Mẫu tiểu luận lịch sử Đảng

A.

Mở đầu

Cách mạng Tháng Tám 1945 đã trôi qua được hơn 75 năm nhưng ảnh
hưởng của nó tới sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc chưa bao giờ là điều
bàn cãi và vẫn còn nguyên giá trị. Thắng lợi của Cách mạng đã tạo nên một
cú huých mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, trải dài từ chính trị, văn hố, kinh
tế cho tới xã hội. Xây dựng nên một chế độ xã hội mới mẻ hoàn toàn đối với
dân tộc Việt Nam, sở hữu đầy đủ bản chất dân chủ và nhân văn, với mục đích
hướng tới con người, vì hạnh phúc của nhân dân lao động. Thắng lợi của
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là động lực mạnh mẽ cổ vũ toàn thể dân
tộc, đất nước Việt Nam bất khuất, kiên cường tiếp tục sự nghiệp đấu tranh
giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội, thực
hiện thắng lợi công cuộc đổi mới đưa nước ta phát triển để có được cơ đồ,
tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày hôm nay.
Những bài học, kinh nghiệm được đúc kết từ thắng lợi Cách mạng Tháng
Tám đã, đang và sẽ luôn là kim chỉ nam, ngọn đuốc soi đường cho sự nghiệp
xây dựng, bảo vệ và phát triển Tổ quốc. Nhận thức được tầm quan trọng của
những điều trên, bài tiểu luận này dựa trên những sự kiện lịch sử của dân tộc
cùng góc nhìn khách quan nhất từ đó đánh giá những di sản mà thắng lợi
Cách mạng Tháng Tám để lại. Qua đó giáo dục cho mỗi người Việt Nam
nhận thức được tính ưu việt, nhân đạo, nhân văn mà Cách mạng Tháng Tám
đem lại. Giá trị của Cách mạng Thám Tám là bất diệt, có sức sống trường tồn
đối với dân tộc Việt Nam và thế hệ trẻ - những chủ nhân tương lai của đất
nước. Với ý nghĩa to lớn đó, hi vọng qua bài tiểu luận này sẽ giúp thế hệ trẻ
đều hiểu biết sâu sắc, tự hào, tơn vinh lịch sử, văn hố dân tộc. Nhận thức về
ý nghĩa sâu sắc của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đối với thế hệ trẻ sẽ
góp phâng làm cho truyền thống tốt đẹp ngàn đời của dân tộc ta đi vào thực
tiễn của sự nghiệp phát triển vàbảo vệ Tổ quốc hiện nay .
B.

Nội dung

1. Cách mạng Tháng Tám năm 1945
1.1 Bối cảnh lịch sử
Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc.
Ngày 15/8/1945, Nhật đầu hàng Liên Xô và các nước đồng minh không điều
kiện. Sự kiện đầu hàng của Chính phủ Nhật đã đẩy qn Nhật ở Đơng Dương
vào tình thế tuyệt vọng như rắn mất đầu, hoang mang vơ cùng. Chính Phủ bù
nhìn Trần Trọng Kim rệu rã, tin Phát xít Nhật đầu hàng nhanh chóng lan
truyền rộng khắp trong nhân dân. Khắp nơi trên đất nước ta, Việt Minh nhanh
1


chóng tổ chức những cuộc mít tinh, biểu tình thị uy vũ trang, có tới hàng
ngàn quân tham gia. Hàng triệu quần chúng sẵn sàng đứng lên giành chính
quyền.
Trước tính hình đó, mặc dù đang ốm nặng nhưng Hồ Chí Minh đã sáng
suốt nhận thức rằng: “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu, dù
phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc
lập dân tộc”. Lời khẳng định đó khơng phải có cơ sở khi Đảng đã giảnh ra
hơn 15 năm tập dượt, chuẩn bị chu đáo về mọi mặt và có sự phát triển qua
từng giai đoạn:
+ Chủ trương, đường lối: Năm 1939, chiến tranh thế giới lần thứ 2
bùng nổ, tình hình chính trị trong và ngồi nước thay đổi bất ngờ, Đảng ta
chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược. Sự chuyển hướng được thể
hiện đầy đủ qua các hội nghị như : Hội nghị TƯ 6 (11/1939), Hội nghị TƯ 7
(11/1940), Hội nghị TƯ 8 (5/1941) với nội dung cốt lõi đó là :Đặt vấn đề giải
phóng dân tộc lên nhiệm vụ hàng đầu và cấp bách nhất của nhân dân Đông
Dương, tạm gác khẩu hiệu ruộng đất dân cày, chỉ tịch thu ruộng đất của bọn

đế quốc và bọn Việt gian phản động, chia lại đất công, giảm tô, đặt vấn đề
khởi nghĩa vũ trang, xúc tiến chuẩn bị mọi mặt để tiến tới một cuộc khởi
nghĩa vũ trang khi có điều kiện là nhiệm vụ trọng tâm; tập hợp mọi lực lượng
tiêu biểu để thành lập mặt trận chung
lấy tên là: “Mặt trận dân tộc thống nhất phản đế Đông Dương” (11/1939) sau
là Việt Nam độc lập Đồng Minh (5/1941); phát động quần chúng nổi dậy đấu
tranh dưới những hình thức chính trị phù hợp với tình hình mới; Cách mạng
Việt Nam phải đoàn kết, quan hệ mật thiết và là một phần không thể thiếu với
Cách mạng thế giới. Chủ trương chỉ đạo chiến lược Cách mạng của Đảng qua
các Hội nghị 6, 7, 8 là kim chỉ nam cho mọi hoạt động và có ý nghĩa quyết
định cho sự thành cơng của Cách mạng tháng Tám.
+ Lực lượng chính trị : Ngay từ những ngày đầu tiên Đảng được thành
lập, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chú trọng xây dựng lực lượng chính trị. Rất
nhiều những thanh niên ưu tú được đưa đi đào tạo, học tập tại các trường của
Quốc tế cộng sản. Thời kỳ 1930-1931, Đảng tập trung xây dựng khối liên
minh công- nông. Đến những năm 1936 - 1939, cuộc vận động dân tộc dân
chủ diễn ra mạnh mẽ. Một bước tiến đáng nói đó chính là : Đảng ra hoạt động
công khai nên đã tập hợp được rộng rãi mọi tầng lớp nhân dân, giai cấp ở mọi
miền Tổ quốc. Năm 1941, để có thể tập hợp tối đa sức mạnh của quần chúng
nhân dân, Đảng chủ trương thành lập Mặt trận Việt Minh bao gồm các tổ
chức quần chúng có tên chung là “Hội cứu quốc”. Mặt trận Việt Minh vừa ích
2


nước vừa lợi dân. Việt Minh đã nhanh chóng trở thành nơi tập trung khối đại
đoàn kết toàn dân đứng
lên cứu nước, cứu nhà.
+ Lực lượng vũ trang : Mấu chốt để giành được chính quyền cách mạng,
Đảng ln có chủ trương xây dựng lực lượng vũ trang và coi đây là lực lượng
nịng cốt, có vị trí vơ cùng quan trọng, trực tiếp tham gia chiến đấu và quyết

