Tài liệu Am hiểu Tiền bạc Cách thức làm cho tiền bạc sinh lợi ppt

Am hiểu Tiền bạc
Am hiểu Tiền bạc
Cách thức làm cho tiền bạc sinh lợi
Cách thức làm cho tiền bạc sinh lợi
Lập kế hoạch về tiền bạc của mình và làm đúng kế hoạch.
Thảo và cập nhật kế hoạch chi tiêu cho mình.
Tập thói quen tiết kiệm – nên cố gắng tiết kiệm càng nhiều và càng đều đặn càng tốt.
Quý vị có thể làm nhiều điều khác nữa:
• Hãy xem xét thật kỹ những món nợ và thẻ tín dụng và xem quý vị có thể nào gộp chúng lại được hay không
hoặc điều chỉnh mộ
t số thói quen tiêu xài của mình.
• Hãy tìm những cơ hội để làm cho tiền bạc của quý vị sinh lợi nhiều hơn bằng cách đầu tư và kiểm xem mình
đã đóng góp đủ vào quỹ hưu bổng hay chưa.
• Hãy nghĩ đến những kế sách để bảo vệ tiền bạc của quý vị, chẳng hạn như bảo đảm là quý vị mua bảo hiểm
đúng mức.
• Hãy hỏi thăm nhiều nơi và thu thập thông tin và hướng dẫn nếu không biết rõ cách thức quản lý tiền bạc của
mình hoặc nếu cần được giúp đỡ.
Tập hướng dẫn này trình bày chi tiết về những điểm này và những vấn đề khác để giúp quý vị hiểu rõ hơn về
tiền bạc của mình.
Hãy nắm phần
chủ động
Thực hiện một vài điều đơn giản đều đặn có thể
có tác dụng rõ rệt
© Commonwealth of Australia 2006
Bản kế hoạch chi tiêu gấp bỏ túi
Chủ động
7.
Lợi tức
Chi tiêu
Tính ra những nguồn lợi tức đều đặn của mình.
Tính những khoản chi tiêu đều đặn. Hãy

nhớ sử dụng cùng khoảng thời gian mà quý vị
đã dùng để tính ra những lợi tức của mình.
Kế tiếp, cộng các khoản chi
tiêu lại để tính tổng chi tiêu.
Bản kế hoạch chi tiêu
Nguồn lợi tức
Số tiền thu nhập
mỗi thời kỳ
Lương bổng (sau khi trừ thuế)
$
Tiền cấp dưỡng hoặc Trợ cấp của Chính phủ
$
Tiền bảo dưỡng con cái hoặc những món tiền khác
$
Tiền lời định kỳ của tiền tiết kiệm
$
Lợi tức định kỳ của những khoản đầu tư

(chẳng hạn như tiền thuê nhà của bất động sản đầu tư,
phần lợi nhuận của quỹ quản lý hoặc cổ tức của cổ phần)
$
Những nguồn lợi tức khác
$
Tổng lợi tức
$
Chi tiêu trong nhà Chi tiêu Giáo dục
Tiền thuê nhà
$
Học phí
$

Sửa chữa
$
Học phí Đại học hoặc TAFE
$
Ga
$
Học phí dạy kèm
$
Điện
$
Sách vở và đồng phục
$
Nước
$
Cắm trại, du ngoạn
$
Điện thoại/di động
$
Sơ kết
$
Lệ phí nóc gia
$
Tiền trả nợ
Lệ phí chung cư
$
Nợ vay mua nhà
$
Internet
$
Nợ vay mua xe

$
Truyền hình Cáp
$
Tiền HECS hay HELP
$
Bàn ghế
$
Thẻ tín dụng
$
Đồ điện
$
Nợ cá nhân
$
Đồ chạp phô
$
Thẻ mua hàng
$
Làm vườn
$
Mua trả góp (Lay-bys)
$
Sơ kết
$
Sơ kết
$
Cần biết những điều mách
bảo về cách thức sử dụng kế
hoạch chi tiêu?
Xin xem trang 5
Chi tiêu

Chi tiêu giao thông Tiết kiệm
Tiền đăng bộ xe
$
Đóng góp vào Quỹ hưu bổng
$
Đậu xe
$
Tiết kiệm đều đặn
$
Nhiên liệu
$
Đầu tư đều đặn
$
Sửa chữa/bảo trì
$
Sơ kết
$
Chuyên chở Công cộng
$
Các chi tiêu khác
Sơ kết
$
Gởi trẻ
$
Chi tiêu Cá nhân
Tiền bảo dưỡng con cái
$
Quần áo và giày dép
$
Quà tặng

