Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số biện pháp giúp đỡ các giáo viên trong việc hướng dẫn học sinh dự thi cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên và nhi đồng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (306.64 KB, 23 trang )
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
MỤC LỤC
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 1
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Năm học 2017 – 2018 sáng kiến kinh nghiệm “MỘT SỐ KINH
NGHIỆM HƯỚNG DẪN HỌC SINH THAM GIA DỰ THI CUỘC THI:
SÁNG TẠO THANH THIẾU NIÊN VÀ NHI ĐỒNG” của tôi vinh dự
được Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông công nhận đạt loại A.
Với kinh nghiệm 5 năm liên tục hướng dẫn các học sinh trong
trường của tơi có kết quả, cùng với những kinh nghiệm cá nhân của
tôi. Tôi được rất nhiều giáo viên khác trong huyện Đắk Mil, nơi tôi
đang công tác nhờ tư vấn về phương pháp hướng dẫn các em học
sinh thực hiện đề tài để dự thi cuộc thi và đã được một số thành tích
nhất định.
Ba năm trở lại đây tơi liên tục được Phịng Giáo dục và Đào tạo
huyện Đắk Mil tin tưởng giao cho việc thẩm định các sản phẩm trước
khi đưa dự thi cuộc thi Sáng tạo dành cho Thanh thiếu niên và Nhi
đồng tỉnh Đắk Nông, cùng với các giáo viên khác tôi đã thẩm định, tư
vấn cho các em chỉnh sửa hồn thiện để có được những đề tài có
chất lượng cao dự thi, và kết quả là có nhiều sản phẩm có giải cao.
Năm học 2019 - 2020, Ủy ban nhân dân huyện Đắk Mil tiếp tục
hưởng ứng cuộc thi Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên nhi
đồng tỉnh Đắk Nông lần thứ VI và chỉ đạo cho các tổ chức, các đơn vị
tham gia. Và cá nhân tôi cũng được rất nhiều các giáo viên hướng
dẫn học sinh ở các trường nhờ tư vấn về phương pháp hướng dẫn.
Tuy nhiên với một cá nhân đơn lẻ, còn bận rất nhiều thời trong việc
dạy học và hướng dẫn học sinh nên khơng có nhiều thời gian tư vấn
được cho các giáo viên đó. Nên tơi viết sáng kiến kinh nghiệm “MỘT
SỐ BIỆN PHÁP GIÚP ĐỠ CÁC GIÁO VIÊN TRONG VIỆC HƯỚNG
DẪN HỌC SINH DỰ THI CUỘC THI SÁNG TẠO DÀNH CHO THANH
THIẾU NIÊN VÀ NHI ĐỒNG” nhằm góp phần nhỏ giúp cho đồng
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 2
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
nghiệp, các đơn vị có thêm kinh nghiệm trong cơng tác đào tạo và bồi
dưỡng học sinh đạt kết quả tốt hơn.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Là một giải pháp giúp đồng nghiệp, các đơn vị có thêm kinh nghiệm
trong cơng tác đào tạo và bồi dưỡng học sinh đạt kết quả tốt hơn. Và
đưa cuộc thi này có ý nghĩa thiết thực hơn, để những ý tưởng, những
sản phẩm do các em sáng tạo ra được phục vụ vào đời sống có ý
nghĩa nhất.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng: Tất cả giáo viên tham gia hướng dẫn học sinh và học sinh
có ý tưởng tham gia dự thi cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên và nhi
đồng.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
1.4.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết
Phương pháp nghiên cứu lịch sử
1.4.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát
Phương pháp điều tra
Phương pháp chuyên gia
Phương pháp thực nghiệm khoa học
Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm
1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Cuộc thì sáng tạo TTN&NĐ dành cho toàn thể học sinh từ 6 đến
19 tuổi (tức là nếu học sinh thì sẽ học từ lớp 1 đến lớp 12), tuy nhiên
với vai trò là một giáo viên dạy ở trường trung học cơ sở nên tôi chỉ
hướng dẫn cho các giáo viên là giáo viên bậc Tiều học và giáo viên
bậc Trung học cơ sở. Còn giáo viên giảng dạy bậc Trung học phổ
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 3
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
thơng có thể tơi sẻ tiếp tục phát triển sáng kiến này hoặc nêu lên ở
một sáng kiến khác khi có nhiều kinh nghiệm thực tế hơn.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề
2.1.1. Cơ sở lý luận
Thực hiện các công Công văn của Liên hiệp các Hội Khoa học và
Kỹ thuật Việt Nam về việc triển khai Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu
niên nhi đồng toàn quốc.
Thực hiện các công Công văn của Liên hiệp các Hội Khoa học và
Kỹ thuật tỉnh Đăk Nông về việc triển khai Cuộc thi Sáng tạo thanh
thiếu niên nhi đồng tỉnh Đăk Nông.
Các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ trọng tâm năm học
của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo qua các năm.
Các văn bản tuyên truyền của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ
thuật tỉnh Đăk Nơng, Tỉnh Đồn Đăk Nơng cũng như các văn bản của
UBND huyện Đắk Mil và của Phòng Giáo dục và Đào tạo Đắk Mil về
Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh Đăk Nông.
