Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời trần (10)

Tiết 27 + 28 - BÀI 15:
SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN
II. SỰ PHÁT TRIỂN
VĂN HÓA

1. Đời sống văn hóa

- Tín ngưỡng cổ
truyền phổ biến
trong nhân dân

Kể tên một
vài tín
ngưỡng trong
nhân dân?


ĐỀN THỜ CÁC VUA TRẦN
(NAM ĐỊNH)


THỜ TỔ TIÊN

BÀN THỜ KHỔNG TỬ Ở VĂN MIẾU


1. Đời sống văn hóa

- Đạo Phật vẫn phát
triển

Nêu
dẫn
Đạonhững
phật thời
chứng
tỏ
Trần sochứng
với thời
Đạo
Phật
Lý như
thếphát
nào?
triển?


CHÙA YÊN TỬ (Quảng Ninh)

CHÙA SẮC TỨ (TiềnGiang)


• Để ghi nhớ công ơn của vị vua
Phật Việt Nam, Uỷ ban nhân
dân tỉnh Quảng Ninh đã quyết
định cho hội Phật giáo Quảng
Ninh dựng tượng đồng Phật
hoàng Trần Nhân Tông. Theo
thiết kế, thân tượng cao 9,9m;
nặng 100 tấn với kinh phí gần 80

tỉ đồng. Ngày 16/12/2009 (1/11
âm lịch) khởi cơng cơng trình
này nhân Đại lễ kỷ niệm lần thứ
701 năm Đức vua - Phật hồng
Trần Nhân Tơng nhập Niết bàn
(3/11/1308). Tượng được dựng
tại khu vực tượng đá An Kỳ
Sinh lên chùa Đồng, khu di tích
Yên Tử.
Phối cảnh tổng thể khu vực đặt tượng đồng
Phật hồng Trần Nhân Tơng


1. Đời sống văn hóa

- Đạo Nho ngày càng
phát triển do nhu
cầu xây dựng bộ
máy nhà nước

Nhotên
giáo
phát
Kể
những
triển
như
thế
nhà
Nho

được
nào?
triều
đình
trọng dụng?


1. Đời sống văn hóa
- Các loại hình sinh
hoạt văn hóa: ca hát,
nhảy múa, đua
thuyền…. vẫn duy trì,
phát triển.

Hãy nêu các
loại hình sinh
hoạt văn hóa
dưới thời
Trần?


CA HÁT

NHẢYMÚA

MÚA RỐI

ĐUA THUYỀN

LỄ HỘI ĐỀN HÙNG

THI ĐẨY GẬY


LỄ HỘI CHỌI TRÂU

ĐẤU VẬT


1. Đời sống văn hóa
=> Các hoạt động
sinh hoạt văn hóa
dưới thời Trần đa
dạng, phong phú,
phổ biến và phát
triển

Nhận
xét về dẫn
các
Nêu những
hoạt
động
chứng
tập sinh
quán
hoạt
sốngvăn
giảnhóa

dị
dưới
củathời
nhânTrần?
dân
ta?


2.Văn học

- Gồm văn học
chữ Hán và chữ
Nơm

Văn học
thời Trần
có đặc điểm
gì?


2.Văn học
- Chứa đựng nhiều
nội dung phong phú
và làm rạng rỡ nền
văn hóa Đại Việt

Nội dung của
Kể
tên
một

các tác phẩm
số học?
tác
văn

phẩm?


…Nay các ngươi ngồi nhìn chủ nhục mà khơng biết lo;
thân chịu quốc sỉ mà không biết thẹn. Làm tướng triều
đình đứng hầu qn man mà khơng biết tức; nghe nhạc
thái thường đãi yến sứ ngụy mà không biết căm. Có kẻ lấy
việc chọi gà làm vui; có kẻ lấy việc cờ bạc làm thích. (...).
Nếu bất chợt có giặc Mơng Thát tràn sang thì cựa gà
trống khơng đủ đâm thủng áo giáp của giặc; mẹo cờ bạc
không đủ thi hành mưu lược nhà binh. Vườn ruộng
nhiều không chuộc nổi tấm thân ngàn vàng; vợ con bận
khơng ích gì cho việc quân quốc. Tiền của dẫu lắm không
mua được đầu giặc; chó săn tuy hay khơng đuổi được
qn thù. Chén rượu ngọt ngon không làm giặc say chết;
giọng hát réo rắt không làm giặc điếc tai. Lúc bấy giờ
chúa tôi nhà ta đều bị bắt, đau xót biết chừng nào!
(Trích Hịch tướng sĩ - Trần Quốc Tuấn)


Trần Quang Khải là em cùng mẹ Trần Thánh Tông,
ông là người học rộng tài giỏi, biết nhiều thứ tiếng. Năm
Thiệu Long thứ nhất (1258) đời Thánh Tông, ông được
phong tước Chiêu Minh Đại Vương, nắm chức Thái sư.
(6 – 6 – 1288), sau khi đánh đuổi quân Thoát Hoan, giải

phóng kinh thành Thăng Long, ơng đưa hai vua Trần về
lại kinh, theo phò giá và làm bài thơ “Phò giá về kinh”:
Chương Dương cướp giáo giặc,
Hàm Tử bắt quân thù.
Thái bình yên gắng sức,
Non nước ấy ngàn thu.


