


tai lieu, luan van22 of 98.

Câu 3: Các vấn đề của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á nên được bắt đầu
giải quyết từ đâu? Vì sao?
Mức độ trả lời đầy đủ:
Vấn đề lớn nhất của Tây Nam Á và Trung Á hiện nay là xung đột tôn giáo
giữa người Ả rập và người Do Thái, hoạt động của các tổ chức khủng bố. Nguyên
nhân của các vấn đề này là do tranh giành đất đai, nguồn nước, tài nguyên... Muốn
giải quyết vấn đề này cần Xóa bỏ tình trạng đói nghèo, tăng cường dân chủ, bình
đẳng, trong phát triển kinh tế - xã hội ở mỗi quốc gia cũng như trong khu vực nên
là những việc làm đầu tiên để loại trừ nguy cơ xung đột sắc tộc, xung đột tôn giáo
và nạn khủng bố, tiến tới ổn định tình hình ở mỗi khu vực. Đồng thời, cần chấm
dứt sự can thiệp của các thế lực bên ngồi.
2.5. Kế hoạch thực hiện chủ đề
Nội dung
1.
động

Hình thức

Khởi - Dạy trên lớp
Chơi trị chơi:
Đi tìm địa danh

Thời lượng Thời điểm
5 phút

Thiết bị

Tiết 1

- Bộ câu hỏi khởi
động.
- Một số hình ảnh
đại diện cho châu
Phi, Mỹ La tinh,
Tây Nam Á và
Trung Á

2. Một số - Dạy trên lớp
10 phút
vấn đề của + Nhóm 1 báo cáo
châu Phi
nội dung đã chuẩn
bị

Tiết 1

- Máy tính, máy
chiếu.
- Bài trình chiếu
power point của
HS

3. Một số - Dạy trên lớp
10 phút
vấn đề của + Nhóm 2 báo cáo
khu vực Mỹ nội dung đã chuẩn
Latinh
bị.

Tiết 1

- Máy tính, máy
chiếu.
- Bài trình chiếu
power point của
HS

4. Một số
vấn đề của
khu vực Tây
Nam Á và
khu
vực
Trung Á

- Dạy trên lớp
10 phút
+ Nhóm 3 báo cáo
nội dung đã chuẩn
bị .

Tiết 1

- Máy tính, máy
chiếu.
- Bài trình chiếu
power point của
HS

5. Nhận xét, - GV nhận xét sản 10 phút
đánh giá sản phẩm các nhóm.
phẩm
các - Các nhóm chấm

Tiết 1

- Máy tính, máy
chiếu
- Sơ đồ tư duy bài

22
document, khoa luan22 of 98.


tai lieu, luan van23 of 98.

nhóm

sản phẩm chéo

học
- Phiếu đánh giá
sản phẩm nhóm.

6. So sánh - Dạy trên lớp
45 phút
đặc
điểm HS hoạt động theo
các khu vực nhóm mảnh ghép

Tiết 2

- Máy tính, máy
chiếu.
- Sản phẩm hoạt
động nhóm của HS

7.
Hoạt - Dạy trên lớp
10 phút
động luyện HS chơi trò chơi
tập
kahoot

Tiết 3

- Máy tính, máy
chiếu.
- Bộ câu hỏi
Kahoot

8.
Hoạt - Dạy trên lớp
10 phút
động
vận HS làm bài tập vận
dụng,
mở dụng
rộng.

Tiết 3

Bộ câu hỏi vận
dụng của chủ đề

9. Đánh giá - GV đánh giá 25 phút
tổng kết chủ nhận xét sản phẩm
đề
của các nhóm và
tổng kết chủ đề.
- HS làm bài kiểm
tra kết thúc chủ đề.

Tiết 3

- Phiếu đánh giá.
- Đề kiểm tra 15
phút.

2.6. Tổ chức dạy học chủ đề
2.6.1. Hoạt động khởi động
a. Mục tiêu:
- Tạo hứng thú cho HS và giới thiệu chủ đề “Một số vấn đề của các châu lục và
khu vực”.
b. Phương thức:
- Hoạt động cá nhân
- Phương pháp trị chơi: Đi tìm địa danh
c. Chuẩn bị của GV và HS:
- Chuẩn bị của GV: máy tính, máy chiếu, bộ câu hỏi khởi động

- Chuẩn bị của HS: Tìm hiểu trước về các địa danh ở Châu Phi, Mỹ Latinh, Tây
Nam Á và Trung Á (tên thủ đô, các địa danh nổi tiếng)
d. Tiến trình hoạt động:
- Bước 1: GV nêu yêu cầu của phần thi: Trả lời nhanh các câu hỏi về các địa danh
ở Châu Phi, khu vực Mỹ Latinh, khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á.
23
document, khoa luan23 of 98.


tai lieu, luan van24 of 98.

