Tài liệu Thuyết trình - Thực hiện pháp luật ppt


THỰC HIỆN PHÁP LUẬT

THPL là quá trình hoạt động có mục đích
mà các CTPL bằng hành vi của mình thực
hiện các quy định pháp luật trong thực
tế đời sống.

Hành vi THPL là những xử sự (hành
động hoặc không hành động) của các
CTPL phù hợp với những yêu cầu của các
QPPL, có ích cho xã hội, NN và cá nhân.
◙
Khái niệm


THỰC HIỆN PHÁP LUẬT (tt)

Tuân thủ pháp luật

Thi hành pháp luật

Sử dụng pháp luật

Áp dụng pháp luật
◙
Các trường hợp thực hiện pháp
luật:



Tuân thủ pháp luật
►
Là hình thức thực hiện những QPPL
mang tính chất ngăn cấm bằng hành
vi thụ động, trong đó các chủ thể
pháp luật kiềm chế không làm những
việc mà pháp luật cấm.


Thi hành pháp luật
►
Là hình thức thực hiện những quy
định trao nghĩa vụ bắt buộc của pháp
luật một cách tích cực trong đó các
chủ thể thực hiện nghĩa vụ của mình
bằng những hành động tích cực.


Sử dụng pháp luật
►
Là hình thức thực hiện những quy
định về quyền chủ thể của PL, trong
đó các CTPL chủ động, tự mình quyết
định việc thực hiện hay không thực
hiện điều mà PL cho phép.


Áp dụng pháp luật
•
Khái niệm áp dụng pháp luật

•
Những trường hợp áp dụng pháp luật
•
Các giai đoạn áp dụng pháp luật
•
Áp dụng pháp luật tương tự
•
Đặc điểm và vai trò của hình thức hoạt
động áp dụng pháp luật

Nội dung nghiên cứu:


Khái niệm áp dụng pháp luật

ADPL là hình thức THPL trong đó NN
(thông qua cơ quan hoặc người có thẩm
quyền) tổ chức cho các chủ thể khác
THPL.


Khái niệm áp dụng pháp luật
(tt)

Nếu ba hình thức THPL trên mọi chủ
thể đều có thể thực hiện, thì hình thức
ADPL chỉ do cơ quan hoặc người có
thẩm quyền thực hiện.

Cơ quan của các TCXH chỉ có thể thực

hiện hình thức này khi được NN trao
quyền.

Đây là hình thức THPL quan trọng vì nó
đảm bảo cho việc thực hiện các hình
thức khác.


Khái niệm áp dụng pháp luật
(tt)

Các CTPL không phải luôn làm đúng các yêu cầu
của PL, không thể biết phải làm như thế nào hoặc
sẽ làm không đúng nếu như không có sự can
thiệp, hoạt động của tổ chức NN.

Đối với CQNN và người có thẩm quyền thì hoạt
động ADPL của họ chính là thực hiện nghĩa vụ và
quyền hạn được NN trao.

Vì vậy, ADPL là hình thức thi hành pháp luật của
CQNN và người có thẩm quyền, đồng thời cũng là
một giai đoạn của quá trình THPL mà nội dung
của giai đoạn này là NN (thông qua cơ quan hoặc
người cóthẩm quyền) tổ chức cho các chủ thể
khácthực hiện.


Những trường hợp áp dụng pháp
luật



Một là
, khi có VPPL xảy ra;


Hai là
, khi có tranh chấp về quyền và nghĩa vụ
pháp lý mà các chủ thể không tự giải quyết
được;


Ba là
, khi các quy định của PL không thể mặc
nhiên được thực hiện bởi các chủ thể nếu
không có sự can thiệp mang tính tổ chức của
NN.


Bốn là
, trong trường hợp NN thấy cần thiết
phải tham gia vào một số QHPL cụ thể với mục
đích kiểm tra, giám sát nhằm bảo đảm tính
đúng đắn của các hành vi của các chủ thể.


Các giai đoạn áp dụng pháp luật

(1) Xác định đặc trưng pháp lý


(2) Lựa chọn QPPL thích hợp

(3) Soạn thảo và ban hành quyết định
áp dụng pháp luật

(4) Thực hiện quyết định áp dụng pháp
luật


(1) Xác định đặc trưng pháp lý
Xác định đặc trưng pháp lý, tầm quan
trọng và những tình tiết cụ thể của
sự việc cần giải quyết.


(2) Lựa chọn QP pháp luật thích
hợp
Lựa chọn QPPL thích hợp để áp dụng
và làm sáng tỏ nội dung tư tưởng của
QP đó.


(3) Soạn thảo và ban hành quyết
định áp dụng pháp luật

Là hình thức pháp lý, hình thức thể hiện chính thức của
hoạt động ADPL;

Là một yếu tố cuối cùng và mấu chốt nhất của SKPL phức
tạp làm phát sinh QHPL;


Luôn mang tính chất cụ thể và cá biệt, vì được ban hành chỉ
để giải quyết những trường hợp cá biệt - cụ thể;

Chỉ được thực hiện một lần và sẽ chấm dứt hiệu lực khi
được thực hiện.