định trong sự thành bại của cách mạng tháng Tám. Đầu những năm 1930, lực
lượng vũ trang phát triển còn rất tự do, nhỏ lẻ, chưa có tổ chức. Từ năm 1940,
đội du kích Bắc Sơn ra đời là hình mẫu cho các đội du kích, lực lượng vũ
trang sau này. Đến đầu năm 1945 ta đã có đựợc một đội quân chính quy bên
cạnh các cơ sở, lực lượng dân quân ở các địa phương. Quần chúng nhân dân
ra sức ủng hộ lực lượng vũ trang cách mạng, họ không chỉ trực tiếp tham gia
kháng chiến mà cịn ni giấu bộ đội, góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng
chiến.
+ Căn cứ địa cách mạng : Do có sự chênh lệch về lực lượng giữa ta và
địch cho nên Đảng ta đã thấy được tầm quan trọng, vai trò của căn cứ địa
cách mạng trong việc xây dựng, tổ chức lực lượng cách mạng để chuẩn bị
khởi nghĩa. Căn cứ địa là nơi đóng quân của lực lượng cách mạng, là nơi
đánh địch, rút lui để bảo vệ mặt trận, cũng là nơi cung cấp người và của cho
cách mạng. Đến 6/1945 khu giải phóng Việt Bắc ra đời bao gồm: Cao, Bắc,
Lạng, Thái, Tuyên, Hà. Từ đó căn cứ địa đã dần mở rộng ra nhiều nơi. uy
nhiên, để xây dựng căn cứ địa cách mạng trong giai đoạn này, ngồi việc đảm
bảo các tiêu chí trên, Đảng ta còn chú ý đến việc phải đảm bảo yếu tố thông
tin liên lạc dễ dàng với cách mạng thế giới, đặc biệt là với Liên Xô và Trung
Quốc. Đảng ta chọn Việt Bắc làm cơ quan đầu não của cuộc kháng chiến vì ở
đó có địa hình thuận lợi, dễ phòng thủ, lại gần Trung Quốc nên thuận tiện cho
việc nhận sự giúp đỡ từ phía các nước xã hội chủ nghĩa. Vùng giải phóng
Việt Bắc như hình ảnh thu nhỏ của nước Việt Nam và ngày càng được mở
rộng, làm bàn đạp cho ta tiến sâu xuống vùng đồng bằng để giải phóng hồn
tồn đất nước.
Thời cơ của Cách mạng tháng Tám là thời cơ "ngàn năm có một" để nhân
dân ta vùng lên giành độc lập vì: Chưa lúc nào như lúc này, cách mạng nước
ta hội tụ được những điều kiện thuận lợi như thế. Kẻ thù của cách mạng là
Phát ít Nhật và tay sai bị quân Đồng Minh đánh bại trước khi ta đánh chúng.
Trong khi đó qn Đồng Minh chuẩn bị kéo vào Đơng Dương, nhưng chúng
chưa kịp vào ⇒ Đây là thời cơ ngàn năm có một . Thời cơ ngàn năm có một

chỉ tồn tại trong thời gian ngắn từ khi Nhật đầu hàng Đồng Minh đến trước
3


khi quân Đồng Minh kéo vào giải giáp quân Nhật( đầu tháng 9). Dưới sự lãnh
đạo của Đảng và Mặt trận Việt minh nhân dân ta đã kịp thời đứng lên Tổng
khởi nghĩa giành chính quyền nhanh chóng trong cả nước. Nếu khởi nghĩa nổ
ra trước khi quân Nhật đầu hàng thì có khả năng thất bại,…Nếu khởi nghĩa
nổ ra sau khi quân Đồng Minh kéo vào cũng có nguy cơ thất bại,…
1.2 Diễn biến
Ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp, độc chiếm Đông Dương.
Ngày 12-3-1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam tổ
chức Hội nghị mở rộng ở Đình Bảng (Bắc Ninh), kịp thời ra chỉ thị: “Nhật,
Phápbắn nhau và hành động của chúng ta”. Hội nghị nêu rõ: “Cuộc đảo chính
đã tạo ra tình hình khủng hoảng chính trị sâu sắc, làm cho những điều kiện
của cuộc khởi nghĩa vũ trang mau chóng đi đến chín muồi”. Hội nghị còn
quyết định thay khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật -Pháp” trước đây bằng
khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật”.
Ngày 13-8-1945, Hội nghị tồn quốc của Đảng Cộng sản Đơng Dương
chính thức khai mạc tại Tân Trào (Tuyên Quang). Hội nghị nhận định các
điều kiện khách quan, chủ quan đã chín muồi để khởi nghĩa nổ ra và thắng
lợi; cơ hội rất tốt cho ta giành quyền độc lập đã tới. Hội nghị quyết định:
Đảng phải kịp thời nắm thời cơ phát động và lãnh đạo toàn dân Tổng khởi
nghĩa giành chính quyền trước khi quân Đồng Minh kéo vào. Ba nguyên tắc
để bảo đảm lãnh đạo Tổng khởi nghĩa thắng lợi được Hội nghị để ra là: Tập
trung lực lượng vào việc chính; thống nhất về mọi phương diện quân sự,
chính trị, hành động và chỉ huy; kịp thời hành động, không bỏ lỡ cơ hội. Hội
nghị nhấn mạnh: Phải “tập trung lực
lượng vào những chỗ cần thiết để đánh”, “đánh chiếm ngay những nơi chắc
thắng, khơng kể thành phố hay thơn q”.

Hội nghị tồn quốc Đảng Cộng sản Đông Dương ngày 13-8-1945 là một
hội nghị lịch sử của cuộc cách mạng lịch sử - Cách mạng Tháng Tám hào
hùng trong lịch sử dân tộc.
đồng
loạt nổi dậy tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Từ ngày 14 - 18/8/1945 tổng
khởi nghĩa nổ ra và giành thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc bộ, đại bộ
phận miền Trung, một phần miền Nam và ở các thị xã, Bắc Giang, Hải
Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam….
+ Khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội
4


