36 báo chí việt nam hiện đại trong dòng chảy thông tin đại chúng

TIỂU LUẬN
MƠN: LỊCH SỬ LÝ LUẬN BÁO CHÍ VIỆT NAM

ĐỀ TÀI:

BÁO CHÍ VIỆT NAM HIỆN ĐẠI TRONG DỊNG
CHẢY THƠNG TIN ĐẠI CHÚNG


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Khơng có gì lạ khi người ta dùng cụm từ "thời đại Công nghệ thơng
tin" để nói về đặc điểm của thời đại ngày nay. Hàng ngày, hàng giờ, mỗi
người phải tiếp nhận lượng thông tin khổng lồ, và phải liên tục xử lý những
thơng tin ấy. Người ta có thể sống - ăn - ngủ - lao động với thông tin.
Tất cả những phương tiện đưa thông tin đến với con người được gọi
chung là phương tiện Thơng tin đại chúng. Báo chí cũng nằm trong số đó.
Trong số các phương tiện thơng tin đại chúng báo chí có vai trị đặc biệt quan
trọng. Báo chí là phương tiện phản ánh kịp thời và sinh động các sự kiện diễn
ra hàng ngày ở trong nước và trên thế giới, là diễn đàn tranh luận về các vấn
đề tồn tại và nảy sinh trong đời sống xã hội.
Vậy, các loại hình báo chí được hình thành và phát triển trong đời sống
thơng tin hiện đại ngày nay ra sao? Vai trò của chúng đối với các hoạt động
của con người như thế nào? Các vấn đề này sẽ được giải đáp phần nào trong
khuôn khổ tiểu luận Báo chí trong đời sống thơng tin hiện đại.
Trong thế kỷ 21, báo chí đã trở thành một lực lượng biết thay đổi theo
tình hình và thích nghi với mơi trường đang thay đổi. Đó ln là cách tồn tại
của báo chí: từ việc báo được in từng tờ cho đến cách in sử dụng kỹ thuật
quay, từ máy linotip cho đến máy in đặt vừa trên bàn, từ đen trắng sang in
màu và bây giờ là từ báo giấy sang báo điện tử.
Báo chí tiếp tục đưa ra những đề xuất có giá trị độc đáo bảo đảm tương

lai lâu dài cho nó cho dù là nó có thay đổi để hồn thiện cả về những hình
thức trình bày và truyền tải mới. Báo chí tiếp tục là phương tiện duy nhất chỉ
thuần túy có tin tức, những thơng tin ln có thể được xác minh, chính xác,
cơng bằng và để tìm ra sự thật.
Đài phát thanh chủ yếu là một phương tiện để nghe nhạc và phát thanh.
Truyền hình thì bị các chương trình giải trí chiếm ưu thế. Intemet là một cơng
2


cụ tìm kiếm, cho phép tiếp cận một phạm vi rộng lớn thơng tin nhưng khơng
có sự bảo đảm nào về chất lượng và tính xác thực của nội dung. Các tờ báo
địa phương và các tờ báo cộng đồng mang đến một thứ mà độc giả coi trọng,
đó là tin tức địa phương.

3


A - MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG
1. Vài nét về báo chí và báo chí Việt Nam hiện nay
Báo chí là một kênh thông tin quan trọng, hàng ngày, hằng giờ cung
cấp thông tin cho công chúng. Là một người đóng vai trị đem đến cái mới
cho cơng chúng, báo chí ln phải tự hồn thiện mình để phát triển. Từ buổi
đầu ra đời cho đến nay, báo chí trải qua nhiều xu hướng khác nhau để phát
triển. Một xu hướng cũ qua đi thì một xu hướng khác, mới hơn, tiến bộ hơn
lại hình thành.
Trong giai đoạn tồn cầu hóa thơng tin ngày nay, vũ khí quan trọng
nhất chính là thơng tin, kiểm sốt và tận dụng hiệu quả của thơng tin thì quốc
gia đó sẽ tạo dựng được chỗ đứng cho mình trên trường quốc tế.
Trong năm năm đầu của thế kỷ 21, tình hình kinh tế xã hội của Việt
Nam có những chuyển biến mạnh mẽ. Nhiều năm liền, tỉ lệ tăng trưởng GDP

