Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời trần (11)

Tiết 29 - BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ
VĂN HÓA THỜI TRẦN
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
1. Đời sống văn hóa
- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân
dân: thờ tổ tiên, thờ anh hùng dân tộc, ng có
cơng....
- Đạo phật phát triển, ko bằng thời Lý
- Nho giáo ngày càng phát triển
- Văn hóa dân gian được ưa thích: chèo
tuồng, múa rối, đấu vật....
- Nhân dân sống giản dị...

Thời Trần,
những loại hình
tín ngưỡng nào
phổ biến?


ĐỀN THỜ CÁC VUA TRẦN
(NAM ĐỊNH)


THỜ TỔ TIÊN


CHÙA YÊN TỬ (Quảng Ninh)


• Để ghi nhớ công ơn của vị vua
Phật Việt Nam, Uỷ ban nhân

dân tỉnh Quảng Ninh đã quyết
định cho hội Phật giáo Quảng
Ninh dựng tượng đồng Phật
hoàng Trần Nhân Tông. Theo
thiết kế, thân tượng cao 9,9m;
nặng 100 tấn với kinh phí gần 80
tỉ đồng. Ngày 16/12/2009 (1/11
âm lịch) khởi cơng cơng trình
này nhân Đại lễ kỷ niệm lần thứ
701 năm Đức vua - Phật hồng
Trần Nhân Tơng nhập Niết bàn
(3/11/1308). Tượng được dựng
tại khu vực tượng đá An Kỳ
Sinh lên chùa Đồng, khu di tích
Yên Tử.
Phối cảnh tổng thể khu vực đặt tượng đồng
Phật hồng Trần Nhân Tơng


CA HÁT

NHẢYMÚA

MÚA RỐI

ĐUA THUYỀN


LỄ HỘI CHỌI TRÂU

ĐẤU VẬT


Tiết 29 - BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ
VĂN HÓA THỜI TRẦN
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
1. Đời sống văn hóa
- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân
dân: thờ tổ tiên, thờ anh hung dân tộc, ng có
cơng....
- Đạo phật phát triển, ko bằng thời Lý
- Nho giáo ngày càng phát triển
- Văn hóa dân gian phổ được ưa thích: chèo
tuồng, múa rối, đấu vật....
- Nhân dân sống giản dị...
=> Đời sống văn hóa thời Trần đa dạng,
phong phú, phổ biến và phát triển

Nhận xét về các
hoạt động sinh
hoạt văn hóa
dưới thời Trần?


Tiết 29 - BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ
VĂN HÓA THỜI TRẦN
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
1. Đời sống văn hóa
2.Văn học
- Gồm văn học chữ Hán và chữ Nôm

- Nội dung: phong phú, đậm đà bản sắc dân
tộc, chứa đựng long yêu nước, lòng tự hào
dân tộc..
- Kể tên: Trần Quốc Tuấn – Hịch tướng sĩ;
Trần Quang Khải – Phò giá về kinh; Trương
hán Siêu – Phú sông Bạch Đằng.....

Nội dung
văn học
thời Trần?


…Nay các ngươi ngồi nhìn chủ nhục mà khơng biết lo;
thân chịu quốc sỉ mà không biết thẹn. Làm tướng triều
đình đứng hầu qn man mà khơng biết tức; nghe nhạc
thái thường đãi yến sứ ngụy mà không biết căm. Có kẻ lấy
việc chọi gà làm vui; có kẻ lấy việc cờ bạc làm thích. (...).
Nếu bất chợt có giặc Mơng Thát tràn sang thì cựa gà
trống khơng đủ đâm thủng áo giáp của giặc; mẹo cờ bạc
không đủ thi hành mưu lược nhà binh. Vườn ruộng
nhiều không chuộc nổi tấm thân ngàn vàng; vợ con bận
khơng ích gì cho việc quân quốc. Tiền của dẫu lắm không
mua được đầu giặc; chó săn tuy hay khơng đuổi được
qn thù. Chén rượu ngọt ngon không làm giặc say chết;
giọng hát réo rắt không làm giặc điếc tai. Lúc bấy giờ
chúa tôi nhà ta đều bị bắt, đau xót biết chừng nào!
(Trích Hịch tướng sĩ - Trần Quốc Tuấn)


Trần Quang Khải là em cùng mẹ Trần Thánh Tông, ông

là người học rộng tài giỏi, biết nhiều thứ tiếng. Năm Thiệu
Long thứ nhất (1258) đời Thánh Tông, ông được phong
tước Chiêu Minh Đại Vương, nắm chức Thái sư. (6 – 6 –
1288), sau khi đánh đuổi quân Thoát Hoan, giải phóng
kinh thành Thăng Long, ơng đưa hai vua Trần về lại kinh,
theo phò giá và làm bài thơ “Phò giá về kinh”:
Chương Dương cướp giáo giặc,
Hàm Tử bắt quân thù.
Thái bình yên gắng sức,
Non nước ấy ngàn thu.