2.1.2. Cơ sở thực tiễn
- Kết quả đạt được của cuộc thi “Sáng tạo dành cho thanh thiếu niên
nhi đồng” ở cấp tỉnh và cấp quốc gia qua năm năm học từ 2014 - 2015
đến năm học 2019 - 2020 và cuộc thi “ Khoa học kỹ thuật dành cho
học sinh trung học” ở cấp tỉnh, cấp quốc gia năm học 2016 – 2017 và
2018 – 2019 do Bộ Giáo dục tổ chức.
- Sự quan tâm của cán bộ quản lý cấp phòng cũng như cấp trường,
giáo viên, phụ huynh học sinh, các nhà hảo tâm, các nhà tài trợ vào
các đề tài mà các em tham gia.
- Số các đơn vị có đề tài tham gia dự thi cấp tỉnh và sự quan tâm đầu
tư của các nhà khoa học, của các tổ chức vào việc thực hiện đề tài
của học sinh.
2.2. Thực trạng của vấn đề
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 4
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Từ khi cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên và nhi đồng tỉnh Đắk
Nông diễn ra, tôi may mắn là giáo viên liên tục được hướng dẫn học
sinh trong trường dự thi và đạt được những kết quả nhất định cũng
như giúp một vài giáo viên hướng dẫn khác hướng dẫn được học sinh
thực hiện đề tài. Có được may mắn này một phần là được sự quan
tâm của nhà trường và ban tổ chức cuộc thi cấp huyện, cấp tỉnh cũng
như sự tin tưởng về trình độ, phương pháp của các giáo viên hướng
dẫn khác dành cho tôi.
Sau khi hướng dẫn các em học sinh và giúp giáo viên hướng dẫn
chỉ cho học sinh thực hiện đề tài và có kết quả, tơi nhận thấy. Khơng
phải cứ học sinh giỏi các mơn văn hóa mới có ý tưởng hay, học sinh
có kĩ năng thực hành mới làm ra được những sản phẩm chất lượng.
Muốn thành công giáo viên cần phải biết cách truyền lửa, khơi dậy
niềm đam mê của học sinh có tố chất. Tuy nhiên thực tế ở trường tơi
và tìm một số trường tơi được biết: Học sinh bơ vơ khơng có
định hướng mặc dù có ý tưởng; giáo viên không hiểu hết về cuộc thi
dẫn đến sự nghi ngờ về kết quả thực hiện sản phẩm, một số sản
phẩm bị bỏ rơi trong quá trình thực hiện.
Thuận lợi:
Cuộc thi được Ủy ban nhân dân huyện, Phòng Giáo dục và Đào
tạo huyện Đắk Mil, cũng như ban giám hiệu của các trường quan tâm.
Nhiều giáo viên có tâm huyết muốn thử sức mình trong lĩnh vực
hướng dẫn mới, hoàn toàn khác với hướng dẫn học sinh dự thi các
mơn văn hóa.
Bản thân tơi là giáo viên đã từng tham gia hướng dẫn học sinh
nhiều năm trước, ban đầu đã có kinh nghiệm để hướng dẫn các em.
Các cuộc thi liên quan đến sáng tạo, khoa học và kỹ thuật luôn
được ban lãnh đạo nhà trường quan tâm và chỉ đạo sát sao, được coi
là một lĩnh vực thúc đẩy sự sáng tạo, phát triển năng lực bản thân của
học sinh; Định kỳ nhà trường tổ chức nhiều câu lạc bộ theo sở thích,
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 5
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
hoạt động ngoại khóa. Dạy học tích hợp… Để phát hiện được các học
sinh u thích sáng tạo và có năng lực phù hợp với cuộc thi này.
Khó khăn: Giáo viên hướng dẫn chưa có nhiều kinh nghiệm trong
cơng tác hướng dẫn một linh vực mới và rất nhiều giáo viên tham gia
hướng dẫn lần đầu nên còn gặp nhiều khó khăn và bỡ ngỡ. Trong
q trình thực hiện đơi lúc cịn gặp phải ý kiến trái chiều từ chính
đồng nghiệp về khả năng hoàn thành và chất lượng sản phẩm, sự
nghi ngờ của cha mẹ học sinh, đôi khi cả học sinh tham gia thực hiện
sản phẩm. Cơ sở vật chất của nhà trường cịn nhiều thiếu thốn, chưa
có phịng thí nghiệm riêng, khơng đủ vật liệu và kinh phí để thực hiện
sản phẩm. Vật liệu dụng cụ để làm ra các mơ hình/ sản phẩm cịn hạn
chế. Nhiều linh kiện phải đặt mua với giá thành cao và lâu ngày mới
có.
2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
2.3.1. Công tác tuyên truyền cuộc thi tại trường:
Đây là bước để thông báo cho học sinh về cuộc thi. Giúp cho học sinh
biết được quy chế cuộc thi, hình thức thi, thời gian thi. Và hơn hết định
hình được mục đích, lợi ích của học sinh và giáo viên hướng dẫn khi
tham gia cuộc thi này. Để đạt được kết quả tốt nhất, nên có sự phối
hợp giữa nhà trường và giáo viên hướng dẫn.
Vì vậy tôi luôn tư vấn với cán bộ quả lý nhà trường cũng như giáo viên
hướng dẫn phải thường xuyên tuyên truyền về cuộc thi trong các buổi
sinh hoạt, buổi chào cờ đầu tuần, và tốt nhất là nên in các công văn
của cuộc thi cho từng lớp hoặc đưa thông tin lên web của trường hoặc
các phương tiên truyền thông khác để các em tiếp cận về cuộc thi một
cách đầy đủ nhất.