Ngay từ khi Nhật đảo chính Pháp, nhân dân Hà Nội đã sôi sục chuẩn bị đứng
lên khởi nghĩa. Nhiều nhà bn bỏ ra những món tiền lớn mua tín phiếu ủng
hộ Việt Minh. Nhiều công chức và cảnh sát đã trở thành quần chúng cảm tình
của Việt Minh. Tình hình trên đây càng làm cho bè lũ bán nước và cướp nước
vô cùng hoang mang lo sợ. 17/8 quần chúng ở HN tổ chức mít tinh ở nhà hát
lớn rồi qua các tuyến phố trung tâm,hô vang khẩu hiệu: “ủng hộ Việt Minh”,
“Việt Nam độc lập” 18/8 cờ đỏ sao vàng xuất hiện khắp nơi, khơng khí chuẩn
bị khởi nghĩa bốc lên ngùn ngụt.
Đến sáng 19/8/1945, tại quảng trường nhà hát lớn Hà Nội, đại biểu Việt Minh
đọc tuyên ngơn, chương trình của Việt Minh, đồng thời hơ hào nhân dân
đứng dậy giành chính quyền.
Chỉ trong ngày 19/8/1945, chính quyền cách mạng đã được thành lập ở thủ
đô Hà Nội.
+ Khởi nghĩa giành chính quyền trên cả nước
Ngay từ đầu tháng Tám, cả nước đã gấp rút chuẩn bị khởi nghĩa do đã thấm
nhuần chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” (12/3/1945)
và các nghị quyết của Đảng đề ra từ trước.
Điều kiện khởi nghĩa đã chín mồi, các địa phương đã chủ động chớp thời

cơ khởi nghĩa giành chính quyền. Nhiều nơi như Bắc Giang, Hải Dương, Hà
Tĩnh, Quảng Nam đã đứng lên giành chính quyền từ ngày 14/8/1945 đến
18/8/1945. Chiếu 16/8/1945, theo lệnh của Uy ban khởi nghĩa, một đội quân
Giải phóng do Võ Nguyên Giáp chỉ huy tiến về giải phóng thị xã Thái
Nguyên, mở đầu cuộc Tổng khởi nghĩa. Khi lệnh khởi nghĩa được ban hành,
cuộc khởi nghĩa trong toàn quốc đã nhanh chóng lan rộng.Dưới sự lãnh đạo
của Việt Minh, nhân dân đã đánh chính quyền bù nhìn từ nông thôn đến thành
thị.
Ở Huế, thành lũy cuối cùng của phong kiến cũng về tay chính quyền CM
ngày 23/8/1945, đến 30/8/1945 Bảo Đại tuyên bố thoái vị. Vị vua cuối cùng
của triều Nguyễn đã trao ấn tín cho chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ
cộng hồ. Ơng nói: Thà làm dân một nước tự do còn hơn làm vua một nước
nô lệ. Ngày 25/8/1945, quần chúng cách mạng nổi dậy cướp chính quyền tại
Sài Gịn. Trong vịng 15 ngày (14/8– 28/8), cách mạng đã thành công trong
cả nước một cách nhanh chóng và ít đổ máu.
Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc
bản Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố trước nhân dân Việt Nam và thế giới nước
Việt Nam Dân chủ cộng hoà ra đời. Bản Tuyên ngôn độc lập mở đầu, lấy dẫn
5


chứng bằng những “lời bất hủ” trong bản Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của
nước Mỹ và bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của cách mạng Pháp
1789. Sự kiện này nhằm khẳng định một chân lý, một sự thật đó là những lẽ
phải khơng ai chối cãi được. Tuyên ngôn độc lập nêu tội ác của thực dân
Pháp hơn 80 năm thống trị đã “lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái đến
cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta”
2. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945
2.1 Đối với dân tộc
Cách mạng tháng Tám là trang sử vẻ vang, chói lọi trong lịch sử chống

xâm lược và chống ách thống trị nước ngoài của dân tộc ta, đánh dấu một
bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc bởi vì :
+ Cách mạng tháng Tám đã, đập tan chính quyền của thực dân, phong
kiến,lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hịa – Nhà nước cơng nơng đầu
tiên ởĐơng Nam Á.
Dựa trên cơ sở thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, Nhà nước Việt Nam
Dânchủ Cộng hòa ra đời (2/9/1945), trở thành nhân tố nền tảng bảo đảm
vững chắc,không bị lay chuyển cho nền độc lập, tự do mà nhân dân ta hằng
khao khát vàcũng vừa mới giành được. Từ đây, một kỉ nguyên mới trong lịch
sử dân tộc mởra: kỉ nguyên của giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng
giai cấp và nhândân lao động, kỉ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội.
Và thực tế đã chứng minh, ngay sau khi thành lập, Nhà nước Việt Nam
Dânchủ Cộng hòa đã thể hiện rõ bản chất chun chính vơ sản của nó, là Nhà
nướccủa nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Khơng lâu sau khi thành lập,
Chính phủCách mạng lâm thời Việt Nam đã tổ chức cuộc tổng tuyển cử bầu
Quốc hội(6/1/1946) và Hội đồng Nhân dân các cấp nhằm củng cố vững chắc
thêm chínhquyền dân chủ nhân dân, xây dựng nền móng của chế độ mới, tạo
cơ sở pháp lívững chắc để đập tan những luận điệu xuyên tạc và hành động
của các thế lựcthù địch đang nuôi dưỡng mưu đồ đặt lại ách đô hộ lên đất
nước ta.
+ Cách mạng Tháng Tám thành công và sự ra đời của nhà nước Việt Nam dân
chủ cộng hòa năm 1945 đã tạo thêm động lực to lớn, cổ vũ mạnh mẽ phong
6


tràogiải phóng dân tộc trên thế giới. Nhân dân các nước thuộc địa cũ hay
thuộc địakiểu mới đã rút ra một bài học quý báu từ cách mạng Việt Nam:
trong điều kiệnthế giới ngày nay, một dân tộc bé nhỏ nếu quyết tâm chiến đấu
vì tự do, độc lậpcó đường lối đấu tranh đúng, biết tạo ra chính cơ hội, chớp

thời cơ vùng lên khởinghĩa thì hồn tồn có thể đứng lên tự giải phóng khỏi
ách đế quốc thực dân, xâydựng chế độ mới, xóa bỏ mọi bất cơng, áp bức
+ Đưa dân ta từ người nô lệ thành người chủ của đất nước, đưa ta từ mộtnước
thuộc địa, nửa phong kiến thành một nước độc lập dân chủ nhân dân.
Từ ngày đầu tiên khi thực dân Pháp nổ phát súng đầu tiên tại bán đảo Sơn
Trà, xâm lược Việt Nam và hồn thành cơng cuộc bình định Việt Nam về mặt
qn sự đã nhanh chóng bắt tay vào cơng cuộc khai thác thuộc địa ở Việt
Nam và cả Đông Dương một cách quy mô. Thực dân Pháp cùng bè lũ phong
kiến tay sai trắng trợn cướp đoạt ruộng đất của nông dân để lập đồn điền, áp
dụng chế độ phát canh thu tơ đối với tá điền; chính sách sưu cao, thuế nặng
và hàng ngàn thứ thuế vô lý khác, công với thiên tai khắc nghiệt và sự chểnh
mảng của giới cầm quyền, người nông dân Việt Nam bị bần cùng hóa. Đặc
biệt, sau khi thực dân Pháp đầu hàng, mở cửa nước ta rước Nhật thì nhân dân
Việt Nam phải chịu cảnh“một cổ hai tròng”. Với thắng lợi của Cách mạng
Tháng Tám năm 1945, chế độ thuộc địa và chếđộ quân chủ chuyên chế bị lật
nhào, nhân dân Việt Nam từ thân phận nơ lệ, bị ápbức bóc lột đã trở thành
một người tự do, trở thành người làm chủ. Điều đó đượcthể hiện ngay trong
các chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước. Sau
Cách mạng Tháng Tám thành cơng, Chính phủ lâm thời tập trungcủng cố và
tăng cường sức mạnh của bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương;
ban hành các sắc lệnh, dự án luật và đặc biệt là Hiến pháp đầu tiên nhằm bảo
vệ quyền dân chủ của mọi công dân… Hiến pháp khẳng định: “Tất cả công
dân Việt Nam đều ngang quyền về mọi phương diện, chính trị, kinh tế, văn
hóa; đều được bình đẳng trước pháp luật, được tham gia chính quyền và cơng
cuộc kiến quốc tùy theo tài năng và đức hạnh của mình; đàn bà ngang quyền
vớiđàn ông về mọi phương diện. Công dân Việt Nam có quyền tự do ngơn
luận, tự do xuất bản, tự do tổ chức và hội họp, tự do cư trú, tự do đi lại trong
nước và ra nước ngoài…”.Quyền làm chủ của nhân dân còn được thể hiện
ngay trong sự kiện Tổng tuyển cử trong cả nước diễn ra vào ngày 6-1-1946.
Theo đó, lần đầu tiên trong lịch sử nhân dân Việt Nam đã được quyền bỏ lá