$
Cắt/Uốn tóc và thẩm mỹ
$
Hiến tặng
$
Sơ kết
$
Sở thích và thể thao
$
Chi tiêu cho sức khỏe
Lệ phí đặt mua dài hạn
$
Bác sĩ
$
Báo và tạp chí
$
Tiền thuốc
$
Phim và DVD
$
Nha sĩ
$
Nhà hàng và ‘takeaway’
$
Sơ kết
$
Rượu và thuốc lá
$
Bảo hiểm
Thức ăn cho động vật nuôi kiểng

$
Nhà và đồ đạc
$
Chi tiêu khác cho động vật nuôi
kiểng
$
Xe
$

$
Sức khỏe
$

$
Bảo đảm Lợi tức
$

$
Nhân thọ
$

$
Sơ kết
$
Sơ kết
$
Tổng Chi tiêu
$
Bất luận quý vị là ai – đang đi học hoặc đã nghỉ hưu – những kiến thức và hiểu biết ngày càng nhiều về tài chánh
có thể giúp cho quý vị có nhiều lựa chọn hơn và làm cho vị có cuộc sống tươm tất hơn.

Tôi hoan hỉ đem đến cho quý vị tập hướng dẫn này trong khuôn khổ của chiến dịch phổ biến thông tin và nâng
cao nhận thức về tài chánh của Chính phủ Liên bang Úc. Chính phủ Liên bang Úc đã thành lập Hội Truyền bá
Kiến thức Tài chánh (Financial Literacy Foundation) để giúp cho tất cả dân chúng Úc mở mang kiến thức về tài
chánh và quản lý tiền bạc của họ hữu hiệu hơn.
Sự hiểu biết về tiền bạc có thể có lợi bất luận tuổi tác hay lợi tức của quý vị. Tôi khuyến khích quý vị nên đọc
tập sách này và nhận định xem quý vị có thể nắm lấy phần chủ động b
ằng cách nào và làm cho tiền bạc sinh lợi
nhiều hơn cho mình.
Dân biểu Peter Dutton MP
Bộ trưởng Đặc trách Huê Lợi (Minister for Revenue)
và Phụ tá Tổng trưởng Ngân khố (Assistant Treasurer)
Lời dẫn nhập
Dân Biểu Peter Dutton MP
Biết tiền của mình được dùng vào những món gì
Lập kế hoạch chi tiêu và thảo kế hoạch về tiền bạc của quý vị 5
Làm cho tiền bạc sinh lợi nhiều hơn
Tiết kiệm 11
Đầu tư 13
Nợ và thẻ tín dụng – nắm phần kiểm soát nợ nần của quý v
Chọn thể thức cho vay hoặc thẻ tín dụng và những bước để quản lý nợ nần 17
Tiền dành cho lúc quý vị nghỉ hưu
Hưu bổng 23
Bảo vệ tiền bạc của quý vị
Bảo hiểm 29
Quyền lợi và trách nhiệm 31
Những âm mưu bịp bợm 32
Thu thập thông tin và hướng dẫn
Tìm những hướng dẫn hữu ích 35
Muốn biết thêm chi tiết 37
Những từ ngữ hữu ích 40

Mục lục
2.
Hiểu biết về tiền bạc sẽ có lợi
Phần giới thiệu
Người ta thường hỏi tôi, ‘Bí quyết giữ tiền là gì?’ Câu trả lời của tôi là có một vài thói quen căn bản
về tiền bạc có thể làm thay đổi mọi chuyện một cách đáng kể. Hiểu biết về tiền bạc rất có lợi.
Hiểu biết về tiền bạc có nghĩa là chúng ta biết mình có bao nhiêu tiền và chi tiêu vào những khoản
nào. Điều này có nghĩa là chúng ta có khả năng tận dụng số tiền mình có được, đồng thời nó cũng
có nghĩa là quý vị bảo vệ được những gì thuộc về mình.
Bất luận quý vị là ai hoặc kiếm được bao nhiêu tiền, nắm phần kiểm soát về tiền bạc là chuyện dễ
hơn quý vị nghĩ. Tập hướng dẫn này có thể giúp quý vị am hiểu tiền bạc rõ ràng hơn. Hẳn nhiên,
tập sách nhỏ này không thể trình bày những hướng dẫn chi tiết bởi lẽ
điều này phụ thuộc hoàn cảnh
cá nhân quý vị, nhưng trong tập sách có vô số thông tin có thể giúp quý vị làm cho đồng tiền của
mình sinh lợi nhiều hơn.
Tôi khuyến khích quý vị hãy tận dụng những thông tin trong tập hướng dẫn này và tại trang mạng
(website) của Financial Literacy Foundation www.australia.gov.au/understandingmoney. Xin
nhớ, tiền là tiền của quý vị, và học cách thức tận dụng đồng tiền đó có thể có lợi lắm. Hãy nắm
phần chủ động.
Paul Clitheroe
Chủ tịch, Financial Literacy Foundation Advisory Board
Paul Clitheroe
3.
Biết tiền của quý vị được
Biết tiền của quý vị được
dùng vào những món gì
dùng vào những món gì
Cách thức sử dụng
bản kế hoạch chi tiêu
Quý vị có nhận thấy dường như tiền của mình cứ như luôn bị không cánh mà bay? Có bao giờ quý vị nghĩ