ở mức cao trung bình 70/0' đến năm 2005, đạt mức 8,40/0' Khơng khí sôi
động là đặc điểm chung cho cả nước, đặc biệt là những đô thị trung tâm, phát
triển năng động, dẫn đầu là thành phố Hồ Chí Minh. Đây là điều kiện vơ cùng
thích hợp cho những trào lưu đổi mới, cải cách để hội nhập. Với mong muốn
vươn lên sánh vai với các nước trong khu vực và thế giới, Việt Nam đang
trong giai đoạn đọc hiểu về mọi mặt trong thế giới, nắm vững các quy tắc,
luật lệ của thế giới. Kinh tế phát triển, đời sống của người dân được nâng cao,
trình độ dân trí phát triển.
Người dân sẵn sàng đầu tư tiền của, thời gian cho việc tiếp cận thơng
tin, học tập và vui chơi giải trí, đó là cơ hội dẫn đến sự phát triển tất yếu của
báo chí - truyền thơng, theo đúng tinh thần: Báo chí đồng hành với sự phát
triển kinh tế đất nước.
Theo tổng kết của Bộ văn hố - thơng tin, trong thời kỳ đổi mới, "hệ
thống báo chí nước ta có bước phát triển quan trọng cả về loại hình, số lượng
và chất lượng", với đủ các phương tiện truyền thơng tiên tiến nhất trên thế
giới. Ngồi sự phát triển khởi sắc của ba loại hình báo chí truyền thơng là báo
4


in, báo nói, báo hình, là sv nở rộ của của loại hình báo điện tử, và sự "kì diện
của các loại hình báo chí qua điện thoại di động. Thế và lực về cơ sở vật chấtkỹ thuật và tài chính của báo chí ngày càng được nâng cao tiêu biểu là các tờ
báo Tiền Phong, Thanh Niên, Tuổi trẻ, Hà Nội mới... Chính vì thế, những cơ
quan báo chí này đang xây dựng đề án nâng lên thành Tập đồn báo chí.
Tuy cơ chế chưa có, nhưng thị trường truyền thơng về cơ bản đã hình
thành. Từ chỗ chỉ là cơng cụ chính trị - tư tưởng của Đảng, báo chí từng bước
tung ra làm kinh tế (cải tiến nội dung, tăng doanh số phát hành, thu hút quảng
cáo, tham gia vào các hoạt động kinh tế khác). Từ thực tiễn báo chí làm ăn có
hiệu quả mà vẫn duy trì được định hướng chính trị, những người lãnh đạo đã
có sự đổi mới trong tư duy, tạo điều kiện thơng thống hơn cho báo chí tham
gia vào hoạt động kinh tế.

Nhận thấy được điều đó, một số tập đồn kinh tế trong nước đã tìm
cách can thiệp vào báo chí, điển hình là FPT và VASC. Hai tập đoàn này đã
đứng ra thành lập hai tờ báo điện tử thuộc loại lớn nhất Việt Nam hiện nay, đó
là tờ Vnexpress(FPT), Vietnamnet(VASC).
Một hiện tượng khác cũng được xem là mới mẻ trong một năm trở lại
đây, đó là sự tham gia bước đầu của các tập đoàn truyền thơng nước ngồi vào
đời sống truyền thơng sơi động của Việt Nam nhân đàm phán thương mại
WTO.
Những diễn tiến được đăng tải trên báo chí trong thời gian gần đây cho
thấy rõ điều đó Trong chuyến "đổ bộ" của 21 tập đồn kinh tế Mỹ hồi đầu
tháng 3/2006, Phó chủ tịch cấp cao tập đồn truyền thơng Time Warner Huấn
Stephens khẳng định mong muốn hợp tác với phía Việt Nam để tận dụng
truyền thống văn hoá lâu đời và đa dạng của Việt Nam". Vào khoảng giữa
tháng 3/2006, tập đoàn in ấn truyền thông Ringer Ag(thụy S ) nổi tiếng khắp
Châu âu sau 3 nam hoạt động trong các dự án nhân đạo ở Việt Nam đã có
bước đi mới. Trong chuyến thăm Việt Nam 16 và 17/3, ông Michael Ringier,
chủ tịch hội đồng quản trị của tập đồn, khơng ngần ngại cho biết sẽ tìm hiểu
5


các hoạt động kinh doanh của tập đoàn trong lĩnh vực báo chí Việt Nam. ơng
nói: "Tại Việt Nam, chúng tơi đang có tham vọng đầu tư thêm vào các báo
viết và tạp chí". Cũng vào cuối tháng 3/2006, cơng ty cung cấp nội dung
Internet Yahootlnc hàng đầu thế giới đã chọn đối tác cung cấp dịch vụ tin tức
Yahoo!News là Tuổi Trẻ Online, trong một nỗ lực bản địa hoá tối đa nội dung
của trang web này tại mỗi quốc gia.
Tuy nhà nước ta chưa cho phép có báo chí tư nhân nhưng có thể nói,
việc Việt Nam gia nhập WTO sẽ tạo nhiều cơ hội cho các tập đồn tư bản trên
thế giới can thiệp vào truyền thơng Việt Nam nói chung và báo chí Việt Nam
nói riêng. Báo chí Việt Nam ngày càng trở thành nguồn lợi "béo bở" khơng