Cán bộ quản lý nên khích lệ, động viên cũng như khen thưởng
các giáo viên hướng dẫn kịp thời để cho họ có tinh thần trong cơng tác
hướng dẫn học sinh
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 6
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Những lợi ích mà cán bộ quản lý nhà trường cũng như giáo viên
hướng dẫn nên thông báo cho học sinh khi tham gia cuộc thi sáng tạo
thanh thiếu niên và nhi đồng là:
- Nhằm khơi dậy tiềm năng, phát huy tư duy sáng tạo của các em
thanh thiếu niên nhi đồng toàn tỉnh, đồng thời giúp các em trau dồi
kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, xây dựng ước mơ trở thành
các nhà sáng chế trong tương lai.
- Ngồi ra, thơng qua Cuộc thi sẽ lựa chọn các nhân tố, mơ hình tiêu
biểu giới thiệu tham gia Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng
toàn quốc.
- Giải thưởng nếu sản phẩm đạt giải rất lớn. Cụ thể đối với cuộc thi
cấp tỉnh thường niên được truyền hình trực tiếp trên sóng truyền hình
tỉnh. Và cơ cấu giải như sau:
Giải nhất: 10.000.000 đồng/giải. Cúp lưu niệm và bằng khen của Chủ
tịch UBND tỉnh.
Giải nhì: 7.000.000 đồng/giải. Cúp lưu niệm và giấy khen của Liên
hiệp các hội KH&KT
Giải ba: 5.000.000 đồng/giải. Cúp lưu niệm và giấy khen của Liên hiệp
các hội KH&KT
Giải khuyến khích: 2.000.000 đồng/giải. Cúp lưu niệm và giấy khen
của Liên hiệp các hội KH&KT
- Các sản phẩm đoạt giải Cuộc thi cấp tỉnh sẽ được xem xét lựa chọn,
giới thiệu tham gia Cuộc thi toàn quốc
- Đối với giáo viên hướng dẫn: là cơ hội để phát triển bản thân, kiến
thức trong quá trình hướng dẫn học sinh. Được hưởng phụ cấp khi
hướng đẫn, được ghi nhận và khen thưởng xứng đáng, kịp thời và
hợp lý.
2.3.2. Tổng hợp các đề tài của học sinh, lựa chọn đề tài và tìm
hiểu vể đề tài nghiên cứu
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 7
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Ý tưởng nghiên cứu là yếu tố đầu tiên cần có để thực hiện một đề tài.
Ý tưởng nghiên cứu càng độc đáo, càng sáng tạo thì đề tài càng được
đánh giá cao. Thực tiễn cho thấy, những đề tài có ý tưởng nghiên cứu
là của học sinh ln nhận được sự đánh giá cao của ban giám khảo.
Đây là một công việc tưởng chừng như dễ dàng đối với học sinh. Tuy
nhiên khi đi sâu vào việc tìm ý tưởng thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn,
đặc biệt là học sinh Tiều học và Trung học cơ sở với trình độ kiến thức
chưa đầy đủ.
Theo cá nhân tơi, ý tưởng của học sinh là vô cùng nhiều nhưng các
em khơng có cơ hội hay thời gian để nói ý tưởng đó cho giáo viên –
cho nhà trường vì thời gian chủ yếu khi các em đến trường là để học
tạp văn hóa. Vì vậy nhà trường cũng như giáo viên nên có nhiều biện
pháp để cho các em có cơ hội để trình bày những ý tưởng của mình.
Cách tôi cũng như các giáo viên trong trường thường áp dụng đó là
cho các em làm bài kiểm tra trắc nghiệm với câu hỏi: “Em hãy trình
bày một ý tưởng hoặc dự định của mình mà em ấp ủ sau khi học các
kiến thức ở sách vở cũng như những vấn đề thực tế trong cuộc sống
mà em càn giải quyết?”
Sau đó tiếp tục cho các em có ý tưởng thêm sẽ nộp vảo buổi học sau.
Và thực tế cá nhân tôi đã nhận được rất nhiều ý tưởng từ học sinh từ
đơn giản đến phức tạp, từ vô nghĩa đến rất thực tế. Và đã lựa chọn
được nhiều ý tưởng của học sinh để hướng dẫn.
Tuy nhiên giáo viên cũng có thể hướng cho học sinh về nhà tự tìm tịi
ý tưởng từ các vấn đề thực tế trong cuộc sống cần giải quyết hoặc
nếu có đam mê với cuộc thi những bế tắc trong việc tìm ý tưởng thì có
thể lên internet để tìm ý tưởng. Một số link có thể tìm ý tưởng là:
Kênh sáng tạo trên youtube: />search_query=k%C3%AAnh+s%C3%A1ng+t%E1%BA%A1o
Trang web về ý tưởng sáng tạo của trường THPT Phan Chu Trinh – Phú
n: />Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 8
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Kênh chế tác trên youtube: />Kênh Phong DIY trên youtube: />Kênh tái chế đồ trên youtube: />v=r7QsQ4KF7Yo
Tuy nhiên không khuyến khích việc sao chép hồn tồn ý tưởng trên
internet mà từ những ý tưởng đó, để sáng tạo ra sản phẩm mới phù
hợp hơn, tốt hơn hoặc giá thành rẻ hơn.