đến việc thảo kế hoạch chi tiêu, nhưng lại dẹp qua một bên vì ‘nó khó quá’ hay không? Lập kế hoạch chi
tiêu và có kế hoạch cho tiền bạc của mình không phải là chuyện khó khăn và nó có thể giúp quý vị thực hiện
được những điều mình thực sự mong muốn.
Ở phần trước của tập hướ
ng dẫn có bản kế hoạch chi tiêu (budget planner) để giúp quý vị tính số tiền
kiếm được và chi tiêu vào những món gì.
Khởi đầu bằng cách viết xuống tất cả những nguồn lợi tức và tất cả những món chi tiêu của quý vị. Quý vị
phải quyết định xem kế hoạch chi tiêu này sẽ lấy chuẩn là hàng tuần, mỗi hai tuần hoặc hàng tháng. Một số
người thích thảo kế hoạch chi tiêu trùng với kỳ lương. Khi đã có quyết định, phải chắc chắn tất cả những
con số quý vị viết xuống đều thuộc cùng một thời kỳ.
Khi đã tính được những lợi tức và chi tiêu, quý vị sẽ biết khoản lợi tức đều đặn mà quý vị thu thập được và
số tiền này được dùng để chi cho những món gì trong thời kỳ đã chọn. Trừ tổng chi tiêu từ tổng lợi tức để
biết kết quả.
TỔNG LỢI TỨC
–
TỔNG CHI TIÊU
=
?
$$$
Biết tiền của quý
vị được dùng vào
những món gì
Biết tiền của quý vị được dùng vào những món gì
Phải có tính thiết thực
Viết những lợi tức thực sự
và những món chi tiêu của
quý vị, đừng ghi những gì
quý vị cho rằng đúng ra
mình kiếm được hoặc sẽ
chi tiêu.

Kết quả sẽ cho thấy là quý vị đang chi tiêu nhiều hơn số tiền kiếm được, hoặc quý vị còn tiền dư để dùng
vào việc khác.
5.
Tôi làm gì với
kế hoạch chi
tiêu của mình?
Có phải kết quả có được là điều mà quý vị dự kiến hay không? Nếu quý vị tiêu hết khoản lợi tức (hay thậm
chí còn tiêu nhiều hơn), bản kế hoạch chi tiêu có thể cho quý vị thấy mình có thể bớt được những món chi
tiêu nào. Nếu cần tiêu xài bớt đi, quý vị nên chia những món chi tiêu của mình thành hai nhóm: cần thiết và
phụ trội. Đây là kế hoạch chi tiêu của quý vị, do đó, quý vị có thể quyết định những món nào là cần thiết và
những món nào quý vị có thể chi tiêu ít hơn.
Nếu còn dư tiền, hãy tính đến chuyện nên sử dụng số tiền này như thế nào. Nắm phần kiểm soát về nợ nần
là điều quan trọng và quý vị có thể quyết định tăng thêm số tiền trả góp nợ hoặc thẻ tín dụng hoặc quý vị có
thể sắp xếp để trừ một số ti
ền định kỳ và bỏ vào tài khoản tiết kiệm hay đầu tư riêng biệt.
Làm gì cũng được, phải chắc chắn là quý vị sử dụng bất cứ khoản tiền dư nào cho đúng chỗ.
Những điều mách bảo để giúp quý vị chi tiêu khôn ngoan hơn

Lập danh sách mua đồ khô/thực phẩm và đi mua sắm theo giới hạn
định trước.

Bỏ thẻ tín dụng ở nhà.

Đem theo phần ăn trưa đi làm.



Nên mua thẻ cào trả trước để xài cho điện thoại di động của quý vị.


Tính chuyện thuê sản phẩm xài thử rồi hãy mua – quý vị có thể nhận thấy
sản phẩm này không đúng ý quý vị.
6.
Làm theo kế hoạch chi tiêu có thể là điều khó khăn nếu quý vị không biết sẽ làm gì với số tiền tiết kiệm
được. Tốt nhất là nên đặt ra một số mục tiêu để quý vị biết mình cần đạt được điều gì và những điều này
không cần phải to tát gì cả. Những mục tiêu của quý vị tùy thuộc nhiều yếu tố như tuổi tác và những trách
nhiệm đối với gia đình. Quý vị có thể muốn:
• để dành tiền cho những việc quan trọng đối với quý vị hoặc gia đình
• nắm phần kiểm soát nợ nần
• dành dụm để đặt cọc mua nhà
• dành dụm cho lúc nghỉ hưu.
Hãy suy nghĩ về những mục tiêu của mình rồi tính xem phải tốn bao nhiêu để đạt được những mục tiêu đó.
Thí dụ như, quý vị có thể muốn dành dụm để
đặt cọc mua nhà. Sử dụng kế hoạch chi tiêu, quý vị có thể tính
được mình còn lại bao nhiêu tiền sau khi đã trừ tất cả những chi tiêu để dành dụm cho số tiền cọc. Sau đó
quý vị có thể tính được là mình sẽ cần bao lâu để có đủ số tiền cần thiết.
Quý vị có kế hoạch
cho tiền bạc
của mình không?
Biết tiền của quý vị được dùng vào những món gì
Hong điều mách bảo để giúp quý vị đặt ra những mục tiêu