những các tập đồn kinh tế Việt Nam mà ngay cả những ông trùm tư bản lớn
nhất của thế giới cũng muốn có phần.
2. Phương tiện thơng tin đại chúng
Truyền thông, các phương tiện về thông tin đại chúng là một hiện
tượng đa nghĩa, phức tạp của nhân loại. Truyền thông ra đời và phát triển do
nhu cầu khách quan của xã hội về thông tin giao tiếp. Xã hội càng phát triển
thì nhu cầu thơng tin giao tiếp càng tăng lên. Những bước tiến trong các lĩnh
vực khác của đời sống xã hội lại trở thành điều kiện cho thơng tin giao
tiếp...Tuy nhiên, khơng phải cứ có nhu cầu thông tin giao tiếp là xuất hiện
truyền thông và các phương tiện thông tin đại chúng như ngày nay, mà chỉ lời
thơng tin nói trên tiến đến một trình độ nhất định thì vấn đề truyền thơng mới
có điều kiện ra đời.
Hệ thống thông tin đại chúng Việt nam đã phát triển thành một lực
lượng khá mạnh, gồm các loại hình báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình,
thơng tấn và các loại hình thơng tin điện tử khác.
Thơng tấn xã Việt nam
Là hãng thơng tấn chính thức của Nhà nước Việt nam. Ngoài Tổng xã,
hiện đang triển khai 6 1 phân xã ở 6 1 tỉnh, thành phố, TTXVN có 1 8 phân xã
ở nước ngồi: Lào, Cămpuchia, Thái lan, Malaysia, Nhật bản, Hàn quốc,
6


Trung quốc, Hongkong, Nga, Đức, Pháp, Sec, Cu ba, ấn độ, New Yorl(,
Washington, Algeria, Ai cập.
TTXVN cịn có các bản tin: Tin trong nước, tin thế giới, tin nhanh, tin
tham khảo thế giới, tài liệu tham khảo đặc biệt, tin tham khảo chủ nhật, tài
liệu chuyên đề tháng. Tin tiếng nước ngoài gồm các bản tin tiếng Anh, Pháp,
Tây Ban Nha. Ngồi ra TTXVN cịn có một ban biên tập ảnh riêng.
Báo chí
Tính đến 31/12/1996, Việt Nam có 449 tịa soạn với 562 ấn phẩm báo

chí, trong đó có 295 tòa báo ở trung ương với 354 ấn phẩm và 154 tòa báo ở
địa phương với 2 1 8 ấn phẩm.
Cả nước có 150 tờ báo, gồm 58 báo trung ương với 105 ấn phẩm và 92
báo địa phương với 143 ấn phẩm. Phân chia theo nội dung có: 33 báo chính
trị- xã hội, 4 báo thanh thiếu niên, 10 báo đối ngoại, 19 báo văn hoá văn nghệ,
23 báo khoa học kỹ thuật nghiệp vụ, 61 báo của các Đảng bộ tỉnh, thành phố.
Các tờ báo lớn của Việt nam là: Nhân Dân, Quân đội Nhân dân, Hà Nội mới,
Sài gịn Giải phóng, Lao động...
Tạp chí
Cả nước có 290 tạp chí, gồm 228 tạp chí trung ương xuất bản 239 ấn
phẩm, và 62 tạp chí địa phương xuất bản 65 ấn phẩm. Theo nội dung có: 41
tạp chí chính trị xã hội; 77 tạp chí văn hố, văn nghệ, giáo dục; 115 tạp chí
khoa học kỹ thuật, nghiệp vụ, 27 tạp chí khoa học xã hội và 20 tạp chí đối
ngoại.
Phát thanh
Đài Tiếng nói Việt Nam là đài phát thanh chính thức của Nhà nước
Đài đang phát sóng trên 5 hệ.
Việt Nam cịn có 61 Đài phát thanh của 61 tỉnh, thành và 288 Đài phát
thanh cấp huyện phát sóng FM.
Đài Phát thanh Hà nội : - Phát 1 8 giờ/ ngày
- Sóng FM từ 5 giờ đến 23 giờ.
7


- Sóng AM ngày 3 buổi 1 80 phút
Truyền hình
Ngồi Đài truyền hình Việt nam, cịn có 5 đài khu vực là Hà Nội, TP.
Hồ Chí Minh, Cần thơ, Huế, Đà Năng. 61/61 tỉnh thành đều có đài truyền
hình địa phương. Cả nước cịn có 340 trạm phát lại truyền hình. Riêng đài
truyền hình Cần thơ có chương trình bằng tiếng Khơ me từ 17h45 đến 18h45.

