Phong trào giải phóng dân tộc và tổng khởi nghĩa tháng tám (1939 1945) nước việt nam dân chủ cộng hoà ra đời (4)

Bài 16: PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM (1939 – 1945)
NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI


III. Khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
1. Khởi nghĩa từng phần (tháng 3-1945 đến giữa tháng 8-1945).

a.

Nhật đảo chính Pháp:

+ Tối 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp → Pháp đầu hàng.
+ Nhật tuyên bố "giúp các dân tộc Đông Dương xây dựng nền độc lập", dựng Chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim, đưa Bảo Đại

làm "Quốc trưởng". Thực chất là độc chiếm Đông Dương.


Ngày 12-3-1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng

Kẻ thù chính của nhân dân Đơng Dương là phát xít Nhật.

Khẩu hiệu "Đánh đuổi Pháp – Nhật" được thay bằng khẩu hiệu "Đánh đuổi phát xít
Chỉ thị "Nhật -

Nhật".

Pháp bắn nhau….

Hình thức đấu tranh từ bất hợp tác, bãi công, bãi thị ... sẵn sàng chuyển qua tổng khởi

nghĩa khi có điều kiện.

Quyết định "phát động một cao trào kháng Nhật cứu nước".


b. Cao trào kháng Nhật cứu nước.
Địa điểm

Diễn biến

Căn cứ địa Cao - Bắc - Lạng

Giải phóng hàng loạt các châu, xã, huyện.

Bắc Kì, Trung Kì

“Phá kho thóc, giải quyết nạn đói”.

Quảng Ngãi

Tù chính trị nổi dậy, đội du kích Ba Tơ được thành lập.

Nam Kì

Việt Minh hoạt động mạnh ở Mĩ Tho và Hậu Giang.


1

Tác dụng

2

3

Qua cao trào lực lượng chính trị, vũ trang cả nước phát triển mạnh tạo thời cơ
cho tổng khởi nghĩa mau chín muồi.

Là cuộc tập dượt lớn có tác dụng chuẩn bị trực tiếp cho tổng khởi nghĩa thắng
lợi.

Là bước phát triển nhảy vọt, là tiền đề để nhân dân ta chớp thời cơ đưa cuộc
khởi nghĩa tháng Tám giành thắng lợi nhanh chóng ít đổ máu.


2. Sự chuẩn bị cuối cùng trước ngày Tổng khởi nghĩa.
- 4-1945, Hội nghị Quân sự cách mạng Bắc Kì quyết định thống nhất các lực lượng vũ trang.
- 16-4-1945, Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị thành lập Uỷ ban dân tộc giải phóng Việt Nam và Uỷ ban Dân tộc giải phóng các
cấp.
- 6-1945, Khu giải phóng Việt Bắc và Uỷ ban lâm thời Khu giải phóng được thành lập.


Tân Trào: Trung tâm
chỉ huy khởi nghĩa

Lược đồ khu giải phóng Việt Bắc


3. Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945.

a. Thời cơ chín muồi và quyết định

•

Khách quan

- Ngày 15-8-1945, Nhật hồng tuyên bố đầu hàng Đồng minh không điều kiện. Quân Nhật ở Đơng Dương rệu rã, chính phủ Trần
Trọng Kim hoang mang lo sợ, điều kiện khách quan có lợi cho Tổng khởi nghĩa đã đến.


* Chủ quan
+ Ngày 13-8-1945, Trung ương Đảng và Việt Minh thành lập Uỷ ban Khởi nghĩa toàn quốc, ban bố "Quân lệnh số 1", phát lệnh Tổng khởi
nghĩa trong cả nước.
+ Các ngày 14, 15-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang), quyết định phát động Tổng khởi nghĩa trong cả
nước, thông qua những vấn đề đối nội, đối ngoại sau khi giành được chính quyền.
+ Tiếp đó, từ ngày 16 đến 17-8-1945, Đại hội quốc dân ở Tân Trào tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa, thơng qua 10 chính sách của Việt
Minh, cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.


Đại hội quốc dân ở Tân Trào (Tuyên Quang)


Một số hình ảnh về địa điểm diễn ra Đại hội Quốc dân

Cây đa Tân Trào

Đình Hồng Thái

Đình Tân Trào

Lán Là Nừa

Thời cơ cho Tổng khởi nghĩa.

Nhật đầu hàng Đồng

Quân Đồng minh chưa

Minh

vào Việt Nam

“Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh lớn tới đâu, dù phải đốt cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc
lập”
(Hồ Chí Minh)


Thời gian

16/ 8/ 1945

Diễn biến - kết quả

- Giải phóng thị xã Thái Nguyên.

- 4 tỉnh giành được chính quyền sớm nhất trong cả nước: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh,
18/ 8/ 1945

Quảng Nam.

19/ 8/ 1945

- Hà Nội khởi nghĩa thắng lợi.

23/ 8/ 1945

- Khởi nghĩa ở Huế giành thắng lợi.

25/ 8/ 1945

- Khởi nghĩa ở Sài Gòn giành thắng lợi.

- Hai tỉnh cuối cùng là Hà Tiên và Đồng Nai Thượng giành chính quyền.
28/ 8/ 1945

30/8/1945: Vua Bảo Đại thối vị, chế độ PK VN sụp đổ hồn tồn


Đánh chiếm Bắc Bộ Phủ - Tổng khởi nghĩa giành chính quyền tại Hà Nội


Hình ảnh vị vua Bảo Đại và ấn tín