Phải thực tế – nếu dự tính đạt những mục tiêu của mình bằng cách bỏ hết những món
chi tiêu phụ trội, rất có thể là quý vị sẽ không làm theo kế hoạch chi tiêu được.


Phải cụ thể – quý vị sẽ dễ đạt được những mục tiêu của mình nếu quý vị biết
mình muốn gì và tại sao.



Phải luôn hăng hái bằng cách đặt ra kỳ hạn phải đạt được những mục tiêu
của mình.
“ Tôi có thể tiết kiệm $5 một
ngày bằng cách đem thức
ăn trưa đi làm – tổng cộng
là $1200 một năm!”
7.
Dự tính cho những chi tiêu không lường trước được
Quý vị nên để dành một số tiền để dùng vào những trường hợp khẩn cấp. Để dành dần nếu cần. Quý vị có
thể quyết định mình cần phải dành riêng số tiền là bao nhiêu, nhưng mục đích của số tiền này là để dùng
vào những chi tiêu không lường trước được, nhờ vậy quý vị có thể khỏi phải mượn nợ cá nhân hoặc nợ thẻ
tín dụng. Xin nhớ bỏ trả trở lại số tiền này ngay khi quý vị có thể làm được.
Cập nhật
Cuộc sống quý vị luôn thay đổi, do đó, quý vị nên thường xuyên duyệt lại kế hoạch chi tiêu và những mục
tiêu của mình. Thí dụ như nếu lương của quý vị thay đổi, quý vị cần phải tính lại những ước tính về lợi tức
của mình và những chuyện lớn như lập gia đình hoặc có con cũng làm cho quý vị phải hao tốn nhiều tiền
bạc hơn. Quý vị nên duyệt lại kế hoạch chi tiêu một hay hai lần một năm.
MỤC TIÊU LOẠI NGÀY TỔNG SỐ SỐ TIỀN CẦN THIẾT MỖI KỲ LƯƠNG
Máy chụp hình kỹ
thuật số
Ngắn hạn Giáng sinh $360 $30
Quý vị thử dùng bảng dưới đây để đề ra những mục tiêu của mình. Chúng tôi đã trình bày một ví dụ để giúp
quý vị trong bước đầu.
8.
Những điều mách bảo để giúp trẻ em học hỏi về tiền bạc


Nêu gương tốt bằng cách quản lý khôn ngoan tiền bạc của quý vị.

Khuyến khích các em dành dụm càng nhiều và càng đều đặn càng tốt.

Mở tài khoản tiết kiệm dùng sổ băng để giúp các em theo dõi những khoản ký
thác, rút tiền và tiền lời.

Hãy làm cho dành dụm là chuyện vui thú bằng cách để cho các em đặt ra
mục tiêu.
Bàn chuyện
tiền bạc
Biết tiền của quý vị được dùng vào những món gì
Nhiều người chúng ta nhận thấy không tiện bàn chuyện tiền bạc với người gần gũi với mình. Nếu quý vị và
người phối ngẫu thỏa thuận với nhau về việc dùng tiền để làm gì và cách thức đạt được điều đó thì có thể
tránh được sự hiểu lầm. Ngoài ra cũng nên hiểu thái độ của mỗi người về
chuyện tiền bạc. Cùng nhau thảo
kế hoạch chi tiêu có thể là khởi điểm tốt.
Nếu có con, hãy nói chuyện với con về tiền bạc. Con quý vị sẽ học hỏi được rất nhiều từ quý vị về tiền bạc.
Đối với thanh thiếu niên, hãy thử những điều giản dị như so sánh giá cả khi quý vị dẫn em đi mua đồ chạp
phô (đồ khô) hoặc giải thích cho em biế
t về giá trị khác nhau của tiền giấy và tiền cắc. Quý vị có thể để cho
con cái lớn tham gia lập kế hoạch chi tiêu của gia đình. Ví dụ như cho em biết gia đình chi bao nhiêu tiền
điện và nước và khuyến khích em nghĩ ra cách tiết kiệm những khoản chi tiêu này.
9.
Hãy làm cho đồng tiền sinh
Hãy làm cho đồng tiền sinh
lợi cho quý vị
lợi cho quý vị
Hãy làm cho đồng