Đến 31/12/96 cả nước có trên 6 triệu máy thu hình, 690/0 dân số cả nước đã
nằm trong diện phủ sóng của truyền hình trung ương và địa phương.
Thông tin đại chúng trên các mạng máy tính
Thơng tin qua mạng máy tính mới phát triển ở Việt nam trong những
năm gần đây Ngoài những mạng máy tính chun ngành như của Hàng khơng
dân dụng, ngân hàng hay của các cơ quan chính phủ, một số mạng máy tính
đã có những thơng tin văn hố, thể thao, thời trang, quảng cáo... không định
hướng riêng cho một loại đối tượng nào. Điển hình là các mạng: Trí tuệ Việt
nam của cơng ty FPT, mạng VITRANET của Trung tâm Thông tin thương
mại, VINET của Bộ Khoa học Cơng nghệ và Mơi trường, CINET của Bộ Văn
hố- Thơng tin... Việt nam cũng đã thành lập Ban Điều phối Quốc gia mạng
Intemet nhằm thúc đẩy và quản lý việc kết nối các máy tính trongv nước với
mạng máy tính toàn

8


B - SỰ PHÁT TRIỂN RỰC RỠ CỦA CÁC LOẠI HÌNH BÁO CHÍ
1. Báo giấy
Báo in cổ điển trước đây được định dạng là một loại báo viết trên giấy
chuyên dụng, khổ to. Một bài có tít chính, sang, các tít phụ. Khi trình bày vào
trong trang báo thì chỉ thấy tồn chữ rất ít hình ảnh mà nếu có thì cũng chỉ là
ảnh nhỏ theo kiểu ảnh chân dung. Kiểu làm báo ấy đã trở nên lỗi thời trong
cuộc sống hiện đại ngày nay.
Báo in dài lê thê bây giờ chỉ phù hợp cho những người đã về hứa có
nhiều thời gian rảnh. Cuộc sống hiện đại địi hỏi chúng ta phải phân chia thời
gian ít ỏi cho trình được thiết kế riêng cho rất nhiều công việc và do đó nếu
báo in vẫn giữ mãi những "khn khổ khơng xê dịch" đó thì khơng thể cạnh
tranh được cơng chúng với các loại hình truyền thơng khác. Độc giả đã quá
nhàm chán với những tin bài dài lê thê kiểu cổ điển ấy Xu hướng báo chí ngày

nay thiên về hướng "thông tin nhiều cửa". Những cột đen đặc chữ giờ đây đã
được thay bằng một bài báo ngắn nhưng thông tin sâu, nhiều chiều, cho độc
giả nhiều cách tiếp cận. Xu hướng ma két hiện đại tránh những bài viết quá
dài, chỉ dùng những bài có độ dài vừa phải ví dụ một bài dài 1.200 chữ người
ta sẽ cắt làm hai bài ngắn, thậm chí là ba. Trong ma két hiện đại có nhiều cửa
thơng tin, đó là các yếu tố: text (nội dung) rất ngắn, ảnh (tốt, lởn có mối quan
hệ chặt chẽ với tít và bài, các bảng, biểu đồ, hộp thông tin... để độc giả có thể
đọc rất nhanh. Thơng tin đưa đến độc giả phải là thơng tin có giá trị nhất,
thơng tin đến cùng, dụng nhiều hình thức minh họa để người đọc lập tức hiểu
nội dung câu chuyện diễn ra như thế nào.
2. Báo điện tử
Báo mạng hay báo chí intemet tồn tại và phát triển gắn liền với sự ra
đời và phát triển của hệ thống intemet trên toàn cầu.
Sự ra đời của báo mạng đã làm thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin
trước đây của một bộ phận công chúng đọc giả. Nếu như trước đây công
chúng phải chờ đến một thời điểm nhất định trong ngày, thường là buổi sáng
9


để cầm một tờ báo in trong tay và đọc nó, hoặc phải chờ đến một giờ nhất
định để xem một chương trình trên ti vi hay trên đài phát thanh. Thì nay, với
sự ra đời và phát triển vượt bậc của cơng nghệ intemet, báo mạng có thể đáp
ứng nhu cầu thông tin của công chúng vào bất cứ thời điểm nào trong ngày
chỉ qua một cái kích chuột. Bạn chỉ cần trỏ vào các siêu liên kết (Hyperlink),
hay chỉ càn gõ tên địa chỉ (URI) vào máy là nhận được ngay thông tin yêu
cầu. Cùng với các ngôn ngữ lập trình được thiết kế riêng cho Web như
HTML, XML, Java... các trang web được hiện ra một cách sống động nhất.
Thông tin không chỉ hiện ra dưới dạng văn bản (text), các đối tượng đồ hoạ
(graphics) mà còn là các hoạt cảnh chuyển động (media cập) kèm theo âm
thanh sống động...

