Tài liệu Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện gen ppt

THỰC HIỆN: GV PHẠM THỊ PHƯƠNG ANH
TRƯỜNG THPT NGUYỄN DU
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Gen( ADN) mARN Polipeptit prôtêin tính trạng
Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Sự biểuhiệncủa gen qua nhiềubướcnênchịusự chi phối
củamôitrường( yếutố bên trong và bên ngoài cơ thể)
Tại sao tính trạng do gen quy định
chịu ảnh hưởng nhiềubởiyếutố
môi trường?
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
Ví dụ 1: Giống thỏ Himalaya
Nghiên cứuvídụ SGK trả lời các câu hỏi sau:
- Đặc điểmcủagiống thỏ Himalaya? Giảithích?
- Để chứng minh cho giảithích, ngườitađãtiến hành làm
thí nghiệmtrênthỏ như thế nào? Kếtquả?
-Vậymàulôngthỏ chịu ảnh hưởng củanhững yếutố
nào?
Cụcnước đá
Kếtluận1: Nhiệt độ cơ thể ( MT bên trong) đã ảnh
hưởng đếnsự tổng hợpsắctố trên da hay nhiệt độ
đã
ảnh hưởng
tớisự biểuhiệncủakiểugenthể hiệnra
kiểuhình
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN

Ví dụ 2: Hoa cẩmtúcầu
Môi trường(độ pH) khác nhau
Kếtluận2:độ pH trong
đất ( MT bên ngoài) đã
ảnh hưởng tới gen quy
định tính trạng màu sắc
hoa cẩmtúcầu
Tại sao
cùng là
hoa cẩmtú
cầu( cùng
kiểugen)
lạichocác
màu sắc
khác nhau
như vậy?
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
Ví dụ 3. Bệnh phêninkêtô niệu ở người
Hậuquả: Gây thiểunăng trí tuệ và nhiềurốiloạnkhác
ở trẻ( Kiểuhình)
Nếu phát hiệnsớm+ ănkiênghợplýthìtrẻ có thể phát
triểnbìnhthường
Nguyên nhân: Do gen lặntrênNST thường quy định
Nghiên cứuVD3 SGK chobiết:
- Nguyên nhân gây bệnh
-Hậuquả củabệnh
- Khi nào bị bệnh mà bệnh không
biểuhiện
Rốiloạn chuyển hoá axitamin phêninalanin
Kếtluận3:Chếđộdinh dưỡng( MT bên ngoài) đã ảnh

hưởng tớisự biểuhiệnbệnh củagen
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
Kếtluận : Kiểuhìnhlàsự tương tác giữakiểugenvớimôi
trường cụ thể
Ví dụ 1: Giống thỏ Himalaya
Ví dụ 2: Hoa cẩmtúcầu
Ví dụ 3. Bệnh phêninkêtô niệu ở người
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệmmứcphản ứng
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
Giống lúa DR
2
(KG)
Giống lúa DR
2
(KG)
Nhà A
Chăm sóc
tốt( MT
1
)
NS 3,5 tạ/
sào( KH
1
)
Nhà B

Chăm sóc bình
thường ( MT
2
)
NS 2,5 tạ/
sào( KH
2
)
Nhà C
Chăm sóc
kém ( MT
3
)
NS 1,5 tạ/
sào( KH
3
)
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
* Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình của cùng một
kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
Mức phản ứng là gì?
Có mấy loại mức phản ứng? Phân biệt các
loại mức phản ứng? Cho ví dụ
Có 2 loại mức phản ứng:
-Mức phản ứng rộng: là những tính trạng về số lượng
( năng suất, khối lượng, tốc độ sinh trưởng )