tiền sinh lợi
cho quý vị
Tại sao phải lo dành dụm?
Sống theo kiểu hết kỳ lương này đến kỳ lương kế có thể làm cho quý vị bị căng thẳng thần kinh. Dành riêng
một số tiền có thể giúp quý vị bớt phải lo lắng và giúp quý vị có tiền để thanh toán những hóa đơn lớn hoặc
những chi tiêu không lường trước được. Khi số tiền dành dụm ngày càng nhiều, quý vị sẽ không phải thường
xuyên dùng đến thẻ tín dụng và số tiền tiết kiệm của quý vị sẽ sinh lời. Nếu kiên trì, quý vị sẽ đạt được những
mục tiêu lớn hơn chẳng như mua xe, có tiền đặt cọc mua nhà, hay trả dứt nợ vay mua nhà sớm hơn.
Cách thức bắt đầu
Bí quyết tiết kiệm thành công là điều đơn giản: hãy bắt đầu ngay từ bây giờ. Quý vị có thể bắt đầu bằng cách
dàn xếp thể thức tự động trừ tiền thẳng vào lương hoặc tài khoản vãng lai để quý vị khỏi quên dành dụm tiền.
Nếu không biết chắc mình có thể dành dụm được bao nhiêu, xin xem Biết tiền được dùng vào những món
gì ở trang 5. Bằng không, quý vị có thể bắt đầu bỏ một phần lợi tức hàng tuần của mình vào tài khoản tiết
kiệm riêng biệt. Không cần phải là số tiền lớn.
Nếu để cho tiền tiết kiệm tích lũy, quý vị sẽ được hưởng tiền lời tích hợp (lãi kép). Đây là trường hợp quý
vị hưởng tiền lời trên số tiền quý vị ký thác cũng như khoản lời tích lũy được. Dù quý vị chỉ dành dụm một ít
tiền, sau một thời gian số tiền tiết kiệm được có thể sẽ khá lớn.
Những điều mách bảo để giúp quý vị dành dụm

Bắt đầu bây giờ, bất luận khoản tiền dành dụm ít như thế nào đi nữa.

Trả cho mình trước – tự động trừ vào lương khoản tiết kiệm.

Bỏ khoản tiết kiệm vào tài khoản riêng biệt không có thẻ rút tiền ATM.

Cố gắng dành dụm tất cả tiền lương được tăng thêm, ngoại bổng hoặc tiền bồi
hoàn thuế.
Hãy làm cho đồng tiền sinh lợi cho quý vị
Sức mạnh của tiền lời
tích hợp.

Nếu quý vị bắt đầu dành
dụm bây giờ, trong một
thời gian dài hạn hơn, số
tiền dành dụm sẽ tích lũy
nhiều hơn bởi lẽ quý vị được
hưởng tiền lời trên khoản lời
của mình. Sau một thời gian
quý vị sẽ có một số tiền
khá nhiều.
11.
Quý vị nên có kế hoạch hoặc mục tiêu để dành tiền vì quý vị sẽ biết đại khái mình cần phải dành dụm bao
nhiêu và quý vị dễ tập trung vào kết quả cuối cùng, nhất là khi quý vị bị cám dỗ muốn xài tiền. Quý vị có
thể đặt ra mục tiêu nhỏ trước rồi tích lũy tiền dành dụm thành số tiền lớn hơn.
Tôi có thể để tiền tiết kiệm ở chỗ nào?
Quý vị có nhiều lựa chọn. Một số người thích để tiền trong tài khoản không được phép đụng đến trong một
thời gian như tài khoản ‘Christmas Club’ hoặc ký thác định kỳ. Ngoài ra còn có rất nhiều tài khoản tiết kiệm
qua mạng internet (trực tuyến).
Tại trang mạng (website) của các tổ chức như Cannex và InfoChoice, quý vị có thể so sánh những sản phẩm
tiết kiệm khác nhau. Muốn biết chi tiết liên lạc, xin xem trang 38.
Những điều mách bảo để tìm tài khoản tốt nhất cho quý vị

Chọn tài khoản nào có lãi suất cao nhất theo nhu cầu của quý vị.

Nếu nghĩ rằng mình sẽ dễ bị cám dỗ rút tiền ra, hãy bỏ tiền tiết kiệm vào tài
khoản khó rút ra hơn.