Cùng với sự phát triển chóng mặt của các công nghệ kết nối, giúp đẩy
nhanh tốc độ truy tải, số lượng các tờ báo điện tử cũng nở rộ khắp nơi trên thế
giới, truyền tải thông tin dưới mọi hình thức mà các loại báo truyền thống
cung cấp Có thể coi báo điện tử hiện nay là sự hội tụ của cả báo giấy (text),
báo tiếng (audio) và báo hình (vi deo). Người lướt web khơng chỉ được cập
nhật tin tức dưới dạng chữ viết mà cịn có thể nghe rất nhiều kênh phát thanh
và xem truyền hình ngay trên các website báo chí.
Một thế mạnh nữa của báo mạng là khả năng tương tác nhiều chiều.
Đơn giản nhất là khả năng tương tác hai chiều giữa công chúng và tồ soạn:
người đọc có thể phát biểu ý kiến, bình phẩm thơng tin và đưa lên mạng. Nhờ
đó tồ soạn có thể nắm bắt nhanh tâm tư, chính kiến, nguyện vọng, thị hiếu
của đọc giả để có những điều chỉnh cần thiết. Với khả năng tương tác nhiều
chiều tồ soạn có thể tổ chức nhiều cuộc giao lưu trực tuyến giữa đọc giả
trong, ngoài nước với các vị lãnh đạo hoặc các nhà hoạt động xã hội, văn hoá,
khoa học... về những đề tài mà nhiều người quan tâm. Đây là một lợi thế của
báo mạng mà báo in không thể làm được và rất hạn chế đối với truyền hình và
phát thanh.

10


Báo mạng có sức chứa to lớn cả về khơng gian và thời gian, tức dung
lương của thông im gần như không hạn chế. Mỗi một tờ báo mạng là một cấu
trúc rộng về không gian với nhiều mảng khác nhau, mỗi mảng gần như một tờ
báo riêng. Chẳng hạn như về thời sự quốc tế, thời sự trong nước, giáo dục,
khoa học, thể thao, văn hoá, văn nghệ, âm nhạc, cơng nghệ thơng tin, giải trí...
Với lợi thế nhanh và mạnh, sức chứa thông tin khổng lồ và khả năng
tương tác nhiều chiều giữa toà soạn và bạn đọc, báo điện tử đang "chiếm
ngơi" của báo giấy.
Có rất nhiều yếu tố để nhìn báo điện tử như một kênh thơng tin hữu ích,

tồn tại song song các kênh thơng tin truyền thống như truyền hình, radio và
báo in.
Về lý thuyết, khái niệm truyền thông đại chúng đã thể hiện cực rõ trong
hoạt động báo điện tử. Nếu như báo in chỉ phát hành được khoảng vài trăm
ngàn hay trên 1 triệu bản, báo điện tử có thể đến với hàng triệu độc giả thơng
chỉ trong nước mà cịn khắp thế giới, tại bất cứ nơi nào có máy tính truy cập
mạng.
Về thực tế, báo điện tử rõ ràng ngày càng có nhiều độc giả; và dù
khơng "bán báo" nhưng người ta vẫn có thể kinh doanh từ báo điện tử (từ
quảng cáo...). Những bất tiện của báo điện tử cũng tồn tại cùng lúc nhiều tiện
ích khác mà báo in truyền thống không bao giờ sánh được, đặc biệt là tính
tương tác và khả năng liên kết thơng tin (với đường dẫn đưa đến nhiều
website khác).
Với báo điện tử, độc giả cịn có thể xem vi deo hoặc nghe âm thanh.
Nói cách khác báo điện tử là sản phẩm kết hợp của truyền hình, radio và báo
in. Có lẽ cũng cần nhắc lại chi tiết (cách đây vài tháng) việc một số tờ báo
điện tử Việt Nam (trong đó có Tuổi Trẻ Online) đã cung cấp bằng chứng cụ
thể về vụ vài nhạc sĩ trong nước ăn cắp nhạc nước ngoài như thế nào bằng
việc đưa lên mạng các ca khúc đối chứng.