7


phiếu của mình để lựa chọn ra 333 đại biểu xứng đáng thay mặt cho mình
gánh vác việc nước.
+ Cách mạng tháng Tám là thắng lợi đầu tiên có ý nghĩa quyết định,
mởđường cho nhân dân ta tiến lên giành những thắng lợi huy hoàng hơn
trong kỷnguyên độc lập dân tộc và Chủ nghĩa Xã hộiThắng lợi của Cách
mạng Tháng Tám là sự kiện: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân
Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức
nơi khác cũng có thể tự hào rằng: lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách
mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã
lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền tồn quốc”. “Cách
mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam là một sự kiện quan trọng nhất trong
lịch sử thế giới từ sau Cách mạng Tháng Mười Nga. Đó là một cuộc cách
mạng do Đảng Cộng sản lãnh đạo, một Đảng mới chỉ ra đời trong 15 năm.
Đó là cuộc cách mạng đầu tiên thành cơng trong việc lật đổ chính quyền của
chế độ thuộc địa…Như vậy, cuộc Cách mạng Tháng Tám đã đánh dấu sự bắt
đầu của một thờikỳ mới, nó vạch đường ranh giới của thời đại thực dân bắt
đầu nhường chỗ cho thời đại phi thực dân hóa”.4Kết hợp hai mục tiêu độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội, cách mạng Việt Nam đã kết hợp đúng đắn sức
mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, tạo nên sức mạnh tổng hợp đánh Mỹ,
thắng Mỹ; kết thúc oanh liệt cuộc chiến đấu 30 năm giành độc lập tự do,
thống nhất cho Tổ quốc; chấm dứt ách thống trị hơn một thếkỷ của chủ nghĩa
thực dân trên đất nước ta; đánh dấu bước ngoặt quyết định trong lịch sử dân
tộc; đưa đất nước bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do, thống nhất và chủ
nghĩa xã hội. Thắng lợi đó khẳng định: “Chúng ta đã kết hợp thành công hai
loại quy luật: quy luật của chiến tranh cách mạng với quy luật cách mạng xã
hội chủ nghĩa, do đó đã phát huy được sức mạnh của chế độ xã hội chủ nghĩa
nhằm phục vụ chiến tranh cứu nước và giữ nước, đồng thời vẫn tiếp tục .

phát triển công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ”5, tạo nên dấu mốc quan
trọng trên con đường đi đến độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của nhân dân
ta.2.2 Đối với thế giới + Đây là thắng lợi đầu tiên trong thời đại mới: một
dân tộc nhược tiểu đãtự giải phóng khỏi ách đế quốc thực dân.
+ Cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa vànửa
thuộc địa trên thế giới, đặc biệt là nhân dân thuộc địa, mở đầu thời kỳ tanrã
8


của chủ nghĩa thực dân cũ.Chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc, chủ nghĩa
phát xít thế giới bịtiêu diệt, chủ nghĩa để quốc lâm vào tình trangh suy yếu,
đã tạo ra điều kiệncho phong trào chống đế quốc, thực dân giải phóng dân tộc
ở các nước thuộcđịa ở khắp các nước Châu Á, Châu Phi và cả Châu Mỹ
Latinh dâng cao. † khuvực Châu Á-Thái Bình Dương, sự thảm bại của Phát
xít Nhật và các thế lực taysai đã tạo điều kiện thúc đẩy mạnh mẽ phong trào
đấu tranh giải phóng dân tộccủa các nước thuộc địa, phụ thuộc, trong đó có
Việt Nam là một nước đi tiênphong.+ Cách mạng tháng Tám đã góp phần
đánh bại bè lũ phát xít thế giới,trực tiếp là phát xít Nhật.+ Ủng hộ một cách
thiết thực phong trào giành độc lập của Lào+ Góp phần vào sự lớn mạnh của
hệ thống xã hội chủ nghĩa sau chiếntranh thế giới lần thứ hai
Sau khi giải phóng khỏi chủ nghĩa Phát xít, một số nước ở Đông Âu đượcsự
ủng hộ và giúp đỡ của Liên Xô đã lựa chọn con đường phát triển theo
chủnghĩa xã hội và sau đó phe Xã hội Chủ nghĩa dần hình thành do Liên Xơ
làmtrụ cột và trở thành hệ thống đối trọng với phe Tư bản Chủ nghĩa do Mý
đứngđầu. Việt Nam với sự thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã giúp bản
đổ củahệ thống XHCN có mặt ở khu vực Đơng Nam Á, khơng chủ góp phần
vào độphủ diện của chủ nghĩa Cộng Sản mà còn là điểm sáng, cổ vũ phong
trào dântộc dân chủ nhân dân ở các nước thuộc địa xung quanh đi theo đường
lối Vôsản.2.3 Kết luận Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta,
Cách mạng Tháng Tám là một trong những trang sử vẻ chói lói và vẻ vang

nhất, là một trong những bước ngoặt vĩ đại nhất. Cách Mạng Tháng 8 đập tan
ách thống trị của phát xít Nhật trong 5 năm, đập tan ách thống trị của thực
dân Pháp trong 87 năm, lật đổ chế độ phong kiến đã tồn tại dai dẳng mấy
nghìn năm, đưa dân tộc Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới kỷ nguyên độc
lập tự do do dân nhân dân làm chủ đất nước. Lần đầu tiên trong lịch sử, Nhân
dân ta từ chỗ người nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận
mệnh của chính bản thân mình. Đảng ta từ một Đảng hoạt động trong bóng
tối, khơng hợp pháp trở thành một Đảng lãnh đạo chính quyền trong cả nước.
Đây là cuộc nổi dậy của nhân dân tatrong lịch sử.Cách mạng Tháng Tám đã
sáng tạo ra những kinh nghiệm quý báu đóng góp vào kho tàng lý luận cách
mạng ở một nước thuộc địa phong kiến, tạo ra thế và lực mới cho hai cuộc
kháng chiến trường kỳ chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc ta sau