So sánh các lệ phí và những phí tổn khác.
12.
Quý vị không cần phải có nhiều tiền mới đầu tư được – chung qui chỉ là cách làm cho tiền quý vị sinh lợi
nhiều hơn. Một số người khởi đầu bằng một số tiền tiết kiệm nhỏ mà họ đã dành dụm được, còn người khác

thì đầu tư một số tiền đều đặn. Bí quyết là bắt đầu rồi tiếp tục đầu tư thêm theo khả năng của quý vị.
Đừng dồn tất cả vốn liếng vào một chỗ
Quý vị có thể cảm thấy lo ngại vì đầu tư là chuyện đầy bất trắc. Nói chung, nếu quý vị muốn có mức thu
nhập hoặc lợi nhuận từ đầu tư càng cao chừng nào, chuyện bất trắc càng dễ xảy ra chừng nấy. Những khoản
đầu tư với lợi nhuận thấp, thông thường, ít bất trắc hơn.
Quý vị có thể giảm bớt sự bất trắc bằng cách trải tiền ra và đầu tư vào những hình thức đầu tư khác
nhau – cách thức này gọi là đa dạng hóa. Đây là cách thức tốt để giúp bảo vệ tiền bạc của quý vị, vì trường
hợp toàn bộ các khoản đầu tư của quý vị đều gặp trở ngại cùng một lúc là chuyện hãn hữu.
Tôi có thể đầu tư vào những gì?
Quý vị có thể chọn từ vô số các cách thức đầu tư khác nhau. Bốn lãnh vực chính – còn gọi là diện tài
sản – là cổ phần, bất động sản, trái phiếu và tiền mặt.
Đầu tư tiền
của quý vị
Hãy làm cho đồng tiền sinh lợi cho quý vị
13.
Quý vị có thể trực tiếp đầu tư vào một số trong những diện tài sản này (chẳng hạn như mua cổ phần hoặc
mở tài khoản ký thác định kỳ). Những cách đầu tư khác có thể có tính cách gián tiếp – thí dụ như mua cổ
phần hoặc bất động sản qua trung gian quỹ quản lý. Với quỹ quản lý, tiền của quý vị sẽ được gộp chung với
các nhà đầu tư khác và được mang đi đầu tư giùm quý vị.
Nếu cần tiền trong trường hợp khẩn cấp và không muốn để tiền riêng hẳn ra một thời gian dài, quý vị có thể
chọn cách đầu tư nào mà quý vị có thể dễ dàng chuyển thành tiền, như tài khoản tiết kiệm lãi suất cao. Nếu
sẵn lòng đầu tư thời gian dài hơn, quý vị có thể chọn bất động sản hoặc cổ phần, trị giá củ
a những cách đầu
tư này giao động nhiều hơn nhưng, thông thường, mức lợi nhuận cao hơn.
Cách đầu tư phù hợp cho quý vị sẽ tùy thuộc một số điều. Hãy tự hỏi:

Quý vị muốn đầu tư trong thời gian bao lâu?

Quý vị có muốn loại đầu tư theo cách mà mình có thể bán mau lẹ nếu cần hay không?


Mức độ bất trắc mà quý vị cảm thấy yên trí và khả năng tài chánh của quý vị cho phép?



Kế hoạch của quý vị là gì? Quý vị muốn đạt được điều gì từ những cách đầu tư này?
14.
Nếu còn bỡ ngỡ trong việc đầu tư, quý vị có thể học hỏi thêm bằng cách đọc những quyển sách, tạp chí và
báo chí về tài chánh. Ngoài ra, quý vị có thể nhờ người làm cố vấn về tài chánh để giúp quý vị chọn cách
thức đầu tư phù hợp nhất với tình trạng của quý vị. Muốn biết thêm chi tiết, xin đọc phần Thu thập thông
tin và hướng dẫn ở trang 35.
Coi chừng những cách đầu t
ư hứa hẹn lợi nhuận quá cao đến mức độ như khó tin. Có thể đó là âm mưu bịp
bợm và quý vị có thể bị mất tiền. Muốn biết thêm chi tiết, xin xem phần Hãy cảnh giác trước những âm
mưu bịp bợm ở trang 32.
Lệ phí, phí tổn và thuế khóa
Đa số các hình thức đầu tư đều tính lệ phí, phí tổn hoặc chi phí khác và có khi không dễ nhận ra. Hãy bảo
đảm quý vị tìm hiểu kỹ càng về lệ phí và phí tổn trước khi quyết định đầu tư, vì những chi phí này có thể
làm tiêu hao đáng kể vào vốn đầu tư của quý vị.
Ngoài ra, các khoản đầu tư của quý vị có thể bị đánh thuế. Hãy bảo đảm quý vị biết rõ số tiền đầu tư của
mình sẽ bị đánh thuế như thế nào. Hãy thảo luận với đại diện khai thuế có đăng ký nếu quý vị còn chưa rõ.
Quý vị cũng có thể liên lạc với Sở thuế Úc (Australian Taxation Office) để biết thêm chi tiết - muốn biết chi
tiết xin xem trang 37
.
Hãy làm cho đồng tiền sinh lợi cho quý vị
15.
Vay nợ và thẻ tín dụng
Vay nợ và thẻ tín dụng
– hãy nắm phần chủ
– hãy nắm phần chủ
động về nợ nần