Sau bốn năm hướng dẫn học sinh, được tiếp cận nhiều ý tưởng của
học sinh thì chung quy lại có một số dạng ý tưởng không phù hợp như
sau:
Một là: ý tưởng của học sinh không thực tế, không tuân theo các quy
luật của tự nhiên.
Ví dụ như những ý tưởng về chế tạo một động cơ tự chạy mà không
cần bất cứ năng lượng nào cung cấp, hoặc là làm đường hầm xuyên
qua lòng trái đất hay biến một số kim loại như sắt, thiếc thành vàng....
Hai là: ý tưởng quá táo bạo, quá sức nghiên cứu của học sinh.
Ví dụ như ý tưởng làm thiết bị thu năng lượng từ các tia sét để biến
thành điện năng, làm ra một chiếc bút mà khi nói vào bút thì bút sẽ tự
động viết ra giấy hay một chiếc máy có thể dịch được mọi ngơn ngữ
trên thế giới…
Bai là: ý tưởng quá tốn kém về thời gian và tiền của để thực hiện.
Ví dụ như ý tưởng làm một chiếc xe ơ tơ có thể chở được 4 người và
chạy bằng năng lượng mặt trời, ý tưởng chế tạo máy bay khơng người
lái tự động đưa hàng hóa từ người bán đến nhà người mua….
Bốn là: ý tưởng quá đơn giản, khơng phù hợp với lứa tuổi.
Ví dụ như: làm nhà bằng tăm tre, làm diều giấy hay làm xe đồ chơi…
Năm là: ý tưởng cấm hoặc không phù hợp.
Ví dụ như làm một chiếc máy có thể nhìn trộm tài liệu, một căn hầm bí
mật để trồng cần sa hay làm ra bom mìn để đánh cá…
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 9
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Sáu là: ý tưởng của người khác hoặc tham khảo rồi lấy nguyên ý
tưởng trên mạng.
Cho nên công việc quan trọng của ban tổ chức và người hướng dẫn là
hình thành cho học sinh có được đề tài với ý tưởng phù hợp, thiết
thực và có khả năng thực hiện. Tuy nhiên điều nhiều người dễ mắc
phải nhất đó là không được tỏ thái độ khinh thường hay gạt phăng
ngay những ý tưởng không khả thi như tôi đã nêu ra ở trên mà chúng
ta nên giải thích cụ thể cho học sinh, và có thể định hướng cho học
sinh đi sang một đề tài, một đề tài khác tương tự nhưng khả thi hơn
rồi thực hiện đề tài. Để từ đó học sinh có cách nhìn về việc chọn ý
tưởng.
Ví dụ trong cuộc thi năm 2014. Học sinh Trần Hồ Thảo Nhi nêu ra ý
tưởng tạo ra một cái máy khơng cần năng lượng mà có thể làm quay
động cơ để bơm nước lên cao. Thì bản thân tơi đã giải thích cho em là
thầy hiểu sơ qua về ý tưởng của em là muốn không tốn tiền điện hay
xăng dầu như các máy bơm thông thường ở xung quanh em, đáng
tiếc là máy mà em nghĩ ra nó khơng đúng với định luật bảo tồn năng
lượng nên khơng có loại máy nào như vậy hết. Tuy nhiên ý tưởng của
em thì em có thể sử dụng các dạng năng lượng “miễn phí” khác xung
quanh em như năng lượng gió, năng lượng mặt trời hay năng lượng
từ chính dịng nước chảy để làm quay động cơ. Và sau đó em ấy đã
quyết định tìm tịi và đưa ra ý tưởng thực hiện đề tài: Đưa nước lên
cao bằng sức nước. Sử dụng chính thế năng của dịng nước để tạo ra
động năng đưa nước lên cao. Đề tài của em đạt kết quả là giải nhì, và
được dự thi cấp quốc gia.
Hoặc là năm 2015. Nhóm học sinh có ý tưởng làm máy sấy hạt
cà phê, sử dụng nhiệt từ chính vỏ cà phê để đốt tạo ra nhiệt làm khơ
quả cà phê. Với ý tưởng làm ra lị với công suất nhỏ để phục vụ việc
học về chương nhiệt học ở vật lý 8. Tuy nhien sản phẩm của các em
có nhược điểm là đi ngược với tiêu chí các sản phẩm phải thân thiện
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 10
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
với môi trường. Cho nên tôi đã hướng các em nên sử dụng năng
lượng mặt trời thay cho năng lượng hóa thạch để làm lị sấy. Kết quả
sản phẩm được giải khuyến khích cấp tỉnh và cũng được dự thi cấp
quốc gia.
Nói tóm lại một đề tài cần có những yếu tố sau để phù hợp với cuộc
thi:
Đề tài phải có tính mới, tính sáng tạo, tính thực tiễn và tính thời
sự.
Đề tài phù hợp với lứa tuổi học sinh.
Đề tài phải có hàm lượng khoa học tương đối trở lên.
Đề tài có kinh phí dự trù thực hiện không quá cao.
Đề tài phải nằm trong khả năng người hướng dẫn có thể hướng
dẫn.
Đề tài có thời gian thực hiện khơng q dài.
