Tài liệu TÀI LIỆU:THUẾ THU NHẬP pdf

THUẾ THU NHẬP
Nguyễn Hồng Thắng
Khoa Tài chính nhà nước, UEH
Thuế thu nhập công ty
Thuế thu nhập cá nhân
Thuế tiền
lương
2
Mở đầu
Tại sao đánh thuế thu nhập doanh nghiệp bên cạnh
thuế thu nhập cá nhân?

Vấn đề người đại diện: tạo ra thu nhập cho công ty
không phải chỉ có chủ sở hữu.
Owner và Agent, ai điều hành kd giỏi hơn?

Pháp nhân: thực thể pháp lý độc lập chủ sở hữu

Trách nhiệm hữu hạn: công ty chịu trách nhiệm hữu
hạn còn cá nhân thì không, nên thuế thu nhập công
ty như một loại giá cả trả cho quyền lợi này.

Thống nhất với thuế thu nhập cá nhân: hạn chế
tình trạng tích tụ thu nhập tại công ty nhằm tránh
thuế thu nhập cá nhân. (Nếu không đánh thuế thu
nhập công ty thì cá nhân hành động như thế nào?)
3
Nội dung

Đặc điểm chung của thuế thu nhập


Tính lũy tiến

Tính trung lập của thuế thu nhập công ty

Hoàn thuế cho đầu tư

Ưu đãi bằng thuế/Khấu hao

Lá chắn thuế: Lãi vay

Thuế thu nhập cá nhân

Tax wedge on labor
Phần 1: ĐẶC ĐIỂM CHUNG
5
Đặc điểm chung của thuế thu nhập

Trực thu và khó chuyển

Công bằng xã hội

Nhạy cảm

Thuế thu nhập cá nhân ít gây biến dạng (distortion)
trên thị trường hàng hóa thông thường, nhưng ảnh
hưởng đến nghỉ ngơi
⇒
cung, cầu lao động.

Chiếm tỷ trọng rất lớn tại Mỹ và lớn tại Tây Âu.


Thuế suất biên có khuynh hướng giảm

Phần lớn mang tính lũy tiến
6
Thuế suất bình quân của thuế thu
nhập công ty tại OECD và EU
Source: International Accounting & Multinational Enterprises – Chapter 16 – Radebaugh, Gray, Black
7
Thuế TN thường mang tính lũy tiến
Thu nhập
Thuế trực thu/thu nhập

Thuế lũy tiến là loại thuế thu nhiều phần trăm hơn
vào thu nhập của người có thu nhập cao và ít phần
trăm vào thu nhập của người có thu nhập thấp.

Cơ sở thực tiễn: người thu nhập cao có nhiều khả
năng trả thuế hơn người thu nhập thấp.

Cơ sở lý thuyết: độ hữu dụng biên của thu nhập
giảm dần
8
Thuế tỉ lệ, thuế lũy thoái và thuế lũy tiến
9
Tham khảo về thuế suất lũy tiến tại Mỹ:
US CIT Rates 2006, 2005, 2004, 2003, 2002

Taxable income
Over Not over Tax rate

$ 0 $ 50,000 15%
50,000 75,000 25%
75,000 100,000 34%
100,000 335,000 39%
335,000 10,000,000 34%
10,000,000 15,000,000 35%
15,000,000 18,333,333 38%
18,333,333 35%
In the US, according to
the Treasury Department
0.1 percent of the top
income group pays 17.4
percent of all the federal
tax and 50 percent of the
low income group pays
only 3.03 percent of all
the individual tax. This
shows that the US tax
system is based on the
principle of
progressiveness. [Jared
Lee]
10
Tham khảo:
US CIT Rates 2006, 2005, 2004, 2003, 2002
ĐỒ THỊ
11
Tính lũy thoái của thuế gián thu và
tính lũy tiến của thuế trực thu
Thu nhập

Thuế / Thu nhập
Thuế gián thu
Thuế trực thu
Thuế tổng hợp
12
Nguyên tắc chi phối thuế thu nhập
Thuế thu nhập chịu chi phối bởi hai nguyên tắc:

Nguyên tắc quốc tịch

Nguyên tắc nguồn gốc
Lý thuyết về sự hy sinh (Sacrifice Theory)
hy sinh độ hữu dụng (loss of utility)
Phần 2: TÍNH LŨY TiẾN
14
Giả thiết trong Lý thuyết hy sinh

Thu nhập xác định tính hữu dụng và khả năng
nộp thuế.

Độ hữu dụng biên của thu nhập (MU
Y
) giảm đi
khi thu nhập tăng.