11


Theo đánh giá của Liên minh viễn thông thế giới (ITU) thì Việt Nam
nằm trong lớp các nước có tốc độ phát triển Intemet nhanh nhất thế giới. Nếu
xét về số lượng người sử dụng Intemet, chúng ta xếp thứ 17 trong số 20 nước
có dân số Intemet đơng nhất. Tính đến hết tháng 4/2010, số người sử dụng
Intemet là 23,923,304, đạt 27,89% gấp đơi mức bình qn trong khu vực
Đơng Nam Á (15,54%) vượt mức bình qn của thế giới. Chúng ta đã vượt
qua Thái Lan (17,99%) Trung Quốc (9,41%) Philippin (6,1%), Indonesia

(31,19%) chỉ kém Singgapore (72,94%) Malaysia (62,57%) và Brunei
(55,64%).
3. Truyền hình
Truyền hình là một thể loại sử dụng hình ảnh và âm thanh để tạo nên
thơng tin cung cấp cho khán giả. Từ khi ra đời và phát triển đến nay, truyền
hình vẫn ln tận dụng được những lợi thế của mình để cung cấp hình ảnh
của thế giới cho cơng chúng. Các đài truyền hình trên thế giới vẫn đang nỗ
lực để cải tiến chương trình của mình để cạnh tranh với các loại hình truyền
thơng khác đồng thời cưng cấp cho công chúng những tin tức tốt nhất, nóng
nhất của thế giới xung quanh.
Truyền hình khác với các loại hình khác ở chỗ nó địi hỏi phải có hình
ảnh và âm thanh kết hợp, điều đó dẫn tới cơng nghệ đi theo nó cũng phải cao
hơn, đầu tư tốn kém hơn. Để thực hiện một tin tức truyền hình thì ít nhất cũng
phải có 2 người cùng hợp tác: một phóng viên và một quay phim.
4. Phát thanh
Phát thanh hiện đang được coi là loại hình truyền thơng hiện đại và có
sức ảnh hưởng lớn tới dư luận xã hội, có được một lượng thính giả rộng rãi.
Phát thanh hiện đang cạnh tranh mạnh mẽ cùng các loại hình truyền thơng
khác.
Tuy ra đời muộn hơn so với báo in song phát thanh có những bước phát
triển nhanh chóng đáng kinh ngạc. Từ việc xuất hiện manh mún ban đầu khi
mà Alexandre phát minh ra ăng ten vô tuyến điện năm 1895. Trải qua những
12


bước mày mị, tìm kiếm ứng dụng thì đến năm 1913 phát thanh chính thức
góp mặt trên thế đuối truyền thông bằng sự kiện là những buổi phát ca nhạc
của đài Lacken (Bỉ).
Sau đó trong chiến tranh thế giới lần thứ I, phát thanh được sử dụng
rộng rãi trong công tác truyền tin.

Rồi một loạt các đài phát thanh ra đời đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ
phát thanh trên tồn thế giới. Cho đến nay thì tất cả các quốc gia trên thế giới
phát thanh đều đã góp mặt.
Ngồi việc sử dụng các cách làm cũ thì phát thanh cịn bắt đầu ứng
dụng các cơng nghệ cao vào trong phát thanh nhằm nâng cao chất lượng phục
vụ công chúng.
Cũng như truyền hình, phát thanh cũng đang từng bước chuyển đổi
hình thức phát sóng từ dạng Analog sang hình thức kỹ thuật số.
Xây dựng các chương trình phát thanh mở với mục đích là để thơng tin
nhanh, để thính giả có thể tham gia trực tiếp vào nội dung chương trình, làm
tăng tính đời thường của chương trình, tính gần gũi của phát thanh, làm cho
phát thanh giống như người bạn, một diễn đàn nơi mà mọi người có thể chia
sẻ quan niệm, ý kiến. Kinh nghiệm của các đài phát thanh lớn là khi thục hiện
được công việc này thì sẽ tạo ra sức hút rất lớn với cơng chúng.

13


C - KẾT LUẬN
Trong xã hội hiện đại, báo chí đã trở thành một trong những "nhu yếu
phẩm" không thể thiếu đối với công chúng. Sau hơn 20 năm thực hiện chính
sách đổi mới, cùng với những thành tựu to lớn ở các lĩnh vực kinh tế, xã hội,
dân sinh, nền báo chí của Việt Nam cũng đã có sự phát triển mạnh mẽ và đạt
được những thay đổi chưa từng thấy. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản
lý của Nhà nước, báo chí Việt Nam đã có sự trưởng thành nhanh chóng về
mọi mặt. Hiện nay, cả nước có khoảng ó50 cơ quan báo chí với hơn 960 ấn
phẩm, sản phẩm báo chí thuộc các loại hình báo in, tạp chí, đài phát thanh,
truyền hình, báo mạng và các trang tin điện tử.
Đồng thời với sự gia tăng khá nhanh về số lượng của các cơ quan báo
chí, đài phát thanh, truyền hình, số lượng sản phẩm, ấn phẩm báo chí, là sự