9


này.Thắng lợi của Cách mạng tháng 8 chứng tỏ rằng, trong thời đại ngày nay
cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở một nước thuộc địa do toàn dân
nổi dậy, dưới sự lãnh đạo của một Đảng mác-lênin chân chính, có đường lối
cách mạng đúng đắn có thể hồn tồn giành thắng lợi.Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã đánh giá ý nghĩa của Cách mạng tháng Tám: “Chẳng những giai cấp lao
động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào mà giaicấp lao động và những
dân tộc bị áp bức người khác cũng có thể tự hào rằng lần này là lần đầu tiên
trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửathuộc địa một Đảng
mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành cơng đã nắm chính quyền tồn
quốc”6Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là kết quả tổng hợp của những
nhân tố bên trong (lực lượng toàn dân do Đảng Cộng Sản lãnh đạo) và nhân
tố bên ngoài (thắng lợi của Liên Xơ và đồng minh đánh bại Chủ nghĩa Phát
xít Đức sau đó đập tan một triệu qn Quan Đơng của Nhật, buộc Nhật đầu
hàng khôngđiều kiện), là kết quả của ba cao trào cách mạng ở nước ta 19301931, 1936-1939, 1939-1945.

3. Nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945
3.1 Nguyên nhân khách quan
Điều kiện quốc tế hết sức thuận lợi : Liên Xô và các nước Đồng minh đánh
bại các nước phát xít, chính phủNhật đầu hàng không điều kiện làm cho quân
Nhật ở VN tê liệt và chínhquyền Trần Trọng Kim ta rã, lung lay tận gốc.Qn
Đồng minh chưa kịp vào Đơng Dương tước khí giới quân Nhật.Lợi dụng thời
cơ “ngàn năm có một” đó, nhân dân ta đã nổi dậy khởi nghĩa giành chính
quyền trong toàn quốc.
3.2 Nguyên nhân chủ quan
Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đơng Dương đứng đầu là Hồ ChíMinh với
đường lối cách mạng đúng đắn sáng tạo:Chuyển hướng chỉ đạo cách mạng
kịp thời, chĩa mũi nhọn vào bọn đếquốc, phát xít cướp nước để giành lại độc
lập dân tộc.Lấy nhiệm vụ khởi nghĩa vũ trang làm trọng tâm.Ra sức chuẩn bị
lực lượng, chớp đúng thời cơ, kiên quyết lãnh đạonhân dân vùng dậy Tổng
khởi nghĩa.+ Đảng Cộng sản Đông Dương đứng đầu là Hồ Chí Minh đã lãnh
đạocách mạng trải qua những cuộc đấu tranh chuẩn bị tập dượt trong các
phongtrào 1930 – 1931, 1936 – 1939, trực tiếp là phong trào 1939 – 1945.
10


Xâydựng được khối liên minh công nông vững chắc, xây dưng mặt trận tổ
quốc,trên cơ sở đó tập họp được mọi lực lượng yêu nước trong một mặt trận
dântộc thống nhất rộng rãi.+ Đảng ta lại biết kết hợp hợp lý đấu tranh vũ
trang với đấu tranh chínhtrị, chiến tranh du kích với khởi nghĩa từng phần ở
nơng thơn và thành thị,đánh đổ tồn bộ chính quyền đế quốc và phong kiến
tay sai giành chínhquyền về tay nhân dân. Dân tộc Việt Nam có truyền thống
yêu nước nồngnàn, từng trải qua nhiều cuộc đấu tranh kiên cường, những
cuộc khángchiến bảo vệ chủ quyền lãnh thổ bất khuất.+ Dưới chế độ áp bức
bóc lột của thực dân Pháp và phát xít Nhật nhândân ta ngày càng nhận rõ :
chỉ có con đường duy nhất là con đường đứnglên đấu tranh chống áp bức bóc

lột mới có độc lập tự do. Dưới sự lãnh đạocủa Đảng, các tầng lớp nhân dân
yêu nước đã được tập hợp lại ngay trongMặt trận Việt Minh. Vì vậy ngay khi
Đảng Cộng sản Đơng Dương và Mặt trận Việt Minhphất cao ngọn cờ cứu
nước giải phóng dân tộc thì mọi người đều hăng háihưởng ứng, nhất tề đứng
lên, cứu nước, cứu nhà, cứu chính bản thân mình.
3.3 Nguyên nhân chủ yếu
Trong những nguyên nhân trên sự lãnh đạo tài tình của Đảng lànguyên nhân
chủ yếu dẫn đến thắng lợi trọn vẹn của Cách mạng tháng Tám.Với đường lối
cách mạng đúng đắn và sự nhạy bén chính trị, Đảng tađã :Giải quyết một
cách khoa học mối quan hệ giữa nhiệm vụ chống đếquốc và nhiệm vụ chống
phong kiến.Thực hiện có hiệu quả tư tưởng bạo lực cách mạng.Vừa tích cực,
kiên trì chuẩn bị lực lượng mọi mặt, vừa kịp thời nắmbắt thời cơ thuận lợi,
phát động nhân dân Tổng khởi nghĩa giành chínhquyền trong cả nước.4. Phân
tích bài học về thời cơ của Cách mạng Tháng Tám năm1945Giữa lúc tiếng
súng đảo chính của Nhật bắt đầu nổ, Ban Thường vụTW Đảng đã họp và xác
định rõ: sự biến ngày 9/3/1945 tạo ra cơ hội tốtcho các điều kiện khởi nghĩa
nhanh chóng chín muồi. Điều kiện có thể thựchiện Tổng khởi nghĩa là: khi
quân Đồng minh kéo vào Đông Dương đánhNhật, chúng đã bám chắc, tiến
sâu trên đất nước ta.Khi quân Nhật kéo ra mặt trận ngăn cản quân Đồng Minh
thì phíasau chúng sơ hở. Ta khơng được ỉ lại và khơng được tự bó tay mình,
phảitích cực chủ động, dựa vào sức mình là chính.Giữa tháng 8/1945, cách
mạng đã có ưu thế cả ở nơng thơn và đơ thị.Chính phủ Nhật đầu hàng. Tình
thế cách mạng trực tiếp đã xuất hiện : quânNhật ở Việt Nam rệu rã và chính
11


quyền Trần Trọng Kim tan rã. Quân Đồngminh chưa kịp vào Đơng Dương
tước khí giới qn Nhật.
Hội nghị tồn quốc của Đảng họp ở Tân Trào từ ngày 13 đến15/8/1945
đã khẳng định cơ hội tốt cho ta giành độc lập đã đến. Tình thế vơcùng cấp