- Bước 2: Chọn HS thi
- Bước 3: GV lần lượt chiếu các câu hỏi, HS trả lời
(Bài trình chiếu PPT ở Phần phụ lục 3 và 18)
- Bước 4: GV hỏi cả lớp: Các địa danh được kể trên thuộc khu vực nào trên thế
giới? Sau đó GV giới thiệu chủ đề bài học.
2.6.2. Hoạt động hình thành kiến thức
a. Mục tiêu:
- Kiến thức:
+ Trình bày được đặc điểm tự nhiên, dân cư xã hội và tình hình phát triển kinh tế
của Châu Phi và khu vực Mỹ latinh.
+ Trình bày được đặc điểm vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư xã hội và một số
vấn đề của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á.
+ Phân tích được một số vấn đề cần giải quyết để phát triển kinh tế - xã hội của
các quốc gia ở châu Phi; Mĩ La-tinh ; khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á.
+ So sánh được những điểm giống nhau và khác nhau về tự nhiên, dân cư và xã
hội, tình hình phát triển kinh tế giữa Châu Phi và khu vực Mỹ latinh, giữa Tây
Nam Á và khu vực Trung Á.
+ Đánh giá được ảnh hưởng của tự nhiên, dân cư và xã hội đến phát triển kinh tế
của các châu lục và khu vực này.

- Kĩ năng:
+ Phân tích được bảng số liệu về dân số, kinh tế của châu Phi và khu vực Mỹ
latinh.
+ Đọc được bản đồ tự nhiên châu Phi, lược đồ các cảnh quan và khống sản chính
ở châu Phi.
+ Đọc được bản đồ tự nhiên Mĩ La tinh, lược đồ các cảnh quan và khống sản
chính ở Mỹ La tinh.
+ Đọc được bản đồ tự nhiên châu Á, lược đồ khu vực Tây Nam Á và khu vực
Trung Á.
- Thái độ: Cảm thơng với những khó khăn mà nhân dân châu Phi, Mỹ La tinh, khu
vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á đang phải trải qua.
- Năng lực hướng tới:
+ Năng lực chung: giải quyết vấn đề, tự học, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ,
sử dụng công nghệ thông tin.

24
document, khoa luan24 of 98.


tai lieu, luan van25 of 98.

+ Năng lực chuyên biệt: Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ; Năng lực sử dụng
bản đồ; Năng lực sử dụng số liệu thống kê; Năng lực sử dụng tranh ảnh địa lí.
- Phẩm chất: Yêu nước; nhân ái; chăm chỉ; trách nhiệm.
b. Phương thức hoạt động:
- Phương pháp: Hoạt động nhóm kết hợp kỹ thuật sơ đồ tư duy và kỹ thuật mảnh
ghép.
- Hình thức: HS hoạt động nhóm.
c. Chuẩn bị của GV và HS:
- Chuẩn bị của giáo viên: máy tính, máy chiếu

- Chuẩn bị của học sinh: Bài soạn power point và sơ đồ tư duy về các khu vực
được GV giao nhiệm vụ.
d. Tiến trình hoạt động:
*Hoạt động 1: Hoạt động của các nhóm chun gia: Tìm hiểu một số vấn đề
về tự nhiên, dân cư xã hội và kinh tế của châu Phi, Mỹ La tinh, khu vực Tây
Nam Á và khu vực Trung Á.
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (phần này được thực hiện ở cuối tiết học trước ở
bài 4: thực hành).
GV chia lớp thành 3 nhóm giao nhiệm vụ cho các nhóm:
+ Nhóm 1: Dựa vào SGK Địa lý 11, bài 5 tiết 1: Một số vấn đề của Châu Phi:
Thiết kế một bài thuyết trình power point trình bày một số vấn đề về tự
nhiên, dân cư xã hội và kinh tế của châu Phi theo yêu cầu của phiếu học tập số 1
(phụ lục 4)
+ Nhóm 2: Dựa vào SGK Địa lý 11, bài 5 tiết 2: Một số vấn đề của Mỹ La tinh:
Thiết kế một bài thuyết trình power point trình bày một số vấn đề về tự
nhiên, dân cư xã hội và kinh tế của Mỹ La tinh theo yêu cầu của phiếu học tập số 2
(phụ lục 5)
. + Nhóm 3: Dựa vào SGK Địa lý 11, bài 5 tiết 3: Một số vấn đề của khu vực Tây
Nam Á và khu vực Trung Á:
Thiết kế một bài thuyết trình power point trình bày một số vấn đề về tự
nhiên, dân cư xã hội và kinh tế của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á theo
yêu cầu của phiếu học tập số 3 (phụ lục 6)
- Bước 2: Các nhóm bầu nhóm trưởng và thư ký, phân cơng nghiệm vụ cho các
thành viên. Các nhóm thực hiện nhiệm vụ ở nhà (trong thời gian 1 tuần), nộp bài
qua email cho GV trước buổi học ít nhất 1 ngày. GV kiểm tra và hướng dẫn các
nhóm chỉnh sửa nếu cần.
25
document, khoa luan25 of 98.