Đề tài có liên quan đến yếu tố bảo vệ mơi trường và được làm từ
vật liệu, nguyên liệu sẵn có
Thực tế cả nhân: Để tạo cho học sinh hứng thú với cuộc thi và hướng
cho học sinh tìm tịi ra những ý tưởng hay, tôi đã thực hiện một số
hoạt động sau:
- Tổ chức cuộc thi/thuyết minh "Ý tưởng sáng tạo" cho học sinh trong
trường thông qua trang mạng xã hội facebook: THCS Lê Hồng Phong
DakMil ( />- Mở chuyên mục và diễn đàn về sáng tạo thanh thiếu niên và nhi
đồng trên trang web của nhà trường (), trên
các mạng xã hội để cho các em thảo luận: kênh khoa học: (có hơn
1000 thành viên thường xuyên thảo luận) ( />%C3%AAnhKhoaH%E1%BB%8Dc836989519722922/) Sáng tạo KHKT
Đắk Mil với mục đích khích lệ tinh thần nghiên cứu sáng tạo của các
em học sinh trên huyện Đắk Mil ( />
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 11
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
%C3%A1ng-t%E1%BA%A1o-KHKT-%C4%90%E1%BA%AFk-Mil149920382045528/) hoặc tham gia diễn đàn về sáng tạo trên internet.
2.3.3. Lựa chọn giáo viên hướng dẫn
Việc lựa chọn giáo viên hướng dẫn phù hợp với đề tài mình hướng
dẫn có ý nghĩa rất lớn đến kết quả của cuộc thi. Sau khi hội đồng nhà
trường đã thống nhất xong việc lựa chọn những ý tưởng để tiến hành
làm ra sản phẩm dự thi thì cơng việc tiếp theo nên là lựa chọn giáo
viên đứng ra hướng dẫn. Tiêu chí để lựa chọn giáo viên hướng dẫn
theo tôi là cần những điều kiện sau:
Nhất thiết phải có ý tưởng của học sinh rồi mới chọn giáo viên
hướng dẫn chứ không làm ngược lại là chọn một vài giáo viên rồi u
cầu tìm học sinh có ý tưởng để hướng dẫn.
Giáo viên thích, đam mê với ý tưởng của học sinh.
Giáo viên có chun mơn phù hợp với lĩnh vực học sinh có ý
tưởng.
Giáo viên có hiểu biết với ý tưởng mà học sinh đưa ra.
Giáo viên chỉ nên hướng dẫn một hoặc hai đề tài.
Thực tế tôi nhận thấy ở một số trường trên địa bàn huyện Đăk Mil thì
rất nhiều trường chọn giáo viên hướng dẫn là Tổng phụ trách Đội – là
giáo viên chun mơn văn hoặc chun mơn đồn đội, hoặc một số
trường giao hẳn công việc này cho những giáo viên giảng dạy đang
thiếu tiết nhưng khơng có kinh nghiệm Nên sẽ rất khó khăn trong việc
hướng dẫn cho học sinh
Về bản thân: tôi là một giáo viên dạy Vật lý nên 3 năm vừa rồi tôi chủ
yếu chỉ hướng dẫn các đề tài của các em học sinh liên thiên về kỹ
thuật, có hàm lượng khoa học và lý thuyết vật lý cao.
2.3.4. Lập kế hoạch thực hiện chi tiết
Một đề tài khi đã có kế hoạch thực hiện thì sẽ rất thuận lợi cho học
sinh và giáo viên trong q trình hướng dẫn và đi đến hồn thiện đề
tài. Kế hoạch càng chi tiết thì càng thuận tiện trong quá trình thực
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 12
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
hiện, đặc biệt là đối với nhũng đề tài có thời gian thực hiện lâu, kinh
phí cao và số lượng học sinh tham gia trong một đề tài nhiều.
Lập thời gian biểu của giáo viên hướng dẫn và học sinh. Song
song với việc làm sản phẩm thì học sinh cịn có nhiệm vụ quan trọng
hơn nữa đó là đi học, còn giáo viên là đi dạy. Nên phải lập thời gian
biểu cụ thể của giáo viên và học sinh để có thời gian trống trùng nhau
để cùng nhau hồn thành sản phẩm.
Phân công nhiệm vụ từng thành viên (nếu đề tài có nhiều học
sinh cùng làm). Cơng việc này giúp cho từng học sinh tự giác hoàn
thành từng khối lượng cơng việc để hồn thành nên một sản phẩm,
đồng thời trong trường hợp các thành viên trong nhóm khơng trùng
thời gian trống thì vẫn có thể hồn thành được sản phẩm.
Thời gian chi tiết thực hiện đề tài. Nên chia ra từng giai đoạn cụ
thể từ khi lên ý tưởng, chuẩn bị vật liệu, lựa chọn vật liệu, thời gian kết
thúc….
Dự trù kinh phí: sẽ giúp học sinh và giáo viên hướng dẫn chủ
động trong việc xin các nguồn kinh phí. Hạn chế trường hợp sản
phẩm gần hồn thiện thì phải bỏ giữa chừng vì hết kinh phí.
Kế hoạch cải tiến, phát triển sản phẩm nếu còn dư thời gian.
Lập sổ tay thực hiện đề tài. Cơng việc này giúp kiểm sốt quy
trình làm ra sản phẩm, và dễ dàng kiểm tra lại các bước để khắc phục
nếu sản phẩm không đạt kết quả như mong đợi.