bách địi hỏi phải chiếm lấy ngay những căn cứ chính trước khiquân Đồng
Minh vào, thành lập ngay các Uy ban nhân dân ở những nơigiành được chính
quyền, xây dựng chính quyền cơ sở ngay lập tức.Thời cơ trời ban “ngàn năm
có một” xuất hiện. Nhân dân cả nướckiên quyết giành cho được độc lập.
Đảng đã nắm chắc thời cơ này, lãnh đạotoàn dân đứng lên Tổng khởi nghĩa.
Cuộc Tổng khởi nghĩa giành chínhquyền tháng Tám 1945 của nhân dân ta là
một điển hình thành công vềnghệ thuật chuẩn bị lâu dài về lực lượng và nắm
vững thời cơ.Muốn giành thắng lợi phải chuẩn bị lực lượng chu đáo và lâu
dài.Công cuộc chuẩn bị lực lượng để tiến lên Tổng khởi nghĩa của nhân dân
takéo dài trong 15 năm, qua các phong trào cách mạng, mỗi phong trào làmột
cuộc diễn tập. Tích cực chuẩn bị lực lượng là một nguyên tắc củađường lối
khởi nghĩa vũ trang. Trên cơ sở chuẩn bị lực lượng phải biết dựkiến các điều
kiện thời cơ của khởi nghĩa, chớp thời cơ, dũng cảm phátđộng khởi nghĩa,
giành chính quyền.
5. Những bài học kinh nghiệm mà Cách mạng Tháng Tám năm1945
5.1 Nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, Đảng ta đã đưa
nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu, kết hợp đúng đắn, sángtạo nhiệm
vụ dân chủ và dân tộc Con đường cứu nước của vị lãnh tụ Nguyễn Ái
Quốc và cương lĩnh chính trị của Đảng đã xác định cách mạng nước ta trải
qua hai giai đoạn: trước hết là cách mạng dân tộc dân chủ, sau đó chuyển lên
cách mạng xã hội chủ nghĩa. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là thắng
lợi của đường lối gắn liền độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội.
Trong Cách mạng Dân tộc Dân chủ Đảng ta đã xác định nhiệm vụ chống đế
quốc và nhiệm vụ chống phong kiến không thể tách rời nhau. Trải qua 3 cao
trào cách mạng Đảng ta nhận thức sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa hai
nhiệm vụ đó và xác định tuổi hai nhiệm vụ khơng tách rời nhau, nhưng nhiệm
vụ chống Đế quốc là chủ yếu nhất, nhiệm vụ chống phong kiến phải phục
tùng nhiệm vụ chống đế quốc và phải thực hiện từng bước với những khẩu
hiệu cụ thể như: giảm tô, giảm tức, chia ruộng đất công chia ruộng đất của
12

bọn phản động cho nông dân nghèo tiền tới cải cách ruộng đất. Phân tích mâu
thuẫn chủ yếu của xã hội Việt Nam khi chiến tranh thế giới thứ hai nổ ra.
Đảng chủ trương chia mũi nhọn của cách mạng vào đế quốc phát xít Nhật
Pháp và bè lũ tay sai nhằm tập trung giải quyết yêu cầu chủ yếu cấp bách của
cách mạng là giải phóng dân tộc. Thắng lợi Cách mạng tháng Tám là thắng
lợi của sự kết hợp đúng đắn hai nhiệm vụ một là chống đế quốc và chống
phong kiến.
5.2 Đánh giá đúng và biết tập hợp lực lượng yêu nước một cách rộng rãi
với nòng cốt là liên minh công nông.Cách mạng tháng tám thắng lợi là nhờ
cuộc đấu tranh yêu nước anh hùng của hơn 20 triệu người Việt Nam. Nhưng
cuộc nổi dậy của tồn dân chỉ có thể thực hiện khi có đạo quân chủ lực là giai
cấp công nhân và giai cấp nông dândưới sự lãnh đạo của đảng đạo quân chủ
lực này được xây dựng củng cố qua 3 cao trào cách mạng 1931, 1936 và
1939 và lớn mạnh vượt bậc trong tổng khởi nghĩa Tháng tám năm 1945. Dựa
trên đạo quân chủ lực làm nền tảng Đảng xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc
động viên toàn dân tổng khởi nghĩa thắng lợi Ngay sau khi tìm thấy con
đường cứu nước đúng đắn chính là chủ nghĩa Mác - Lênin, trở thành người
cộng sản Việt Nam đầu tiên, Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc xây
dựng lực lượng Cách Mạng. Người xác định, muốn vừa cứu nước vừa giải
phóng dân tộc phải đi theo con đường Cách mạng vô sản, dưới sự lãnh đạo
của giai cấp công nhân (GCCN) mà đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt
Nam. Hồ Chí Minh xác định GCCN là giai cấp tiến bộ nhất,
cách mạng nhất, là giai cấp lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo khối liên minh tồn
quốc : cơng nhân, nơng dân và trí thức. Người khẳng định rõ: “Chỉ có giải
phónggiai cấp vơ sản thì mới giải phóng được dân tộc; cả hai cuộc giải phóng
này chỉ có thể là sự nghiệp của chủ nghĩa cộng sản và cách mạng thế
giới”7Giai cấp cơng nhân có vị trí trung tâm trong xã hội bởi là giai cấpđại
diện cho phương thức sản xuất tiến bộ nhất,là giai cấp có sứ mệnh lịch

sửthơng qua Đảng của mình lãnh đạo cách mạng và toàn xã hội. Song để
hoànthành được sứ mệnh thiêng liêng, cao cả đó, giai cấp cơng nhân cần lơi
cuốn, tậphợp các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao động và cả dân tộc đứng lên
làm cáchmạng.Giai cấp nông dân Việt Nam là lực lượng đông đảo nhất trong
xãhội, được Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định là “đồng minh chắc chắn nhất
của giaicấp công nhân” và là “quân chủ lực của cách mạng”. Người chỉ
13


rõ:Giai cấp nơngdân, trong đó bần nơng và trung nơng là đội quân chủ lực
của kháng chiến vàcủa cách mạng dân chủ mới.† nông thôn, bần nông là lớp
người đông nhất vànghèo khổ nhất. Họ bị địa chủ phong kiến bóc lột thậm tệ.
Bần nơng vơ cùnghăng hái kháng chiến,nhiệt tình với cách mạng và rất
mong muốn thực hiệnchính sách dân cày có ruộng. Vì vậy, họ là đồng minh
chắc chắn nhất, tuyệt đốitin tưởng của giai cấp công nhân. Trung nơng là lớp
người mình cày ruộng củamình, cũng khơng phải làm thuê cho ai nhưng họ
cũng bị địa chủ, bọn cho vaynặng lãi tham lam và bọn đế quốc áp bức bóc
lột. Thực hiện chính sách “dân càycó ruộng” thì họ cũng có lợi. Cho nên họ
cũng nhiệt tình kháng chiến, hăng háicách mạng. Vì vậy, họ là đồng minh
chắc chắn của giai cấp công nhân.Trong cuộc cách mạng dân tộc dân chủ
nhân dân, giai cấp nông dânlà quân chủ lực của cách mạng, vì họ là lớp người
đơng nhất trong nhân dân. HồChí Minh xác định:“Trong điều kiện một nước
nơng nghiệp lạc hậu như nước tathì vấn đề dân tộc thực chất là vấn đề nông
dân, cách mạng dân tộc thực chất là cách mạng của nông dân do giai cấp
cơng nhân lãnh đạo”8.Nơng dân Việt Namcó tinh thần cách mạng. Tuy vậy,
họ không thể là lực lượng lãnh đạo cách mạngvì họ khơng gắn liền với một
phương thức sản xuất mới và khơng có hệ tư tưởngđộc lập. Họ cũng khơng
có khả năng tự xây dựng một chế độ xã hội mới. Hồ ChíMinh chỉ rõ: “Vì
hồn cảnh kinh tế lạc hậu, mà nơng dân thường có tính thủ cựu,rời rạc, tư
hữu. Cho nên giai cấp cơng nhân phải đoàn kết họ, giúp tổ chức họ,và lãnh