Hình thức thể hiện không chỉ là VB mà có thể bằng miệng
(được áp dụng trong trường hợp khẩn cấp); có những tên
gọi (hình thức pháp lý) nhất định theo quy định cụ thể của
PL.
☻
Quyết định ADPL có những đặc điểm:

☻
Quyết định ADPL có những đặc điểm
(tt):

Thông thường được ban hành bằng một thủ tục
chặt chẽ và cụ thể, nhưng đôi khi cũng được ban
hành chớp nhoáng, không có đầy đủ các bước để
giải quyết những công việc khẩn cấp.

Nội dung phải đúng thẩm quyền cơ quan và người
ký (ban hành) phải là người có thẩm quyền ký;

Phải phù hợp với VB của cấp trên; phải phù hợp
với lợi ích của NN và lợi ích hợp pháp của CD;

Phải được ban hành kịp thời; phải đúng hình thức

pháp lý và đúng mẫu quy định;

Nội dung phải cụ thể, lời văn phải rõ ràng, chính
xác, ngắn gọn…


(4)Thực hiện quyết định áp dụng pháp
luật

Các đối tượng có liên quan có trách nhiệm thi
hành quyết định, cơ quan ban hành cũng như
những cơ quan có liên quan có trách nhiệm
bảo đảm việc thi hành.

Trước hết là bằng các biện pháp vật chất, tổ
chức, kỹ thuật, kiểm tra việc thực hiện, và nếu
cần có thể áp dụng các biện pháp cưỡng chế
thi hành.


Áp dụng pháp luật tương tự
◘
PL là sự phản ánh những QHXH thông qua ý chí chủ
quan của nhà làm luật. Do đó, không phải khi nào PL
cũng bao quát hết những QHXH, nghĩa là nó luôn có
khoảng trống.
◘
Bởi vì hai lý do: một là, không phải khi nào nhà làm
luật cũng nhận thức một cách đầy đủ và chính xác nhu
cầu của những QHXH, phong phú, đa dạng và phức

tạp; hai là, các QHXH là một hệ thống “động”, luôn
phát triển và biến đổi mà nhà làm luật không thể dự
liệu hết được.
◘
Điều này dẫn đến có những vụ việc quan trọng, có ý
nghĩa về mặt pháp lý nhưng không có QPPL, thậm chí
không có QP trong lĩnh vực tương tự. Trong trường
hợp này nhà chức trách ADPL tương tự.
☻
Lý do của việc áp dụng pháp luật tương
tự


Áp dụng pháp luật tương tự (tt)
◘
Áp dụng
tương tự QP
Là khi có vụ việc
cần giải quyết
nhưng không có
QPPL, mà có QP
điều chỉnh cho
trường hợp
tương tự, thì có
thể áp dụng QP
tương tự.
☻
Các trường hợp áp dụng pháp luật
tương tự
◘

Áp dụng tương tự
pháp luật (hay
tương tự luật)
Là khi có vụ việc cần
giải quyết nhưng
không tìm thấy cả QP
tương tự thì người áp
dụng phải dựa vào ý
thức pháp luật của
mình, vào tinh thần
của PL để giải quyết.


Đặc điểm và vai trò của hình
thức hoạt động áp dụng pháp luật
◘
Là hoạt động điều chỉnh cá biệt - cụ thể, là sự điều
chỉnh bổ sung tiếp nối sự điều chỉnh bằng các QPPL
(điều chỉnh QP). Thông qua hoạt động ADPL, những
QPPL được cá biệt hóa, cụ thể hóa vào những
trường hợp nhất định của đời sống thực tiễn.
◘
Mang tính tổ chức quyền lực NN. Nghĩa là, hoạt
động này chỉ do những CQNN, người có thẩm quyền
(và cả các TCXH khi được NN trao quyền) tiến hành
theo ý chí đơn phương của mình và ý chí đó có hiệu
lực bắt buộc thi hành, trong trường hợp không tự
nguyện thi hành thì cơ quan có thẩm quyền có thể
áp dụng các biện pháp cưỡng chế.


Đặc điểm và vai trò của hình
thức hoạt động áp dụng pháp luật
(tt)
◘
ADPL được tiến hành theo hình thức thủ tục rất chặt chẽ,
theo trình tự đã được nghiên cứu ở phần trên.
◘
ADPL mang tính sáng tạo cao. QPPL chỉ đặt ra khuôn mẫu,
mô hình của cách xử sự hợp pháp cũng như không hợp pháp
và phương án xử lý những vi phạm “mẫu”, nhưng thực tiễn
thì vô cùng sinh động, phong phú và phức tạp. Do đó, đòi hỏi
chủ thể áp dụng phải có óc sáng tạo để có thể đánh giá đúng
bản chất của vụ việc và áp dụng đúng PL, kể cả trường hợp
ADPL tương tự.
◘
Vai trò to lớn của hoạt động ADPL thể hiện ở chỗ nó là một
giai đoạn của cơ chế điều chỉnh pháp luật, nếu tiến hành
một cách không đúng đắn, thì PL hoặc sẽ không thể đi vào
cuộc sống, hoặc là đi vào một cách sai lệch, làm giảm hiệu
quả hoặc thậm chí biến PL thành vô hiệu.