Cá nhân có những sở thích giống nhau, tức là
có cùng MU
Y
schedules.
15

Ba loại hy sinh hữu dụng

Equal absolute sacrifice – mất một lượng như nhau
trong tổng hữu dụng (same loss in total utility)

Equal proportional sacrifice – mất một phần trăm hữu
dụng bằng nhau (same % of utility lost)

Equal marginal sacrifice – Nộp thuế sao cho cân bằng
MU
Y
sau thuế (pay tax to equalise post-tax MU
Y
)
16
Equal Absolute Sacrifice
Total
utility
Income
U
A
1
U
A
2
U
B
1
U
B

2
Y
A
1
Y
B
1
Y
B
2
Y
A
2
0
U
A
1
- U
A
2
= U
B
1
- U
B
2
∆U
A
= ∆U
B

Thu thuế sao cho mức giảm tuyệt đối về độ hữu dụng của mọi
cá nhân là như nhau → Mỗi cá nhân mất đi một mức hữu
dụng tuyệt đối bằng nhau.
Thuế phải nộp của A
Thuế phải nộp của B
Đường tổng hữu dụng
17
Equal Proportional Sacrifice
Total
utility
Income
U
A
1
U
A
2
U
B
1
U
B
2
Y
A
1
Y
B
1
Y

B
2
Y
A
2
0
B
B
A
A
U
U
U
U
11
∆
=
∆
B
B
A
A
U
U
U
U
11
∆
=
∆

Thu thuế sao cho mức giảm tương đối về độ hữu dụng của
mọi cá nhân là như nhau → Mỗi cá nhân mất đi một tỷ lệ
hữu dụng bằng nhau.
18

The most popular variant of the ability-to-pay principle is called
the equal marginal sacrifice principle. It is often used to justify
progressive taxation. The idea is to examine what a person
gives up when the last dollar of taxes is paid. To pay the last
$50 in taxes, a low-income person might have to give up
something essential, such as a pair of shoes. A high-income
person might give up a luxury of little practical value or necessity.
Accordingly, taxes should be increased on the high-income
person and reduced on the low-income person until both
sacrifice equally when the last dollar of taxes is paid. (Theo
đó, thuế nên gia tăng đối với người thu nhập cao và giảm đối với
người thu nhập thấp sao cho mức hy sinh (hữu dụng) bằng nhau
khi đồng thuế cuối cùng được nộp)
Equal Marginal Sacrifice
“Guest Viewpoint: Some taxation principles, to get debate started “ by Mark
Thoma () is a macroeconomist and a member of the
economics department at the University of Oregon
19
Equal Marginal Sacrifice
At point X, MU
A
Y
= MU
B
Y

- each gives up the same utility from the last unit of income.
- pay tax to equalise post-tax MUY [Bob Beachill, www.imu.ac.uk/ ]
Total
utility
Income
U
A
1
U
B
1
Y
A
1
Y
B
1
0
U
A
2
= U
B
2
Y
A
2
= Y
B
2

Slope = MU
Y
X
20

A.C. Pigou: “the chopping off the tops of all incomes above
the minimum incomes and leaving everybody, after taxation
with equal incomes ”
[by Kumar N. and Yadav Nirmal, “Public Finance theory
and Practice”]
Equal Marginal Sacrifice
21
Progressive Taxation?

Ability to pay approach (based on sacrifice theory)
does
not
not unambiguously require a progressive tax
structure
22
Problems with Sacrifice Theory

Assumes cardinal utility & interpersonal comparisons of
utility

Assumes identical marginal utility of income schedules
for all individuals

Provides ambiguous conclusions about vertical equity
Phần 3: KHUYẾN KHÍCH TRUNG LẬP

CỦA THUẾ THU NHẬP CÔNG TY
24
Tính trung lập của thuế TN công ty

Những biện pháp khuyến khích đầu tư thông qua thuế
của chính phủ không thiên vị cho những dự án đạt lợi
ích xã hội thấp.

Ví dụ 1
Dự án IRR ban đầu KK trung lập KK không trung lập
A 18% 20% 19%
B 14% 17% 20%
C 12% 16% 15%
Dự án B: Dự án có tính xã hội cao
25

Xem xét đầu tư vào 2 trái phiếu chính phủ

Trái phiếu A có thời hạn 2 năm, trả lãi suất
15%/năm trên mệnh giá 1.000.000 đ;

Trái phiếu B có thời hạn 1 năm, trả lãi suất
12% trên mệnh giá 1.000.000 đ.

Chính phủ khuyến khích bằng cách hoàn thuế cho đầu
tư (investment tax credit – form 3468): theo tỷ lệ 20% vốn đầu
tư.
Tính trung lập của thuế TN công ty
Ví dụ 2