đạo họ, thì họ là một lực lượng rất to lớn vững chắc. Thế là công nôngliên
minh”
Kế thừa tư tưởng truyền thống của dân tộc, Hồ Chí Minh sớm đánhgiá cao
vai trị của trí thức. Từ buổi đầu hoạt động cách mạng, Người xác định trí
thức là tầng lớp hàng đầu trong xã hội Việt Nam và ủng hộ những hoạt
độngyêu nước của họ: Tố cáo những âm mưu, tội ác của chủ nghĩa thực dân
đối vớitầng lớp tiểu tư sản, trí thức, học sinh; Quan tâm thức tỉnh tinh thần
dân tộc,lịng u nước ở trí thức; Vạch trần âm mưu chia rẽ của bọn đế quốc,
phong kiếnđối với tầng lớp trí thức nước ta.Phân tích sâu sắc đặc điểm, tính
chất tầng lớp trí thức nước ta, HồChí Minh chỉ rõ: Trí thức nước ta cũng như
trí thức tại các nước thuộc địa, bánthuộc địa hay các dân tộc bị áp bức, khác
với trí thức các nước tư bản đế quốc. †các nước tư bản,trí thức đa số là ở
trong giai cấp tư sản mà ra rồi lại trở lại phụcvụ cho tư sản. † nước ta thì
14


khác, dù là trí thức một số khá đơng thuộc thànhphần phú nông, địa chủ,
phong kiến, tư sản nhưng cũng đều bị đế quốc áp bức.Vì vậy,trí thức Việt
Nam có tinh thầndân tộc và cách mạng, có học thức nên xemđược sách, biết
được dân chủ, biết được lịch sử cách mạng, nhất là lịch sử cáchmạng Pháp,
nên dễ hấp thụ được tinh thần cách mạng.Lúc đã hiểu biết, trí thứcta dễ theo
cách mạng.
Hồ Chí Minh xác định trí thức là một bộ phận trong lực lượng cáchmạng và
là đồng minh ngày càng quan trọng của giai cấp công nhân trong tiếntrình đi
lên CNXH.
5.3 Triệt để lợi dụng mâu thuẫn trong hàng ngũ địch, tập trung mũi nhọn
cách mạng vào kẻ thù cụ thể trước mắt.Đảng ta đã lợi dụng mâu thuẫn giữa
Chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa đế quốc phát xít mâu thuẫn, Chủ nghĩa đế
quốc và một bộ phận thềm lục địa chủ phong kiến mâu thuẫn trong hàng ngũ
nguỵ quyền tay sai của Pháp và của Nhật. Cơ lập cao độ kẻ thù chính là bọn

đế quốc phát xít và bọn tay sai phản động, tranh thủ hoặc trung tập những
phần tử lưng chừng. Vì vậy Cách mạng tháng Tám giành được thắng lợi
nhanh gọn ít đổ máu
5.4 Kiên quyết dùng bạo lực Cách mạng và biết sử dụng cách mạng mộtcách
thích hợp để đập tan bộ máy nhà nước cũ, lập ra bộ máy nhà nước củanhân
dânTrong Cách mạng Tháng Tám Đảng ta đã kiên quyết đi theo conđường
bạo lực cách mạng bằng cách kết hợp nhiều lực lượng, kết hợp khởinghĩa
của quần chúng với một số cuộc tấn công quân sự của lực lượng vũtrang, tạo
thành sức mạnh toàn dân, tổng hợp, đè bẹp bộ máy chính quyềnđịch, giành
thắng lợi cho cách mạng.Kết hợp xây dựng cơ sở cách mạng ở cả nông thôn
và đô thị vớiviệc xây dựng lực lượng vũ trang, lập căn cứ địa cách mạng. Kết
hợp phongtrào cách mạng ở nông thôn với phong trào quần chúng ở đô
thị.Tiến hành khởi nghĩa từng phần ở nông thôn, tiến lên khởi nghĩa ởcả nơng
thơn và đơ thị trong đó địn quyết định là khởi nghĩa ở đô thị lớn, đậptan các
cơ quan đầu não của địch, kết thúc thắng lợi dứt khoát cuộc khởi nghĩavà hạn
chế nhất việc đổ máu.
Tích cực chuẩn bị chu đáo về lực lượng, nắm vững và chớp đúngthời cơ, tập
trung lực lượng kiên quyết và dũng cảm, kịp thời phát động khởinghĩa. Cách
mạng tháng tám là kết quả của sự kết hợp tất cả các hình thức đấutranh kinh
15


tế và chính trị, hợp pháp và khơng hợp pháp của quần chúng, từthấp đến cao,
từ ở và địa phương lan ra cả nước, từ khởi nghĩa từng phần tiếnlên tổng khởi
nghĩa đập tan bộ máy nhà nước của giai cấp thống trị lập ra bộmáy nhà nước
của nhân dân
5.5 Nắm vững nghệ thuật khởi nghĩa, nghệ thuật chọn đúng thời cơĐảng ta
coi khởi nghĩa là một nghệ thuật, vừa vận dụng nguyên lý của chủ nghĩa máclênin và kinh nghiệm của những cuộc cách mạng thế giới, vừa tổng kết những
kinh nghiệm các giai đoạn khởi nghĩa ở nước ta. Trong rất nhiều văn kiện của
Đảng từ năm 1939 đến nửa đầu năm 1945, Đảng đã đặt ra những điều kiện