phát triển đội ngũ người làm báo, bao gồm đội ngũ nhà báo, phóng viên,
những người đảm nhiệm những công việc chuyên môn khác nhau trong tồn
bộ quy trình làm ra và đưa ra các sản phẩm báo chí đến tay cơng chúng xã
hội. Số lượng, phạm vi phát hành, phủ sóng, chất lượng phát sóng hay chất
lượng máy móc, phương tiện kỹ thuật phục vụ cơng nghệ làm báo từng bước
được hồn thiện, đổi mới, hình thành nên những tổ hợp truyền thơng đa
phương tiện,v.v...
Đến nay, nền báo chí cách mạng Việt Nam đã trải qua một chặng đường
85 năm phát triển và trưởng thành. Suốt thời gian đó, báo chí Việt Nam đã có
những đóng góp to lớn vào cơng cuộc bảo vệ độc lập dân tộc cũng như góp
phần vào sự nghiệp xây dựng đổi mới đất nước. Nhận thức đúng đắn về tầm
quan trọng của công tác tư tưởng, lý luận và báo chí, Hội nghị Trung ương 5
khóa X năm 2007 đã nhận xét: " Báo chí là một lĩnh vực đặc biệt quan trọng
trong hoạt động tư tưởng, hiện đang có những vấn đề cần giải quyết nên cần
thiết đưa thành một phần riêng trong Đề án và Nghị quyết, song không tách
khỏi những yêu cầu, mục tiêu chung của công tác tư tưởng."

14


Trong thời gian qua, báo chí Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu
đáng ghi nhận.
Thứ nhất, về số lượng, loại hình, ấn phẩm, đội ngũ làm báo, số lượng
người đọc, cơ sở vật chất - kỹ thuật, công nghệ, năng lực tài chính đã phát
triển nhanh và mạnh mẽ, dẫn tới việc vị trí, vai trị tác động của báo chí cũng
được nâng cao và mở rộng. Chỉ tính riêng trong 20 năm đổi mới, đội ngũ
người làm bào và số lượng các cơ quan báo chí đã tăng gấp đơi với gần 800
cơ quan báo chí và 16.000 nhà báo. Phương tiện hành nghề của các nhà báo,
phóng viên thời nay không chỉ gồm quyển sổ, cây bút, máy ghi âm mà cịn có
cả những chiếc máy tính xách tay, thiết bị số gọn nhẹ tích hợp nhiều chức

năng... Môi trường làm báo cũng khác trước. Những thành tựu kỳ diệu của
khoa học công nghệ, những tiến bộ trong công nghệ thông tin và truyền thông
đã tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của báo chí với sự xuất hiện của loại
hình báo chí mới, báo mạng điện tử. Sự phát triển vượt bậc của báo mạng
điện tử cả về số lượng đầu báo và chất lượng thơng tin đã tạo ra một loại hình
báo chí mới có khả năng cung cấp thơng tin cho độc giả một cách nhanh
chóng nhất. Chỉ trong vịng vài ba phút kể từ khi một sự kiện diễn ra, công
chúng đã có thể cập nhật những tin tức nóng hổi trên báo mạng điện tử. Hay
như vụ khủng bố 1 1/9 ở Mỹ, cả thế giới như được chứng kiến sự việc thơng
qua các đài truyền hình, phát thanh. Số tác động mạnh mẽ vào đời sống xã hội
của báo chí là điều khơng cần phải bàn cãi Báo chí thơng tin cung cấp các tri
thức mới, nâng cao hiểu biết cho cơng chúng, góp phần nâng cao dân trí và
đời sống văn hóa của nhân dân. Với sự phong phú và đa dạng về nội dung
thơng tin, báo chí cũng trở thành phương tiện giải trí tổng hợp có khả năng
đáp ứng những nhu cầu khác nhau của mọi tầng lớp cơng chúng. Báo chí cịn
là cầu nối, là phương tiện giao lưu văn hóa trong và ngồi nước.
Như Nghị quyết Trung ương 5 Khóa X đánh giá, "phần lớn báo chí hoạt
động đúng tơn chỉ, mục đích, phản ánh kịp thời tâm tu, nguyện vọng của nhân
dân, biểu dương phong trào thi đua yêu nước, đấu tranh phòng, chống tham
15