động về nợ nần
Vay nợ và thẻ tín dụng có thể là những cách thức hữu hiệu để giúp quý vị đạt được những ước muốn của
mình trong cuộc sống. Mắc nợ không phải là chuyện xấu miễn sao quý vị có thể trả nổi. Thực vậy, đa số dân
chúng Úc sẽ không thể làm chủ căn nhà mà không vay mượn. Một vài bước then chốt có thể bảo đảm quý vị
nắm phần chủ động về nợ nần chứ không phải ngược lại – chẳng hạn như dò hỏi nhiều nơi để vay nợ đúng
chỗ và thanh toán thẻ tín dụng càng sớm càng tốt.
Một vài điều căn bản về nợ nần
Có nhiều hình thức nợ khác nhau. Những hình thức nợ khác nhau có lãi suất, lệ phí và điều kiện khác nhau,
kể cả thời hạn quý vị phải trả dứt nợ (đối với vay mượn, điều này gọi là ‘kỳ hạn nợ’ (‘term’).
Chọn khoản vay mượn
Trước tiên, tìm khoản vay mượn với lãi suất thấp nhất. Điều này sẽ có tác dụng đáng kể về số tiền quý vị
phải trả, đặc biệt là những món nợ dài hạn. Hãy bảo đảm quý vị hiểu tất cả các điều kiện và qui định. Một số
khoản vay mượn có Lãi suất làm quen (‘honeymoon’) hoặc lãi suất ban đầu. Lãi suất này có thể có vẻ hấp
dẫn nhưng về lâu dài có thể đắt hơn.
Vay nợ và thẻ tín
dụng – hãy nắm phần
chủ động về nợ nần
Những điều mách bảo trước khi quý vị vay mượn

Tính xem quý vị có thể vay bao nhiêu, kể cả khoản dự phòng trường hợp lãi suất tăng.

Tính mức giới hạn sẽ vay mượn và phải tuân theo.



Dành dụm càng nhiều càng tốt để có được số tiền cọc nhiều hơn và khỏi phải vay mượn
nhiều quá.
Vay nợ và thẻ tín dụng – hãy nắm phần chủ động về nợ nần
17.
Ngoài ra, quý vị có thể cần phải chọn giữa lãi suất cố định và lãi suất thay đổi. Đối với lãi suất thay đổi,

tiền trả nợ sẽ lên xuống theo mức lãi suất. Với lãi suất cố định, quý vị có thể biết được chính xác số tiền trả
nợ là bao nhiêu trong thời hạn nhất định. Quý vị cũng nên hỏi xem trường hợp mình có thể trả thêm tiền
mà không bị tính thêm lệ phí.
So sánh các lệ phí và phí tổn – vì chúng có thể khác nhau rất nhiều giữa các hình thức cho vay. Tất cả
quảng cáo của những hình thức cho vay đều phải có ‘lãi suất so sánh’ (comparison rate). Nhờ chi tiết
này quý vị có thể so sánh chi phí của mỗi khoản cho vay, kể cả tiền lời phải trả và đa số lệ phí và phí tổn.
Hãy xem các tạp chí và báo chí và dùng ‘comparison rate’ để so sánh những hình thức cho vay khác nhau.
Ngoài ra còn có những dịch vụ trực tuyến (qua mạng internet) để so sánh các hình thứ
c cho vay, chẳng hạn
như Cannex và InfoChoice – xin xem trang 38 để biết chi tiết.
Thẻ tín dụng
Thẻ tín dụng chỉ là một hình thức nợ khác. Thẻ tín dụng có thể rất tiện lợi nhưng xin nhớ quý vị phải trả
tiền cho cơ sở cấp thẻ tín dụng để được sử dụng tiền của họ.
Trả dứt nợ càng sớm
càng tốt.
Trả dứt nợ trong thời gian
ngắn hạn hơn có thể giúp
quý vị tiết kiệm hàng
ngàn đôla.
18.
Quý vị có cần phải nắm phần chủ động về nợ nần của mình không?
Nếu phân vân không biết có cần đối phó với nợ nần của quý vị hay không, hãy bắt đầu bằng cách viết ra trị
giá của những gì quý vị sở hữu và tổng số tiền còn thiếu nợ vay mượn và thẻ tín dụng. Nếu quý vị thiếu nợ
nhiều hơn những gì mình sở hữu, quý vị có thể mắc nợ nhiều quá. Nếu trả tiền nợ chật vật, điều đó có thể
là dấu hiệu cho thấy là quý vị nên tìm cách giảm bớt nợ nần.
Quý vị cũng nên chia những món nợ thành ‘nợ có lợi’ và ‘nợ bất lợi’. Nợ có lợi là món nợ dùng để mua tài
sản rất có thể sẽ sinh lợi tức hoặc lên giá sau một thời gian, như căn nhà hoặc món đầu tư. Còn nợ bất lợi là
món nợ dùng để mua những thứ, nói chung, sẽ mất dần giá trị, chẳng hạn như xe hơi và TV.
“ Tôi nhận được lá thư cho
biết mức giới hạn của thẻ

tín dụng của tôi đã được
chấp thuận tăng thêm. Tôi
nói ‘không’ bởi vì tôi lo
ngại mình sẽ không đủ
khả năng hoàn trả nợ thêm
được nữa.”
Vay nợ và thẻ tín dụng – hãy nắm phần chủ động về nợ nần
Những điều mách bảo về cách quản lý thẻ tín dụng của quý vị