làm thời cơ cho tổng khởi nghĩa thắng lợi Cách mạng tháng támthắng lợi
chứng tỏ Đảng đã chọn đúng thời cơ. Đó là lúc bọn cầm quyền phát xítNhật ở
Đông Dương hoang mang, rệu rã khi Nhật đầu hàng và nhân dân ta không thể
sống nghèo khổ như trước được nữa (khi hai triệu người đã bị chết đói). Đảng
đã chuẩn bị sẵn sàng các mặt chủ trương, lực lượng vũ trang và chínhtrị và
cao trào kháng Nhật cứu nước nằm điều kiện chủ quan cho tổng khởi nghĩa
giành chính quyền trên cả nước .
5.6 Xây dựng một Đảng Mác-Lênin đủ sức lãnh đạo Tổng khởi nghĩa giành
chính quyềnĐảng ta ngay từ đầu đã xác định đúng đường lối chiến lược và
Sáchlược của Cách mạng, không ngừng bổ sung và phát triển đường lối chiến
lược vàSách lược đó. Điều đó địi hỏi Đảng phải biết vận dụng sáng tạo
ngun lý của chủ nghĩa mác-lênin vào hoàn cảnh cụ thể của nước ta, kịp thời
điều chỉnh sao cho phù hợp với thực tiễn cánh mãng của nước ta.
Đảng ta rất coi trọng việc quán triệt đường lối chiến lược và Sách lược, chủ
trương của đảng với mỗi Đảng viên và quần chúng cách mạng, khơng ngừng
đấu tranh khắc phục, xố bỏ những khuynh hướng lệch lạc. Đảng chăm
locông tác tổ chức cán bộ, giáo dục rèn luyện cán bộ về ý chí bất khuất phẩm,
chấtchính trị và đạo đức cách mạng, xây dựng Đảng vững mạnh và trong
sạch. Với những yếu tố như trên và được tôi luyện qua 15 năm đấu tranh
khppng ngừng nghỉ. Mặc dù chỉ có hơn 5.000 Đảng viên Đảng ta đã lãnh đạo,
đưa cách mạng Tháng Tám thành công vĩ đại.
C.

Kết luận
16


Đất nước ta đang đứng trước những thời cơ và thách thức lớn trongquá trình
phát triển.Từ năm 2020 này, những khó khăn, thách thức càng tăng lêndo ảnh
hưởng tiêu cực từ dịch COVID-19. Đà tăng trưởng về kinh tế nước ta bịchặn

lại; đời sống của nhân dân, cả về vật chất, tinh thần, việc làm … đều
gặpmn vàn khó khăn. Thế giới đang bị khủng hoảng lớn về kinh tế và
nhiều mặtkhác, tình hình an ninh khu vực và thế giới cịn nhiều diễn biến
phức tạp, khólường…Trước tình hình ấy, những bài học của cuộc Cách mạng
Tháng Támnăm 1945 vẫn cịn ngun giá trị và có ý nghĩa tích cực đối với
sự nghiệp đổimới đất nước Việt Nam giai đoạn hiện nay.Đầu tiên, hãy bắt
đầu từ nhân tố tiên quyết, điều kiện quyết định chothắng lợi của sự nghiệp
cách mạng Việt Nam hiện nay, đó là tăng cường sự lãnhđạo của Đảng. Đảng
phải trong sạch, vững mạnh hơn bao giờ hết để lãnh đạođất nước vượt qua
mọi khó khăn, hồn thành nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hộiXII đã đề ra và
chuẩn bị đón nhận nhiệm vụ của Đại hội XIII.
Bài học nắm thời cơ trong Cách mạng Tháng Tám phải được vậndụng có
hiệu quả trong tình hình hiện nay, khi Đảng cần tỏ rõ bản lĩnh chính trịvà trí
tuệ sáng suốt của mình để vượt qua khó khăn trở ngại, đưa đất nước pháttriển
bền vững. Muốn thế, bản thân Đảng phải ln ln chú trọng “tự chỉnhđốn”,
phịng và chống những tiêu cực trong Đảng, nhất là tham nhũng, lãng
phí,quan liêu; khắc phục cho được tình hình một bộ phận khơng nhỏ cán bộ,
đảngviên suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Bài học của cuộc
Cách mạng Tháng Tám vận dụng vào giai đoạnhiện nay cũng đặt ra yêu cầu
rằng, đội ngũ cán bộ, đặc biệt là những cán bộ chủchốt, người đứng đầu, phải
luôn xứng tầm. Trong Cách mạng Tháng Tám năm1945, biết bao cán bộ,
đảng viên đã đứng mũi chịu sào, sẵn sàng hy sinh tínhmạng của mình cho
cách mạng. Nay, điều kiện hy sinh đó khơng cịn, nhưngcũng cần có sự hy
sinh khơng nhỏ về nhiều mặt. Cần lắm một đội ngũ cán bộnhư trong Cách
mạng Tháng Tám, những người ngày đêm lăn lộn vì phong tràocách mạng,
biết đặt quyền lợi của cá nhân mình trong và dưới quyền lợi củaĐảng, của
cách mạng, của nhân dân, luôn luôn gương mẫu về mọi mặt. Một độingũ cán
bộ, đảng viên có đạo đức cách mạng trong sáng, có nhân cách cao đẹpđã dẫn
dắt cả phong trào cách mạng tiến lên như “triều dâng thác đổ” làm nênthắng
lợi cách mạng. Thứ hai là, giai đoạn cách mạng hiện nay càng cần củng cố và

pháthuy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc hơn nữa để đưa đất nước
17


vượt quakhó khăn tiến nhanh và bền vững hơn. Trong thử thách, trong hoạn
nạn, càngchứngtỏ sức mạnh của tập thể, của sự giác ngộ chính trị, chung tay
vượt qua khókhăn. Với những chủ trương của Đảng và Chính phủ coi chống
dịch như chốnggiặc, tồn dân tin theo Đảng và Chính phủ để phòng và chống
dịch COVID-19đạt kết quả tốt. Một hệ thống chính trị vào cuộc và phát huy
tác dụng, nhân dânđồng tình ủng hộ, chúng ta tin tưởng vào sự thắng lợi
chung của đất nước trong trận chiến cam go với hai nhiệm vụ kép: vừa chống
dịch COVID-19 vừa pháttriển về mọi mặt.
Đoàn kết dựa vào bài học của Cách mạng Tháng Tám trong giai đoạncách
mạng hiện nay còn cần cả sự tích cực giáo dục về chính trị, nâng cao
tinhthần yêu nước; đấu tranh chống lại các quan điểm và hành động sai trái
của cácthế lực thù địch. Đồn kết tồn dân tộc phải ln đi đơi với phịng và
chống“diễn biến hịa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về tư tưởng
chính trị, đạođức lối sống, chống lại tất cả những hành động làm tổn hại đến
sự đoàn kết đạidân tộc, chống lại sự kích động hằn thù dân tộc, chống lại mọi
tiêu cực trong hệthống chính trị và ngồi xã hội.Nước Việt Nam Dân chủ
Cộng hịa và nay là Cộng hòa Xã hội chủnghĩa Việt Nam, đã trải qua 75 năm
xây dựng và phát triển, bắt đầu từ cột mốccó tầm vóc quốc tế là thắng lợi của
cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945.Toàn Đảng, toàn quân, toàn dân Việt
Nam, trong lúc này càng nhớ tới lời tuyênbố trịnh trọng, như là lời thề độc
lập, của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bản Tunngơn độc lập: “Nước Việt
Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đãthành một nước tự do và
độc lập. Toàn thể dân Việt Nam quyết đem tất cả tinhthần và lực lượng, tính
mệnh và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy”

18