Trương Hán Siêu, tác giả bài Phú sông Bạch Đằng nổi tiếng là
một nhân vật lớn đời Trần. Bạch Đằng Giang phú là áng văn tràn
đầy lòng yêu nước, tráng chí chất ngất, cùng tinh thần tự hào dân
tộc và hàm chứa một triết lý lịch sử sâu sắc khi nhìn nhận ngun
nhân thành cơng của dân tộc trong sự nghiệp đánh giặc giữ nước.
…Đến chơi sông chừ ủ mặt,
Nhớ người xưa chừ lệ chan.
Rồi vừa đi vừa ca rằng:
“Sông Đằng một dải dài ghê,
Sóng hồng cuồn cuộn tn về bể Đông.
Những phường bất nghĩa tiêu vong,
Khách cũng nối tiếp mà ca rằng:
“Anh minh hai vị thánh quân,
Sông đây rửa sạch mấy lần giáp binh.
Giặc tan mn thuở thanh bình,
Bởi đâu đất hiểm cốt mình đức cao.”
(Trích Phú sơng Bạch Đằng – Trương Hán Siêu)

Tiết 29 - BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ
VĂN HÓA THỜI TRẦN
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
1. Đời sống văn hóa
2.Văn học
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật
a. Giáo dục
- Quốc tử giám được mở rộng dạy con vua,
quan. Ở các lộ, phủ đều có trường cơng. Ở
làng, xã có trường tư, các kì thi tổ chức
ngày càng nhiều.
- Thầy giáo tiêu biểu: Chu Văn An
* Nhận xét: Giáo dục được quan tâm, phát
triển

Trình bày vài
nét về tình hình
giáo dục thời
Trần?


Tiết 29 - BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ
VĂN HÓA THỜI TRẦN
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
1. Đời sống văn hóa
2.Văn học
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật
a. Giáo dục

VĂN MIẾU

QUỐC TỬ GIÁM


- “…Năm 1246, nhà Trần định lệ thi thái học sinh
(tiến sĩ) 7 năm một lần thi.
- Năm 1247, quy định chọn Tam khôi (Trạng nguyên,
Bảng nhãn, Thám hoa) trong kì thi Đình.
- “ Phép thi thời Trần 7 năm một khoa, đặt ra tam
khôi, điều lệ mỗi ngày một nghiêm ngặt, ân điển
mỗi ngày một long trọng, công danh do đó mà ra,
nhân tài đầy rẫy, so với thời Lý thì thịnh hơn
nhiều”.
(Khoa mục chí- trong Lịch triều Hiến chương loại chí)


Tiết 29 - BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ
VĂN HÓA THỜI TRẦN
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
1. Đời sống văn hóa
2.Văn học
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật
a. Giáo dục
b. khoa học kĩ thuật
- Lịch sử: lập Quốc sử viện năm 1272, bộ “
Đại Việt sử kí” của Lê Văn Hưu ra đời.
- Quân sự: Trần Quốc Tuấn – tác phẩm Binh
thư yếu lược.

+ Hồ Nguyên Trừng chế tạo súng thần cơ
+ Trần Nguyên Đán: đúc súng Thần cơ
- Y học: Tuệ Tĩnh – với các bài thuốc nam
- Thiên văn học: Đặng Lộ - phát minh Lung
Linh Nghi (đo đếm thiên tượng)

Nêu tình
hình khoa
học kĩ thuật
thời Trần?


SÚNG THẦN CƠ


Tuệ Tĩnh - ông tổ của ngành thuốc Nam
Tuệ Tĩnh là danh y Việt Nam đã mở
đường cho sự nghiên cứu thuốc nam,
xây dựng nền móng cho Y học dân tộc
của nước nhà. Ông đã tổng hợp và để
lại những bài thuốc kinh nghiệm quý
báu cho khá nhiều bệnh tật.
  Ðó là một tài liệu có giá trị lớn cho sự
thừa kế và phát huy vốn cũ y dược của
nhân dân ta, thật là một cống hiến rất
lớn của ông.


Tiết 29 - BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ
VĂN HÓA THỜI TRẦN

II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
1. Đời sống văn hóa
2.Văn học
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật
a. Giáo dục
b. khoa học kĩ thuật
4. Kiến trúc, điêu khắc
a. Kiến trúc

- Phát triển, nhiều cơng trình kiến trúc mới,
có giá trị: Tháp Phổ Minh (Nam Định);
Thành Tây Đô (Thanh Hóa)....

b. Điêu khắc
- Nghệ thuật trạm khắc tinh tế: hình rồng,
tượng hổ, sư tủ, trâu .....
- Nhận xét: thời Trần, KHKT, nghệ thuật
phát triển


MỘT GĨC THÀNH TÂY ĐƠ


Tháp Phổ Minh