nhũng, lãng phí, quan liêu và các tệ nạn xã hội, chống "diễn biến hồ bình"...
góp phần tích cực vào thành tựu chung của đất nước.". Những năm qua, báo
chí Việt Nam đã trở thành công cụ tuyên truyền đường lối, chính sách của
Đảng và Nhà nước đến quần chúng nhân dân, giải thích các chủ trương, các
điều luật mới đê cơng chúng hiểu và thực hiện. Báo chí cũng đã thực hiện tốt
chức năng giám sát và quản lý xã hội, góp phần xây dựng các chính sách của
Chính phủ và Nhà nước. Tiêu biếu trong thời gian gần đây, sự tác động của
báo chí vào việc xây dựng những dự thảo chính sách mới càng được thể hiện

rõ qua vấn đề xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Hay các dự thảo luật vô
lý như ngực lép không được lái xe, xe ngoại tỉnh không được vào Hà Nội...
Cùng với các cơ quan điều tra, báo chí đã phanh phui nhiều vụ tiêu cực, tham
nhũng, đưa ra ánh sáng dư luận như vụ PMU18, vụ Vinashin, vụ Nam Cam...
Báo chí có tiếng nói hết sức quan trọng trong việc đấu tranh phòng chống
tham nhũng và các tệ nạn xã hội. Nhờ có sự tố giác của quần chúng rất nhiều
vụ ngược đãi trẻ em, tiêu cực trong thi cử đã được báo chí điều tra, phát hiện,
phản ánh kịp thời, thông tin rộng rãi. Bên cạnh đó, những tấm gương người
tốt việc tốt, những tấm lịng nhân ái được biểu dương hàng ngày trên mặt báo,
trên sóng phát thanh, truyền hình, ví dụ như việc chị Lan Anh nhận nuôi cháu
Thiện Nhân, sự kiện giáo sư Ngơ Bảo Châu đoạt giải thưởng FIELDS...
Báo chí cả nước đã góp sức tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lê
nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; góp phần tổng kết thực tiễn, phổ biến đường lối,
chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; kịp thời phản ánh
phong trào, hoạt động cách mạng của các tầng lớp nhân dân, là diễn đàn và là
cầu nối đẻ thể hiện tâm tư nguyện vọng chính đáng của các tầng lớp nhân dân
với Đang, với Nhà nước. Báo chí tiếp tục khẳng định vai trị là vũ khí sắc bén,
hiệu quả trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, quan
liêu, các thói hư tật xấu. Báo chí chính là người đã góp phần phanh phui
những vụ tham nhũng lớn đồng thời tạo ra dư luận xã hội rộng rãi lên án
những hành vi sai trái nhưng vì một lý do nào đó mà vẫn được dung túng. Báo
16


chí đã kịp thời đấu tranh bác bỏ những thơng tin sai trái, xuyên tạc của các thế
lực thù địch.
Báo chí đã giúp nhân dân ta nhận rõ bản chất của những kẻ chống phá
chế độ như: Hồng Minh Chính, Ksor Ký Thích Quảng Độ... kịp thời tham
gia tuyên truyền nhân dân không nghe theo sự xúi giục của các thế lực phản
động. Báo chí cịn là chiếc cầu hữu nghị nối Việt Nam với bạn bè thế giới.

Đặc biệt trong năm 2006 vừa qua là năm đất nước ta diễn ra nhiều sự kiện
chính trị, kinh tế, ngoại giao quan trọng: Đại hội X của Đảng thành công tốt
đẹp; nước ta trở thành thành viên chính thức của Tổ chức thương mại thế giới
(WTO); tổ chức thành công nam APEC Việt Nam thành công rực rỡ để lại dấu
ấn tốt đẹp trong lịng bè bạn quốc tế, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam
trên trường quốc tế, quảng bá hình ảnh Việt Nam...Trong những thành tựu
chung đó, có sự đóng góp tích cực của báo chí, trước hết là các báo, tạp chí
của Đảng, Nhà nước (Nhân Dân, Tạp chí Cộng sản, Báo Điện tử Đảng Cộng
sản Việt Nam, hệ thống báo Đảng địa phương, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài
truyền hình Việt Nam, Thơng tấn xã Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân, Công
an nhân dân, các báo của khối đồn thể...).
Góp phần quan trọng nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ,
sáng tạo văn hố của nhân dân, tham gia có hiệu quả vào các hoạt động xã
hội, góp phần vào q trình dân chủ hố đời sống xã hội, cơng chúng tham gia
ngày càng tích cực, chủ động vào q trình truyền thông...

17


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo chí những điểm nhìn từ thực tiễn, PGS.TS Nguyễn Văn Dững
2. Báo chí hiện đại nước ngoài: Những quy tắc và nghịch lý
XA.Mikhailốp
3. Nhà báo hiện đại - The Missouri Group - NXB Trẻ 2007
4. Tạp chí Người làm báo
5. Tạp chí Nghề báo
6. Một số website

18

MỤC LỤC

19