Đừng xin thẻ tín dụng nếu quý vị không thể trả tiền nổi.



Hỏi nhiều nơi để tìm thẻ phù hợp nhất cho quý vị.



Hãy nhớ so sánh lãi suất lẫn lệ phí hành chánh và thời hạn miễn tiền lời của tiền
thiếu nợ.

Cố gắng trả dứt số tiền thiếu trước khi hết thời hạn không tính tiền lời.



Đừng tăng thêm mức giới hạn tín dụng nếu quý vị không thể trả nổi, không thể kiềm
chế được hoặc không cần thiết.
19.
Những điều mách bảo để giúp quý vị kiểm soát nợ nần


Cố gắng không dùng thẻ tín dụng – bỏ thẻ tín dụng ở nhà.

Trả tiền nợ hai tuần một lần thay vì hàng tháng.

Trả nợ thêm nếu có khả năng.

‘Kiểm lại nợ’ ít nhất một năm một lần để theo dõi xem tình hình tiến triển như
thế nào.

Hủy bỏ tất cả các thẻ tín dụng và chỉ giữ lại một thẻ với lãi suất thấp nhất.

Tìm hiểu xem quý vị có thể đi đến thỏa thuận tốt hơn bằng cách vay nợ mới để trả
nợ cũ cho món nợ vay mua nhà.
Duyệt lại kế hoạch chi tiêu và tính xem quý vị có thể tăng thêm tiền trả góp để có thể trả dứt nợ sớm hơn.
Nếu chưa lập kế hoạch chi tiêu, hãy thảo ngay một bản và điều có thể có ích cho quý vị – xin xem Biết tiền
của mình dùng vào những món gì ở trang 5.
Nếu quyết định giảm bớt nợ nần, quý vị nên dự tính xem sẽ trả dứt món nợ nào trước. Thông thường, món
nợ nên trả dứt trước tiên là món nợ với lãi suất cao nhất, chẳng hạn như thẻ tín dụng hoặc nợ cá nhân. Ngoài
ra, hãy cố gắng trả dứt những món ‘nợ bất lợi’ khác trước. Tiền trả lời của một số khoản cho vay được khấu
trừ thuế – thông thường đây là những món nợ không cần phải ưu tiên trả dứt.
20.
Vay nợ và thẻ tín dụng – hãy nắm phần chủ động về nợ nần
Quý vị có thể có vài món vay mượn hoặc thẻ tín dụng. Đôi khi gộp những món nợ này thành một món nợ
với lãi suất thấp có thể có lợi hơn vì như thế quý vị đỡ tốn lệ phí và một món nợ với lãi suất thấp. Hãy tìm
hiểu kỹ trước. Xin nhớ hỏi về lệ phí và phí tổn để bả
o đảm quý vị sẽ tiết kiệm được tiền.
Nếu gộp các món nợ lại, cố gắng dùng số tiền tiết kiệm được từ những khoản trả góp để trả dứt món nợ
nhanh hơn. Nếu vay mượn để trả dứt nợ thẻ tín dụng, hãy tính đến chuyện không dùng thẻ này nữa hoặc trả
dứt số tiền nợ vào cuối hạn kỳ miễ

n tiền lời.
Không trả dứt nổi nợ?
Nếu nghĩ rằng mình không thể trả dứt nổi nợ, hãy thảo luận với cơ sở tài chánh càng sớm càng tốt. Họ có
thể sửa đổi chương trình trả nợ của quý vị. Xin nhớ, nếu quý vị mượn tiền, quý vị có trách nhiệm pháp lý
phải trả lại nợ.
Các nhân viên tư vấn tài chánh bất vụ lợi có thể cung cấp thông tin cho những người không trả nổi nợ.
Những tổ chức như Dịch vụ Thông tin Tài chánh của Centrelink (Centrelink’s Financial Information
Service) cũng cung cấp thông tin và có những buổi hội thảo miễn phí. Muốn biết chi tiết liên lạc, xin xem
trang 37. Nếu không trả nổi nợ, quý vị cũng có thể tính đến chuyện hỏi một số hướng dẫn về tài chánh tổng
quát hơn – Xin xem Thu thập thông tin và hướng dẫn ở trang 35.
21.