2.3.5. Quá trình lựa chọn vật liệu làm sản phẩm.
Nên chọn những vật liệu sẵn có tại địa phương, vật liệu thân thiện
với môi trường và ưu tiên sử dụng những vật liệu có thẻ tái chế lại
được. Đây là một phần trong tiêu chí chấm điểm của cuộc thi..
Thực tế tại trường: Với mơ hình máy sấy năng lượng mặt trời (thi
năm 2016) thì nhóm học sinh đã tận dụng những ống lon bia làm tấm
thu nhiệt năng lượng mặt trời, hộp đựng là những tấm gỗ vụn đã bỏ
đi… Với sản phẩm bút thử điện tích âm dương thì các linh kiện điện tử
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 13
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
được lấy từ một chiếc tivi hỏng, hộp đựng thì dùng hộp của một chiếc
nhiệt kế.
2.3.6. Quy trình làm ra sản phẩm.
Các sản phẩm dự thi yêu cầu phải có mơ hình, nếu khơng sẻ
khơng được dự thi. Mặt khác sản phẩm dự thi chiếm đến 3 trên 10
điểm, nên quy trình làm ra sản phẩm đảm bảo thì chất lượng của sản
phẩm dự thi sẽ tốt hơn.
Các bước để thực hiện làm ra sản phẩm nên có:
Phác thảo sản phẩm ra giấy. Có thể làm mơ hình trước nếu sản
phẩm yêu cầu cao.
Lựa chọn vật liệu làm sản phẩm phù hợp cho từng chi tiết.
Hỏi ý kiến những người có chun mơn phù hợp để lường trước
những vướng mắc khi làm ra sản phẩm.
Dự kiến những công việc học sinh không thể thực hiện được
(nếu cần) để nhờ người khác làm giúp.
Vận hành thử sản phầm. Tốt nhất vận nhành nhiều lần trong
nhiều điều kiện để đề phịng những rủi ro khơng đáng có.
Đánh giả rủi ro trong thời gian từ nộp đến chấm sản phẩm. Điều
này khá quan trọng, vì một số sản phẩm có sử dụng năng lượng là pin
hay có yếu tố cây xanh hoặc sử dụng các hóa chất thì nếu để trong
thời gian dài khơng được bảo dưỡng thì sản phẩm có thể hư hỏng dẫn
đến khơng hoạt động được.
Trang trí cho sản phẩm về hình thức. Bắt buộc phải có thơng tin
tác giả và người hướng dẫn trên sản phẩm, tuy nhiên nhiều sản phẩm
sau khi hồn thành thì khơng ghi những thơng tin này nên dẫn đến
điểm đánh giá thấp.
2.3.7. Thuyết trình nội dung sản phẩm
Trong hồ sơ dự thi phải có bản thuyết trình sản phẩm theo mẫu
đính kèm của cuộc thi.
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 14
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Bản thuyết trình nên đảm bảo những nội dung sau:
Nêu ra đầy đủ các vật liệu làm ra sản phẩm.
Nêu được tính thực tiễn, tính thời sự của sản phẩm làm ra. Nêu
được tính hữu ích và hiệu quả kinh tế nếu áp dụng sản phẩm vào thực
tiễn.
Nêu bật được tính mới, tính sáng tạo của sản phẩm. Tiêu chí
này được đánh giá rất cao (tối đa 4 điểm). Khơng nên viết lan man dài
dịng mà nên viết theo từng ý chính.
Nêu được khả năng áp dụng của sản phẩm.
Nêu rõ ràng nguyên lý hoạt động (nếu có) của sản phẩm. Nên
ghi từng quy trình, từng bước trong ngun lý hoạt động. Mơ tả bằng
hình ảnh nếu cần để ban giám khảo dễ dàng đánh giá.
2.3.8. Tìm nguồn kinh phí thực hiện:
Kinh phí ở đây là gồm kinh phí để làm sản phẩm và kinh phí đi lại,
kinh phí đưa sản phẩm đi dự thi.
Đây thực sự là một khó khăn mà trước đây tơi cũng rất trăn trở, và
đây cũng là khó khăn mà rất nhiều đơn vị dự thi đang gặp phải, đặc
biệt là các trường tiểu học, trường trung học cơ sở. Vì trong cơng văn
triển khai cuộc thi đã nêu rõ: Kinh phí sử dụng từ nguồn ngân sách chi
cho sự nghiệp giáo dục và nguồn vận động tài trợ khác. Tuy nhiên ở
hai cấp học nói trên thì kinh phí sử dụng từ nguồn ngân sách chi cho
sự nghiệp giáo dục là rất ít, khơng đủ để thực hiện, cịn vận động
nguồn tài trợ khác thì trong nhà trường chỉ có mỗi hội phụ huynh nên
cũng rất khó khăn.
Trước đây học sinh thường xin kinh phí từ hội phụ huynh và bỏ
tiền túi ra, nhưng thực sự là không đủ. Cho nên khi đề tài, đề tài gần
hoàn thành thì nhiều em rất lại có ý bỏ cuộc vì hết kinh phí thì bản
thân tơi lại thường chi thêm tiền của mình để hỗ trợ các em. Nhưng tài
chính của tôi cũng hạn hẹp nên không thể hỗ trợ được hết các đề tài
của các em.
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 15
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Tuy nhiên sau khi tham gia nhiều diễn đàn và kinh nghiệm thực
tế tôi đã đi đến một số giải pháp sau để huy động kinh phí:
Xin từ quỹ khuyến học của hội phụ huynh trường, hội khuyến
học xã Đắk Săk.