Trương Hán Siêu, tác giả bài Phú sông Bạch Đằng nổi tiếng là
một nhân vật lớn đời Trần. Bạch Đằng Giang phú là áng văn tràn
đầy lòng yêu nước, tráng chí chất ngất, cùng tinh thần tự hào dân
tộc và hàm chứa một triết lý lịch sử sâu sắc khi nhìn nhận ngun
nhân thành cơng của dân tộc trong sự nghiệp đánh giặc giữ nước.
…Đến chơi sông chừ ủ mặt,
Nhớ người xưa chừ lệ chan.
Rồi vừa đi vừa ca rằng:
“Sông Đằng một dải dài ghê,
Sóng hồng cuồn cuộn tn về bể Đông.
Những phường bất nghĩa tiêu vong,
Khách cũng nối tiếp mà ca rằng:
“Anh minh hai vị thánh quân,
Sông đây rửa sạch mấy lần giáp binh.
Giặc tan mn thuở thanh bình,
Bởi đâu đất hiểm cốt mình đức cao.”
(Trích Phú sơng Bạch Đằng – Trương Hán Siêu)


3.Giáo dục và
khoa học kĩ thuật
- Quốc tử giám được

mở rộng, các lộ, phủ
đều có trường học,
các kì thi tổ chức
nhày càng nhiều.

Trình bày vài
nét về tình
hình giáo dục
thời Trần?


VĂN MIẾU

QUỐC TỬ GIÁM


- “…Năm 1246, nhà Trần định lệ thi thái học sinh
(tiến sĩ) 7 năm một lần thi.
- Năm 1247, quy định chọn Tam khôi (Trạng nguyên,
Bảng nhãn, Thám hoa) trong kì thi Đình.
- “ Phép thi thời Trần 7 năm một khoa, đặt ra tam
khôi, điều lệ mỗi ngày một nghiêm ngặt, ân điển
mỗi ngày một long trọng, công danh do đó mà ra,
nhân tài đầy rẫy, so với thời Lý thì thịnh hơn
nhiều”.
(Khoa mục chí- trong Lịch triều Hiến chương loại chí)


3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật
- Lập ra Quốc sử viện,

năm 1272 bộ “ Đại Việt
sử kí” của Lê Văn Hưu
Quốc xét
sử viện
Nhận
gì
về
Trong
cuộc
kháng
ra đời.
Hãy
nêu
những
Nhận
xétcó
gìtác
về gì
Ơng
cótình
nhiệm
vụ
hìnhbagiáo
chiến
lần
hai,
thành
tựu
về
yđứng

tìnhphẩm
hình
Dodục
ai giáo
nổi
thời
chống
qn
- Qn sự, y học, học,
thiên
văn
đầu?
dục,tiếng
khoaTrần?
học kĩ
nào?
Nguyên
aihọc
là người
học,
khoa
kĩ
khoa học kĩ thuật thuật thời Trần?

đạt nhiều thành
tựu

chỉ huy
cuộc kháng
thuật?

chiến?


SÚNG THẦN CƠ


Tuệ Tĩnh - ông tổ của ngành thuốc Nam
Tuệ Tĩnh là danh y Việt Nam đã mở
đường cho sự nghiên cứu thuốc nam,
xây dựng nền móng cho Y học dân tộc
của nước nhà. Ông đã tổng hợp và để
lại những bài thuốc kinh nghiệm quý
báu cho khá nhiều bệnh tật.
  Ðó là một tài liệu có giá trị lớn cho sự
thừa kế và phát huy vốn cũ y dược của
nhân dân ta, thật là một cống hiến rất
lớn của ông.


4. Nghệ thuật kiến
trú và điêu khắc
- Nhiều cơng trình kiến
trúc có giá trị ra đời:
tháp Phổ Minh, thành
Tây Đơ….

Thời Trần có
những cơng
trình kiến trúc
nổi tiếng nào?

MỘT GĨC THÀNH TÂY ĐƠ