-Mức phản ứng hẹp: là những tính trạng về chất lượng(
tỉ lệ bơ trong sữa, tỉ lệ nạc của thịt )
Môi trường 1 Kiểu hình 1
Môi trường 2 Kiểu hình 2
Môi trường 3 Kiểu hình 3
Môi trường n Kiểu hình n
n môi trường
n kiểu hình
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen
-Tạo ra được các cá thể có cùng một kiểu gen
-Với cây sinh sản sinh dưỡng thì cắt các cành của cùng
một cây đem trồng trong điều kiện môi trường khác nhau
để theo dõi
Làm thế nào để xác định mức
phản ứng của một kiểu gen?
Kiểu hình khác nhau nhiều Mức phản ứng rộng
Kiểu hình khác nhau ít Mức phản ứng hẹp
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen
c. Tính mềm dẻo của kiểu hình( thường biến)
Ở NƯỚC

Ở CẠN
Loài cáo Bắc cực, Nam cực
Mùa hè
Mùa đông
Dừa nước
“ phao” trắng, xốp, thân
mềm nổi trên mặt nước
Không có phao, thân thảo
thích nghi với lối sống ở cạn
Lông dày, trắng lẫn với
màu tuyết
Lông mỏng, nâu sẫm
hoặc xám đen lẫn với màu
đất, cát
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen
c. Tính mềm dẻo của kiểu hình( thường biến)
-Sự mềm dẻo kiểu hình là hiện tượng 1
(1) có thể thay đổi (2) trước những
điều kiện (3) khác nhau
Nguyên
nhân nào
gây nên
sự mềm
dẻo kiểu
hình?

-Sự mềm dẻo kiểu hình là do sự tự điều chỉnh về sinh lí
giúp sinh vật thích nghi với sự thay đổi của môi trường
-Mức độ mềm dẻo kiểu hình phụ thuộc vào kiểu gen
-Mức độ mềm dẻo kiểu hình
phụ thuộc vào yếu tố nào?
Củng cố
1. Sự mềm dẻo kiểu hình có nghĩa là
A. một kiểu hình có thể do nhiều kiểu gen quy định
B. một kiểu gen có thể biểu hiện thành nhiều kiểu
hình trước các điều kiện môi trường khác nhau
C. tính trạng có mức phản ứng rộng
D. sự điều chỉnh kiểu hình theo sự biến đổi
của kiểu gen
B. một kiểu gen có thể biểu hiện thành nhiều kiểu
hình trước các điều kiện môi trường khác nhau
2. Phát biểu nào sau đây đúng với khái niệm
kiểu hình
A. kiểu hình liên tục thay đổi khi điều kiện môi
trường thay đổi
B. kiểu hình ổn định khi môi trường thay đổi
C. kiểu hình được tạo thành do sự tương tác
giữa kiểu gen và điều kiện môi trường
D. kiểu hình khó thay đổi khi môi trường thay đổi
C. kiểu hình được tạo thành do sự tương tác
giữa kiểu gen và điều kiện môi trường
So sánh mức phản ứng và sự mềm dẻo kiểu hình qua bảng
sau:
Chỉ tiêu so
sánh
Mức phản ứng Sự mềm dẻo KH

Khái niệm
Nguyên nhân
Tính chất
Ý nghĩa
Tập hợp các kiểu hình của
cùng một kiểu gen
Thay đổi kiểu hình của
cùng một kiểu gen
Sự tự điều chỉnh về
sinh lí
Tương tác với môi trường
Tuỳ từng tính trạng
Di truyền được
Đồng loạt, theo một
hướng
Không di truyền
MPƯ càng rộng, sinh vật
càng thích nghi tiến
hoá
Thích nghi với sự thay
đổi của môi trường
3. Nói: Cô ấy được mẹ truyền cho
tính trạng ” má lúm đồng tiền”có
chính xác không? Nếu cần thì phải
sửa lại câu nói này như thế nào?
Về nhà
So sánh mức phản ứng và sự mềm dẻo
kiểu hình qua bảng sau:
Chỉ tiêu
so sánh

Mức phản ứng Sự mềm dẻo
KH
Khái niệm
Nguyên
nhân
Tính chất
Ý nghĩa