Xin từ quỹ sáng tạo và khát vọng Việt do Tập đoàn Trung
Nguyên cùng với Trung ương Đoàn kết hợp tổ chức
Liên hệ xin từ các mạnh thường quân, các doanh nghiệp hoặc
các tổ chức trên địa bàn với hình thức sản phẩm liên quan đến ý
tưởng, thương hiệu, hoặc loại hình kinh doanh sản phẩm đó. Để làm
được cơng việc này thì nhà trường hoặc giáo viên hướng dẫn nên chủ
động trao đổi với các tổ chức trên, chứ không nên để học sinh đi xin.
Một số tổ chức đã và sẽ tiếp tục ủng hộ việc hỗ trợ kinh phí thí cuộc
thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng và cuộc thi sáng tạo khoa học
kỹ thuật do Sở Giáo dục và Đào tạo của Trường THCS Lê Hồng
Phong như sau:
+ Đoàn xã Đăk Săk: hỗ trợ kinh phí đi lại khi học sinh đi thi, đi nhận
giải.
+ Doanh nghiệp cơ khí Ngọc Quang, thơn Xuân Lộc 1, Đắk Sắk, Đắk
Mil hỗ trợ công và vật liệu cho các sản phẩm liên quan đến cơ khí.
+ Doanh nghiệp thương mại Kiểm Tịnh, Tổ dân phố 4, thị trấn Đắk Mil.
Hỗ trợ 1 triệu đồng cho những sản phẩm có kinh phí dự trù lớn hơn 7
triệu đồng (mỗi năm tối đa 1 sản phẩm).
+ Đại lý Honda ủy nhiệm Huyện Đắk Mil (HEAD Dương Gia Hòa) hỗ
trợ kỹ thuật cho những sản phẩm liên quan đến xe máy, và hỗ trợ từ
500.000 đ cho những sản phẩm liên quan đến bảo vệ an toàn xe máy,
hỗ trợ từ 1 triệu đồng cho những sản phẩm liên quan đến tiết kiệm
nhiên liệu xe máy và sẽ hỗ trợ một phần chi phí đăng ký bản quyền
nếu sản phẩm đạt từ giải nhì cấp tỉnh trở lên.
2.4. Kết quả đạt được
2.4.1. Kết quả của cá nhân hướng dẫn
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 16
Trường THCS Lê Hồng Phong
NĂM HỌC
2014
2015
–
2015
2016
–
2016
2017
–
2017
2018
2018
2019
–
–
Sáng kiến kinh nghiệm
TÊN ĐỀ
TÀI
KẾT QUẢ
KẾT QUẢ
THẨM ĐỊNH CẤP TỈNH
CẤP HUYỆN
Đưa nước
Đạt
Giải nhì
lên
cao
bằng sức
nước
Máy sấy
Đạt
Giải khuyến
năng
khích
lượng mặt
trời
Tái
sử
Đạt
Dự
thi
dụng nước
(khơng có
thải
giải)
Bút
thử
Đạt
Giải nhì
điện tích
âm
dương
Bếp nước
Đạt
Giải ba
nóng 3T
Thiết bị dị
Đạt
Giải nhì
cực từ của
vật nhiễm
từ
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
KẾT QUẢ
CẤP QUỐC
GIA
Dự
thi
(khơng
có
giải)
Dự
(khơng
giải)
thi
có
Dự
(khơng
giải)
thi
có
Dự thi (chưa
có kết quả)
Trang 17
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
2.4.2. Các giáo viên được giúp đỡ và kết quả trong năm học 2017
2018
STT
1
2
3
4
5
TÊN
TRƯỜNG
TÊN GVHD
TÊN ĐỀ TÀI KẾT QUẢ CẤP
TỈNH
THCS Lê
Đặng
Chng báo
Đình Chinh Quang Huy tự động sử
dụng wifi
THCS
Trương Thị Máy
sấy
Nguyễn Tất
Điểm
nơng
sản
Thành
bằng năng
lượng điện
THCS
Nguyễn
Nhà
Rơng
Nguyễn
Xn Hải Tây Ngun
Chí Thanh
sử
dụng
năng lượng
sạch
THCS
Bùi Quốc Máy
cuộn
Nguyễn
Hn
nơng sản
Chí Thanh
TH Nguyễn Đỗ Thị Lục Đèn đa chức
Thị
Minh
năng
Khai
TH Nguyễn Đỗ Thị Lục Thiết bị cảnh
Thị
Minh
báo sai tư
Khai
thế ngồi học
KẾT
QUẢ
CẤP
QUỐC
GIA
Dự thi (khơng
có giải)
Dự thi (khơng
có giải)
Giải
khích
Khuyến
Giải ba
Giải ba
Giải nhì
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Dự
thi
(khơng
có giải)
Trang 18
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
2.4.3. Các giáo viên được giúp đỡ và kết quả trong năm học 2018
2019
STT
1
2
3
4
5
TÊN
TRƯỜNG
TÊN GVHD
THCS Lê
Đình Chinh
Trần Văn
Viên
TH Hà Huy
Tập
THCS
Nguyễn
Huệ
THCS
Phan Chu
Trinh
THCS Chu
Văn An
TH Nguyễn
Đức Cảnh
TÊN ĐỀ TÀI KẾT QUẢ CẤP
TỈNH
Chế tạo máy
phát
điện
bằng tuabin
gió
Phạm Hùng Cặp
cứu
Cường
sinh
Trần Viết Thiết bị tự
Phong
động chuyển
béc
tưới
trong nông
nghiệp
Võ Thị Trúc Cảm biến đo
Mân
chất lượng
nguồn nước
Trịnh Giáo Bút điện đa
năng 3 trong
1
Nguyễn
Dụng cụ bao
Trần Nam bọc các loại
Thư
quả
KẾT
QUẢ
CẤP
QUỐC
GIA
Dự thi (khơng
có giải)
Giải
Khuyến
khích
Giải nhì
Dự thi
(chưa
cơng bố
kết quả)
Giải ba
Dự thi (khơng
có giải)
Dự thi (khơng
có giải)
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 19
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1.
Kết luận
3.1.1. Ý nghĩa của sáng kiến
Giúp giáo viên tham gia hướng dẫn học sinh có những định hình hợp
lý
các việc phải làm. Từ đó tư vấn cho học sinh thực hiện sản phẩm đạt
kết quả cao nhất. Giúp một chút công sức cùng ban lãnh đạo nhà
trường tổ chức cuộc thi dành cho học sinh có hiệu quả.
3.1.2. Bài học kinh nghiệm
Để hoạt động tổ chức Hội thi khoa học kỹ thuật cho học sinh
trung học đạt kết quả tốt cần có một số yếu tố sau đây:
Ban Giám hiệu các trường phải quan tâm tạo mọi điều kiện cho
học
sinh
trong học tập và nghiên cứu, phải chỉ đạo các tổ chun mơn cử giáo
viên có năng lực hướng dẫn và giúp đỡ học sinh trong q trình tìm tịi
và nghiên cứu các đề tài.
Cần phải phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng giáo viên cụ thể
hướng dẫ đề tài của học sinh. Nêu cao vai trò hoạt động của các câu
lạc bộ theo sở thích. Từ đó tìm ra được các học sinh có cùng niêm
đam mê, phát huy tối đa sự sáng tạo của các em.
Giáo viên hướng dẫn phải tâm huyết, nhiệt tình, sáng tạo và
ham học hỏi.
Phải tập huấn sớm cho học sinh về phương pháp tiến hành thực
hiện sản phẩm, để các em có định hướng và phương pháp thực hiện
ngay từ đầu khi thực hiện sản phẩm.
Hãy đặt niềm tin ở khả năng của học sinh, xác định rằng tổ chức
Hội thi để đạt được mục đích về rèn luyện của giáo viên và học sinh.
Công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức như: xem hình ảnh
Hội thi, lồng ghép triển khai hội nghị chuyên môn, sử dụng công nghệ
thông tin để tuyên truyền về đề tài dự thi.
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 20
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Phải biết huy động và kêu gọi các tổ chức xã hội, phụ huynh
học sinh trợ cho học sinh về vật chất và động viên các em tạo điều
kiện tốt nhất để các em thực hiện ý tưởng của mình.
Chia kế hoạch thành các giai đoạn nhỏ để thực hiện và tham gia
cuộc thi, điều này giúp cho người tham gia thấy đơn giản và không bị
băn khoăn vướng mắc trong qua trình thực hiện, đây là yếu tố góp
phần tạo nên sự thành công của cuôc thi.
Để các đề tài đi đến thành cơng, thì cần phải có ý tưởng độc
đáo, kết luận vững chắc, phương pháp khoa học, bài thuyết trình rõ
ràng và tổ chức tốt, hiểu rõ nền tảng thơng tin và có thể giải thích kết
quả một cách chắc chắn.
3.2. Kiến nghị
Từ năm học sau tôi xin đề nghị, mỗi nhà Trường nên chỉ đạo,
khuyến khích mọi giáo viên trong nội dung báo cáo cần có một phần
báo cáo của cá nhân về hiệu quả trong hướng dẫn học sinh thực hiện
đề tài thuộc bộ mơn mình giảng dạy.
Ủy ban nhân dân huyện Đắk Mil nên phối hợp với Phòng giáo
dục và đào tạo huyện Đắk Mil tổ chức cuộc thi cấp huyện, nhằm khích
lệ các tác giả trong cuộc thi. Đồng thời để lựa chọn ra nhiều sản phảm
chát lượng hơn nửa để dự thi cấp tỉnh có kết quả cao hơn.
Đây là một cuộc thi cần thiết giúp giáo viên và học sinh dễ dàng
đổi mới phương pháp dạy và học từ đó biến các kiến thức sách vở
thành các sản phẩm thực tế. Nên cần bồi dưỡng thường xuyên công
tác hướng dẫn cho giáo viên trong quá trình hướng dẫn các em làm
đề tài một cách chuyên nghiệp.
Trên đây là một vài ý kiến của tơi trong q trình hướng dẫn học
sinh tham gia cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên và nhi đồng. Tơi rất
mong nhận được sự góp ý của Hội đồng xét duyệt cùng các đồng
nghiệp.
Xin trân trọng cám ơn!
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 21
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 22
Trường THCS Lê Hồng Phong
Sáng kiến kinh nghiệm
TÁC GIẢ:
NGUYỄN DUY MẠNH
Người thực hiện: Nguyễn Duy Mạnh
Trang 23
